dcsimg

Kamelhalsfluger ( Norwegian )

provided by wikipedia NN

Kamelhalsfluger (Raphidioptera) er ein orden insekt i nær slekt med nettvengjene. Dei har fått namnet sitt frå det sterkt forlenga forbrystet prothorax, som kan likna ein lang hals. Ordenen er i dag berre utbreidd på den nordlege halvkula. Han omfattar to familiar med om lag 250 artar, noko som gjer han til den minste kjende insektordenen.[1] Fire familiar er dessutan kjende frå fossil.

I Noreg er det kjent fire artar kamelhalsfluger som kjem frå båe dei to familiane.[1] Dei er ikkje spesielt vanlege, men dei førekjem over store delar av landet.

Kjenneteikn

Kamelhalsfluger liknar på mange måtar nettvengjer, men skil seg ut ved å ha forlenga forbryst. Til skilnad frå knelarnettvengjer, som òg har dette, er det første beinparet ganske likt dei andre to. Elles liknar dei mykje på meir vanlege insekt, med bitande munndelar og velutvikla fasettaugo. Familien Raphidiidae har tre punktaugo øvst på issen, noko Inocellidae manglar. Hovuda er forlenga framover og relativt breitt sett ovanifrå.

Begge vengjepara er velutvikla og om lag jamstore (6-15 mm). Dei har tydeleg nett av årer og vert halde som tak over ryggen i kvilestilling. Som regel er dei klare i fargen med varierande vengjemerke. Kamelhalsflugene er sjeldan særleg sterkt farga; til vanleg er hovudet og kroppen svarte til mørkebrune, stundom med innslag av gult.

Begge kjønn har slanke bakkroppar, hoa har i tillegg eit langt eggleggingsrøyr. Kjønnsdelane til hannane er komplisert bygd og gode til artsbestemming.

Levesett

Kamelhalsfluger er predatorar på små byttedyr både som larvar og vaksne. Dei er ikkje vidare kresne i matvegen, og går gjerne på artsfeller. I fangenskap har ein observert dei eta både sommarfuglpupper, bladlus og larvar av barkebiller.

Dei vaksne flugene er aktive dyr som spring mykje rundt på vegetasjon. Dei kan òg fly over korte avstandar, som frå tre til tre. Ofte heldt dei hovudet heva litt over resten av kroppen, som ein slange som gjer seg klar til hogg. Viss to individ av same art møtast, er dei begge forsiktige først. Viss dei er av same kjønn slest dei, ofte til den svakaste vert eten av den sterkaste. Viss dei er av ulikt kjønn kan dei para seg.

Kvar ho legg mellom 200 og 250 egg, og dyra går gjennom ti til tolv larvestadium før dei forpuppar seg. Dei første stadiane tek kortast tid, ofte berre nokre få dagar. Hjå dei artane kor utviklinga er kjend tek det om lag to år for dyret å bli kjønnsmoge; under særleg gunstige tilhøve kan det vera så lite som eitt.

Larvane lever eit tøft tilvære. Dei er i stor grad utsett for predasjon frå andre insekt, i tillegg til at fleire parasittoide snyltekvefsar lever på dei. Ein finn dei både under bark og under jorda, i område med buskar og gjerne tre. Særleg vanlege er dei i litt open barskog.

Utbreiing

Kamelhalsflugene er overveiande holarktiske i utbreiinga si, det vil seie Eurasia og Nord-Amerika. Vanlegast er dei sør i Europa - berre i Hellas finn ein så mykje som 32 artar. Grunnen til denne avgrensa utbreiinga er mest sannsynleg at alle kjende artar er avhengige av ei tid med kulde for å få utvikla egga sine. Trass i dette finst det funn frå Asia sør for Himalaya, og faunaen her er i store trekk ukjend.

Det er ikkje kjend kamelhalsfluger frå Grønland, Island eller Irland, og dei førekjem heller ikkje på austkysten av Amerika.

Systematikk

Tidlegare rekna ein kamelhalsflugene som ein underorden innanfor nettvengjene. Ein reknar framleis dei to gruppene som nærskylde kvarandre, og grupperar dei difor i kladen Neuropteroidea saman med mudderfluger Megaloptera.

På bakgrunn av om dyra har punktaugo (ocelli) eller ikkje delar ein desse insekta opp i to familiar. Raphidiidae er størst med sine om lag 150 artar, medan Inocellidae berre har 17. Dei tre norske artane høyrer alle til i den førstnemnde familien. I tillegg er det funne ein Inocellidae-art i Dalarna i Sverige.

Dei eldste insekta me kjenner til som liknar kamelhalsfluger dukkar opp i fossillag frå perm. Sikre funn eksisterer derimot ikkje før frå juratida. Gruppa er elles sjeldan å finna fossilisert.

Kjelder

  1. 1,0 1,1 «Kamelhalsfluer». Artsdatabanken. 21. mars 2014. Henta 25. desember 2019.
license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia NN

Kamelhalsfluger: Brief Summary ( Norwegian )

provided by wikipedia NN

Kamelhalsfluger (Raphidioptera) er ein orden insekt i nær slekt med nettvengjene. Dei har fått namnet sitt frå det sterkt forlenga forbrystet prothorax, som kan likna ein lang hals. Ordenen er i dag berre utbreidd på den nordlege halvkula. Han omfattar to familiar med om lag 250 artar, noko som gjer han til den minste kjende insektordenen. Fire familiar er dessutan kjende frå fossil.

I Noreg er det kjent fire artar kamelhalsfluger som kjem frå båe dei to familiane. Dei er ikkje spesielt vanlege, men dei førekjem over store delar av landet.

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia authors and editors
original
visit source
partner site
wikipedia NN

Kamelhalsfluer ( Norwegian )

provided by wikipedia NO

Kamelhalsfluer (Raphidioptera) er en gruppe av insekter med et lett gjenkjennelig hals, som egentlig er forbrystet. De er alle plassert i Neuropteroidea, sammen med nettvinger og mudderfluer. I verden er det bare ca. 205 arter, og i Norge bare 3 arter, derfor regnes kamelhalsfluer for å være sjeldne.

Navnet har de fra «halsen». På engelsk har de navnet snakeflies, på norsk slangefluer. Navnet skal vist nok komme av at de holder hodet høyt hevet, slik en slange gjør det når den skal hugge. Når byttedyret er innen rekkevidde hugger de til omtrent som en slange.

Dette er ikke en «ekte» flue, selv om navnet sier så. De «ekte» fluene er alle plassert i ordenen tovinger (Diptera).

Utseende

De har et lett gjenkjennelig utseende, det første segmentet av brystet (prothorax) er langt og kan minne om en hals (kamelhals). Hodet er lite med store fasettøyne. Antennene er trådformet og tynne. Vingene er klare med mørkt godt utviklet ribbenett eller årenett, og et tydelig vingemerke (pterostigma). Beina er ordinære, vel egnet til å gå med. Føttene har fem ledd.

 src=
Hunn av Phaeostigma notata, merk det lange eggleggingsrøret

Levevis

De finnes særlig i tilknytning til skog. De fleste artene finnes i faktisk i de kjøligere strøk, de mangler helt i de varmeste strøk på jorden. Bare 4 arter finnes i Norge.

Kamelhalsfluer finnes særlig på blad av busker og trær, der de kryper rundt. De er dårlige flygere. De er rovdyr på andre mindre dyr.

Larvene lever i trær og busker, under barken, noen på jordoverflaten i strøskiktet rundt stammen og røttene til trær og busker. De lever av insektegg og andre mindre med et bløtt hudskjelett. Utviklingen tar minst ett år, kanskje to eller tre år. For artene i familien Inocelliidae tar det over tre år.

Kamelhalsfluer gjennomgår en fullstendig forvandling, med et puppestadium. Puppestadiet, er tildig om våren og de må ha en kuldeperiode ned mot, eller under, null grader, for å starte «prosessen» med å forpuppe seg. De voksne individene finnes på forsommeren.

Fossile arter

Det finnes flere fossile funn av kamelhalsfluer. De er datert til jura og kritt.

Systematisk Inndeling / Europeiske arter

Det finnes flere måter å dele inn gruppene systematisk. Her er en måte.

Et latinsk familienavn ender med ...idae, og et navn på en overfamilie på ...idea.

Norsk entomologisk forening har også utgitt en rekke Insekttabeller. Dette er små og billige hefter der en kan bestemme insekter til artsnivå. Et av heftene (se kilde) tar for seg de norske rettvingene (Orthoptera).

Treliste
  • Neuropteroidea
    • Kamelhalsfluer (Raphidioptera)
      • familien Inocelliidae – 21 beskrevne arter, én art nylig funnet i Norge. De mangler punktøyne (ocelli) på hodet.
        • Fibla (Fibla) hesperica Navás 1915
        • Fibla (Fibla) maclachlani (Albarda 1891)
        • Fibla (Reisserella) pasiphae (H. Aspöck & U. Aspöck 1971)
        • bredhodekamelhalsflue, Inocellia crassicornis (Schummel 1832) - funnet i Nordland
        • Parainocellia (Parainocellia) bicolor (Costa 1855)
        • Parainocellia (Parainocellia) braueri (Albarda 1891)
        • Parainocellia (Parainocellia) ressli (H. Aspöck & U. Aspöck 1965)
      • familien Raphidiidae – 185 beskrevne arter, tre er funnet i Norge. Mørk individer med klare vinger. Disse har tre punktøyne (ocelli) på hodet.
        • Atlantoraphidia maculicollis (Stephens 1836)
        • Dichrostigma flavipes (Stein 1863)
        • Dichrostigma mehadia (H. Aspöck & U. Aspöck 1964)
        • Harraphidia laufferi (Navás 1915)
        • Hispanoraphidia castellana (Navás 1915)
        • Italoraphidia solariana (Navás 1915)
        • Ohmella baetica (Rambur 1842)
        • Ohmella casta (H. Aspöck & U. Aspöck 1968)
        • Ohmella libidinosa (H. Aspöck & U. Aspöck 1971)
        • Ohmella postulata (H. Aspöck & U. Aspöck 1977)
        • Ornatoraphidia christianodagmara (H. Aspöck & U. Aspöck 1970)
        • Ornatoraphidia flavilabris (Costa 1855)
        • Parvoraphidia aluada (H. Aspöck & U. Aspöck 1975)
        • Parvoraphidia aphaphlyxte (H. Aspöck & U. Aspöck 1974)
        • Parvoraphidia microstigma (Stein 1863)
        • Phaeostigma (Aegeoraphidia) biroi (Navás 1915)
        • Phaeostigma (Aegeoraphidia) holzingeri Rausch & H. Aspöck 1993
        • Phaeostigma (Aegeoraphidia) karpathana U. Aspöck & H. Aspöck 1989
        • Phaeostigma (Aegeoraphidia) longicauda (Stein 1863)
        • Phaeostigma (Aegeoraphidia) prophetica (H. Aspöck & U. Aspöck 1964)
        • Phaeostigma (Aegeoraphidia) raddai (H. Aspöck & U. Aspöck 1969)
        • Phaeostigma (Aegeoraphidia) thaleri (H. Aspöck & U. Aspöck 1964)
        • Phaeostigma (Crassoraphidia) cyprica (Hagen 1867)
        • Phaeostigma (Graecoraphidia) albarda Rausch & H. Aspöck 1991
        • Phaeostigma (Graecoraphidia) divina (H. Aspöck & U. Aspöck 1973)
        • Phaeostigma (Graecoraphidia) hoelzeli (H. Aspöck & U. Aspöck 1964)
        • Phaeostigma (Magnoraphidia) flammi (H. Aspöck & U. Aspöck 1973)
        • Phaeostigma (Magnoraphidia) horticola (H. Aspöck & U. Aspöck 1973)
        • Phaeostigma (Magnoraphidia) klimeschi (H. Aspöck & U. Aspöck 1964)
        • Phaeostigma (Magnoraphidia) major (Burmeister 1839)
        • Phaeostigma (Magnoraphidia) wewalkai (H. Aspöck & U. Aspöck 1971)
        • Phaeostigma (Miroraphidia) curvatula (H. Aspöck & U. Aspöck 1964)
        • Phaeostigma (Phaeostigma) euboica (H. Aspöck & U. Aspöck 1976)
        • Phaeostigma (Phaeostigma) galloitalica (H. Aspöck & U. Aspöck 1976)
        • Phaeostigma (Phaeostigma) italogallica (H. Aspöck & U. Aspöck 1976)
        • Phaeostigma (Phaeostigma) notata (Fabricius 1781) – sjelden, vanligst på sør- og østlandet. Spredte funn i Midt-Norge og Nordland.
        • Phaeostigma (Phaeostigma) pilicollis (Stein 1863)
        • Phaeostigma (Pontoraphidia) grandii (Principi 1960)
        • Phaeostigma (Pontoraphidia) rhodopica (Klapálek 1894)
        • Phaeostigma (Pontoraphidia) setulosa (H. Aspöck & U. Aspöck 1967)
        • Phaeostigma (Superboraphidia) auberti (H. Aspöck & U. Aspöck 1966)
        • Phaeostigma (Superboraphidia) mammaphila (H. Aspöck & U. Aspöck 1974)
        • Phaeostigma (Superboraphidia) minois U. Aspöck & H. Aspöck 1990
        • Phaeostigma (Superboraphidia) rauschi (H. Aspöck & U. Aspöck 1970)
        • Puncha ratzeburgi (Brauer 1876)
        • Raphidia (Raphidia) ambigua H. Aspöck & U. Aspöck 1964
        • Raphidia (Raphidia) ariadne H. Aspöck & U. Aspöck 1964
        • Raphidia (Raphidia) beieri H. Aspöck & U. Aspöck 1964
        • Raphidia (Raphidia) euxina Navás 1915
        • Raphidia (Raphidia) huettingeri H. Aspöck & U. Aspöck 1970
        • Raphidia (Raphidia) ligurica Albarda 1891
        • Raphidia (Raphidia) mysia H. Aspöck, U. Aspöck & Rausch 1991
        • Raphidia (Raphidia) ophiopsis Linnaeus 1758 – sjelden, men funnet nord til grensen av Nordland. Samt i Troms og Finnmark.
        • Raphidia (Raphidia) peterressli H. Aspöck & U. Aspöck 1973
        • Raphidia (Raphidia) ulrikae H. Aspöck 1964
        • Subilla aliena (Navás 1915)
        • Subilla artemis (H. Aspöck & U. Aspöck 1971)
        • Subilla colossea (H. Aspöck, U. Aspöck & Rausch 1979)
        • Subilla confinis (Stephens 1836)
        • Subilla xylidiophila (H. Aspöck & U. Aspöck 1974)
        • Tjederiraphidia santuzza (H. Aspöck, U. Aspöck & Rausch 1980)
        • Turcoraphidia amara (H. Aspöck & U. Aspöck 1964)
        • Ulrike attica (H. Aspöck & U. Aspöck 1967)
        • Ulrike syriaca (Steinmann 1964)
        • Venustoraphidia nigricollis (Albarda 1891)
        • Venustoraphidia renate (H. Aspöck & U. Aspöck 1974)
        • Xanthostigma aloysiana (Costa 1855)
        • Xanthostigma corsica (Hagen 1867)
        • Xanthostigma xanthostigma (Schummel 1832) – sjelden, men trolig den vanligste av de norske artene. Funnet over det meste av landet, også i Finnmark.

Kilder

Eksterne lenker

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia forfattere og redaktører
original
visit source
partner site
wikipedia NO

Kamelhalsfluer: Brief Summary ( Norwegian )

provided by wikipedia NO

Kamelhalsfluer (Raphidioptera) er en gruppe av insekter med et lett gjenkjennelig hals, som egentlig er forbrystet. De er alle plassert i Neuropteroidea, sammen med nettvinger og mudderfluer. I verden er det bare ca. 205 arter, og i Norge bare 3 arter, derfor regnes kamelhalsfluer for å være sjeldne.

Navnet har de fra «halsen». På engelsk har de navnet snakeflies, på norsk slangefluer. Navnet skal vist nok komme av at de holder hodet høyt hevet, slik en slange gjør det når den skal hugge. Når byttedyret er innen rekkevidde hugger de til omtrent som en slange.

Dette er ikke en «ekte» flue, selv om navnet sier så. De «ekte» fluene er alle plassert i ordenen tovinger (Diptera).

license
cc-by-sa-3.0
copyright
Wikipedia forfattere og redaktører
original
visit source
partner site
wikipedia NO