Antrodia heteromorpha (Fr.) Donk 1966

Jamkówka różnokształtna (Antrodia heteromorpha (Fr.) Donk) – gatunek grzybów z rodziny pniarkowatych (Fomitopsidaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Antrodia, Fomitopsidaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy gatunek ten zdiagnozował w 1815 r. Elias Magnus Fries jako Daedalea heteromorpha, do rodzaju Antrodia przeniósł go Marinus Anton Donk w 1966 r^[1].

Niektóre synonimy nazwy naukowej^[2]:

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r. Synonimy polskie: jamkówka biała, podskórnik heteromorficzny, jamkówka biaława, podskórnik białawy, podskórnik płożący^[3].

Morfologia

Owocnik

Jednoroczny, rozpostarty, rozpostarto-odgięty lub siedzący. Gdy rośnie na poziomym podłożu często tworzy płaty o dużej powierzchni, rosnąc na podłożu pionowym zwykle tworzy liczne odstające owocniki. Pojedynczy owocnik osiąga szerokość i wysokość do 3 cm, a długość do 10 cm. Powierzchnia górna ma barwę od białej do kremowej, a u starszych owocników jasnobrązową. Początkowo jest nieco owłosiona, później naga i pomarszczona^[4]

Hymenofor

Rurkowy, barwy od białej do kremowej. Rurki tworzą jedną warstwę o grubości około 3 mm, ale na podłożu pionowym długość rurek dochodzi nawet do 1,5 cm. Pory kanciaste, lub faliste, o średnicy 0,5-2 mm. Na podłożu pionowym lub pochyłym pory są zazwyczaj wydłużone w pionie. Otwory porów z czasem stają się ząbkowane^[4][5].

Miąższ

Cienki, biały, korkowaty^[4].

Cechy mikroskopowe

Strzępki ze sprzążkami, bezbarwne, grubościenne, cienkie (2-4 μm). Są kręte i rzadko dychotomicznie rozgałęziające się. Cystyd brak, ale w pomiędzy podstawkami sporadycznie występują cystydiole o rozmiarach 20-26 × 7-8 um. Podstawki 4-zarodnikowe, ze sprzążkami. Mają rozmiar 30-43 × 8-11 um. Bazydiospory cylindryczne, wydłużone lub elipsoidalne, czasami lekko zakrzywione, bezbarwne, gładkie nieamyloidalne. Mają rozmiary 10-13 × 5-7 um^[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje na półkuli północnej: w Ameryce Północnej Europie i Azji^[6].

Rozwija się na pniach, pniakach i gałęziach martwych drzew przez cały rok^[3]. Rośnie głównie na drzewach iglastych, szczególnie na świerku, rzadziej na jodłach i sosnach. Często można go spotkać w miejscach świetlistych, na pniach z dużą ilością porostów. Toleruje długie okresy suszy i duże zmiany temperatury^[4].

Znaczenie

Grzyb niejadalny, saprotrof powodujący brunatną zgniliznę drewna^[4].

Gatunki podobne

Na drzewach iglastych występuje kilka podobnych gatunek jamkówek, z częściej spotykanych są to: jamkówka pogięta (Antrodia sinuosa) i jamkówka rzędowa (Antrodia serialis). Charakterystycznymi cechami jamkówki różnokształtnej są duże pory o zróżnicowanym kształcie; koliste, kanciaste, labiryntowate, a nawet blaszkowate^[5].

Galeria

Przypisy