Klitoria ternateńska (Clitoria ternatea L.) – gatunek tropikalnej rośliny należący do rodziny bobowatych (Fabaceae).
Morfologia
Roślina zielna, liście o długości 6–17 cm, naprzemianległe, z 5–7 eliptycznymi listkami o długości 2–7 cm. Kwiaty najczęściej fioletowe, niekiedy białe lub różowe, z żółto-białą plamką w środku. Kwiaty odwrócone o 180 stopni w porównaniu z kwiatkami innych motylkowych. Pod działaniem kwasów kwiat zmienia barwę na czerwoną, zaś zasad – na niebieską[3]. Owoce: zielone, lekko owłosione strąki o długości 5–12 cm.
Zastosowanie
- Ze względu na ładne kwiaty w krajach o tropikalnym klimacie jest uprawiana jako roślina ozdobna.
- W niektórych krajach Azji stosuje się do barwienia żywności.
- Roślina jest wykorzystywana w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej. Tradycja przypisuje jej działanie przeciwstresowe, wzmacniające pamięć i inne. Badania naukowe potwierdziły przeciwbakteryjne, przeciwgorączkowe, przeciwzapalne, przeciwbólowe, moczopędne, znieczulające, przeciwcukrzycowe, owadobójcze działanie ekstraktów, wpływ na agregację płytek krwi oraz działanie relaksujące, połączone z rozluźnieniem mięśni gładkich[4][5]. Etanolowy ekstrakt z korzenia stosowany jest w medycynie ludowej jak lek przeciwastmatyczny. Także w tym zakresie ocena naukowa potwierdza wartość farmaceutyczną wykorzystywanego gatunku. Substancjami aktywnymi mogą być flawonoidy i saponiny obecne w roślinie[6].
Obecność w kulturze i symbolice
- W Indiach kwiaty klitorii (sanskryt: aparadźita, dosłownie: „niezwyciężona”) uważane są za symbol bogini Durgi.
Ciekawostka
Kształt kwiatów
Clitoria zainspirował Linneusza do wybrania nazwy dla całego rodzaju.
Nazwa rodzaju Clitoria (od łac. clitoris - łechtaczka) powstała ze względu na podobieństwo kwiatów do kobiecych zewnętrznych narządów płciowych. Wiele nazw ludowych tych kwiatów w różnych językach ma podobne odniesienia.
Przypisy
-
↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website/Fabaceae (ang.). 2001–. [dostęp 2009-09-23].
-
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-26].
-
↑ Rohwer, Jens: Atlas roślin tropikalnych, str. 180
-
↑ B.Parimala Devi, R Boominathan, Subhash C Mandal. Anti-inflammatory, analgesic and antipyretic properties of Clitoria ternatea root. „Fitoterapia”. 74 (4), s. 345–349, 2003. DOI: 10.1016/S0367-326X(03)00057-1. ISSN 0367326X (ang.).
-
↑ Mukherjee PK, Kumar V, Kumar NS, Heinrich M. The Ayurvedic medicine Clitoria ternatea--from traditional use to scientific assessment.. „J Ethnopharmacol”. 120 (3), s. 291-301, 2008. DOI: 10.1016/j.jep.2008.09.009. PMID: 18926895 (ang.).
-
↑ Taur DJ, Patil RY. Evaluation of antiasthmatic activity of Clitoria ternatea L. roots.. „J Ethnopharmacol”. 136 (2), s. 374-6, 2011. DOI: 10.1016/j.jep.2011.04.064. PMID: 21575696 (ang.).
Linki zewnętrzne