dcsimg

Odnożyca jesionowa ( البولندية )

المقدمة من wikipedia POL
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
 src=
Plecha odnożycy jesionowej z owocnikami
Ramalina fraxinea BPN1 (2).jpg

Odnożyca jesionowa (Ramalina fraxinea (L.) Ach.) – gatunek grzybów z rodziny odnożycowatych (Ramalinaceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ramalina, Ramalinaceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1753 r. K. Linneusz nadając mu nazwę Lichen fraxinus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1810 r. E. Acharius[1].

Niektóre synonimy naukowe[3]:

  • Lichen fraxineus L. 1753
  • Lobaria fraxinea (L.) Hoffm. 1796
  • Parmelia fraxinea (L.) Ach. 1803
  • Physcia fraxinea (L.) Michx. 1803
  • Platysma fraxineum (L.) Hoffm. 1790

Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2].

Morfologia

Gatunek bardzo zmienny morfologicznie, tworzący dużą ilość form. Plecha listkowata lub krzaczkowata, o długości do 20 cm i szerokości do 2 cm, mniej lub bardziej widełkowato rozgałęziona. Odcinki plechy mają szerokość 0,2-5 cm, są płaskie lub pogięte, czasami rynienkowato zwinięte, dość grube. Obydwie powierzchnie plechy są jednakowo pomarszczone, siateczkowate lub znajdują się w nich liczne dołeczki. Do podłoża plech przyczepia się krótką nasadą. Jest sztywna, zwisająca lub odstająca od podłoża. Powierzchnia matowa lub nieco błyszcząca, o barwie oliwkowej lub szarozielonej. Pod korą znajduje się w niej mechaniczna nibytkanka. Widoczne są wyraźne białawe szczelinki w korze. Są to pseudocyfelle[4]. Reakcje barwne: wszystkie reakcje negatywne[5].

Niemal zawsze tworzy owocniki. Są to apotecja lekanorowe o średnicy do 1 cm. Są zagięte (nerkowate). Mają bladocieliste lub szarozielonawe tarczki i cienki, szybko zanikający brzeżek plechowy. W jednym worku powstaje po 8 dwukomórkowych, bezbarwnych, elipsoidalnych lub wrzecionowatych askospor o rozmiarach 12-16 × 5-6 μm[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje na wszystkich kontynentach, łącznie z Antarktyką[6]. Występuje na niżu i w górach po regiel dolny[7]. W Polsce występuje na obszarze całego kraju[4], ale jest bardzo rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status EN – gatunek wymierający[8]. W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej[9].

Jest wrażliwy na zanieczyszczenia powietrza SO2. Rośnie w miejscach dobrze oświetlonych i osłoniętych od wiatru[5], na korze drzew liściastych, zazwyczaj rosnących samotnie. Można go spotkać na drzewach przydrożnych, nad rzekami. Występuje na drzewach żywych, rzadko tylko na martwych[4].

Znaczenie

W niektórych krajach gatunek ten jest wykorzystywany jako pasza dla zwierząt. Posiada dużą wartość odżywczą[10]. Może stanowić surowiec do wyrabiania gum[11]. W Szwecji, północnej Europie i północnej Rosji jest używany do produkcji perfum. Czasami używa się go także do przyprawiania brandy[12].

Przypisy

  1. a b c Index Fungorum (ang.). [dostęp 2013-11-12].
  2. a b Wiesław Fałtynowicz: The Lichenes, Lichenicolous and allied Fungi of Poland.Krytyczna lista porostów i grzybów naporostowych Polski. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2003. ISBN 83-89648-06-7.
  3. Species Fungorum (ang.). [dostęp 2013-11-12].
  4. a b c d Hanna Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-552-4.
  5. a b Ramalina fraxinea « Lichens of Ireland. [dostęp 2014-09-17].
  6. Joseph Dalton Hooker: Botanika antarktycznych podróży
  7. Zygmunt Tobolewski: Porosty. Klucz do oznaczania gatunków krajowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972, s. 215.
  8. Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  9. Dz.U. z 2014 r. poz. 1409 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów
  10. V. Sighn: A Text Book of Botany
  11. Thomas Thomson: Chemistry of Organic Bodies, Vegetables
  12. Ethnolichenology of the World [dostęp 2014-09-18] [zarchiwizowane z adresu 2017-08-14] .
ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia POL

Odnożyca jesionowa: Brief Summary ( البولندية )

المقدمة من wikipedia POL
 src= Plecha odnożycy jesionowej z owocnikami Ramalina fraxinea BPN1 (2).jpg

Odnożyca jesionowa (Ramalina fraxinea (L.) Ach.) – gatunek grzybów z rodziny odnożycowatych (Ramalinaceae). Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów.

ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia POL