شيلم

Secale is 'n genus van plante wat aan die familie van ware grasse (Poaceae) behoort. Die bekendste lid van die genus is die graangewas rog (Secale cereale).^[2][3] Die Roggeveld in Suid-Afrika is na 'n soort wilde rog, ook 'n spesie van hierdie genus, genoem.

Spesies

1. Secale africanum Stapf - Kaapprovinsie, Suid-Afrika
2. Secale anatolicum Boiss. - Griekeland, Bulgarye, Turkye, Kaukasus, Irak, Iran
3. Secale cereale L. - Turkye, wyd verbou en in baie plekke genaturaliseer
4. Secale ciliatiglume (Boiss.) Grossh. - Turkye, Irak, Iran
5. Secale iranicum Kobyl. - Iran
6. Secale montanum Guss. -van Spanje + Marokko tot Pakistan
7. Secale segetale (Zhuk.) Roshev. - Sentraal-Asië, Xinjiang, Kashmir, Pakistan, Afghanistan, Iran, Irak, Kaukasus
8. Secale sylvestre Host - Balkan, Hongarye, Oekraïne, die Europese Rusland, Kaukasus, Sentraal-Asië
9. Secale vavilovii Grossh. - Turkye, Kaukasus, Irak, Iran

Verwysings

Eksterne skakels

• Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Secale.
• Wikispecies het meer inligting verwant aan: Secale

Hierdie artikel is ’n saadjie. Voel vry om Wikipedia te help deur dit uit te brei.

Çovdar (lat. Secale) - qırtıckimilər fəsiləsinə aid bitki cinsidir. Çovdarın vətəni Qafqazın, Kiçik və Orta Asiyanın dağətəyi rayonlarıdır. Çovdar payızlıq buğda və arpanın əkinlərində bitən alaq otları növündən yaranıb. Çovdar bizim eradan əvvəl 1–2 minillikdə Dnepr, Dnestr, Oka çaylarının hövzələrində, İsveçrənin, Macarıstanın, Danimarkanın ərazilərində becərilirdi. Çovdarın əkin sahələri barədə məlumata ilk dəfə XI – XII əsrlərin əlyazmalarında rast gəlmək mümkündür. O bir sıra Avropa ölkəölərində geniş yayılmışdır.

İstifadəsi

Çovdar unundan çörək bişirilir. O, buğdanın məhdudiyyətli istehsalı olan rayonlarda əsas çörək bitkisidir. Çovdar çörəyi spesifik dadı və qoxusu ilə seçilir. Xüsusilə də o ələnmiş undan daha yaxşı alınır. Dad və həzm edilmə keyfiyyətlərinə görə yalnız buğda çörəyindən geridə qalır. Fiziki iş zamanı çovdar çörəyinin həzm edilməsi daha sürətlənir. Çovdar çorəyi tərkibinə və xüsusiyyətlərinə görə buğdadan istehsal edilən məmulatları tamamlayır. Çovdarın dəni həmçininqarışıq yem, spirt və nişasta-patoka sənayesində istefadə edilir

Xüsusiyyətləri

Çovdar payızlıq bitkidir. O buğda ilə müqayisədə becərilmə şəraitinə daha az tələbkardır və buğdanın bitmədiyi bölgələrdə də becərilə bilər. Zülalın orta miqdarı (10 faiz) buğdadan azdır və dəyişmə həddi daha kiçikdir. Bununla yanaşı, dənli bitkilər üçün əvəzedilməz amin turşurarı (lizin və treonin) çovdar ununda buğda unu ilə müqayisədə 1,5 dəfə artıqdır. Zülallı maddələrin suda həll olunması keyfiyyətləri yüksəkdir (təxminən 30 faiz). Adi testaparılma şəraitində çovdarın zülalının tərkibində olan xəmirə yapışqanlıq xassəsi verən zülali maddə əmələ gətirmir. Buğda ununda çörəyin keyfiyyəti üçün müəyyənedici rolu zülali-proteinaz kompleks oynayırsa, çovdar ununda amilolitik fermentlərin fəallığı, əsasən də α-amilazlarilə səciyyələnən karbohidrat-amilaz kompleksi əhəmiyyət kəsb edir.

Növləri

• Əkin çovdarı (Secale cereale L.)
• Secale montanum Guss.
• Secale sylvestre Host.
• Çovdar mahmızı (Secale cornutum L.)

Mənbə

Secale és un gènere de plantes de la família de les poàcies, ordre de les poals, subclasse de les commelínides, classe de les liliòpsides, divisió dels magnoliofitins.

Espècies

• Secale cereale L. sègol, es cultiva per extreure'n el gra, com a planta farratgera i per aprofitar un fong que el parasita.

• Secale aestivum
• Secale afghanicum
• Secale africanum
• Secale anatolicum
• Secale ancestrale
• Secale arundinaceum
• Secale barbatum
• Secale bromoides
• Secale campestre
• Secale cereale
• Secale chaldicum
• Secale ciliatoglume
• Secale compositum
• Secale cornutum

• Secale creticum
• Secale dalmaticum
• Secale daralagesi
• Secale derzhavinii
• Secale dighoricum
• Secale fragile
• Secale glaucum
• Secale hirtum
• Secale hybernum
• Secale iranicum
• Secale kuprijanovi
• Secale kuprijanovii
• Secale leptorhachis
• Secale montanum

• Secale orientale
• Secale prostratum
• Secale pumilum
• Secale pungens
• Secale reptans
• Secale segetale
• Secale sibiricum
• Secale spontaneum
• Secale strictum
• Secale sylvestre
• Secale triflorum
• Secale turkestanicum
• Secale vavilovii
• Secale vernum
• Secale villosum

Žito (Secale) je rod jednoděložných rostlin z čeledi lipnicovitých (Poaceae) s přibližně 12 druhy. Kulturní druh, žito seté, je obilnina pěstovaná na polích za účelem zisku zrna, ze kterého se vyrábí potraviny pro lidi a krmiva pro zvířata. Pěstuje se též jako pícnina či meziplodina. Společně s pšenicí, kukuřicí a ječmenem je to jedna z nejrozšířenějších obilnin nejenom v mírném pásu; na rozdíl od pšenice je ale o trochu odolnější, takže snese i pěstování ve vyšších polohách. Zrno se používá na chlebovou mouku, jako náhražka kávy (melta), k výrobě perníků, jako krmivo či se z něho vyrábí alkohol (gin). Žito obsahuje lepek. Křížením žita a pšenice vznikl mezidruhový kříženec tritikále zvaný žitovec. Žito není opylováno hmyzem, ale větrem.

Starší český název žita je rež, často se s ním lze setkat ve formě přídavného jména režný.

Externí odkazy

• Obrázky, zvuky či videa k tématu žito ve Wikimedia Commons
• Encyklopedické heslo Žito v Ottově slovníku naučném ve Wikizdrojích
• Slovníkové heslo žito ve Wikislovníku

Slægten Rug (Secale) har adskillige arter, men kun disse er almindelige i Danmark:

• Almindelig Rug (Secale cereale)
• Staude-Rug (Secale montanum)

Secale ist eine Weiterleitung auf diesen Artikel. Zum parasitischen Pilz Secale cornutum siehe Mutterkorn.

Roggen (Secale) ist eine Pflanzengattung in der Familie der Süßgräser (Poaceae). Die Getreideart Roggen (Secale cereale) ist als Kulturpflanze von wirtschaftlicher Bedeutung.

Merkmale

Die Vertreter der Gattung sind einjährige, zweijährige oder ausdauernde Gräser. Das Blatthäutchen ist ein kurzer, gestutzter und häutiger Saum. Die Blattspreiten sind flach oder eingerollt.

Der Blütenstand ist meistens eine einfache Ähre, die dicht und seitlich zusammengedrückt ist, und einzeln an der Spitze des Halms steht. Die Ährchen stehen zweireihig, auf jedem Absatz der Ährchenachse steht ein Ährchen. Das Ährchen ist ungestielt und zweiblütig. Über den Blütchen befindet sich ein stielartiger Fortsatz. Die Blütchen sind zwittrig. Selten gibt es drei zwittrige Blüten oder ein bis zwei sterile Blüten über den beiden fertilen Blüten. Die Hüllspelzen sind pfriemlich, gekielt und einnervig. Die Deckspelzen sind lanzettlich, gekielt und fünfnervig. Auf dem Kiel stehen steife, wie ein Kamm abstehende Haare. Die Deckspelze trägt eine lange, gerade, raue Granne.

Verbreitung

Die Vertreter der Gattung kommen vorwiegend in den temperaten Gebieten Europas und Asiens vor.^[1]

Systematik

Roggenfeld (Secale cereale)

Secale sylvestre

Die Gattung Secale wird innerhalb der Familie der Süßgräser in die Unterfamilie Pooideae, Tribus Triticeae gestellt.^[2][3]

Die Angaben zur Artenzahl schwanken zwischen 3^[2] und 8,^[4] je nachdem, ob manche Pflanzensippen als Unterarten oder als eigenständige Arten angesehen werden. Grin listet vier Arten auf^[5], R. Govaerts neun^[6]:

• Secale africanum Stapf (Syn.: Secale strictum subsp. africanum (Stapf) K. Hammer): Sie kommt in der Capensis vor.^[6]
• Secale anatolicum Boiss. (Syn.: Secale strictum subsp. anatolicum (Boiss.) K. Hammer): Sie kommt vom südlichen Griechenland bis zum Iran vor.^[6]
• Roggen (Secale cereale L.). Man kann folgende Unterarten unterscheiden^[5], die bei R. Govaerts aber nicht unterschieden werden:
  • Secale cereale subsp. ancestrale Zhuk.: Die Heimat ist die westliche Türkei.^[5]
  • Secale cereale subsp. cereale
  • Secale cereale subsp. rigidum Vavilov & Antropov:; Die Heimat ist Turkestan.^[5]
  • Secale cereale subsp. tetraploidum Kobyl.: Ist nur in Kultur bekannt.^[5]
  • Secale cereale subsp. tsitsinii Kobyl.: Ist nur in Kultur bekannt.^[5]
• Secale ciliatoglume (Boiss.) Grossh. (Syn.: Secale strictum subsp. ciliatoglume (Boiss.) K. Hammer): Sie kommt von der Türkei bis zum Iran vor.^[6]
• Secale iranicum Kobyl.: Sie kommt im westlichen Iran vor.^[6]
• Secale montanum Guss. (Syn.: Secale strictum (C. Presl) C. Presl, Secale kuprijanovii Grossh.): Sie kommt vom Mittelmeergebiet bis Pakistan vor.^[6]
• Secale segetale (Zhuk.) Roshev. (Syn.: Secale afghanicum (Vavilov) Roshev., Secale cereale subsp. dighoricum Vavilov): Sie kommt vom Kaukasusgebiet bis zum nordwestlichen China und zum westlichen Himalaja vor.^[6]
• Secale sylvestre Host: Die Heimat ist Ungarn, Südost- und Osteuropa bis Zentralasien.^[5][6]
• Secale vavilovii Grossh.: Die Heimat ist die Türkei, Armenien, Aserbaidschan und der nordwestliche Iran.^[5]

Literatur

• Siegmund Seybold (Hrsg.): Schmeil-Fitschen interaktiv (CD-ROM), Quelle & Meyer, Wiebelsheim 2001/2002, ISBN 3-494-01327-6.

Einzelnachweise

1. ↑ Chen Shouliang et al.: Poaceae. In: Flora of China, Band 22. Online auf eFloras.org (englisch), abgerufen am 7. Dezember 2016.
2. ↑ ^{a b} Manfred A. Fischer, Karl Oswald, Wolfgang Adler: Exkursionsflora für Österreich, Liechtenstein und Südtirol. 3., verbesserte Auflage. Land Oberösterreich, Biologiezentrum der Oberösterreichischen Landesmuseen, Linz 2008, ISBN 978-3-85474-187-9.
3. ↑ Poaceae im Germplasm Resources Information Network (GRIN), USDA, ARS, National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. Abgerufen am 1. Januar 2015.
4. ↑ Secale In: Flora of Pakistan. (online)
5. ↑ ^{a b c d e f g h} Secale, Liste Arten im Germplasm Resources Information Network (GRIN), USDA, ARS, National Genetic Resources Program. National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland.
6. ↑ ^{a b c d e f g h} Rafaël Govaerts (Hrsg.): Secale. In: World Checklist of Selected Plant Families (WCSP) – The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, abgerufen am 3. September 2018.

Roog (Secale) het en hialer rä plaantenslacher faan det famile swetgäärs (Poaceae). Miast ment am mä roog di slach Secale cereale, diar en grat bedüüdang üs bruadkurn an üs fuderplaant hää.

Slacher

• Roog (slach) (Secale cereale L.), mä jodiar onerslacher:
  • afghanicum (Vavilov) K. Hammer (Syn.: S. afghanicum (Vavilov) Roshev.)
  • ancestrale Zhuk.
  • cereale
  • dighoricum Vavilov
  • rigidum Vavilov & Antropov
  • segetale Zhuk.
  • tetraploidum Kobyl.
  • tsitsinii Kobyl.
• Secale strictum (C. Presl) C. Presl, mä jodiar onerslacher:
  • africanum (Stapf) K. Hammer (Syn.: S. africanum Stapf)
  • anatolicum (Boiss.) K. Hammer (Syn.: S. anatolicum Boiss.)
  • ciliatoglume (Boiss.) K. Hammer (Syn.: S. ciliatoglume (Boiss.) Grossh.)
  • kuprijanovii (Grossh.) K. Hammer (Syn.: S. kuprijanovii Grossh.)
  • strictum (Syn.: S. montanum Guss.)
• Secale sylvestre Host.
• Secale vavilovii Grossh.

Literatüür

• Siegmund Seybold (ütjden): Schmeil-Fitschen interaktiv (CD-Rom), Quelle & Meyer, Wiebelsheim 2001/2002, ISBN 3-494-01327-6.

Жыта пасяўное
Secale cereale

Жы́та (па-лацінску: Secale) — род адна- і шматгадовых травяністых расьлінаў сямейства злакаў. 6—8 відаў.

Вырошчваюць (з 1—2-га тыс. да н. э.) пераважна ў краінах паўночнага паўшар’я жыта пасяўное (Secale cereale) — азімыя і яравыя формы. У Беларусі жыта азімае — адна з найважнейшых збожжавых і кармавых прамежкавых культур. Жыта пасяўное — аднагадовая расьліна вышынёй 60—180 см. Каранёвая сыстэма валасьніковістая, магутная. Сьцябло — саломіна, лісьце лінейна-ланцэтнае. Каласы шчыльныя, двухрадковыя, пры высьпяваньні шэра- або сьветла-жоўтыя. Каласкі дзьвюхкветныя, каласковыя лускавінкі завостраныя, з кароткім асьцюком. Зярняўкі маршчакаватыя, з глыбокай баразёнкай і невялікім чубком. Зерне мае 9—13 % бялкоў, 55—70 % крухмалу, 1—2 % тлушчу, вітаміны Вр Вд, PP. Самая марозаўстойлівая культура сярод азімых злакаў, пераносіць кароткатэрміновыя маразы да -20 °С (на глыбіні вузла кушчэньня). Пэрыяд актыўнай вэгетацыі 140—170 сутак. Раянаваныя гатункі беларускай селекцыі: тэтраплоідныя — Пухаўчанка, Верасень, Ігуменская; дыплоідныя — Радзіма, Калінка.

Продкам культурнага жыта была травяністная расьліна — горнае жыта (Secale montanum), абарыген паўночнай Афрыкі і горных раёнаў Блізкага Ўсходу. Каля 3 тысячагодзьдзя да н. э. яго пачалі вырошчваць на захадзе Турцыі, у Армэніі і поўначы Ірану. Продкам славянскіх народаў яно пачаткова было вядомае як пустазельле ў пасевах пшаніцы, і толькі падчас прасоўваньня калянізацыі на поўнач (на мяжы н. э.) на жыта зьвярнулі ўвагу як на самастойную культуру. З усіх злакавых расьлінаў азімае жыта — самае марозаўстойлівае: расьце ў арктычных раёнах Скандынавіі, а ў Гімалаях — да вышыні 4250 м. Народы поўдня Эўропы, маючы больш спрыяльныя кліматычныя ўмовы для вырошчваньня жыта, традыцыйна грэбавалі ім і жытнім хлебам, але ў германскіх і славянскіх народаў на працягу каля 2000 гадоў жытні хлеб заставаўся асноўным прадуктам харчаваньня.

Жыта ўтрымлівае мала глютэну, таму жытні хлеб больш шчыльны, «ацесьлівы», чым пшанічны, але больш бясьпечны для хворых на цэліякію.

Жыта — выдатная сыравіна для моцных алькагольных напояў, асабліва гарэлкі.

Беларусь

У 2019 годзе Беларусь знаходзілася на 6-м месцы ў сьвеце паводле збору жыта^[1].

Крыніцы

Літаратура

• Н. Зьбіткоўскі. «Ражкі». Claviceps purpurea. / С. Плаўнік // «Наш край» : часопіс. — Менск: Інстытут Беларускай Культуры, 1926. — № 10–11 (13–14). — С. 19–25.

Артыкул створаны з дапамогай матэрыялаў з: Алесь Белы, праект «Наша ежа»

— сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

’Рж (науч. Secale) е род на треви од потфамилијата Ливадарки. Најпознат и најзначаен член на родот е житната ’рж (Secale cereale).

Другите два вида се:

• Secale montanum - планинска ’рж
• Secale sylvestre - шумска ’рж

Наводи

Secale is a genus of the grass tribe Triticeae, which is related to barley (Hordeum) and wheat (Triticum). The genus includes cultivated species such as rye (Secale cereale) as well as weedy and wild rye species. The most well known species of the genus is the cultivated rye, S. cereale, which is grown as a grain and forage crop. Wild and weedy rye species help provide a huge gene pool that can be used for improvement of the cultivated rye.^[1]

The genus Secale includes the cultivated rye and four to eleven wild species depending on the species criteria used. Commonly recognized species of the genus are the annuals, S. cereale, S. vavilovii Grouch, and S. sylvestre and perennial S. strictum (syn. S. montanum). Secale cereale includes cultivated rye and other weedy rye types. Secale strictum is a group that includes distinct geographical isolates. Secale vavilovii is the most different of the genus as it separated early from the other species in the genus.^[2]

Evolutionary history

Secale strictum subsp. africanum, Secale strictum anatolicum, Secale sylvestre, and Secale strictum subsp. strictum evolved in succession from a common ancestor of Secale after geographic separation and genetic differentiation. The annual weedy rye evolved from S. strictum subspecies strictum was domesticated to cultivated rye. Data suggests division of the genus into three species: the annual wild species S. sylvestre, the perennial wild species S. strictum including many subspecies, and S. cereale with cultivated and weedy rye subspecies.^[3]

Secale sylvestre is believed to be the most distant relative of S. cereale and most closely related to other outgroups. This is seen through lower rates of rye simple sequence repeat (SSR) sequences compared to other members of the genus Secale. Secale sylvestre is, therefore, the most ancient Secale species. Following separation of S. sylvestre from other taxa of the genus, perennial taxa also separated. Secale montanum descended directly from S. sylvestre and other perennial taxa originated from S. montanum. Perennial taxa are the progenitors of annual taxa. All annual taxa are most closely related and form a monophyletic group.^[1]

Crop development

Understanding wild plant species is becoming important in the development of new crops. The wild perennial rye (Secale montanum) is the ancestor of the cultivated rye (Secale cereale). Many forms of perennial rye are found in Turkey including Secale montatum Guss var. anatolicum Boiss and Secale montanum Guss var. vavilovi Grossh. These perennial species usually have large stature, high frost resistance, strong tillering ability, and tolerance to poor soils and drought. Faults of the ryes that need to be overcome include small and sparse leaves and breaking peduncles.^[4]

ACE-1 perennial cereal (PC) rye has been developed in Canada as a new crop for silage and green-feed production. The rye was developed by first crossing Secale cereale L. (rye) and Secale montanum (perennial wild rye), then backcrossing the produced F1 generation with Secale cereale L., and selecting for the perennial types. Beneficial characteristics of the crop include early growth in spring, competing well with weeds, and producing significant regrowth for silage or pasture. PC rye also has an extensive root system that can be used to improve soil tilth and prevent soil erosion during the fall and winter months. The newly developed crop has not shown significant susceptibility to disease. The new cultivar is currently being further evaluated to test for adaptation and yield potential.^[5] These characteristics could make this species an attractive crop to be used in the future.

Species^[6]

• Secale africanum Stapf – Cape Province of South Africa
• Secale anatolicum Boiss. – Greece, Bulgaria, Turkey, Caucasus, Iraq, Iran
• Secale cereale L. – Turkey; widely cultivated and naturalized in many places
• Secale ciliatiglume (Boiss.) Grossh. – Turkey, Iraq, Iran
• Secale iranicum Kobyl. – Iran
• Secale montanum Guss. – from Spain + Morocco to Pakistan
• Secale segetale (Zhuk.) Roshev. – Central Asia, Xinjiang, Kashmir, Pakistan, Afghanistan, Iran, Iraq, Caucasus
• Secale sylvestre Host – Balkans, Hungary, Ukraine, European Russia, Caucasus, Central Asia
• Secale vavilovii Grossh. – Turkey, Caucasus, Iraq, Iran

formerly included^[6]

see Agropyron Brachypodium Dasypyrum Eremopyrum

References

Secale es un género de plantas herbáceas de la familia de las gramíneas o poáceas.^[1]​ Es originario de la región del Mediterráneo, este de Europa hasta centro de Asia y Sudáfrica.

Etimología

El género tiene el nombre del latín clásico para el centeno o espelta.

Especies

• Secale aestivum
• Secale afghanicum
• Secale africanum
• Secale anatolicum
• Secale ancestrale
• Secale arundinaceum
• Secale barbatum
• Secale bromoides
• Secale campestre
• Secale cereale
• Secale chaldicum
• Secale ciliatoglume
• Secale compositum
• Secale creticum

• Secale dalmaticum
• Secale daralagesi
• Secale derzhavinii
• Secale dighoricum
• Secale fragile
• Secale glaucum
• Secale hirtum
• Secale hybernum
• Secale iranicum
• Secale kuprijanovi
• Secale kuprijanovii
• Secale leptorhachis
• Secale montanum
• Secale orientale

• Secale prostratum
• Secale pumilum
• Secale pungens
• Secale reptans
• Secale segetale
• Secale sibiricum
• Secale spontaneum
• Secale strictum
• Secale sylvestre
• Secale triflorum
• Secale turkestanicum
• Secale vavilovii
• Secale vernum
• Secale villosum

Referencias

Secale Poaceae familiako landare belarkara da. Mediterraneoan du jatorria, Europako ekialdetik Asiako zentruraino eta Hego Afrikaraino hedatzen delarik. Izena zekale eta espelta izendatzeko latinez erabiltzen zen izenetik dator.

Espezieak

• Secale aestivum
• Secale afghanicum
• Secale africanum
• Secale anatolicum
• Secale ancestrale
• Secale arundinaceum
• Secale barbatum
• Secale bromoides
• Secale campestre
• Secale cereale
• Secale chaldicum
• Secale ciliatoglume
• Secale compositum
• Secale cornutum

• Secale creticum
• Secale dalmaticum
• Secale daralagesi
• Secale derzhavinii
• Secale dighoricum
• Secale fragile
• Secale glaucum
• Secale hirtum
• Secale hybernum
• Secale iranicum
• Secale kuprijanovi
• Secale kuprijanovii
• Secale leptorhachis
• Secale montanum

• Secale orientale
• Secale prostratum
• Secale pumilum
• Secale pungens
• Secale reptans
• Secale segetale
• Secale sibiricum
• Secale spontaneum
• Secale strictum
• Secale sylvestre
• Secale triflorum
• Secale turkestanicum
• Secale vavilovii
• Secale vernum
• Secale villosum

Rukiit (Secale) on heinäkasvisuku, johon kuuluu kahdeksan lajia.^[1] Rukiit voivat risteytyä lähisukuisten vehnien kanssa.

Lajeja

• Ruis eli leipäruis (Secale cereale)
• Vuoriruis (Secale strictum)

Lähteet

Aiheesta muualla

• Laji.fi: Rukiit (Secale)
• Kassu – Kasvien suomenkieliset nimet: Rukiit (Secale)
• Den virtuella floran: Secale) (ruotsiksi)
• ITIS: Secale (englanniksi)
• United States Department of Agriculture (USDA): Secale (englanniksi)
• Flora of China: Secale (englanniksi)

Secale est un genre de plantes monocotylédones de la famille des Poaceae, originaire de l'Ancien Monde.

Ce genre, rattaché à la tribu des Triticeae est apparenté aux orges (Hordeum) et aux blés (Triticum). L'espèce la plus connue est le seigle (Secale cereale), cultivée aussi bien pour ses grains (céréale) que comme plante fourragère, mais le genre comprend aussi des espèces sauvages et adventices (mauvaises herbes).

Les espèces de seigle sauvages et adventices constituent un pool génétique important qui peut être utilisé pour l'amélioration du seigle cultivé^[1].

Le genre Secale comprend, outre le seigle cultivé, quatre à onze espèces sauvages selon les critères retenus pour le classement des espèces. Les espèces habituellement reconnues dans ce genre sont les annuelles, Secale cereale, Secale vavilovii Grouch et Secale sylvestre, et les vivaces Secale strictum (synonyme : Secale montanum). L'espèce Secale cereale comprend le seigle cultivé et d'autres types de seigle adventices. Secale strictum est un groupe qui comprend des isolats géographiques distincts. Secale vavilovii est l'espèce la plus différente, et s'est séparée très tôt au cours de l'évolution des autres espèces du genre^[2].

Taxinomie

Liste d'espèces

Selon World Checklist of Selected Plant Families (WCSP) (11 juillet 2016)^[3] :

• Secale africanum Stapf (1899)
• Secale anatolicum Boiss. (1844)
• Secale cereale L. (1753) (le seigle)
• Secale ciliatoglume (Boiss.) Grossh. (1924)
• Secale iranicum Kobyl. (1975)
• Secale montanum Guss., Index Seminum (PAL (1825)
• Secale segetale (Zhuk.) Roshev., Trudy Bot. Inst. Akad. Nauk S.S.S.R., Ser. 1 (1947)
• Secale sylvestre Host (1809)
• Secale vavilovii Grossh. (1924)

Liste des espèces et sous-espèces

Selon NCBI (11 juillet 2016)^[4] :

• Secale cereale
  • sous-espèce Secale cereale subsp. afghanicum
  • sous-espèce Secale cereale subsp. ancestrale
  • sous-espèce Secale cereale subsp. dighoricum
  • sous-espèce Secale cereale subsp. rigidum
  • sous-espèce Secale cereale subsp. segetale
  • sous-espèce Secale cereale subsp. tetraploidum
• Secale montanum
• Secale strictum
  • sous-espèce Secale strictum subsp. africanum
  • sous-espèce Secale strictum subsp. anatolicum
  • sous-espèce Secale strictum subsp. kuprijanovii
  • sous-espèce Secale strictum subsp. strictum
• Secale sylvestre
• Secale vavilovii

Illustrations

• Secale sylvestre dans la région de Saratov

• Secale montanum au jardin botanique de Munich-Nymphenburg

• Épis de seigle en Rhénanie

Notes et références

Raž (lat. Secale), rod jednogodišnjeg i dvogodišnjeg raslinja i trajnica iz porodice trava (Poaceae). Postoji nekoliko priznatih vrsta.^[1]

Vrste

1. Secale africanum Stapf
2. Secale anatolicum Boiss.
3. Secale cereale L.
4. Secale ciliatoglume (Boiss.) Grossh.
5. Secale iranicum Kobyl.
6. Secale montanum Guss.
7. Secale segetale (Zhuk.) Roshev.
8. Secale sylvestre Host
9. Secale vavilovii Grossh.

Izvori

Rožka^[1][2] (Secale) je ród ze swójby słódkich trawow (Poaceae). Regionalne słowo je žito, kotrež hewak ma druhi woznam.

Systematika

Ličba družinow wariěruje po kóždym žórle mjez 3 a 8..

• jerica^[3] (Secale aestivum)
• sywna rožka (Secale cereale)

Nóžki

1. ↑ ^{1,0 1,1} Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 439.
2. ↑ ^{2,0 2,1} W internetowym słowniku: Roggen
3. ↑ Prawopisny słownik, Hornjoserbski słownik, ISBN 3-7420-1920-1, strona 178

Secale (nomen a Carolo Linnaeo anno 1753 statutum),^[1] est genus graminum tribus Triticearum. Celeberrima species est Secale cereale L. Aliae species descriptae sunt:

• Secale iranicum Kobyl.
• Secale montanum Guss.
• Secale sylvestre Host.

Notae

Rugys (Secale) – miglinių (Poaceae) šeimos augalų gentis.

Rugys – vienametis arba žiemkentis, apie 60-200 cm aukščio žolinis augalas. Stiebas stačias, viršutinėje dalyje su tankiais plaukeliais. Žiedynas – sudėtinė dvieilė 5-20 cm ilgio, melsvai žalia, vėliau pageltonuojanti varpa. Grūdas – pailgas, iš šonų suspaustas, viršūnėje plaukuotas, turi gilią išilginę vagą, gelsvas arba žalias.
Žydi birželio mėn.

Rugiai į Europą pateko iš Azijos dar prieš mūsų erą kartu su kviečiais ir miežiais, kurių pasėliuose jis buvo laikomas piktžole. Ankstyviausios domestikuotos formos aptinkamos Mažosios Azijos pusiasalyje, kur jos datuojamos 10-9 tūkstm. pr. m. e. Vėliau plito į šiaurę ir į kalnuotus rajonus, didėjo jų pasėlių plotai. Lietuvoje plačiau išplinta nuo geležies amžiaus. Dabar auginami beveik visur vidutinio klimato juostose.

Rugių varpose parazituoja parazitinis grybas – paprastoji skalsė (Claviceps purpurea).

Rugių yra apie 6 rūšys, iš jų viena kultūrinė – sėjamasis rugys (Secale cereale). Išvesta nemažai rugių veislių. Lietuvoje rajonuotos kelios vietinės.

• Sėjamasis rugys

• Rugio grūdas

• Parazituojantis grybas – paprastoji skalsė

Produkcija

Rudzi (Secale) ir graudzāļu dzimtas augu ģints. Ģintī ietilpst deviņas sugas:

• Āfrikas rudzi (Secale africanum)
• Anatolijas rudzi (Secale anatolicum)
• Irānas rudzi (Secale iranicum)
• kalnu rudzi (Secale montanum)
• meža rudzi (Secale sylvestre)
• nezāļu rudzi (Secale segetale)
• sējas rudzi (Secale cereale)
• Vavilova rudzi (Secale vavilovii)
• Secale ciliatiglume

Agrāk ietilpa vēl deviņas sugas, bet mūsdienās, veicot pētījumus, šīs sugas ir pārceltas un/vai apvienotas vienā sugā citās ģintīs. Šīs sugas bija šādas:

• Secale barbatum, tagad Eremopyrum orientale
• Secale bromoides, tagad Brachypodium distachyon
• Secale hirtum, tagad Eremopyrum orientale
• Secale orientale, tagad Eremopyrum orientale
• Secale prostratum, tagad Eremopyrum triticeum
• Secale pumilum, tagad Agropyron cristatum
• Secale pungens, tagad Eremopyrum bonaepartis
• Secale reptans, tagad Eremopyrum triticeum
• Secale villosum, tagad Dasypyrum villosum

Secale is een geslacht uit de grassenfamilie (Poaceae). De soorten van dit geslacht komen voor in vrijwel de gehele wereld.

Soorten

Van het geslacht zijn de volgende soorten bekend:

• Secale aestivum
• Secale afghanicum
• Secale africanum
• Secale anatolicum
• Secale ancestrale
• Secale arundinaceum
• Secale barbatum
• Secale bromoides
• Secale campestre
• Secale cereale
• Secale chaldicum
• Secale ciliatoglume
• Secale compositum
• Secale cornutum
• Secale creticum
• Secale dalmaticum
• Secale daralagesi
• Secale derzhavinii
• Secale dighoricum
• Secale fragile
• Secale glaucum
• Secale hirtum
• Secale hybernum
• Secale iranicum
• Secale kuprijanovi
• Secale kuprijanovii
• Secale leptorhachis
• Secale montanum
• Secale orientale
• Secale prostratum
• Secale pumilum
• Secale pungens
• Secale reptans
• Secale segetale
• Secale sibiricum
• Secale spontaneum
• Secale strictum
• Secale sylvestre
• Secale triflorum
• Secale turkestanicum
• Secale vavilovii
• Secale vernum
• Secale villosum

• Grassbase - The World Online Grass Flora
• Global Biodiversity Information Facility

Wikispecies heeft een pagina over Secale.

Żyto (Secale L.) – rodzaj roślin jednorocznych, dwuletnich lub wieloletnich z rodziny wiechlinowatych. Pochodzi z Azji. Liczy około 10 gatunków^[2], z których najważniejszym ze względów gospodarczych jest uprawiane żyto zwyczajne^[3]. Gatunkiem typowym jest Secale cereale L.^[4]:

Morfologia

Łodyga

Źdźbło ma wysokość ok. 1,5 m.

Korzenie

Żyto w porównaniu z innymi zbożami, ma dobrze rozwinięty system korzeniowy, co umożliwia pobieranie wody i składników pokarmowych z głębszych warstw gleby.

Kwiaty

Kłos o kłoskach dwukwiatowych, ościsty.

Owoce

Ziarniaki o kształcie podłużnym, wrzecionowatym, o barwie szarozielonej.

Systematyka

Synonimy^[4]

Gramen Séguier

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)

Rodzaj należący do rodziny wiechlinowatych (Poaceae), rzędu wiechlinowców (Poales)^[1]. W obrębie rodziny należy do podrodziny wiechlinowych (Pooideae), plemienia Triticeae^[5].

Pozycja w systemie Reveala (1994–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa komelinowe (Commelinidae Takht.), nadrząd Juncanae Takht., rząd wiechlinowce (Poales Small), rodzina wiechlinowate (Poaceae (R. Br.) Barnh.), rodzaj żyto (Secale L.)^[6][7].

Gatunki flory Polski^[8]

• żyto zwyczajne (Secale cereale L.)

Inne gatunki^[9]

• Secale africanum Stapf
• Secale anatolicum Boiss.
• Secale ciliatiglume (Boiss.) Grossh.
• Secale montanum Guss. – żyto krzyca
• Secale segetale (Zhuk.) Roshev.
• Secale sylvestre Host
• Secale vavilovii Grossh.

Mieszaniec międzygatunkowy:

• Secale × derzhavinii Tzvelev

Galeria

Zastosowanie

Żyto jest popularną rośliną uprawną, choć jego powierzchnia uprawy i znaczenie gospodarcze spada. Ziarniaki żyta są stosowane do wyrobu pasz dla bydła i trzody chlewnej. Z żyta produkuje się również mąkę którą stosuje się głównie do wypieku chleba. Produkuje się z niego też alkohol etylowy. Słomę żytnią stosowano do wyrobu strzech, oraz jako ściółkę dla zwierząt.

Przypisy

Secale L. é um género botânico pertencente à família Poaceae.^[1]

Deste genero destaca-se a especie Secale cereale - Centeio

Na classificação taxonômica de Jussieu (1789), Secale é o nome de um gênero botânico, ordem Gramineae, classe Monocotyledones com estames hipogínicos.

Sinonímia

• Gramen Ség.

Espécies

• Secale cereale L.
• Secale x derzhavinii Tzvelev
• Secale montanun Guss.
• Secale strictum C. Presl
• Secale sylvestre Host
• Secale vavilovii Grossh.
• «Lista completa»

Classificação do gênero

Referências

• «Ordem Gramineae». em Jussieu, Antoine Laurent de (1789). "Genera Plantarum, secundum ordines naturales disposita juxta methodum in Horto Regio Parisiensi exaratam"

Raž (na východe Slovenska neodborne aj žito; lat. Secale) je rod rastlín z čeľade lipnicovité. Dnešná kultúrna raž patrí do druhu raž siata. Zo zrna raži sa získava ražná múka. Z nej sa vyrába tmavý pšeničnoražný chlieb, pečivo a perníky. Používa sa aj na výrobu sladovej ražnej kávy a liehu.

Počet druhov v závislosti od autora kolíše medzi 3 a 10. Systém so 4 druhmi je takýto:

• raž siata (Secale cereale)
• Secale strictum
• Secale sylvestre
• Secale vavilovii

Tento článok týkajúci sa botaniky je zatiaľ „výhonok“. Pomôž Wikipédii tým, že ho doplníš a rozšíriš.

• 1 Види
• 2 Галерея
• 3 Див. також
• 4 Примітки

1. ↑ Kew World Checklist of Selected Plant Families

Secale là một chi thực vật có hoa trong họ Hòa thảo (Poaceae).^[1]

Loài

Chi Secale gồm các loài:

Chú thích

Liên kết ngoài

• Phương tiện liên quan tới Secale tại Wikimedia Commons
• Dữ liệu liên quan tới Secale tại Wikispecies

Рожь лесная (Secale sylvestre). Россия, окрестности Саратова

По информации базы данных The Plant List, род состоит из 9 видов, включая один гибридный^[4]:

• Secale africanum Stapf — Рожь африканская. Вид из Южной Африки.
• Secale anatolicum Boiss. — Рожь анатолийская
• Secale cereale L. typus^[5] — Рожь, или Рожь посевная, или Рожь культурная. Важная сельскохозяйственная культура.
• Secale ciliatiglume (Boiss.) Grossh.
• Secale ×derzhavinii Tzvelev [= Secale montanum × Secale cereale] — Рожь Державина
• Secale montanum Guss. — Рожь горная
• Secale segetale (Zhuk.) Roshev.
• Secale sylvestre Host — Рожь лесная, или Рожь дикая. Однолетнее растение, распространённое в Европе, в Малой Азии, на юге Западной Сибири, в Средней Азии.
• Secale vavilovii Grossh. — Рожь Вавилова. Однолетнее растение из Турции, Армении и Ирана.

Примечания

黑麦属（学名：Secale）是禾本科下的一个属，为多年生或一年生草本植物，最著名的為裸麥。^[1]

参考文献

Gramen Ség., 1754^[2]

本文参照

ライムギ属（学名 : Secale）はイネ科の草本植物である。主な種としてライムギがある。

主な種[編集]

※ The Plant listによる^[3]

• Secale africanum Stapf
• Secale anatolicum Boiss.
• Secale cereale L. - ライムギ
• Secale ciliatiglume (Boiss.) Grossh.
• Secale × derzhavinii Tzvelev
• Secale montanum Guss.
• Secale segetale (Zhuk.) Roshev.
• Secale sylvestre Host
• Secale vavilovii Grossh.

参照文献[編集]

호밀속(胡-屬, 학명: Secale 세칼레^[*])은 벼과의 속이다.^[1] 호밀을 비롯한 9종을 포함하며, 전 세계의 온대 및 냉대 지역에 널리 분포한다.

하위 종

• 호밀(S. cereale L.)
• S. africanum Stapf
• S. anatolicum Boiss.
• S. ciliatiglume (Boiss.) Grossh.
• S. × derzhavinii Tzvelev
• S. montanum Guss.
• S. segetale (Zhuk.) Roshev.
• S. sylvestre Host
• S. vavilovii Grossh.

각주