La Dioscorea trifida ye un tubérculu del xéneru Dioscorea orixinariu del Caribe, Centroamérica tropical y América del Sur. Conózse-y por una variedá de nomes comunes, ente ellos mapuey, yampí, ñame blancu,papañame y papa d'aire, los dos últimos especialmente na rexón atlántica de Costa Rica.
Ye una enredadera.[2] Los raigaños tán xuníes a un tarmu soterrañu curtiu ya irregular nel cual fórmense, en círculos concéntricos, estolones d'hasta 70 cm de llargor que s'enanchen formando tubérculos,[3] ricos en almidón. Del tarmu soterrañu salen los tarmos aéreos cuadrangulares arollaos escontra la esquierda, que presenten 2 a 8 ales membranoses.[3] Les fueyes son simples, alternes, de marxe enteru, con trés a siete lóbulos hasta de 15,5 cm. Pecíolu de 6,5 cm de llargor.[2]
Les plantes son unisexuales. Inflorescencies en recímanos; les flores estaminadas verdoses con 4 a 6 mm de diámetru, les pistiladas de 12 a 14 mm de llargu. Frutu capsular con trés lóculos, cada unu con dos bien pequeñes granes alaes.[3]
La magaya del tubérculu ye comestible[2] y llargamente utilizada na cocina llocal.
El tubérculu tien aproximao un 38% d'almidón.[4] Trátase d'un almidón céreo qu'escarez d'amilosa y tien usos potenciales como un aglutinante y espesante na ellaboración d'alimentos.[5]
Dioscorea trifida describióse por Carlos Linneo el Mozu y espublizóse en Supplementum Plantarum 427. 1781[1782].[6]
La Dioscorea trifida ye un tubérculu del xéneru Dioscorea orixinariu del Caribe, Centroamérica tropical y América del Sur. Conózse-y por una variedá de nomes comunes, ente ellos mapuey, yampí, ñame blancu,papañame y papa d'aire, los dos últimos especialmente na rexón atlántica de Costa Rica.
Ñame brasileñu nun mercáu européu.
Dioscorea trifida is a species of flowering plant in the family Dioscoreaceae. It is a species of yam (genus Dioscorea). It is native to the Caribbean and Central and South America.[1] Its many common names include Indian yam,[2] cush-cush, and yampee.[1] It is called mapuey in Venezuela,[3] inhame in Brazil, tabena and ñame in Colombia, sacha papa in Peru,[1] and ñampi in Costa Rica.
This plant is a vine that can exceed 3 meters in length.[4] One plant produces up to 12 stems, which are lined with several membranous wings.[5] They emerge from roots with tubers of various shape and size, generally up to 20 centimeters long by 8 wide.[4] The leaves are up to 23[6] to 30[4] centimeters long with blades divided into pointed lobes and borne on long, winged petioles. Green flowers with six tiny tepals are borne in the axils. The fruit is a winged, lightly hairy capsule up to about 2.7 centimeters long.[6]
This is a cultivated yam species used for food in parts of the Americas, especially South America and some Caribbean nations. The starchy tuber has a thin, smooth skin marked with some cracks. It takes different shapes but is commonly spherical or club-shaped, or shaped like a horse hoof, sometimes with a cleft.[5] It comes in various colors, including white, purple, and black.[7] The crop is cultivated like the potato, but must be given a strong trellis for support. It is propagated by planting small tubers or tuber chunks. The crop can be harvested in 10 to 11 months.[5]
The tuber is cooked for food. It can be baked or boiled.[5] In Venezuela and Colombia it is mashed or used in soups.[3] In parts of the Caribbean it is known as "the best of the yams".[5] It is a staple food for some indigenous peoples.[7]
The tuber is about 38% starch.[5] It is a waxy starch that lacks amylose and has potential uses as a binder and thickener in food processing.[7]
Dioscorea trifida is a species of flowering plant in the family Dioscoreaceae. It is a species of yam (genus Dioscorea). It is native to the Caribbean and Central and South America. Its many common names include Indian yam, cush-cush, and yampee. It is called mapuey in Venezuela, inhame in Brazil, tabena and ñame in Colombia, sacha papa in Peru, and ñampi in Costa Rica.
Dioscorea trifida estas specio de floranta planto el la familio de la Dioskoreacoj (Dioscoreaceae). Ĝi estas specio de la manĝebla ĝenro Dioskoreo. Ĝi hejmiĝas en la kariba regiono kaj en Sudameriko. La planto havas multajn nomojn, ekzemple hinda dioskoreo, inhame en Brazilo, tabena en Kolombio, sacha papa en Peruo, kaj ñampi en Kostariko.
La planto estas grimpoplanto, kiu povas kreski ĉ 3 metrojn en la longeco.[1] La planto povas produkti ĝis 12 tigojn kiuj havas plurajn membranajn flugilojn. [2] Tiuj kreskas el tuberoj. La tuberoj havas diversajn formojn. La tuberoj longas ĝis 20 centimetroj kaj larĝas 8 centimetrojn.[1] La folioj longas ĝis 30 cm.[3] [1]
Tiu estas la kultivata Dioskoreo el la du partoj de Ameriko, speciale de Sudameriko kaj Karibio. La amelriĉa planto (38 % amelo) estas kultivata kiel terpomoj, sed ĝi bezonas fortan grimpkadron. La planto povas esti rikoltata post 10 ĝis 11 monatoj.
La tubero devas esti kuirita antaŭ manĝado. En Venezuelo kaj Kolombio ĝi estas uzata por fari supon, la specio estas baza nutraĵo por kelkaj popoloj.
Dioscorea trifida estas specio de floranta planto el la familio de la Dioskoreacoj (Dioscoreaceae). Ĝi estas specio de la manĝebla ĝenro Dioskoreo. Ĝi hejmiĝas en la kariba regiono kaj en Sudameriko. La planto havas multajn nomojn, ekzemple hinda dioskoreo, inhame en Brazilo, tabena en Kolombio, sacha papa en Peruo, kaj ñampi en Kostariko.
La planto estas grimpoplanto, kiu povas kreski ĉ 3 metrojn en la longeco. La planto povas produkti ĝis 12 tigojn kiuj havas plurajn membranajn flugilojn. Tiuj kreskas el tuberoj. La tuberoj havas diversajn formojn. La tuberoj longas ĝis 20 centimetroj kaj larĝas 8 centimetrojn. La folioj longas ĝis 30 cm.
Tiu estas la kultivata Dioskoreo el la du partoj de Ameriko, speciale de Sudameriko kaj Karibio. La amelriĉa planto (38 % amelo) estas kultivata kiel terpomoj, sed ĝi bezonas fortan grimpkadron. La planto povas esti rikoltata post 10 ĝis 11 monatoj.
La tubero devas esti kuirita antaŭ manĝado. En Venezuelo kaj Kolombio ĝi estas uzata por fari supon, la specio estas baza nutraĵo por kelkaj popoloj.
La Dioscorea trifida es un tubérculo del género Dioscorea originario del Caribe, Centroamérica tropical y América del Sur. Se le conoce por una variedad de nombres comunes, entre ellos mapuey, yampí, ñame blanco, ñame baboso, papañame y papa de aire, los dos últimos especialmente en la región atlántica de Costa Rica.
Es una enredadera.[2] Las raíces están unidas a un tallo subterráneo corto e irregular en el cual se forman, en círculos concéntricos, estolones de hasta 70 cm de longitud que se ensanchan formando tubérculos,[3] ricos en almidón. Del tallo subterráneo salen los tallos aéreos cuadrangulares arrollados hacia la izquierda, que presentan 2 a 8 alas membranosas.[3] Las hojas son simples, alternas, de margen entero, con tres a siete lóbulos hasta de 15,5 cm. Pecíolo de 6,5 cm de longitud.[2]
Las plantas son unisexuales. Inflorescencias en racimos; las flores estaminadas verdosas con 4 a 6 mm de diámetro, las pistiladas de 12 a 14 mm de largo. Fruto capsular con tres lóculos, cada uno con dos muy pequeñas semillas aladas.[3]
La pulpa del tubérculo es comestible[2] y ampliamente utilizada en la cocina local.
El tubérculo tiene aproximadamente un 38% de almidón.[4] Se trata de un almidón céreo que carece de amilosa y tiene usos potenciales como un aglutinante y espesante en la elaboración de alimentos.[5]
Se usa como parte del sancocho en Panamá, Colombia y Venezuela.
Dioscorea trifida fue descrita por Carlos Linneo el Joven y publicado en Supplementum Plantarum 427. 1781[1782].[6]
El compositor dominicano Juan Luis Guerra menciona el mapuey en un verso de su canción Ojalá que llueva café.
"Ojalá que llueva café en el campo
Peinar un alto cerro de trigo y mapuey Bajar por la colina de arroz graneado Y continua el arado con tu querer, y digo Oh, oh, oh-oh-oh"
La Dioscorea trifida es un tubérculo del género Dioscorea originario del Caribe, Centroamérica tropical y América del Sur. Se le conoce por una variedad de nombres comunes, entre ellos mapuey, yampí, ñame blanco, ñame baboso, papañame y papa de aire, los dos últimos especialmente en la región atlántica de Costa Rica.
Ñame brasileño en un mercado europeo.Dioscorea trifida, l'igname cousse-couche, est une espèce de plantes monocotylédones de la famille des Dioscoreaceae, originaire d'Amérique centrale et d'Amérique du Sud.
L'igname cousse-couche est une plante herbacée dioïque, vivace, grimpante, qui produit un tubercule souterrain comestible[2].
Les feuilles alternes sont grandes, jusqu'à 25 cm de long, au limbe profondément divisé en trois à sept segments pointus. Les fruits non comestibles sont des capsules à trois ailes, contenant une graine dans chaque aile[2].
L'espèce a été décrite par Carl von Linné le Jeune et publiée en 1782 dans Suppl. Pl[1].
Selon Plants of the World online (POWO) (23 janvier 2022)[3] :
Dioscorea trifida, l'igname cousse-couche, est une espèce de plantes monocotylédones de la famille des Dioscoreaceae, originaire d'Amérique centrale et d'Amérique du Sud.
L'igname cousse-couche est une plante herbacée dioïque, vivace, grimpante, qui produit un tubercule souterrain comestible.
Les feuilles alternes sont grandes, jusqu'à 25 cm de long, au limbe profondément divisé en trois à sept segments pointus. Les fruits non comestibles sont des capsules à trois ailes, contenant une graine dans chaque aile.
Dioscorea trifida (binomen a Linnaeo filio anno 1782 statutum) est species plantarum florentium scandentium familiae Dioscoreacearum, in borealibus Americae Australis partibus sponte crescens ibique et in insulis Caribicis culta. Hominibus utilis est propter tubera comestibilia.
Dioscorea trifida (binomen a Linnaeo filio anno 1782 statutum) est species plantarum florentium scandentium familiae Dioscoreacearum, in borealibus Americae Australis partibus sponte crescens ibique et in insulis Caribicis culta. Hominibus utilis est propter tubera comestibilia.
Dioscorea trifida là một loài thực vật có hoa trong họ Dioscoreaceae. Loài này được L.f. mô tả khoa học đầu tiên năm 1782.[1]
Dioscorea trifida là một loài thực vật có hoa trong họ Dioscoreaceae. Loài này được L.f. mô tả khoa học đầu tiên năm 1782.