dcsimg

Bodziszek ( Polish )

provided by wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
 src=
Bodziszek leśny
 src=
Bodziszek żałobny Geranium phaeum

Bodziszek (Geranium L.) – rodzaj bylin lub roślin jednorocznych z rodziny bodziszkowatych. Rodzaj liczy od ok. 300[3] po ok. 450[1] gatunków. Należą tu rośliny jednoroczne, byliny, rzadko półkrzewy i krzewy[4]. Występują one niemal na wszystkich kontynentach (brak na Antarktydzie), przy czym w strefie tropikalnej rosną tylko w górach. Największe ich zróżnicowanie jest w strefie klimatu umiarkowanego. W Europie występuje ok. 40 gatunków[3], z czego w Polsce około 15 gatunków, kilka jest też uprawianych jako rośliny ozdobne[5]. Różni przedstawiciele zajmują różnorodne siedliska – od łąk, poprzez lasy i brzegi wód, po tereny skaliste i górskie zbocza. Kwiaty zapylane są zwykle przez owady, u jednego gatunku – Geranium arboreum z Hawajów – przez ptaki[3].

Morfologia

Liście
Pojedyncze, ogonkowe, często dłoniastosieczne lub klapowane[6], czasem całobrzegie lub z klapami pierzasto siecznymi lub klapowanymi. Odziomkowe liście skupione w rozetę, łodygowe przeważnie naprzeciwległe, rzadziej skrętoległe, z przylistkami[4].
Kwiaty
Wyrastają rzadko pojedynczo lub częściej po dwa z kątów liści lub szczytowo tworząc wierzchotkowy kwiatostan złożony. Są 5-krotne i zwykle promieniste, czasem nieco grzbieciste. Działki kielicha są wolne, zwykle zachodzą na siebie nawzajem, na szczycie tępe lub długo zaostrzone. Płatki wolne, często okazałe, zwykle u nasady zwężone w paznokieć i tu owłosione. Pręcików jest 10, wyrastają w dwóch nierównych okółkach, ale zwykle wszystkie są płodne (wyjątkowo np. u bodziszka drobnego jest 5 prątniczków). Nitki pręcików często są u nasady rozszerzone i owłosione. Międzylegle w stosunku do płatków znajdują się miodniki, czasem (u G. sinense) są one zrośnięte w pierścień. Zalążnia jest górna, 5-komorowa, w każdej komorze z dwoma zalążkami. Słupek na szczycie 5-dzielny[6][4].
Owoce
Rozłupnia, pęka na 5 jednonasiennych rozłupek. Rozłupki opatrzone odginającą się lub skręconą ością umożliwiającą samoczynne rozsiewanie (autochoria)[6][4]. U niektórych gatunków (np. G. biuncinatum) ość jest haczykowata, co stanowi przystosowanie do zoochorii[3].

Systematyka

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)

Rodzaj z rodziny bodziszkowatych (podrodzina Geranioideae Arnott) z rzędu bodziszkowców, należącego do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[1].

Pozycja według systemu Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa różowe (Rosidae Takht.), nadrząd Geranianae Thorne ex Reveal, rząd bodziszkowce (Geraniales Dumort.), podrząd Geraniineae Bessey in C.K. Adams, rodzina bodziszkowate (Geraniaceae Juss.), podrodzina Geranioideae (Juss.) Arn., plemię Geranieae Sweet, rodzaj bodziszek (Geranium L.)[7].

Gatunki flory Polski[5]
Lista gatunków

Przypisy

  1. a b c Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2009-06-02].
  2. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-03].
  3. a b c d Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2011, s. 112. ISBN 0-333-74890-5.
  4. a b c d Geranium L. (ang.). W: Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2014-02-05].
  5. a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland : a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
  6. a b c Władysław Szafer, Bogumił Pawłowski (red.): Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom VIII. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959, s. 325.
  7. Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Geranium (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-03].
p d e
Rośliny mięsożerne i pseudoowadożerneOgólne Pseudoowadożerne Wymarłe
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL

Bodziszek: Brief Summary ( Polish )

provided by wikipedia POL
 src= Narys kwiatowy  src= Bodziszek leśny  src= Bodziszek żałobny Geranium phaeum

Bodziszek (Geranium L.) – rodzaj bylin lub roślin jednorocznych z rodziny bodziszkowatych. Rodzaj liczy od ok. 300 po ok. 450 gatunków. Należą tu rośliny jednoroczne, byliny, rzadko półkrzewy i krzewy. Występują one niemal na wszystkich kontynentach (brak na Antarktydzie), przy czym w strefie tropikalnej rosną tylko w górach. Największe ich zróżnicowanie jest w strefie klimatu umiarkowanego. W Europie występuje ok. 40 gatunków, z czego w Polsce około 15 gatunków, kilka jest też uprawianych jako rośliny ozdobne. Różni przedstawiciele zajmują różnorodne siedliska – od łąk, poprzez lasy i brzegi wód, po tereny skaliste i górskie zbocza. Kwiaty zapylane są zwykle przez owady, u jednego gatunku – Geranium arboreum z Hawajów – przez ptaki.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visit source
partner site
wikipedia POL