Dalaqotu (lat. Chrysosplenium) — daşdələnçiçəklilər sırasının daşdələnkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Cinsə 57 növ daxildir. Bunlardan bəziləri aşağıdakılardır:
Dalaqotu (lat. Chrysosplenium) — daşdələnçiçəklilər sırasının daşdələnkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Chrysosplenium (saxífraga daurada) és un gènere de 57[1] espècies de plantes amb flors dins la família Saxifragàcia. Es troben de l'àrtic a les zones de clima temperat de l'hemisferi nord amb la màxima diversitat a Âsia oriental; dues espècies es troben a Amèrica del sud en un cas de distribució disjunta.[1]
Són plantes herbàcies i perennes que arriben a fer 20 cm d'alt, normalment creixen en boscos humits i ombrívols. Les fulles són arrodonides de nerviació palmada amb el mare lobulat;poden tenir disposició oposada o alternada. Les flors són menudes grogues o groguenques, amb quatre pètals la florida és al principi de la primavera que és quan i ha més llum en el bosc caducifoli.
Chrysosplenium (saxífraga daurada) és un gènere de 57 espècies de plantes amb flors dins la família Saxifragàcia. Es troben de l'àrtic a les zones de clima temperat de l'hemisferi nord amb la màxima diversitat a Âsia oriental; dues espècies es troben a Amèrica del sud en un cas de distribució disjunta.
Són plantes herbàcies i perennes que arriben a fer 20 cm d'alt, normalment creixen en boscos humits i ombrívols. Les fulles són arrodonides de nerviació palmada amb el mare lobulat;poden tenir disposició oposada o alternada. Les flors són menudes grogues o groguenques, amb quatre pètals la florida és al principi de la primavera que és quan i ha més llum en el bosc caducifoli.
Mokrýš (Chrysosplenium) je rod dvouděložných rostlin z čeledi lomikamenovité (Saxifragaceae). Jsou to drobné křehké byliny s jednoduchými listy a čtyřčetnými bezkorunnými květy v plochých květenstvích. Jsou rozšířeny v počtu asi 60 druhů v Evropě, Asii, Severní Americe a na jihu Jižní Ameriky. V České republice rostou 2 druhy, nejběžnější je mokrýš střídavolistý.
Mokrýše jsou vytrvalé, drobné, křehké a poněkud dužnaté byliny se střídavými nebo vstřícnými jednoduchými listy. Rostliny obvykle mají oddenky, hlízy nebo drobné hlízky. Květonosná lodyha je plazivá, vystoupavá nebo přímá. Listy jsou řapíkaté, bez palistů. Květy jsou uspořádané v plochém vrcholíku a podepřené nápadnými listeny, výjimečně jednotlivé. Češule je do určité míry srostlá se semeníkem. Květy jsou nejčastěji zelené, žlutozelené, červené, oranžové nebo purpurové, většinou čtyřčetné, řidčeji pětičetné. Koruna chybí. Tyčinky jsou 4, 8 nebo 10, s krátkými šídlovitými nitkami. Semeník je polospodní, složený ze 2 částečně srostlých pestíků. Obsahuje 1 komůrku s mnoha vajíčky. Plodem je tobolka se 2 zobany, obsahující mnoho drobných semen.[1][2][3]
Rod mokrýš zahrnuje asi 57 druhů. Je rozšířen v mírném a arktickém pásu severní polokoule a v jižní části Jižní Ameriky. Nejvíce druhů se vyskytuje ve východní Asii. V Himálaji roste 27 druhů, ze samotné Číny je uváděno 35 druhů, z Japonska 10. V Severní Americe roste celkem 6 druhů, z toho 4 v západní a 2 ve východní části kontinentu. V nejjižnější části Jižní Ameriky rostou 2 druhy, Chrysosplenium valdivicum a Ch. macranthum. Některé druhy (Ch. alternifolium, Ch. tetrandrum) mají obtočnový (cirkumboreální) areál rozšíření, zahrnující arktické oblasti Eurasie i Severní Ameriky.[4]
V České republice se vyskytují 2 druhy mokrýše: mokrýš střídavolistý a vzácnější mokrýš vstřícnolistý, který zde má východní hranici rozšíření. V květeně celé Evropy je zastoupeno celkem 5 druhů. V arktických oblastech severní Evropy roste Ch. tetrandrum, v horách jižní Itálie Ch. dubium, ve východních Karpatech (Rumunsko, Rusko) Ch. alpinum.[1][5]
U arktického druhu Ch. tetrandrum byla zjištěna častá samosprašnost, usnadněná tím, že se tyčinky v průběhu vývoje květu přiklánějí ke čnělkám.[6] Tobolky mokrýšů mají po otevření miskovitý tvar a drobná semena jsou z nich kapkami deště rozstřikovány do okolí.[7]
Rod Chrysosplenium bývá rozdělován podle postavení listů na dvě sekce: Oppositifolia a Alternifolia. Toto dělení na dvě vývojové větve bylo potvrzeno i molekulárními metodami. V minulosti byl za vývojové centrum považován jih Jižní Ameriky, fylogenetická analýza poukazuje na vývojové centrum spíše ve východní Asii.[4]
Mokrýš (Chrysosplenium) je rod dvouděložných rostlin z čeledi lomikamenovité (Saxifragaceae). Jsou to drobné křehké byliny s jednoduchými listy a čtyřčetnými bezkorunnými květy v plochých květenstvích. Jsou rozšířeny v počtu asi 60 druhů v Evropě, Asii, Severní Americe a na jihu Jižní Ameriky. V České republice rostou 2 druhy, nejběžnější je mokrýš střídavolistý.
Mokrýš Chrysosplenium wrightiiMilturt (Chrysosplenium) er en slægt med ca. 60 arter, som er udbredt på den nordlige halvkugle og i Sydamerika. De har afrundede, håndribbede blade med rundtakket rand. Bladene kan være enten spredtstillede eller modsattte. Blomsterne er 4-tallige, små og gulgrønne. De sidder samlet i endestillede klynger, der er omgivet af højblade. Alle arter er knyttet til våde og skyggede steder, men de fleste blomstrer dog om foråret, mens løvtræernes blade endnu ikke tager for meget lys.
Her omtales kun de to arter, som er vildtvoksende i Danmark.
Beskrevne arterDie Milzkräuter (Chrysosplenium) bilden eine Pflanzengattung innerhalb der Familie der Steinbrechgewächse (Saxifragaceae) mit etwa 57 bis 65 Arten.
Bei Milzkraut-Arten handelt sich um kleine, ausdauernde, krautige Pflanzen, die meist Wuchshöhen von 10 bis 20 Zentimetern erreichen. Sie bilden Ausläufer (Stolonen) oder Knollen als Überdauerungsorgane, von denen aufrechte Seitentriebe abgehen.
Die Laubblätter können sowohl gegenständig wie wechselständig sein. Sie sind stets ungeteilt und mehr oder weniger gestielt. Nebenblätter fehlen.
Charakteristisch sind die Blütenstände: die Blüten sind größtenteils von gelben bis grünen, flach ausgebreiteten Hochblättern umgeben. Nur selten stehen die Blüten einzeln. Der Kelch besteht aus vier, selten fünf Kelchblättern, die gelb, grün oder auch rötlich braun sein können. Die Blüten haben keine Kronblätter. Staubblätter gibt es vier oder acht, selten auch zehn. Hochblätter, Kelchblätter, Staubblätter und Fruchtblätter stehen mehr oder weniger alle auf einer Ebene.
Chrysosplenium-Arten gedeihen in den gemäßigten bis arktischen Gebieten der Nordhalbkugel. Ein Teil der Arten, wie z. B. auch die beiden mitteleuropäischen Arten, wächst an nassen Stellen neben Bächen oder an Felsen in Gebirgsschluchten. Viele Arten wachsen aber auch an trockeneren Stellen in Felsspalten oder auf Schotterhängen.
Der wissenschaftliche Gattungsname Chrysosplenium leitet sich aus den griechischen Wörtern χρῡσός =chrysos für Gold, wegen der kräftig gelb gefärbten Hochblätter, und σπλήν =splen für Milz, wegen der milzähnlichen Laubblätter, ab. Der Name wurde erstmals von Tabernaemontanus (1591) verwendet[1]. Wie aus der Signaturenlehre hervorgeht, wurde im Mittelalter die Pflanze gegen Erkrankungen der Milz eingesetzt. Daher stammt auch der deutsche Trivialname Milzkräuter.
Der Gattungsname Chrysosplenium wurde 1753 durch Carl von Linné in Species Plantarum, 1, S. 398[2] erstveröffentlicht. Als Lectotypus wurde 1905 Chrysosplenium oppositifolium L. festgelegt.
Die 57 bis 65 Arten kommen in Europa (2 Arten), Asien, Amerika und Afrika vor. Die meisten Milzkraut-Arten findet man in Ostasien. In China wachsen etwa 35 Arten, davon 20 nur dort. Zehn Arten kommen in Japan vor. Nur zwei Arten sind im südlichen Südamerika beheimatet.
Die Gattung Chrysosplenium enthält 57 bis 65 Arten (Auswahl):
Die Milzkräuter (Chrysosplenium) bilden eine Pflanzengattung innerhalb der Familie der Steinbrechgewächse (Saxifragaceae) mit etwa 57 bis 65 Arten.
Chrysosplenium (golden saxifrage or golden-saxifrage) is a genus of 57[2] species of flowering plant in the family Saxifragaceae. Species can be found throughout the Arctic and northern temperate parts of the Northern Hemisphere, with the highest species diversity in eastern Asia; two species are found disjunctly in South America.[2]
They are soft herbaceous perennial plants growing to 20 centimeters tall, typically in wet, shady locations in forests. The leaves are rounded, palmately veined, with a lobed margin and arranged either alternately or opposite, depending on the species. The flowers are small, yellow or yellowish-green, with four petals; they are produced in small clusters at the apex of the shoots surrounded by leafy bracts. Most of the growth and flowering is in early spring, when more light is available under deciduous trees.
The leaves and stems of golden saxifrage (C. alternifolium and C. oppositifolium) can be eaten in salads or as cooked greens.[3]
Chrysosplenium (golden saxifrage or golden-saxifrage) is a genus of 57 species of flowering plant in the family Saxifragaceae. Species can be found throughout the Arctic and northern temperate parts of the Northern Hemisphere, with the highest species diversity in eastern Asia; two species are found disjunctly in South America.
They are soft herbaceous perennial plants growing to 20 centimeters tall, typically in wet, shady locations in forests. The leaves are rounded, palmately veined, with a lobed margin and arranged either alternately or opposite, depending on the species. The flowers are small, yellow or yellowish-green, with four petals; they are produced in small clusters at the apex of the shoots surrounded by leafy bracts. Most of the growth and flowering is in early spring, when more light is available under deciduous trees.
Chrysosplenium es un género con 193 especies de plantas de flores de la familia Saxifragaceae. Son nativas de las regiones templadas del Hemisferio Norte y también de Sudamérica, la mayor variedad de especies en el este de Asia.
Son plantas herbáceas perennes que alcanzan los 20 cm de altura que crecen en lugares húmedos y sombreados de los bosques. Las hojas son redondeadas con venas palmeadas márgenes lobulados, se disponen alternas o opuestas, dependiendo de las especies. Las flores son pequeñas de color amarillo o amarillo-verdoso con cuatro pétalos que se producen en conjuntos terminales. La mayoría florece en la primavera temprana cuando obtienen más claridad bajo los árboles caducos.
Chrysosplenium es un género con 193 especies de plantas de flores de la familia Saxifragaceae. Son nativas de las regiones templadas del Hemisferio Norte y también de Sudamérica, la mayor variedad de especies en el este de Asia.
Son plantas herbáceas perennes que alcanzan los 20 cm de altura que crecen en lugares húmedos y sombreados de los bosques. Las hojas son redondeadas con venas palmeadas márgenes lobulados, se disponen alternas o opuestas, dependiendo de las especies. Las flores son pequeñas de color amarillo o amarillo-verdoso con cuatro pétalos que se producen en conjuntos terminales. La mayoría florece en la primavera temprana cuando obtienen más claridad bajo los árboles caducos.
Linnunsilmät (Chrysosplenium) on rikkokasveihin kuuluva suku, jossa on noin 55 lajia yksi- ja monivuotisia ruohokasveja. Niitä esiintyy Euroopassa, Aasiassa ja Pohjois-Amerikassa.[1] Kaksi linnunsilmälajia, kevätlinnunsilmä ja lapinlinnunsilmä kasvavat luonnonvaraisina Suomessa.[2] Linnunsilmiä voidaan viljellä myös perennana.
Linnunsilmät (Chrysosplenium) on rikkokasveihin kuuluva suku, jossa on noin 55 lajia yksi- ja monivuotisia ruohokasveja. Niitä esiintyy Euroopassa, Aasiassa ja Pohjois-Amerikassa. Kaksi linnunsilmälajia, kevätlinnunsilmä ja lapinlinnunsilmä kasvavat luonnonvaraisina Suomessa. Linnunsilmiä voidaan viljellä myös perennana.
Chrysosplenium est un genre de plantes herbacées rampantes et vivaces, appartenant à la famille des Saxifragaceae.
Il compte environ 65 espèces réparties en Asie, Amérique[1], Afrique et Europe. Certaines sont des endémiques à faible diversité génétique[2].
Les fleurs souvent jaunes, verdâtres ou blanches sont dépourvues de pétales.
Plusieurs espèces de ce genre ont fait l'objet d'études particulières (dont de mise en culture[3]) en raison de leur teneur en flavonoïdes (résumé et extrait[4]). Ce genre pourrait avoir un intérêt médical, pour la lutte contre les cancers notamment[5]. Chrysosplenium grayanum Maxim. sécrète une molécule toxique (acide béta-peltoboykinolique). Cette molécule cytotoxique semble présenter une activité antitumorale[6] (testée contre des lignées de cellules cancéreuses humaines).
Chrysosplenium est un genre de plantes herbacées rampantes et vivaces, appartenant à la famille des Saxifragaceae.
Il compte environ 65 espèces réparties en Asie, Amérique, Afrique et Europe. Certaines sont des endémiques à faible diversité génétique.
Les fleurs souvent jaunes, verdâtres ou blanches sont dépourvues de pétales.
Plusieurs espèces de ce genre ont fait l'objet d'études particulières (dont de mise en culture) en raison de leur teneur en flavonoïdes (résumé et extrait). Ce genre pourrait avoir un intérêt médical, pour la lutte contre les cancers notamment. Chrysosplenium grayanum Maxim. sécrète une molécule toxique (acide béta-peltoboykinolique). Cette molécule cytotoxique semble présenter une activité antitumorale (testée contre des lignées de cellules cancéreuses humaines).
Žutina (lat. Chrysosplenium), rod puzavih trajnica iz porodice Saxifragaceae, raširen po gotovo cijeloj Euroaziji i Sjevernoj Americi, te na sjeveru Afrike i Južne Amerike.
Sedamdesetak vrsta je priznato[1]. U Hrvatskoj su zabilježene dvije vrste nasuprotnolisna žutina (C. oppositifolium) i izmjeničnolisna žutina (C. alternifolium)[2]
Žutina (lat. Chrysosplenium), rod puzavih trajnica iz porodice Saxifragaceae, raširen po gotovo cijeloj Euroaziji i Sjevernoj Americi, te na sjeveru Afrike i Južne Amerike.
Sedamdesetak vrsta je priznato. U Hrvatskoj su zabilježene dvije vrste nasuprotnolisna žutina (C. oppositifolium) i izmjeničnolisna žutina (C. alternifolium)
Šleznička[1] (Chrysosplenium) je ród ze swójby rupikowych rostlinow (Saxifragaceae).
Wobsahuje sćěhowace družiny:
Šleznička (Chrysosplenium) je ród ze swójby rupikowych rostlinow (Saxifragaceae).
Wobsahuje sćěhowace družiny:
blěda šleznička (Chrysosplenium oppositifolium) złota šleznička (Chrysosplenium alternifolium)Chrysosplenium (L., 1753) è un genere di piante appartenente alla famiglia delle Saxifragaceae[1][2].
Le specie sono distribuite nelle zone temperate settentrionali dell'emisfero settentrionale, anche se alcune specie si possono trovare anche in America latina. La maggior biodiversità per questo genere è comunque concentrata in Estremo Oriente, dove si trova il maggior numero di specie. Alcune di queste, come Chrysosplenium alternifolium, Chrysosplenium dubium e Chrysosplenium oppositifolium[3], sono diffuse anche sul territorio italiano.
Il genere Chrysosplenium è stato descritto per la prima volta nel 1753 da Linneo nel suo Species Plantarum come composto da due sole specie, C. alternifolium e C. oppositifolium[4], mentre attualmente ne sono qui incluse 80[1].
Blužnutė (lot. Chrysosplenium) – uolaskėlinių (Saxifragaceae) šeimos augalų gentis, kurioje yra vienintelė Lietuvoje auganti rūšis – pražangialapė blužnutė (lot. Chrysosplenium alternifolium).
Maigullslekta, Chrysosplenium, er ei planteslekt i sildrefamilien. Medlemane er små og fleirårige vårplantar med runde eller nyreforma blad og veike gjennomskinlege stenglar, kvithåra på den nedre delen. Flat blomsterstand med breie kortskafta dekkblad. Firetalsblomster med enkelt gulgrønt blomsterdekke. Tre artar veks i Noreg.
Norske artar:
Maigullslekta, Chrysosplenium, er ei planteslekt i sildrefamilien. Medlemane er små og fleirårige vårplantar med runde eller nyreforma blad og veike gjennomskinlege stenglar, kvithåra på den nedre delen. Flat blomsterstand med breie kortskafta dekkblad. Firetalsblomster med enkelt gulgrønt blomsterdekke. Tre artar veks i Noreg.
Norske artar:
Vanleg maigull (C. alternifolium) Dvergmaigull (C. tetrandrum) Kystmaigull (C. oppositifolium)Maigullslekta (Chrysosplenium) er ei slekt i sildrefamilien.
Artene er lave, flerårige urter, og de har som regel knoll eller utløpere. Bladene har stilk og kan sitte motsatt eller spredt. Blomstene er firetallige og sitter flere sammen i en flat kvast omgitt av store gulgrønne eller grønne støtteblad. Det er fire begerblad, ingen kronblad, to grifler og fire eller åtte pollenbærere. Frukten er en kapsel med mange frø.
Disse plantene vokser som regel på fuktige, skyggefulle steder i skog. De har en vid utbredelse i arktiske og tempererte strøk på den nordlige halvkule, og det er også to arter i sørlige Sør-Amerika. Tre arter vokser i Norge, maigull, dvergmaigull og kystmaigull.
Maigullslekta (Chrysosplenium) er ei slekt i sildrefamilien.
Artene er lave, flerårige urter, og de har som regel knoll eller utløpere. Bladene har stilk og kan sitte motsatt eller spredt. Blomstene er firetallige og sitter flere sammen i en flat kvast omgitt av store gulgrønne eller grønne støtteblad. Det er fire begerblad, ingen kronblad, to grifler og fire eller åtte pollenbærere. Frukten er en kapsel med mange frø.
Disse plantene vokser som regel på fuktige, skyggefulle steder i skog. De har en vid utbredelse i arktiske og tempererte strøk på den nordlige halvkule, og det er også to arter i sørlige Sør-Amerika. Tre arter vokser i Norge, maigull, dvergmaigull og kystmaigull.
Śledziennica (Chrysosplenium L.) – rodzaj roślin należący do rodziny skalnicowatych. Obejmuje od ok. 60[3] do ponad 70[4] gatunków. Największa liczba gatunków występuje w Japonii i w Chinach[5] (w Chinach 35 gatunków, w tym 20 endemitów[6]). Nieliczne gatunki rosną w Europie, Ameryce Północnej oraz na południowym krańcu Ameryki Południowej[3][5]. W Polsce rosną dwa gatunki – śledziennica naprzeciwlistna (C. oppositifolium) i śledziennica skrętolistna (C. alternifolium)[7].
Rośliny te zasiedlają wilgotne miejsca przy strumieniach oraz mszyste lasy. Europejskie gatunki należą do pierwszych roślin kwitnących wczesną wiosną. Niewielkie znaczenie ma jeden z chińskich gatunków – bardziej okazały C. davidianum rzadko uprawiany jako roślina ozdobna[5]. Rodzajowa nazwa naukowa pochodzi od greckich słów chrysos i splenos oznaczających złoto i śledzionę. Pierwszy wyraz nawiązuje do barwy górnych liści i kwiatów, drugi do zastosowań medycznych[3].
Rodzaj tradycyjnie dzielony był na dwie grupy gatunków ulistnionych naprzeciw- i skrętolegle. Podział taki znajduje potwierdzenie w badaniach molekularnych i biochemicznych, wykazujących istotne różnice między tymi grupami[3].
Rodzaj Chrysosplenium należy do rodziny skalnicowatych (Saxifragaceae), która jest rodziną siostrzaną dla agrestowatych (Grossulariaceae) i wraz z nią należy do rzędu skalnicowców (Saxifragales) w obrębie okrytonasiennych.
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Saxifraganae Reveal, rząd skalnicowce (Saxifragales Dumort.), podrząd Saxifragineae Engl., rodzina skalnicowate (Saxifragaceae Juss.), plemię Chrysosplenieae Dumort., rodzaj śledziennica (Chrysosplenium L.)[8].
Śledziennica (Chrysosplenium L.) – rodzaj roślin należący do rodziny skalnicowatych. Obejmuje od ok. 60 do ponad 70 gatunków. Największa liczba gatunków występuje w Japonii i w Chinach (w Chinach 35 gatunków, w tym 20 endemitów). Nieliczne gatunki rosną w Europie, Ameryce Północnej oraz na południowym krańcu Ameryki Południowej. W Polsce rosną dwa gatunki – śledziennica naprzeciwlistna (C. oppositifolium) i śledziennica skrętolistna (C. alternifolium).
Rośliny te zasiedlają wilgotne miejsca przy strumieniach oraz mszyste lasy. Europejskie gatunki należą do pierwszych roślin kwitnących wczesną wiosną. Niewielkie znaczenie ma jeden z chińskich gatunków – bardziej okazały C. davidianum rzadko uprawiany jako roślina ozdobna. Rodzajowa nazwa naukowa pochodzi od greckich słów chrysos i splenos oznaczających złoto i śledzionę. Pierwszy wyraz nawiązuje do barwy górnych liści i kwiatów, drugi do zastosowań medycznych.
Śledziennica skrętolistna Chrysosplenium macrostemonChrysosplenium L. é um género botânico pertencente à família Saxifragaceae.[1]
Chrysosplenium L. é um género botânico pertencente à família Saxifragaceae.
Жовтяниця (лат. Chrysosplénium) — рід багаторічних або однорічних рослин родиниЛомикаменеві (Saxifragaceae).
Представники виду поширені у помірній та холодній зонах Північної півкулі, у Північній Африці та у помірній зоні Південної Америки.
Ростуть переважно у лісах та на високогір'ях.
Стебло соковите, гранчасте, голе або волосисте.
Листки округло-нирковидні, зубчасті; прикореневі — довгочерешкові, в розетці; стеблові — чергові, короткочерешкові.
Квітки правильні, дрібні, утворюють верхівкові суцвіття у вигляді плоского півзонтика, оточеного жовтувато-зеленими верхівковими листочками, які відіграють роль пелюсток.
Рід налічує 57 видів[1], деякі з них:
Жовтяниця (лат. Chrysosplénium) — рід багаторічних або однорічних рослин родиниЛомикаменеві (Saxifragaceae).
Chrysosplenium là một chi thực vật có hoa trong họ Saxifragaceae.[1]
Chrysosplenium là một chi thực vật có hoa trong họ Saxifragaceae.
Chrysosplenium L., 1753
Типовой вид ВидыСелезёночник (лат. Chrysosplénium) — род многолетних или однолетних растений семейства Камнеломковые (Saxifragaceae).
Название рода происходит от греч. χρυσός — золото и σπλήν — селезёнка, по золотистым цветкам и использованию растения при болезнях селезёнки[2].
Представители вида распространены в умеренной и холодной зонах Северного полушария, в Северной Африке и в умеренной зоне Южной Америки.
Произрастают главным образом в лесах и на высокогорьях.
Стебель мясистый, голый или опушённый.
Листья очерёдные или супротивные, по краю надрезанные или зубчатые. Прикорневые в розетке или отсутствуют; стеблевые немногочисленные или отсутствуют; прицветные одиночные, окружают соцветие или цветки, обыкновенно отличаются от стеблевых и прикорневых, реже похожи на стеблевые.
Чашечка четырёхдольная, зеленоватая или жёлтая; тычинок — восемь, реже четыре; завязь почти нижняя или полунижняя.
Плод — одногнёздная коробочка, раскрывающаяся продольной щелью.
Селезёночник входит в семейство Камнеломковые (Saxifragaceae) порядка Камнеломкоцветные (Saxifragales).
По данным D. E. Soltis (2001) род включает 57 видов[3], некоторые из них[4].
По информации базы данных The Plant List (2013), род включает 73 вида[5]:
Селезёночник (лат. Chrysosplénium) — род многолетних или однолетних растений семейства Камнеломковые (Saxifragaceae).
Название рода происходит от греч. χρυσός — золото и σπλήν — селезёнка, по золотистым цветкам и использованию растения при болезнях селезёнки.
ネコノメソウ属(ネコノメソウぞく、学名: Chrysoplenium)は、ユキノシタ科に分類される植物の属である。ネコノメソウ属植物の花は小さいが複雑な形の花序が目を引く。
小型の植物が多く、花は小さくて花弁がないが、萼が花弁のようになっていたり、苞葉が広がって花のように見えたりと種によって様々な形を持つ。他の花が咲くより早く咲くものも多いこともあり、小さいながらも人目を引く[1]。日本には多くの種があり、更に種内の変異も多く、同定は難しい場合がある。
学名はchrysos(金の)とsplen(脾臓)からなり、属のタイプ種が黄色い花や苞葉を持つことと、脾臓の薬として用いられたことによるという。また和名は果実が熟した時に、2本の花柱を突っ切るような割れ目を生じて開き、この形が猫の目のようであることによる[2]。ただし、牧野はこの和名は上記の理由と説明を付けつつも、発想の元は猫児目晴草という漢名によるとし、またそれに当たる植物がトウダイグサであると述べている[3]。なお、ここの和名ではネコノメソウをネコノメと略する例がある。
小柄で全体に柔らかな多年生の草本[4]。走出茎や珠芽を生じて無性生殖し、往々に群生する。葉は互生または対生し、単葉で柄があって托葉はない。花は両性花で小さく、集散花序をなし、花序には葉状の苞がある。萼筒は子房と合着して杯状または漏斗状をなし、萼裂片は4個あって、これは花後も残る。花弁はない。多くは花盤が発達する。
雄蘂は8個か、希に4個あって萼筒の周辺部に着いていて、花糸は針状、葯は赤か黄色で2室からなり、底面で花糸と繋がる。子房は下位から上位まで多様で、二心皮からなり、それぞれ一室。花柱は二個。果実は朔果で、割れて内部の種子を放出する。その形はさすまた状でやや扁平、双方の花柱の間で裂開する。花柱の先端は嘴状となって直立から外向きに開く。種子は多数あり、楕円形から卵形で厚みがあり、0.5-1.5 mm。種皮は厚くて表面が滑らかな例もあるが、隆起した条線や乳頭状突起などを持つ例が多い。
この群は同定の難しいものが多くある。理由は幾つかあり、地方変異が多いこと、大きさや葉の形などに変異の幅が広いこと、種の区分を細部に頼っている例があることが挙げられる。さらに同じ個体であっても開花の後に茎が急激に伸びて姿を変える例、それに応じて萼片や苞葉の色も変わり、開花時には様々な色を呈していても花後には緑色になってしまうなど、径時変化が大きいことも理由の一つである[5]。
世界に約60種があり、ほとんどは北半球の温帯から寒帯域に分布するが、南アメリカの南部に2種が隔離分布している。もっとも種数が多いのは東アジアからヒマラヤに掛けてで約30種が分布する。日本には15種あり、その半分は固有種となっている[6]。
種の判別には、まず葉が互生か対生かを見る。これによってネコノメソウ節Sect. Chrysopleniumとヤマネコノメソウ節Sect. Nephrophylloides を分ける。また、種子の表面の模様も重視される。なお、日本にはヤマネコノメソウ節のものは4種しか分布しないが、ヒマラヤや中国では多くの種に分化している[7]。
以下に日本で知られている種を挙げる[8]。