The tree-speeler (Certhia familiaris) (an aa baurk-speeler, speelock, wid-pecker) is a smaw passerine bird.
The tree-speeler (Certhia familiaris) (an aa baurk-speeler, speelock, wid-pecker) is a smaw passerine bird.
Trætølpur (frøðiheiti - Certhia familiaris)
Къащ (лат-бз. Certhia familiaris) — къащ лъэпкъым щыщщ.
Инкъым. ЩӀыбыр щхъуэ-гъуабжафэщ, хужь ӀэпапӀэ цӀыкӀухэр хэгъэтӀысхьащ, ныбэ щӀагъыр шылэ-хужьыфэщ, щхьэбгъухэм ирокӀуэкӀ кусэ хужь. ТеплъэкӀэ ещхь дыдэщ и лъэпкъэгъу къащныбэхум. Пэ кӀыхьщ, гъубжэ сурэту гъэшауэ.
Къаукъазым къинэмыщӀауэ щопсэу Урысейм, Еуропэмрэ Азиэмрэ я мэзхэм. Абгъуэ щещӀ жыг гъуанэжьхэм, пхъафэ къыкӀэрыкӀыпӀэхэм. ШыщхьэӀум и пэхэм ин хъуа я шырхэр ящӀыгъуу къащхэр гуп-гупу мэӀэпхъуэ шхын лъыхъуэу. Апщыгъуэм щыплъагъунущ паркхэм, жыг хадэхэм, псыӀуфэ зэщӀэкӀахэм.
Ӏусым нэхъыбэу хохьэ цӀыв, хьэпӀацӀэ жьгъей, нэхъ мащӀэу — бэдж, щыгъыныхь, н.къ. бжыхьэм куэду яшх удз жылэ. Къащхэр хуабжу мэщхьэпэ мэзым, жыг хадэм.
Обичниот ползач или евроазискиот ползач (науч. Certhia familiaris) е мала врапчевидна птица од фамилијата на ползачките (Certhiidae). Тешко може да го разликуваме од краткопрстиот ползач, освен по пеењето. Распространет е низ умерена Евроазија, вклучувајќи ја и Македонија.
Сите птици од фамилијата на ползачките се слични по изглед; тие се мали со избразденошарени и точкави кафеави горни делови од телото, светлопортокалови над опашката и белкави долни делови. Имаат долг искривен, кукест клун и долга цврста опашка која им овозможува потпора кога се качуваат по кората на дрвјата барајќи инсекти.
Долги се околу 12.5 см, а тешки 7-12.5 грама. Кафеавите горни делови се прошарани со црно, бело и портокалово, а опашката е еднобојнокафеава. Стомакот, слабините и задникот имаат кремавопортокалова нијанса. Половите се исти, а младенчињата се со побледи горни делови, а одоздола белкави, со потемни точки на слабините.
Повикот за контакт е многу тивко, тенко и високо сит, но највпечатлив повик е продорното црии, со вибрирање, понекогаш повторувано во серија. Песната на мажјакот почнува со срри, срри, проследено со неколку чрчорливи ноти, подолг опаѓачки бран и свиркање што опаѓа, а потоа се крева.
Обичниот ползач под своето научно име, за првпат е опишан од Linnaeus во неговата Systema naturae во 1758.[2] Името произлегува од грчкото kerthios, мала птица што ползи по дрво, опишана од Аристотел и други, и латинското familiaris, фамилијарно или обично.[3] Има 9 до 12 подвида (зависно чиј таксономски поглед ќе се земе предвид):
Обичниот ползач е најраспространет вид од родот, кој се размножува низ умерениот појас од Ирска до Јапонија. Претпочита зрели дрвја, зимзелени, каде ја дели територијата со краткопрстиот ползач, а листопадни и мешани, каде е единствен член на фамилијата. Понасевер од опсегот живее на пониска надморска височина, но на Пиринејскиот Полуостров го има и над 1.370 метри. Во умерените области оваа птица е постојан жител, а птиците од посеверните краишта мигрираат кон југ, а оние од повисоките планински предели може да се симнат во потоплите подножја.
Како мала шумска птица со криптични пердуви и тивок повик, оваа птица може да не ја забележиме како вертикално потскокнува качувајќи се полека нагоре по стеблото на дрвото, помагајќи си со вкочанетата опашка и широко раширените прсти на нозете. Таа не е многу внимателна и плашлива и речиси е рамнодушна кон присуството на луѓето. Има карактеристичен непредвидлив брановиден лет, со наизменични замавнувања со крилјата, сличен на пеперугите. Зимно време живеат сами, но кога е многу студено може да се соберат по повеќе од десетина птици да спијат заедно на заштитено место за да се греат меѓусебно.
Обичниот ползач се храни со без'рбетници од стеблата на дрвјата. Почнува од долу и се движи нагоре, и за разлика од лазачките, не се симнува надолу со главата, туку летнува до основата на некое друго блиско дрво. Го користи својот долг, тенок клун за да ги извади инсектите и пајаците од пукнатините во кората. Иако обично се хранат на дрвјата, повремено го ловат пленот на ѕидови, гола земја или меѓу паднатите борови иглички, па и додава некое иглолисно семе во својата исхрана во постудените месеци.
Женките обично се хранат на погорните делови од стеблото, а мажјаците на подолните. Ако мажјакот исчезне, неспарената женка ќе се храни во подолните делови на дрвото, задржувајќи се пократко време на секое дрво. [4]
Зимно време може да се придружат кон мешано јато птици, но не сакаат да го делат изворот на храна со придружните сипки и кралчиња и можеби само ја искористуваат можноста за поголема заштита.
Сексуална зрелост достигаат на едногодишна возраст. Гнездото го прават во дупка во дрвото или пукнатина од кората. Ако е присутна, ја претпочитаат џиновската секвоја, зашто лесно може да го ископаат мекото дрво.[5] Понекогаш користат пукнатини во ѕидови и згради, како и куќички за птици. Гнездото го постилаат со гранчиња, борови иглички, трева и помеки материјали како пердуви, волна, мов, лишај или пајажина. Несат 5-6 јајца, бели со многу ситни розовикави светки на поширокиот дел. Ги инкубира само женката 13–17 дена, а потоа пилињата ги хранат обата родитела, но и понатаму ги грее само женката додека да се оперјат по 15-17 дена. Околу 20% од паровите на југ и запад имаат и второ легло. Животниот век на овие птици е 2 години, но максимален забележан е 8 години и 10 месеци.
Обичниот ползач има широк опсег од околу 10 милиони км² и многубројна популација од 11 - 20 милиони поединци само во Европа. Според Црвениот список на МСЗП, ова е вид со најмала загриженост од изумирање.[1]
Обичниот ползач или евроазискиот ползач (науч. Certhia familiaris) е мала врапчевидна птица од фамилијата на ползачките (Certhiidae). Тешко може да го разликуваме од краткопрстиот ползач, освен по пеењето. Распространет е низ умерена Евроазија, вклучувајќи ја и Македонија.
Токур тумус (нууч. Обыкновенная пищуха, лат. Certhia familiaris) — Токур тумустар уустарыгар киирэр уһун токур тумустаах чыычаах.
Атыыра уонна тыһыта майгыннаһаллар. Аллараа өттө үрүҥ, үөһээ өттө кытархайдыҥы-хоҥор. Саха Сиригэр олохсуйара биллибэт, Ленскэй улууска 1977 сыллаахха көрбүттэр[1].