قيصوب جنوبي

Ācatl (Phragmites communis), quihtōznequi ic caxtillāntlahtōlli carrizo nō caña.

Nōīhuān cē tōnalli īpan Tōnalpōhualli.

D'Lëschen och Lëtschen oder Riet (Phragmites australis) si Séissgrieser déi op der ganzer Welt a suppege Géigenden an op flaachen Uwännere vu Weieren a Séien ze fanne sinn.

Et gëtt dräi Ënneraarten déi och all an Europa ze fanne sinn:

• Phragmites australis ssp. australis (bis véier Meter héich)
• Phragmites australis ssp. altissimus (bis 10 Meter héich)
• Phragmites australis ssp. humilis (bis 1,2 Meter héich)

Um Spaweck

Lėndrīns pri tvankėnė

Lėndrė (luotīnėškā: Phragmites australis) īr varpėniu šėimuos žuolėnis augals. Aug ežerū, tvankiniū, pelkiu, mariu pakronties, sodara vėšlius sāžalīnus (lėndrīnus).

Augals būn 100–400 cm aukštoma. Žīd nug lėipas lėgė siejės. Jaunas lėndrės tink jiestė gīvoliams. Noganītė, nošėinauti lėndrīnā doud gera atuola. Kuotā tink stuogams dėrbtė, pīnėmou, lėndriu šaknis sotvirtėn dirva.

Mtete au gugumua (Phragmites australis) ni aina ya nyasi refu linalomea katika maji kame. Jina hili hutumika pia kwa manyasi marefu yoyote ya maji. Aina za mimea ya maji zinazofanana na mtete huitwa mifunjo (familia Cyperaceae). Jenasi Phragmites inafikiriwa na bingwa wengi ya kuwa na spishi moja tu, lakini spishi nyingi zimefafanuliwa. Spishi moja, P. karka, husadikiwa sana.

Jina matete hutumika pia kwa manyasi haya, lakini inapendelewa kutumia jina hili kwa mazao yao. Matete hutumika duniani kote kwa kuvimba mapaa.

Viungo vya nje

• Taarifu kutoka PROTA

Picha

• Masuke

• Maua

• Mitete majini

• Nyumba yenye paa la matete

Qamish — boshoqdoshlarga mansub koʻp yillik ildizpoyali oʻsimlik turkumi. Oʻzbekistonda oddiy Q. (Phragmites communis Trin.) turi tarqalgan. Poyasi tik oʻsadi, boʻyi 3–5 m gacha yetadi, silliq, shoxlamaydi. Barglari navbatmanavbat joylashgan, uzun nashtarsimon, chetlari oʻtkir gʻadirbudir. Gullari qoʻngʻirbinafsha, chochoq roʻvaksimon toʻpgulga yigʻilgan. Mevasi kulrang doncha. Iyul—oktabrda gullab, mevalaydi. Bir toʻpguli roʻvaqda 50—100 mingta don (meva) tugadi, urugʻi shamol va suv orqali tarqaladi. Urugʻi 1415° haroratda sernam joyda unib chiqadi. Asosan, ildizpoyalaridan, baʼzan urugʻidan koʻpayadi. Sizot suvlar sathi yaqin (2–3 m gacha) tuproqlarda, don, sholi, gʻoʻza, beda va boshqalar orasida uchraydi. Shuningdek, botqoqlashgan zax joylarda, hovuz, toʻqaylar, koʻl, sugʻorish shoxobchalarida oʻsadi.

Kurash choralari: yer chuqur (30 sm gacha) haydaladi, yer betiga chiqqan ildizpoyalar yigʻishtirib olinadi, quritiladi; yerga dalapon (10–15 kg/ga) sepiladi; sugʻorish va drenajni tartibga solish bilan sizot suvlar sathi pasaytiriladi, chopiqtalab ekinlar chuqur kultivatsiya qilinadi.

Raid (Phragmites australis) as en swetgäärs an hiart tu a bloosenplaanten.

Ferwisang efter bütjen

Wikimedia Commons hää bilen of filmer tu:

Wikispecies hää en artiikel tu:

Reid

Woartelstôk mei útrinners

Reid (Phragmites australis of Phragmites communis) is in plant dy't ta de gerzen (Poaceae) rekkene wurdt.

De plant is bot oanwêzich oan de wetterkanten. Reidgers (Phalaris arundinacea) liket yn it fegative stadium in protte op reid, mar hat in fluezich tonkje ynsteed fan hierkes. Reid wreidet har op trije wizen út: troch sied, troch woarteltûkken en troch útrinners, dat wol sizze horizontale stâlen wêr't op de knopen in nije plant by ûntstiet. De plant komt ek as eksoat foar yn Noard-Amearika. Dêr wurdt de plant sjoen as in net lânseigen soart en as túch beskôge. Reid kin 1-3 m heech wurde. De stâle stiet stiif rjochtop en it 1-3 sm brede blêd mei spits tarinnende top is griisgrien. Op de grins fan de skie fan it blêd sit in tonkje (ligula) yn in krânske fan hierkes.

Suqus llaqtamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway.

Suqus icha Sukcha (Phragmites australis syn. Phragmites communis) nisqaqa uqu puystukunapi, mayup, quchap patanpi wiñaq qachu yuram, tukuy Tiksimuyuntinpi.

Huk yachaqkunaqa ninku, suqus (Phragmites) rikch'anapi hukllam rich'aq, hukkunataq tawantinmi rikch'aqman rakinku.

Hawa t'inkikuna

• Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Suqus.

• Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Suqus

Para sa ibang gamit, tingnan ang Tambo (paglilinaw).

Ang tambo (Ingles: reed) ay isang uri ng talahib o mataas na damo na may butas na katawan na namumuhay sa mga basang lugar o tabing-ilog. Nagagamit sa paggawa ng mga walis (walis-tambo) ang mga ito.^[1]

Mga talasanggunian

Ang lathalaing ito ay isang usbong. Makatutulong ka sa Wikipedia sa nito.

Ing timbu metung yang maragul a pilmihan (perennial) a dikut a mayayakit kareng mabasang labwad (wetlands) kareng anggang lugal a kasantingan pali (temperate) ampong maliangan (malisangan) king mabilug a yatu. Neng kayi, tuturing deng magdili-diling species ning genus ing Phragmites australis, dapot deng aliwang botanist pipitnan de ing Phragmites australis kareng atlu o apat a species. Partikular, ing South Asian Khagra Reed – Phragmites karka – tuturing deng aliwang species.^[2]

Lon la murin

Environment Portal

• Constructed wetland
• Phytoremediation
• Deben Estuary
• Reed bed
• Reed fields
• Reed boat
• Reed mat

Dalerayan

Ψάθα

Το καλάμι ή καλαμιά είναι κοινή ονομασία πολλών μονοκότυλων πολυετών συνήθως φυτών. Τα καλάμια βρίσκονται σε τέλματα, έλη σε όχθες λιμνών, ποταμών, ρυακιών, χειμάρρων και σε ήρεμα νερά. Ο όρος καλαμιά μπορεί επίσης να σημαίνει την καλάμη του στάχυος ή ακόμα τη συστάδα καλάμων. Όλα γενικά τα φυτά που χαρακτηρίζονται ως καλάμια έχουν ριζώματα ή παραφυάδες, τα φύλλα τους είναι μακριά ταινιοειδή και στο πάνω μέρος τους έχουν μία μακριά ταξιανθία.

Ο βλαστός είναι συμπαγής ή κοίλος, ξυλώδης, λυγίζει από τον αέρα και αυτό βοηθάει στη διασπορά των διαφόρων σπόρων του.

Είδη

Υπάρχουν πολλά είδη καλαμιών. Στην Ελλάδα βρίσκουμε τα εξής :

• Το κοινό καλάμι (Φραγμίτης ο νότιος, Phragmites australis): Ιθαγενές της Ευρώπης, πολυετές φυτό που μοιάζει με μπαμπού έχει δε την επιστημονική ονομασία Αρούντο Ντόναξ. Οι βλαστοί του είναι όρθιοι, με πολλά φύλλα, ξυλώδεις που φτάνουν σε ύψος και τα 8 μέτρα και αναπτύσσονται με πολλά υπόγεια ριζώματα. Τα φύλλα του φτάνουν σε μήκος τα 60-70 εκατοστά. Εξαιρετικά ανθεκτικό φυτό βρίσκεται κατά μήκος των ακτών, ποταμών, υδροβιότοπων και γενικά αρέσκεται σε υγρά εδάφη. Μπορεί όμως να υπάρξει και σε άνυδρα, ξηρά και χαλικώδη εδάφη. Mπορεί να καλλιεργηθεί για να προστατεύσει τη γη από τη διάβρωση, για τη δημιουργία διαφόρων ανεμοφρακτών, προστασία διαφόρων καλλιεργειών, σαν καλλωπιστικό, για τη δημιουργία στεγάστρων και πρόχειρων καταλυμάτων (καλύβες). Οι βλαστοί του χρησιμοποιούνται για τη κατασκευή ξύλινων πνευστών οργάνων και καλαμιών ψαρέματος. Από τα φύλλα του κατασκευάζονται διάφορες ψάθες.

• Φραγμίτης ή αγριοκάλαμο: Πολυετές ζιζάνιο των αγρών, με λείους μη ξυλώδεις βλαστούς και ύψος που δε ξεπερνάει τα 2,5 μέτρα. Βρίσκεται επίσης σε διάφορους υδροβιότοπους, είναι εξαιρετικά ανθεκτικό φυτό και μοιάζει με το κοινό καλάμι.

• Ψάθα ή Ψαθί: πολυετή φυτά με φυλλώδεις μαλακούς βλαστούς και ύψος 2,5 μέτρα.Βρίσκονται συνήθως σε λιμνώδεις περιοχές και έλη.

• Σπάργανο ή Σπαργάνιουμ έρεκτουμ: πολύμορφο φυτό με βλαστούς λεπτούς που φτάνουν τα 2 μέτρα ύψος. Τα φύλλα του είναι σχήματος σπαθιού και είναι όρθια και λεπτά. Οι ταξιανθίες του μοιάζουν με θαλάσσια ανεμώνη.

Χρήσεις

Στην Κύπρο συναντάμε συχνά το είδος Arundo donax (ιδανικο για κατασκευη πνευστων) τοσο σε παράκτιες αλλα και ορεινές περιοχές. Οι καλαμιές και τα καλάμια χρησιμοποιήθηκαν για πλέξιμο καλαθιών ή κοφινιών που είναι μεγάλα καλάθια. Τέτοιες κατασκευές μπορούν να χρησιμοποιουθούν μεταξύ άλλων για την αποθήκευση της παραγωγής του σιταριού.

Το καννίν είναι μικρό κομμάτι καλαμιού. Στο παρελθόν μικρά κομμάτια καλαμιών ήταν χρήσιμα στους ηλεκτρολόγους που ασχολούνταν με τις επισκευές και περιελίξεις ηλεκτρικών μοτέρ.

Εκφράσεις

Λέμε ότι κάποιος "έχει καβαλήσει το καλάμι" όταν πιστεύει για τον εαυτό του ότι είναι πολύ σπουδαίος.

"Απόμεινε σαν την καλαμιά στον κάμπο", σημαίνει έρημος και απροστάτευτος (σελίδα 185-ΗΛΙΟΣ)

Βιβλιογραφία

• Σελίδα 201, Τόμος 31, Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος, Λαρούς, Μπριτάνικα, 1996
• Σελίδα186, Τόμος ΙΑ, Νεώτερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικό ΗΛΙΟΥ, 1980
• Σελίδα 243, Τόμος 6, Μεγάλη Κυπριακή Εγυκλοπαίδεια, 1990

Трска (лат. Phragmites australis) е вид на повеќегодишни тревни растенија од семејството треви. Расте во бројни бусени (трсје, шамак) во влажни и водни живеалишта на умерени и тропски климатски региони. Растат долж бреговите на водните пространства како езера, бари и вирови на блата и мочуришта и вливови и устија на реки, создавајќи густа тревна површина и соодветни услови за гнездење за различни видови птици. Претставниците на родот се - убители на влага. Тие растат до длабочина до половина метар главно во резервоари со застоени води, мочуришта, речни делта, извори на отпад и индустриски води.

Опис

Трска на Кундинското Езеро, Македонија

Стеблата на трската се високи 2-3 метри, со лисја долги 20–50 см и широчина 2-3 см. На врвот на дрвото се наоѓаат рогози или метлики (inflorescences) - дебели метли со темно виолетова боја, со должина до 50 см. Бусените трска можат да се шират на места колку што е еден до еден квадратен километар. Во поволни услови на животната средина, трската може да се проширува и протега до 5 m годишно.

Эгэл нишингэ - (англ. Phragmites communis), (орос. Тростник обыкновенный)

Хүчирхэг хөгжсөн үндэслэг иш бүхий 2-3 метр өндөр ургадаг олон наст үет ургамал. Зарим үед үндэслэг иш хөрснөөс ил дээгүүр мөлхөж ургасан байх бөгөөд тэр нь цагаан цайвар өнгөтэй, зарим хэсгээр бүрэн бор бөгж нахиануудтай. Шугаман зэв хэлбэрийн өргөн, цэгээн ногоон навчнуудтай. Навчны илтэс харьцангуй богино байна. Том, өтгөн залаа баг цэцэгтэй, тэр нь эхлээд гарч байхдаа гялалзсан хүрэн улаан, сүүлдээ мөнгөлөг саарал өнгөтэй болон хувирна.^[1]

Ашигласан материал

Ҡамыш ябай, тростник (Phragmites) — ҡыяҡлылар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты.

Таралышы

5 төрө билдәле, Арктика һәм Антарктиканан башҡа бөтә ер шарында таралған. Башҡортостанда ябай йәки көньяҡ ҡамышы үҫә. Йылға һәм күлдәрҙең яр буйҙарында, һаҙлыҡтарҙа, һаҙлыҡлы болондарҙа, ҡайһы берҙә һуғарылыусы баҫыуҙарҙа үҫә, республиканың бөтә биләмәһендә лә таралған.

Ботаник яҙма

Оҙон үрмәле тамырһабаҡлы күп йыллыҡ эре үлән^[1]. Һабағы төҙ, япраҡлы, бейеклеге 0,5—4 м.^[2] Япраҡтары ҡыяҡ‑ланцет, ҡаты, ситтәре осло‑ҡытыршы. Башаҡтары 3—7 сәскәле, төклө ҡылсыҡтар менән. Сәскәлеге — миләүшә йәки көмөш‑көрән төҫтәге ҡуйы йөнтәҫ һепертке. Июнь—авг. сәскә ата. Емеше — бөртөксә, июль—сентябрҙә өлгөрә.

Әһәмиәте һәм ҡулланылышы

Ҡамыш торф һәм ҡамышлы уйһыу ярҙар барлыҡҡа килеүенә, һаҙ тупраҡтарының кибеүенә, ҡомлоҡтарҙың нығыныуына булышлыҡ итә. Кәрзиндәр, септәләр үреү, ҡағыҙ, муз. инструменттар эшләү өсөн ҡулланыла. Составында витаминдар, углеводтар, флавоноидтар һ.б. бар, халыҡ медицинаһында файҙаланыла. Декоратив, мал аҙығы, ашарға яраҡлы, техник үҫемлек.^[2].

Иҫкәрмәләр

Әҙәбиәт

• Губанов И. А., Киселёва К. В., Новиков В. С., Тихомиров В. Н. 191. Phragmites australis (Cav.) Trin. ex Steud. (P. communis Trin.) — Тростник обыкновенный, или южный // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3-х томах — М.: Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл, 2002. — Т. 1. Папоротники, хвощи, плауны, голосеменные, покрытосеменные (однодольные). — Б. 285. — ISBN 8-87317-091-6.

Заросли тростника обыкновенного в бухте Болата^[en] на Черноморском побережье Болгарии

Һылтанмалар

• Ҡамыш (тростник) GRIN сайтында мәғлүмәт
• Ҡамыш (тростник): «Тормош энциклопедияһы» сайтында мәғлүмәт(EOL)
• Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге (1890—1907).

Ҡамыш (тростник) // Башҡорт энциклопедияһы — Өфө: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-143-9.