Başınağacı (lat. Viburnum)[1] – adokskimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.[2]
Azərbaycanda yabanı halda 3 növü yayılıb, təbabətdə adi başınağacı (Viburnum opulus) istifadə edilir.
Adi başınağacı – yaşıltəhər, qonur – boz rəngdə qabıqlı gövdəyə malik koldur. Qarşı-qarşıya düzülmüş, yumurtaşəkilli, kənarı iri dişli yarpaqları vardır. Çiçəkləri ağdır, çətir formada yerləşir. Al qırmızı rəngli yumurtavari – girdə formada bir çəyirdəkli yeməli meyvələri var. Bitki may – iyun aylarında çiçəkləyir, meyvələri avqust – sentyabrda yetişir.
Başınağacı Azərbaycanda Böyük və Kiçik Qafaqzın meşəliklərində və Talışda – ovalıqdan başlayaraq orta dağ qurşağına kimi geniş yayılıb. Ona daha çox meşələrdə, çayların kənarında və kolluqlarda rast gəlinir. Bundan əlavə – bağlarda, parklarda bəzək bitkisi kimi də becərilir.
Başınağacının meyvələrindən daha çox istifadə edilir. Meyvələrini tamam yetişəndə toplayır, onlardan həm təzə-tər, həm də xüsusi quruducularda qurudub istifadə edirlər.
Meyvələrinin tərkibində çoxlu miqdarda şəkər – [32 %-ə qədər], aşı maddələri [3 %], ursol və xlorogen turşuları, üzvi turşular [3 – 4 %], C və K vitaminləri vardır.
Elmi təbabətdə başınağacının qabıqlarından sulu dəmləmə, bişirmə və duru ekstrakt formada preparatlar hazırlayıb, daxili qanaxmalarda, eləcə də uşaqlıq və mədə-bağırsaq qanaxmalarında qankəsici dərman kimi işlədilir.
Başınağacı (lat. Viburnum) – adokskimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Azərbaycanda yabanı halda 3 növü yayılıb, təbabətdə adi başınağacı (Viburnum opulus) istifadə edilir.
Adi başınağacı – yaşıltəhər, qonur – boz rəngdə qabıqlı gövdəyə malik koldur. Qarşı-qarşıya düzülmüş, yumurtaşəkilli, kənarı iri dişli yarpaqları vardır. Çiçəkləri ağdır, çətir formada yerləşir. Al qırmızı rəngli yumurtavari – girdə formada bir çəyirdəkli yeməli meyvələri var. Bitki may – iyun aylarında çiçəkləyir, meyvələri avqust – sentyabrda yetişir.
Başınağacı Azərbaycanda Böyük və Kiçik Qafaqzın meşəliklərində və Talışda – ovalıqdan başlayaraq orta dağ qurşağına kimi geniş yayılıb. Ona daha çox meşələrdə, çayların kənarında və kolluqlarda rast gəlinir. Bundan əlavə – bağlarda, parklarda bəzək bitkisi kimi də becərilir.
Başınağacının meyvələrindən daha çox istifadə edilir. Meyvələrini tamam yetişəndə toplayır, onlardan həm təzə-tər, həm də xüsusi quruducularda qurudub istifadə edirlər.
Meyvələrinin tərkibində çoxlu miqdarda şəkər – [32 %-ə qədər], aşı maddələri [3 %], ursol və xlorogen turşuları, üzvi turşular [3 – 4 %], C və K vitaminləri vardır.
Elmi təbabətdə başınağacının qabıqlarından sulu dəmləmə, bişirmə və duru ekstrakt formada preparatlar hazırlayıb, daxili qanaxmalarda, eləcə də uşaqlıq və mədə-bağırsaq qanaxmalarında qankəsici dərman kimi işlədilir.
Viburnum és un gènere de plantes amb flor de la família de les Adoxàcies.
Tradicionalment els viburns s'assignaven a la família Caprifoliaceae[1] però actualment les recerques genètiques han fet ubicar aquest gènere dins la família Adoxaceae.[2]
És un gènere originari de les zones de clima temperat de l'Hemisferi nord amb qualque excepció quant a espècies de les zones muntanyoses del Sud-est asiàtic i l'Amèrica del Sud. Al continent africà només es troba a l'Atles.
Generalment les plantes del gènere Viburnum són arbusts però hi ha algunes espècies que són arbres menuts. El més conegut a la zona occidental del mediterrani és el marfull. Algunes espècies són apreciades en jardineria i d'altres tenen un fruit comestible.
El nom Viburnum, prové del mot amb què els romans designaven el vímet, en al·lusió a la flexibilitat de les branques d'aquest.
Viburnum és un gènere de plantes amb flor de la família de les Adoxàcies.
Kalina (Viburnum) je rod rostlin patřící do čeledi pižmovkovité (Adoxaceae). Jsou to dřeviny s jednoduchými vstřícnými listy, rozšířené především v mírném pásu severní polokoule. V české květeně jsou zastoupeny 2 druhy: kalina obecná a kalina tušalaj. Některé druhy patří mezi oblíbené okrasné keře.
Kaliny jsou opadavé nebo méně často stálezelené keře, vzácněji i nízké stromy. Listy jsou jednoduché, vstřícné, celistvé až hluboce laločnaté, celokrajné nebo zubaté, lysé až hustě chlupaté. Chlupy jsou jednoduché, hvězdovité, vzácněji šupinovité. Často jsou listy tuhé, kožovité, u některých druhů též svraskalé. Palisty mohou být přítomny nebo chybět. Květenství jsou vrcholová, nejčastěji se jedná o ploché, vypouklé až kulovité mnohoramenné vrcholíky. Květy jsou oboupohlavné, pravidelné. V okrajových částech květenství jsou u některých druhů přítomny asymetrické sterilní a zvětšené květy, některé kultivary mají květenství složena jen z těchto sterilních květů. Kalich je drobný, se 3 až 5 cípy. Koruna má většinou krátkou trubku a 5 korunních cípů. Tyčinek je 5 a přesahují korunu. Semeník je trojpouzdrý, spodní nebo polospodní, s krátkou čnělkou. Vyvíjí se jen 1 pouzdro. Plodem je kulovitá až elipsoidní peckovice, někdy nápadně zploštělá. Plody jsou nejčastěji červené nebo černé, nezřídka záhy vysýchavé. Pecka je plochá.[1][2]
Rod kalina zahrnuje asi 200 až 250 druhů. Je rozšířen především v mírném a subtropickém pásu severní polokoule, dále se vyskytuje v jihovýchodní Asii a v horách tropické Ameriky. Chybí v subsaharské Africe. V ČR jsou původní dva druhy: kalina tušalaj (Viburnum lantana) a kalina obecná (Viburnum opulus).[1] V jižní Evropě roste třetí evropský druh, stálezelená kalina modroplodá (Viburnum tinus).[3]
Detail okraje květenství kaliny obecné
Plody kaliny obecné
Detail pupenu kaliny severoamerické
Detail květů kaliny modroplodé
Plody kaliny modroplodé
Kaliny jsou cenné okrasné keře, dostupné ve velkém množství kultivarů. Ze stálezelených druhů je nejčastěji pěstována kalina vrásčitolistá, vzácněji také kalina Davidova a zahradní kříženec kalina pražská. Opadavé a poloopadavé druhy a jejich kultivary a kříženci jsou ceněny zvláště v době květu. Některé kaliny kvetou již v zimě a v předjaří, např. kalina vonná a kalina bodnantská. Nápadné sterilní květy na okrajích květenství mají zejména kultivary kaliny řasnaté a kaliny obecné. Velmi vonné květy má kalina Carlesiova a její kříženci kalina kulovitá a kalina Burkwoodova. Kalina Wrightova je velmi ozdobná na podzim, kdy dozrávají její zářivě červené plody.[4][5]
Rod Viburnum je obvykle členěn do 10 sekcí:
Lentago - Severní Amerika
Megalotinus - asi 18 druhů v subtropické Asii, zimní pupeny s 1 až 2 páry volných šupin nebo výjimečně holé, květenství podobná okolíku, s velkými sterilními květy, koruna zvonkovitá, plody červené nebo černé
Odontotinus - asi 30 druhů v Asii a Severní Americe, 1 druh na Kavkaze, zimní pupeny se 2 až 3 páry volných šupin, květenství okolíkovitá, bez zvětšených sterilních květů, plody červené, vzácně černé
Opulus - 3 až 5 druhů v Eurasii a Severní Americe, zimní pupeny se 2 páry volných pupenů, květenství je okolíkovité, s nebo bez velkých sterilních květů, plody červené
Oreinotinus - Střední a Jižní Amerika
Pseudotinus - 4 druhy v Asii a Severní Americe, zimní pupeny nahé, květenství je téměř přisedlý složený vrcholík podobný okolíku, bez zvětšených sterilních květů
Solenotinus (Thyrsonima) - asi 20 druhů v mírných a subtropických oblastech Asie, zimní pupeny se 2 až 3 páry volných šupin, květenství latovité, pyramidální, bez zvětšených sterilníc květů, plody zprvu červené, později černé.
Tinus - 6 až 9 druhů v mírných až subtropických oblastech Eurasie, zimní pupeny s 1 párem volných šupin, květenství bez zvětšených sterilních květů, plody jsou modročerné a nejsou zprvu červené
Tomentosa (Pseudopulus) - 2 druhy v mírných oblastech Asie, zimní pupeny s 1 párem přirostlých šupin, květenství podobná okolíku, s velkými sterilními květy, plody zprvu červené, zralé pak červené nebo černé
Viburnum - asi 20 druhů v Asii a 1 v Evropě, zimní pupeny nahé, květenství bez zvětšených sterilních květů, plody zprvu červené, později černé
Obrázky, zvuky či videa k tématu kalina ve Wikimedia Commons
Kalina (Viburnum) je rod rostlin patřící do čeledi pižmovkovité (Adoxaceae). Jsou to dřeviny s jednoduchými vstřícnými listy, rozšířené především v mírném pásu severní polokoule. V české květeně jsou zastoupeny 2 druhy: kalina obecná a kalina tušalaj. Některé druhy patří mezi oblíbené okrasné keře.
Kvalkved-slægten (Viburnum) er en planteslægt med 150-175 arter af buske eller (nogle få arter) træer. Slægten blev tidligere henregnet til gedeblad-familien, men genetiske undersøgelser under Angiosperm Phylogeny Group har vist, at den rettelig hører hjemme i desmerurt-familien.[1]
Arterne er udbredt over hele den tempererede del af den nordlige halvkugle med nogle få forposter i Sydamerikas og Sydøstasiens bjerge. I Afrika når slægten kun frem til Atlasbjergene.
Bladene er modsatte og hele med tandede eller lappede rande. Arter fra køligt tempererede områder er løvfældende, mens arter fra varmt tempererede egne er stedsegrønne. Visse arter er dækket af et tæt lag af stjernehår på skud og blade.
Blomsterne bæres i 5-15 brede halvskærme, hvor de enkelte blomster er cremefarvede, hvide eller lyserøde og ganske små. Blomsterne er 5-tallige, og hos nogle arter er de stærkt duftende. Frugtanlægget har tre frugtblade med nektarkirtlerne oven på frugtknuden. Hos nogle arter findes der en bræmme af store, meget synlige, men sterile blomster langs yderkanten af halvskærmen, hvor de skal tiltrække bestøvende insekter.
Frugterne er kuglerunde, ovale eller lidt fladtrykte stenfrugter, der er røde, violette, blå eller sorte ved modenhed. Frugterne indeholder hver ét enkelt frø. De ædes af bl.a. af fugle, og visse af dem er spiselige for mennesker, selv om mange er mildt giftige. Bladene ædes ofte af sommerfuglelarver.
Beskrevne arter og hybrider
Die Pflanzengattung Schneeball (Viburnum) gehört zur Familie der Moschuskrautgewächse (Adoxaceae). Die je nach Auffassung 100 bis 200 Arten sind größtenteils in den gemäßigten bis subtropischen Gebieten der Nordhalbkugel verbreitet. Sorten einiger Arten und Hybriden werden als Zierpflanzen in Parkanlagen und Gärten verwendet.
Bei Viburnum-Arten handelt es sich um Sträucher oder seltener um kleine Bäume. Es gibt sowohl immergrüne als auch laubabwerfende Arten. Die Rinde der Zweige ist kahl oder flaumig behaart; die Haare (Trichome) können einfach, bündelig, sternförmig oder selten schuppenförmig sein. Die Winterknospen können Knospenschuppen besitzen.
Die meist gegenständig, selten auch wirtelig angeordneten Laubblätter sind gestielt. Sie sind meist einfach, seltener drei- oder fünflappig, und besitzen einen gezähnten oder glatten Blattrand. Es können kleine Nebenblätter vorhanden sein.
Endständig an den Zweigen oder an den Enden kurzer Zweige mit ein oder zwei Blattpaaren stehen in zusammengesetzten, trugdoldigen oder rispigen, zymösen Gesamtblütenständen wenigblütigen Dichasien zusammen. Die Trag- und Deckblätter sind meist klein und fallen früh ab.
Die oft wohlriechenden, fünfzähligen Blüten sind in der Regel radiärsymmetrisch und klein, es gibt jedoch auch Arten, bei denen die Randblüten des Blütenstandes steril und vergrößert sind, manchmal auch nach außen etwas stärker vergrößert, so dass sie etwas zygomorph sind. In diesem Fall erinnern die Blütenstände an die mancher Hortensien-Arten, welche aber meist vierzählige Blüten haben. Bei der Gartenform des „gefüllten Schneeballs“ (Viburnum opulus ‘Roseum’) sind bei ballförmigen Blütenständen alle Blüten steril und vergrößert.
Die fünf Kelchblätter sind zu einer zylinderförmige Röhre verwachsen, die in fünf kurzen Kelchzipfeln endet. Die Kelchröhre ist mit dem Fruchtknoten verwachsen. Die fünf meist weißen, seltener rosafarbenen bis rötlichen oder grünlichen Kronblätter sind röhrig, flach radförmig, breit glockenförmig oder stieltellerförmig verwachsen. Es ist nur ein Kreis mit fünf fertilen Staubblättern vorhanden. Die Staubfäden sind fadenförmig und die Staubbeutel öffnen sich mit einem Längsschlitz. In dem halbunterständigen, dreikammerigen Fruchtknoten ist aber nur eine Fruchtknotenkammer fertil und diese enthält nur eine einzige Samenanlage. Der kurze Griffel endet in einer schwach kopfigen bis dreilappigen Narbe.
Die einsamigen Steinfrüchte enthalten einen mehr oder weniger abgeflachten Steinkern und meist rotes oder blaues „Fruchtfleisch“. Die Steinfrüchte färben sich bei Reife rot, purpurfarben bis schwarz oder selten gelb.
Viele Schneeball-Arten und ihre Hybriden werden wegen ihrer teils duftenden Blüten, die bei einigen Arten auch im Winter blühen, sowie wegen der auffälligen Früchte und teilweise auch wegen der Herbstfärbung des Laubes in Gärten und Parkanlagen kultiviert.
Ein sowjetischer Film von 1974 mit dem Titel Kalina Krassnaja (Калина красная) – in der deutschen Fassung Roter Holunder – spielt mit der Bedeutung dieser Pflanze in der russischen Mythologie. Der Grund dürfte in der Herzform des Fruchtkerns liegen. Die Früchte vieler Arten können roh konsumiert werden oder sie werden traditionell nach dem ersten Frost zu einem gut riechenden Gelee (z. B. Warenje) als Brotaufstrich oder zur Teezugabe verkocht.
Der deutschsprachige Trivialname Schneeball dürfte seit dem 17. Jh. gebräuchlich sein, da der sterile gefüllte Schneeball mit ballförmigen Blütenständen (Viburnum opulus 'Roseum') erst um 1594 entstand.[1]
Die Gattung Viburnum wurde 1753 von Carl von Linné in Species Plantarum, Band 1, Seiten 267–268,[2] erstveröffentlicht. Typusart ist Viburnum lantana L.
Die Gattung Viburnum wurden früher in die Familie der Geißblattgewächse (Caprifoliaceae) gestellt. Wie auch die Holunder weisen sie aber einige abweichende Merkmale auf, beispielsweise die Steinfrüchte oder das Fehlen von Nektarien. Neuere Untersuchungen ergaben, dass sie zusammen mit der Gattung Holunder zur Familie der Moschuskrautgewächse (Adoxaceae) gehören.
Die Verwandtschaftsbeziehungen innerhalb der Gattung bleiben dagegen unklar. (Vergl. aber auch Richard C. Winkworth and Michael J. Donoghue, 2005[3])
Die Gattung Viburnum ist größtenteils in den gemäßigten bis subtropischen Gebieten der Nordhalbkugel verbreitet. Insbesondere Ostasien, aber auch Westasien, Nordamerika, Mittelamerika und Europa sowie das Atlasgebirge zählen zum Verbreitungsgebiet. Einige Arten findet man in den Anden der tropischen Gebiete. In Mitteleuropa sind nur zwei Arten, der Gewöhnliche Schneeball und der Wollige Schneeball, heimisch.
Diverse Quellen[4][5] ordnen der Gattung Viburnum stark variierende Artenzahlen zu. Meist werden jedoch zwischen 100 und 200 Arten angeführt. Hier eine Auswahl der Arten:[6]
Die Pflanzengattung Schneeball (Viburnum) gehört zur Familie der Moschuskrautgewächse (Adoxaceae). Die je nach Auffassung 100 bis 200 Arten sind größtenteils in den gemäßigten bis subtropischen Gebieten der Nordhalbkugel verbreitet. Sorten einiger Arten und Hybriden werden als Zierpflanzen in Parkanlagen und Gärten verwendet.
Bodrezak, kalina (Viburnum) — shilvidoshlar oilasiga mansub daraxt yoki buta. 125 tacha turi maʼlum. Shulardan chingiz (V. opulus) koʻp tarqalgan. Balandligi 5 m cha. Barglari keng , tuxumsimon, utkir uchli, 3—5 boʻlakli. Gullari oq, mevasi qizil, danakli. Rossiyaning oʻrmon va oʻrmonchoʻl zonasida, Kavkaz, Qrim, Sharqiy Qozogʻistondagi sernam oʻrmonlarda ariq va koʻl yoqalarida; botqoq yerlarda oʻsadi. Oʻzbekistonda manzarali oʻsimlik sifatida ekiladi. Poʻstlogʻida viburnin glikozidi, organik kislotalar, oshlovchi moddalar; mevasida 32% gacha qand, vitamin S, oshlovchi moddalar bor. Poʻstlogʻidan tayyorlangan ekstrakt va qaynatma bachadondan qon ketishini toʻxtatadi, hayz koʻrganda pay do boʻladigan ogʻriqni qoddiradi. Mevasi xalq tabobatida meʼda yarasiga davo qilishda qoʻllaniladi.
Bodrezak, kalina (Viburnum) — shilvidoshlar oilasiga mansub daraxt yoki buta. 125 tacha turi maʼlum. Shulardan chingiz (V. opulus) koʻp tarqalgan. Balandligi 5 m cha. Barglari keng , tuxumsimon, utkir uchli, 3—5 boʻlakli. Gullari oq, mevasi qizil, danakli. Rossiyaning oʻrmon va oʻrmonchoʻl zonasida, Kavkaz, Qrim, Sharqiy Qozogʻistondagi sernam oʻrmonlarda ariq va koʻl yoqalarida; botqoq yerlarda oʻsadi. Oʻzbekistonda manzarali oʻsimlik sifatida ekiladi. Poʻstlogʻida viburnin glikozidi, organik kislotalar, oshlovchi moddalar; mevasida 32% gacha qand, vitamin S, oshlovchi moddalar bor. Poʻstlogʻidan tayyorlangan ekstrakt va qaynatma bachadondan qon ketishini toʻxtatadi, hayz koʻrganda pay do boʻladigan ogʻriqni qoddiradi. Mevasi xalq tabobatida meʼda yarasiga davo qilishda qoʻllaniladi.
Tekst üüb Öömrang Snäbaaler (Viburnum) san en plaantenskööl uun det famile faan a Moschuskrüüsplaanten (Adoxaceae). Diar hiar son 100 bit 200 slacher tu.
Snäbaaler (Viburnum) san en plaantenskööl uun det famile faan a Moschuskrüüsplaanten (Adoxaceae). Diar hiar son 100 bit 200 slacher tu.
Балан (лат. Viburnum) — айыу баланы һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты.
Япрағы ҡойолоусан, тармаҡлы ҡыуаҡ йәки бәләкәй ағас, бейеклеге 2—5 м. Ҡайырыһы буй ярыҡтары булған һоро‑ҡуңыр төҫтә. Үрендеһе яланғас, көлһыу аҡ төҫтә, шыма, ҡайһы ваҡыт ҡырлы. Япрағы ябай, сите эре киртләсле 3—5 айырсалы, аҫтан төклө, һаплы, ҡапма‑ҡаршы. Сәскәһе аҡ, ситтәгеләре — эре, йәйенке, стериль; урталағылары — ваҡ, ҡыҫҡа ҡыңғыраулы, ике енесле; сәскәлеге — сатыр һымаҡ һепертке. Май—июндә сәскә ата. Емеше һарғылт ҡыҙыл, төшлө, август—сентябрҙә өлгөрә. Урманда, йылғаның һыубаҫар туғайҙарында, күл ярҙарында, һаҙлыҡ ситтәрендә үҫә; респ. бөтә терр‑яһында таралған.
Декоратив, дарыу үҫемлеге. Составында витаминдар, дуплау матдәләре, органик кислоталар, шәкәр, микроэлементтар булған емеше, аҙыҡ булараҡ, яңы йыйылған һәм эшкәртелгән килеш ҡулланыла, ҡоштар өсөн аҙыҡ.
Яҡынса 200 төрө билдәле, Евразия һәм Төньяҡ Американың уртаса һәм субтропик бүлкәттәрендә таралған. Төньяҡ ярымшар киңлектәрендә урта бүлкәттә Андтарҙа, бер аҙ Антиль утрауҙарында һәм Мадагаскарҙа ла осрай. Башҡортостанда ябай балан үҫә. Балан ҡыуағы йылға күл буйҙарында, урман ситтәрендә үҫә.Республикабыҙҙың бар райондарында ла осрай. Ағиҙел, Дим, Ҡариҙел ярҙарында күберәк күҙәтелә Күпселек төрҙәре күләгәле урындарҙы ла үҙ итә. Һыуға талымһыҙ Орлоҡтан, ботаҡтарҙан үрсей.
Балан (лат. Viburnum) — айыу баланы һымаҡтар ғаиләһенә ҡараған үҫемлек заты.
БУДОҒ (Viburnum), бутта ё дарахти на чандон калони хазонрез ва баъзан хамешасабз. Барги яклухт ё нобаробар Канор (ру ба руи якдигар ҷойгир шудаанд), гули 5-баргаи сафед ё гулобитоб, хушагули чатр ё сипаршакл дорад; мевааш донакдор. Аз тухм ва каламча зиёд мешавад. Тухмаш кобилияти сабзишашро то 2 сол нигох медорад. Дар ҷумҳури Будоғи худруй нест. Дар Боғи ботаникии Донишкадаи ботаникаи АФ Тоҷикистон аз соли 1934 ин ҷониб 25 намуди он (аз чумла V. betulifolium, V. burejae-ticum, V. f oetidum, V. lantana, V. mac-rocephalum, V. opulus ва ғайраро) nap-вариш мекунанд. Будоғ. растании хуби ороишист. Бисьёр намудҳои он (мае, V. leatago, V. carlesdi, V. opulus, V. fragrans) барои сабзкории шаҳру деҳот тавсия шудаанд. Пустлохи Будоғ.
Будоғ (Viburnum opulus): 1—шохчаи гулдор; 2 — шохчаи мевадор; 3 — гул. (V. opulus) дар тиб чун доруи хунбанд, сусткунандаи мушак ва афис истифода мегардад; ҷӯшоб ва қимащро ҳангоми хунравии узваҳо дарун, носомониҳои хомилагӣ ва ғайра истеъмол мекунанд, меваашро мехӯранд (хусусан баъди сармо задани он).
БУДОҒ (Viburnum), бутта ё дарахти на чандон калони хазонрез ва баъзан хамешасабз. Барги яклухт ё нобаробар Канор (ру ба руи якдигар ҷойгир шудаанд), гули 5-баргаи сафед ё гулобитоб, хушагули чатр ё сипаршакл дорад; мевааш донакдор. Аз тухм ва каламча зиёд мешавад. Тухмаш кобилияти сабзишашро то 2 сол нигох медорад. Дар ҷумҳури Будоғи худруй нест. Дар Боғи ботаникии Донишкадаи ботаникаи АФ Тоҷикистон аз соли 1934 ин ҷониб 25 намуди он (аз чумла V. betulifolium, V. burejae-ticum, V. f oetidum, V. lantana, V. mac-rocephalum, V. opulus ва ғайраро) nap-вариш мекунанд. Будоғ. растании хуби ороишист. Бисьёр намудҳои он (мае, V. leatago, V. carlesdi, V. opulus, V. fragrans) барои сабзкории шаҳру деҳот тавсия шудаанд. Пустлохи Будоғ.
Будоғ (Viburnum opulus): 1—шохчаи гулдор; 2 — шохчаи мевадор; 3 — гул. (V. opulus) дар тиб чун доруи хунбанд, сусткунандаи мушак ва афис истифода мегардад; ҷӯшоб ва қимащро ҳангоми хунравии узваҳо дарун, носомониҳои хомилагӣ ва ғайра истеъмол мекунанд, меваашро мехӯранд (хусусан баъди сармо задани он).
Шупу (латин кылын Viburnum) – жимолостной семьяысь пичи писпуос но куакъёc. Уйшор пал полушариын ог 150 пӧртэм.
Шупу (латин кылын Viburnum) – жимолостной семьяысь пичи писпуос но куакъёc. Уйшор пал полушариын ог 150 пӧртэм.
ძარწუფა (ლათ. Viburnum) — ჩხოროტყებამიშობურეფიშ ფანიაშ ჩანარიშ გვარი. უმენტაშო ფურცელმაცჷმე ბართვი ვარდა მორჩილი ჯალეფი რე. 120-200 გვარობა გოფაჩილი რე ევროპას, აზიას, ოორუე აფრიკას დო ამერიკას. ჸალერი ბართვი, ვარდა მორჩილი ზჷმაშ ჯა რე, კუმაშფერი-სისვი ხირცქილი ნახვაცათ. თიში სიმაღალა 1,5-4 მეტრშახ ანჭუ.[1] საქორთუოს გოფაჩილი რე ტყამ აბანეფს, დახე სუბალპურ ზონაშახ. თაშნეშე მუთმოფხვადჷნა წუარმალუშ წყარპიჯეფს, კანკალეშა ბაღეფსჷთ.[1] საქორთუოს ტყას ხვალე 3 გვარობა ჩანს; რჩქვანელობური ძარწუფა (ლათ. Viburnum opulus) 2-4 მ სიმაღალაშ ბართვი რე. ჩანარს ჩე პირი დო ჭითა გუმნაღელი უღუ (იკათუანს C ვიტამინს). ფურცელეფი ართიანიშ სააწმარენჯოთ იდვალუაფჷა, ჟილეშე რუმე წვანე რე, ხუჭილი, გიმეშე უმოსი ღილე ფურცელიშ ყერწის ოსხირწკჷმა ჟირი ძაფიშნერი წოროფურცელი უღუ. ყერწეფი ჟილე ნორთის ჯარკვალამი რე. გუმნაღელი ღილე ჭითა ფერიშ რე, ოვალური ვარდა სფეროშობური, წვენამი, 1 სმ-შახ დიამეტრიშ შხუ წკათ.[2] ნახვაცა იკათუანს ოშაშურ ნიფთიარობეფს 2%-შახ, ფირსეფს 6,5%-შახ, ორგანულ ბჟეეფს, გლიკოზიდ ვიბურნინს, ფლავონოიდეფს, ვიტამინეფს C დო K-ს, გუმნაღელს მიარეთ რე ასკორბინიშ ბჟე, შანქარი, ოშაშური ღვანდეფი, ორგანული ბჟეეფი, კაროტინი, ვიტამინი PP. დეკორატიული დო ჯგირი თოფურამი ჩანარი რე.[3]
თაშნეშე ჯგირი დეკორატიული ბართვი რე მოლოზანა (ლათ. Viburnum orientalis), ნამუთ რჩქვანელობურ ძარწუფას მოგენს. უზანი (ლათ. Viburnum lantana) ოშქაშე ზჷმაშ ბართვი რე. თიშ გუმნაღელი დუდმაართაშე წვანე რე, უკული ჭითა, მონდა უჩა დო სარსალა რე. სუმხოლო გვარობა საქორთუოს მუჭოთ ვეს, თეშ გვალას, უმენტაშო ზჷმიერ ლადარ პიჯალეფს ჩანს.[3]
საქორთუოს ძარწუაფაშა ძახველი უჯოხონა, თუშეთის — ძეხველი.[4]
ძარწუფა (ლათ. Viburnum) — ჩხოროტყებამიშობურეფიშ ფანიაშ ჩანარიშ გვარი. უმენტაშო ფურცელმაცჷმე ბართვი ვარდა მორჩილი ჯალეფი რე. 120-200 გვარობა გოფაჩილი რე ევროპას, აზიას, ოორუე აფრიკას დო ამერიკას. ჸალერი ბართვი, ვარდა მორჩილი ზჷმაშ ჯა რე, კუმაშფერი-სისვი ხირცქილი ნახვაცათ. თიში სიმაღალა 1,5-4 მეტრშახ ანჭუ. საქორთუოს გოფაჩილი რე ტყამ აბანეფს, დახე სუბალპურ ზონაშახ. თაშნეშე მუთმოფხვადჷნა წუარმალუშ წყარპიჯეფს, კანკალეშა ბაღეფსჷთ. საქორთუოს ტყას ხვალე 3 გვარობა ჩანს; რჩქვანელობური ძარწუფა (ლათ. Viburnum opulus) 2-4 მ სიმაღალაშ ბართვი რე. ჩანარს ჩე პირი დო ჭითა გუმნაღელი უღუ (იკათუანს C ვიტამინს). ფურცელეფი ართიანიშ სააწმარენჯოთ იდვალუაფჷა, ჟილეშე რუმე წვანე რე, ხუჭილი, გიმეშე უმოსი ღილე ფურცელიშ ყერწის ოსხირწკჷმა ჟირი ძაფიშნერი წოროფურცელი უღუ. ყერწეფი ჟილე ნორთის ჯარკვალამი რე. გუმნაღელი ღილე ჭითა ფერიშ რე, ოვალური ვარდა სფეროშობური, წვენამი, 1 სმ-შახ დიამეტრიშ შხუ წკათ. ნახვაცა იკათუანს ოშაშურ ნიფთიარობეფს 2%-შახ, ფირსეფს 6,5%-შახ, ორგანულ ბჟეეფს, გლიკოზიდ ვიბურნინს, ფლავონოიდეფს, ვიტამინეფს C დო K-ს, გუმნაღელს მიარეთ რე ასკორბინიშ ბჟე, შანქარი, ოშაშური ღვანდეფი, ორგანული ბჟეეფი, კაროტინი, ვიტამინი PP. დეკორატიული დო ჯგირი თოფურამი ჩანარი რე.
თაშნეშე ჯგირი დეკორატიული ბართვი რე მოლოზანა (ლათ. Viburnum orientalis), ნამუთ რჩქვანელობურ ძარწუფას მოგენს. უზანი (ლათ. Viburnum lantana) ოშქაშე ზჷმაშ ბართვი რე. თიშ გუმნაღელი დუდმაართაშე წვანე რე, უკული ჭითა, მონდა უჩა დო სარსალა რე. სუმხოლო გვარობა საქორთუოს მუჭოთ ვეს, თეშ გვალას, უმენტაშო ზჷმიერ ლადარ პიჯალეფს ჩანს.
Viburnum is a genus of about 150–175 species of flowering plants in the moschatel family Adoxaceae. Its current classification is based on molecular phylogeny.[2] It was previously included in the honeysuckle family Caprifoliaceae.[1]
The member species are evergreen or deciduous shrubs or (in a few cases) small trees native throughout the temperate Northern Hemisphere, with a few species extending into tropical montane regions in South America and southeast Asia. In Africa, the genus is confined to the Atlas Mountains.
The generic name Viburnum originated in Latin, where it referred to V. lantana.[3][4]
The leaves are opposite, simple, and entire, toothed or lobed; cool temperate species are deciduous, while most of the warm temperate species are evergreen. Some species are densely hairy on the shoots and leaves, with star-shaped hairs.
The flowers are produced in corymbs 5–15 cm across, each flower white to cream or pink, small, 3–5 mm across, with five petals, strongly fragrant in some species. The gynoecium has three connate carpels with the nectary on top of the gynoecium. Some species also have a fringe of large, showy sterile flowers around the perimeter of the corymb to act as a pollinator target.
The fruit is a spherical, oval, or somewhat flattened drupe, red to purple, blue, or black, and containing a single seed; some are edible for humans, but many others are mildly poisonous. The leaves are eaten by the larvae of many Lepidoptera species.
Around 165 species are described. A 2014 phylogenetic study[5] proposed the following phylogenetic scheme and sections:
Lentago (7 species)
PaleovaltinusPunctata (2)
Euviburnum (15)
Pseudotinus (4)
Pluriviburnum Perplexitinus Amplicrenotinus CrenotinusSolenotinus (22)
LutescentiaTomentosa (2)
Urceolata (2)
NectarotinusTinus (8)
Imbricotinus Laminotinus CorrisuccotinusSuccotinus (34)
Coriaceae (3)
Sambucina (10)
Opulus (5)
PorphyrotinusMollotinus (5)
OreinodentinusDentata (3)
Oreinotinus (30)
Lentago – Eastern North America except for V. elatum in Mexico[6]
Punctata
Euviburnum
Pseudotinus – Asia, except V. lantanoides in Eastern North America[6]
Solenotinus – Asia, extending west to India and south to Indonesia[6]
Lutescentia (excluding Tomentosa)
Tomentosa – China, Japan[6]
Amplicrenotinus (excluding Crenotinus)
Urceolata
Tinus – Asia, except V. tinus in Europe[6]
Corisuccotinus (excluding Succotinus and Coriaceae)
Succotinus
Coriaceae
Sambucina
Opulus – Circumboreal[6]
Mollotinus
Dentata – Mexico, Caribbean, and Central and South America[6]
Oreinotinus – Mexico, Caribbean, and Central and South America[6]
Undetermined
Many species of viburnum have become popular as garden or landscape plants because of their showy flowers and berries, fragrance, and good autumn colour of some forms. Some popular species, hybrids, and cultivars include:[9]
The cultivars 'Pragense'[10] and 'Eskimo',[11] of mixed or uncertain parentage, have won the Royal Horticultural Society's Award of Garden Merit.
In prehistory, the long, straight shoots of some viburnums were used for arrow-shafts, as those found with Ötzi the Iceman.
The fruit of some species (e.g. V. lentago[12]) are edible and can be eaten either raw or for making jam, while other species (e.g. V. opulus[13]) are mildly toxic and can cause vomiting if eaten in quantity.
The bark of some species is used in herbal medicine, as an antispasmodic and to treat asthma.[13]
In Ukraine Viburnum opulus is an important element of their traditional folk cultures. In Ukraine, Viburnum opulus (kalyna) is seen as a national symbol, an emblem for both the Koliada festivities and the concept of young girl's love and tenderness. It is the key element of the Ukrainian traditional wreath. Number of folk songs are dedicated to Kalyna as well as very popular song '"Oi u Luzi Chervona Kalina"
Viburnum is a genus of about 150–175 species of flowering plants in the moschatel family Adoxaceae. Its current classification is based on molecular phylogeny. It was previously included in the honeysuckle family Caprifoliaceae.
The member species are evergreen or deciduous shrubs or (in a few cases) small trees native throughout the temperate Northern Hemisphere, with a few species extending into tropical montane regions in South America and southeast Asia. In Africa, the genus is confined to the Atlas Mountains.
Viburno (Viburnum) estas genro de arbetoj entenanta pr. 150 speciojn.
La plej konata specio Viburnum opulus ofte uzatas en ĝardenoj pro ĝiaj infloreskoj laŭ formo de blankaj globoj, kio igis ĝin ricevi vulgarajn nomojn kiel snowball-tree angle, boule de neige france, ktp t.e. "neĝgloboj". Ĝiaj fruktoj estas ankaŭ uzataj medicine aŭ (malgraŭ malforta veneneco) en kelkaj landoj kiel manĝaĵo.
Viburno (Viburnum) estas genro de arbetoj entenanta pr. 150 speciojn.
La plej konata specio Viburnum opulus ofte uzatas en ĝardenoj pro ĝiaj infloreskoj laŭ formo de blankaj globoj, kio igis ĝin ricevi vulgarajn nomojn kiel snowball-tree angle, boule de neige france, ktp t.e. "neĝgloboj". Ĝiaj fruktoj estas ankaŭ uzataj medicine aŭ (malgraŭ malforta veneneco) en kelkaj landoj kiel manĝaĵo.
Viburnum es un género de fanerógamas con 150-175 especies de arbustos o (en pocas especies) pequeños árboles que estaban anteriormente incluidos en la familia Caprifoliaceae. Los test genéticos efectuados por el sistema APG II muestran que están correctamente clasificados en la familia Adoxaceae.[1]
Son nativos de las regiones templadas del Hemisferio Norte, con unas pocas especies distribuidas en las zonas montañosas tropicales de Sudamérica, sudeste de Asia. En África, el género está confinado en las montañas del Atlas.
Las hojas son opuestas, simples y enteras, dentadas o lobuladas, en las regiones frías son caducas, mientras que en las regiones templadas son perennes.
Las flores se producen en corimbos de 5-15 cm de ancho, con flores blancas, cremas o rosas de 3-5 mm de diámetro con cinco pétalos. El fruto es una drupa esférica de color rojo o púrpura que contiene una sola semilla que son el alimento de los pájaros y otros animales silvestres.
Viburnum: nombre genérico del nombre clásico latino de una especie de este género, Viburnum lantana, llamada el "árbol caminante".[2]
En el género se encuentran las siguientes especies:[3]
Viburnum es un género de fanerógamas con 150-175 especies de arbustos o (en pocas especies) pequeños árboles que estaban anteriormente incluidos en la familia Caprifoliaceae. Los test genéticos efectuados por el sistema APG II muestran que están correctamente clasificados en la familia Adoxaceae.
Son nativos de las regiones templadas del Hemisferio Norte, con unas pocas especies distribuidas en las zonas montañosas tropicales de Sudamérica, sudeste de Asia. En África, el género está confinado en las montañas del Atlas.
Lodjapuu (Viburnum L.) on taimede perekond kuslapuuliste sugukonnast. Mõnes süstemaatikas paigutatakse muskuslilleliste sugukonda.
Lodjapuu (Viburnum L.) on taimede perekond kuslapuuliste sugukonnast. Mõnes süstemaatikas paigutatakse muskuslilleliste sugukonda.
Viburnum landare genero bat da, 150-175 espezieko zuhaitz txikiz eta batez ere zuhaixkez osatua. Horien artean daude gogortxua, gaukarra eta marmaratila.
150-175 espezie ditu, horien artean:
Artikulu hau biologiari buruzko zirriborroa da. Wikipedia lagun dezakezu edukia osatuz. Viburnum landare genero bat da, 150-175 espezieko zuhaitz txikiz eta batez ere zuhaixkez osatua. Horien artean daude gogortxua, gaukarra eta marmaratila.
Heidet (Viburnum) on tesmayrttikasvien (Adoxaceae) heimoon kuuluva kasvisuku. Aiemmin heidet kuuluivat kuusamakasvien (Caprifoliaceae) heimoon, kunnes tesmayrttikasvit erotettiin kuusamakasveista omaksi kasviheimokseen. Heisien sukuun kuuluu ainakin 160 lajia, joiden lisäksi sukuun on kuvattu lähes 200 muutakin lajia, mutta näiden lajien taksonominen asema on toistaiseksi epäselvä.[1]
Heidet ovat keskikokoisia, kausivihantia pensaita, joiden oksat ovat kaljuja tai huopakarvaisia. Heisien lehdet ovat vastakkaisessa lehtiasennossa ja lehdet ovat yksinkertaisia lehtiä tai muodoltaan kolmie kertaa sormilehdykkäisiä. Lehdissä ei ole korvakkeita. Heisien kukinto on monikukkainen kukkarypäs, jonka ylimmät kukat ovat toisinaan neuvottomia. Muuten kukat ovat viisilukuisia ja kaksineuvoisia. Emit ovat kolmiluottisia ja sikiäin on kehänalainen. Heisien hedelmä on yksisiemeninen, punainen tai musta luumarja.[2]
Heisien (Viburnum) suvusta Suomessa on tavattu muutamia lajeja.[3] Koiranheisi (Viburnum opulus) on yleinen Etelä-Suomessa luonnonvaraisena kasvava lehtopensas.
Joitakin heisilajeja, -lajikkeita ja -risteymiä käytetään myös koristekasveina. Näitä ovat esimerkiksi koiranheidestä jalostetut kääpiökoiranheisi ja lumipalloheisi, joista kummastakin on myynnissä useita eri lajikkeita, sekä risteymäperäiset puistoheisi (Viburnum × carlcephalum) ja uurreheisi (Viburnum × rhytidophylloides).
Heidet (Viburnum) on tesmayrttikasvien (Adoxaceae) heimoon kuuluva kasvisuku. Aiemmin heidet kuuluivat kuusamakasvien (Caprifoliaceae) heimoon, kunnes tesmayrttikasvit erotettiin kuusamakasveista omaksi kasviheimokseen. Heisien sukuun kuuluu ainakin 160 lajia, joiden lisäksi sukuun on kuvattu lähes 200 muutakin lajia, mutta näiden lajien taksonominen asema on toistaiseksi epäselvä.
Heidet ovat keskikokoisia, kausivihantia pensaita, joiden oksat ovat kaljuja tai huopakarvaisia. Heisien lehdet ovat vastakkaisessa lehtiasennossa ja lehdet ovat yksinkertaisia lehtiä tai muodoltaan kolmie kertaa sormilehdykkäisiä. Lehdissä ei ole korvakkeita. Heisien kukinto on monikukkainen kukkarypäs, jonka ylimmät kukat ovat toisinaan neuvottomia. Muuten kukat ovat viisilukuisia ja kaksineuvoisia. Emit ovat kolmiluottisia ja sikiäin on kehänalainen. Heisien hedelmä on yksisiemeninen, punainen tai musta luumarja.
Heisien (Viburnum) suvusta Suomessa on tavattu muutamia lajeja. Koiranheisi (Viburnum opulus) on yleinen Etelä-Suomessa luonnonvaraisena kasvava lehtopensas.
Joitakin heisilajeja, -lajikkeita ja -risteymiä käytetään myös koristekasveina. Näitä ovat esimerkiksi koiranheidestä jalostetut kääpiökoiranheisi ja lumipalloheisi, joista kummastakin on myynnissä useita eri lajikkeita, sekä risteymäperäiset puistoheisi (Viburnum × carlcephalum) ja uurreheisi (Viburnum × rhytidophylloides).
Viburnum
Les viornes sont des arbrisseaux ou de petits arbres appartenant au genre Viburnum. Ce genre, autrefois classé parmi les Caprifoliacées, fait aujourd'hui partie de la famille des Adoxacées, rangée dans l'ordre des Dipsacales par la classification APG II (alors que la classification APG I se contentait de la situer dans les euasterid II, sans l'inclure dans un ordre).
Ce sont des arbustes fréquemment plantés dans les jardins pour l'aspect décoratif de leurs fleurs et de leurs fruits, ces derniers étant souvent très appréciés par les oiseaux. On en compte entre 150 et 220 espèces dans le monde.
Le nom viburnum, également écrit viburna, désignait déjà la viorne chez les Romains. Il pourrait venir du verbe vieo (= lier, attacher, tresser), les rameaux de certaines espèces ayant souvent été utilisés pour la confection de liens grossiers. Pour cette utilisation, la Viorne est appelée ribatya en Algérie, ribat signifiant "lien". Les rejets, très rectilignes ont souvent été utilisés pour confectionner des fûts de flèche.
Viburnum carlesii
Viburnum davidii
Viburnum davidii
Viburnum furcatum
Viburnum globosum
Viburnum globosum
Viburnum globosum
Viburnum lantana
Viburnum lentago
Viburnum nudum
Viburnum odoratissimum
Viburnum opulus
Viburnum opulus
Viburnum opulus
Viburnum rhytidophyllum
Viburnum tinus
Viburnum tinus Gwenllian
Viburnum tinus Gwenllian
Viburnum utile
Viburnum utile
Viburnum utile
Viburnum utile
Viburnum x bodnantense dawn
Viburnum
Les viornes sont des arbrisseaux ou de petits arbres appartenant au genre Viburnum. Ce genre, autrefois classé parmi les Caprifoliacées, fait aujourd'hui partie de la famille des Adoxacées, rangée dans l'ordre des Dipsacales par la classification APG II (alors que la classification APG I se contentait de la situer dans les euasterid II, sans l'inclure dans un ordre).
Ce sont des arbustes fréquemment plantés dans les jardins pour l'aspect décoratif de leurs fleurs et de leurs fruits, ces derniers étant souvent très appréciés par les oiseaux. On en compte entre 150 et 220 espèces dans le monde.
Le nom viburnum, également écrit viburna, désignait déjà la viorne chez les Romains. Il pourrait venir du verbe vieo (= lier, attacher, tresser), les rameaux de certaines espèces ayant souvent été utilisés pour la confection de liens grossiers. Pour cette utilisation, la Viorne est appelée ribatya en Algérie, ribat signifiant "lien". Les rejets, très rectilignes ont souvent été utilisés pour confectionner des fûts de flèche.
Kaledźina[1] (Viburnum) je ród ze swójby pižmonkowych rostlinow (Adoxaceae). Dalše serbske mjeno je kalinka[1].
Po někotrych žórłach rostlina je swójbje kozylistowych rostlinow (Caprifoliaceae) zarjadowana.
Wobsahuje sćěhowace družiny:
Kaledźina (Viburnum) je ród ze swójby pižmonkowych rostlinow (Adoxaceae). Dalše serbske mjeno je kalinka.
Po někotrych žórłach rostlina je swójbje kozylistowych rostlinow (Caprifoliaceae) zarjadowana.
Wobsahuje sćěhowace družiny:
dźiwja kaledźina (Viburnum opulus) japanska kaledźina (Viburnum japonicum) wołmjana kaledźina (Viburnum lantana)Viburnum L., 1753 è un genere di piante appartenente alla famiglia Caprifoliaceae (Adoxaceae secondo la classificazione APG), originario dell'Europa, America e Asia.
Sono alberi alti fino a 10 m ed arbusti che possono raggiungere i 5 m di altezza, a fogliame caduco o persistente, hanno il fogliame molto decorativo e una caratteristica e abbondante fioritura, con fiori solitamente di colore bianco, profumati e riuniti in corimbi o cime ombrelliformi, cui segue in autunno una vistosa fruttificazione.[1]
Lo stesso argomento in dettaglio: Specie di Viburnum. Tra le specie spolianti, coltivate come piante ornamentali, ricordiamo:
Tra le specie sempreverdi citiamo:
Tra le specie ibride da giardino citiamo:
Richiede posizione soleggiata o a mezzo-sole, terreno acido fresco.
Si moltiplica con la semina, per mezzo di talea, per margotta e in alcune specie e varietà esotiche per innesto.
«O viburno rosso di casa mia, dove in giardino fioriscono i lamponi. Bacche di bosco, lasciatemi dormire...»
(Kalinka)«E s'aprono i fiori notturni, nell'ora che penso a' miei cari. Sono apparse in mezzo ai viburni le farfalle crepuscolari...»
(Il gelsomino notturno, Giovanni Pascoli)Viburnum L., 1753 è un genere di piante appartenente alla famiglia Caprifoliaceae (Adoxaceae secondo la classificazione APG), originario dell'Europa, America e Asia.
Kitos reikšmės – Putinas (reikšmės).
Putinas (lot. Viburnum, vok. Schneeball) – tradiciškai laikoma sausmedinių (Caprifoliaceae) šeimos augalų gentis, kurioje yra apie 150 rūšių. Pagal naują klasifikaciją putinas priskiriamas ūksmininių augalų (Adoxaceae) šeimai. Priklauso krūmai su paprastais ištisiniais lapais. Žiedai sukrauti į skėčio formos kekę. Vaisius – kaulavaisis.
Lietuvoje auga viena rūšis – paprastasis putinas (Viburnum opulus), auginama:
Sodinis putinas
Paprastasis putinas
Putinas (lot. Viburnum, vok. Schneeball) – tradiciškai laikoma sausmedinių (Caprifoliaceae) šeimos augalų gentis, kurioje yra apie 150 rūšių. Pagal naują klasifikaciją putinas priskiriamas ūksmininių augalų (Adoxaceae) šeimai. Priklauso krūmai su paprastais ištisiniais lapais. Žiedai sukrauti į skėčio formos kekę. Vaisius – kaulavaisis.
Lietuvoje auga viena rūšis – paprastasis putinas (Viburnum opulus), auginama:
Sodinis putinas (Viburnum lantana) Kanadinis putinas (Viburnum lentago)Sodinis putinas
Paprastasis putinas
Sneeuwbal (Viburnum) is een geslacht uit de muskuskruidfamilie (Adoxaceae). Sommige soorten hebben de afmeting van kleine bomen. Het natuurlijke verspreidingsgebied van dit geslacht beslaat de gematigde en subtropische gebieden op het noordelijk halfrond.
Veel soorten zijn populair als tuin- of plantsoenstruiken vanwege hun als fraai ervaren schermvormig geplaatste bloemen en bessen. Zo heeft de hybride Viburnum ×bodnantense (Viburnum farreri × Viburnum grandiflorum) sterk geurende roze bloemen midden in de winter.
De bessen worden door vogels en andere wilde dieren gegeten. Sommige soorten zijn ook eetbaar voor mensen, andere zijn licht giftig.
Het geslacht kent zowel groenblijvende als bladverliezende soorten. De bloemen zijn in schermen of schermranden geplaatst, waarbij de randbloemen steriel zijn. Deze hebben alleen als taak insecten te lokken. De tegenoverstaande bladeren kleuren voor een aantal soorten in de herfst rood tot paars-rood.
In de prehistorie, werden de lange rechte takken van Viburnum vaak gebruikt als pijlschacht.
In Nederland en België komen twee soorten van nature voor:
Enkele andere soorten:
Viburnum opulus
Viburnum tinus
Viburnum utile
Viburnum plicatum
Sneeuwbal (Viburnum) is een geslacht uit de muskuskruidfamilie (Adoxaceae). Sommige soorten hebben de afmeting van kleine bomen. Het natuurlijke verspreidingsgebied van dit geslacht beslaat de gematigde en subtropische gebieden op het noordelijk halfrond.
Veel soorten zijn populair als tuin- of plantsoenstruiken vanwege hun als fraai ervaren schermvormig geplaatste bloemen en bessen. Zo heeft de hybride Viburnum ×bodnantense (Viburnum farreri × Viburnum grandiflorum) sterk geurende roze bloemen midden in de winter.
De bessen worden door vogels en andere wilde dieren gegeten. Sommige soorten zijn ook eetbaar voor mensen, andere zijn licht giftig.
Het geslacht kent zowel groenblijvende als bladverliezende soorten. De bloemen zijn in schermen of schermranden geplaatst, waarbij de randbloemen steriel zijn. Deze hebben alleen als taak insecten te lokken. De tegenoverstaande bladeren kleuren voor een aantal soorten in de herfst rood tot paars-rood.
In de prehistorie, werden de lange rechte takken van Viburnum vaak gebruikt als pijlschacht.
SoortenIn Nederland en België komen twee soorten van nature voor:
Gelderse roos (Viburnum opulus) Wollige sneeuwbal (Viburnum lantana)Enkele andere soorten:
Viburnum buddleifolium heeft dofgroene bladeren en wordt tot 3 m hoog. Viburnum burkwoodii Viburnum carlecephalum Viburnum davidii is uit West-China afkomstig en wordt 50 à 60 cm hoog. Viburnum fagrans Viburnum plicatum (Japanse sneeuwbal), met een kogelronde bloeiwijze van grote witte steriele bloemen, die in paren langs de takken staan. Viburnum rhytidophyllum een groenblijvende soort, met 4 m een van de hogere in dit geslacht. Viburnum tinus treft men veel aan in tuinen. Er zijn een aantal cultivars. Viburnum tomentosum met witte, hydrangea-achtige bloemen op wijd uiteenstaande takken in juni en mooie herfstkleuren in de winterViburnum opulus
Viburnum tinus
Viburnum utile
Viburnum plicatum
Krossvedslekta (Viburnum) er en slekt i moskusurtfamilien.
De er løvfellende eller eviggrønne busker og små trær. Årskuddene er glatte eller hårete. Vinterknoppene har skjold eller er nakne. Bladene er motsatte og enkle, eller med tre eller fem fliker. Blomsterstanden er en kvast eller halvskjerm. Blomstene er små, femtallige og tvekjønnede. Av og til sitter store, sterile blomster ytterst i blomsterstanden. Frukten er rød eller svart steinfrukt som minner om et bær.[1][2]
De fleste artene finnes i de tempererte strøkene på den nordlige halvkule, men noen vokser i tropiske fjellområder i Mellom- og Sør-Amerika og Sørøst-Asia. I Afrika finnes de bare i nordvest.[3] Det er tre europeiske arter, krossved, filtkrossved og laurbærkrossved. Bare krossved vokser naturlig i Norge, men filtkrossved finnes forvillet flere steder.[4]
I tillegg til krossved og filtkrossved dyrkes mange arter fra andre verdensdeler i norske hager, blant annet koreakrossved, marskrossved og vinterkrossved.[5][2]
Krossvedslekta ble tidligere regnet til kaprifolfamilien (Caprifoliaceae). Fylogenetiske studier viser at Viburnum er søstergruppen til alle andre arter i moskusurtfamilien, og noen systematikere har plassert dem i en egen krossvedfamilie (Viburnaceae).[3]
Slekta har sannsynligvis oppstått og utviklet seg i fjellskogene i Sørøst-Asia. Flere linjer har spredt seg herfra til de tempererte delene av Asia. De har vandret videre vestover til Europa og østover ved hjelp av Beringlandbrua til Amerika og derfra videre sørover til tåkeskogene i Andes. Skiftet fra tropisk til temperert klima har gjentatte ganger medført at bladformen har endret seg fra elliptiske, helrandede blad til flikete og tannete.[6][7]
Viburnum betulifolium
Viburnum burejaeticum
Viburnum dentatum
Viburnum dilatatum
Viburnum grandiflorum
Viburnum henryi
Krossvedslekta (Viburnum) er en slekt i moskusurtfamilien.
De er løvfellende eller eviggrønne busker og små trær. Årskuddene er glatte eller hårete. Vinterknoppene har skjold eller er nakne. Bladene er motsatte og enkle, eller med tre eller fem fliker. Blomsterstanden er en kvast eller halvskjerm. Blomstene er små, femtallige og tvekjønnede. Av og til sitter store, sterile blomster ytterst i blomsterstanden. Frukten er rød eller svart steinfrukt som minner om et bær.
De fleste artene finnes i de tempererte strøkene på den nordlige halvkule, men noen vokser i tropiske fjellområder i Mellom- og Sør-Amerika og Sørøst-Asia. I Afrika finnes de bare i nordvest. Det er tre europeiske arter, krossved, filtkrossved og laurbærkrossved. Bare krossved vokser naturlig i Norge, men filtkrossved finnes forvillet flere steder.
I tillegg til krossved og filtkrossved dyrkes mange arter fra andre verdensdeler i norske hager, blant annet koreakrossved, marskrossved og vinterkrossved.
Krossvedslekta ble tidligere regnet til kaprifolfamilien (Caprifoliaceae). Fylogenetiske studier viser at Viburnum er søstergruppen til alle andre arter i moskusurtfamilien, og noen systematikere har plassert dem i en egen krossvedfamilie (Viburnaceae).
Slekta har sannsynligvis oppstått og utviklet seg i fjellskogene i Sørøst-Asia. Flere linjer har spredt seg herfra til de tempererte delene av Asia. De har vandret videre vestover til Europa og østover ved hjelp av Beringlandbrua til Amerika og derfra videre sørover til tåkeskogene i Andes. Skiftet fra tropisk til temperert klima har gjentatte ganger medført at bladformen har endret seg fra elliptiske, helrandede blad til flikete og tannete.
Viburnum betulifolium
Viburnum burejaeticum
Viburnum dentatum
Viburnum dilatatum
Viburnum grandiflorum
Viburnum henryi
Hasło w Wikisłowniku Kalina (Viburnum L.) – rodzaj roślin zaliczany w systemach APG do rodziny piżmaczkowatych (Adoxaceae), wcześniej wyodrębniany był w monotypową rodzinę kalinowatych (Viburnaceae) lub włączany był do przewiertniowatych (Caprifoliaceae). W obrębie rodzaju wyróżnia się 175 gatunków, z czego Polsce dziko rosną dwa gatunki – kalina koralowa (V. opulus) i kalina hordowina (V. lantana)[3]. Liczne gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne lub znajdują się w kolekcjach ogrodów botanicznych. Większość gatunków rośnie w strefie klimatu umiarkowanego na półkuli północnej, poza tym rosną w górach w strefie międzyzwrotnikowej[1].
Jeden z pięciu rodzajów w rodzinie piżmaczkowatych (Adoxaceae), stanowiącej klad bazalny w obrębie rzędu szczeciowców (Dipsacales) w grupie euasterids II wchodzącej w skład kladu astrowych (asterids) należącego do dwuliściennych właściwych (eudicots). Rodzaj stanowi klad bazalny w obrębie rodziny, więc zgodnie z regułami taksonomicznymi może być wyodrębniany jako rodzina siostrzana dla pozostałych rodzajów (kalinowate Viburnaceae). Błędem natomiast jest włączanie go do przewiertniowatych, stanowiących odrębną linię rozwojową[1].
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa dereniowe (Cornidae Frohne & U. Jensen ex Reveal), nadrząd Dipsacanae Frohne & U. Jensen ex Reveal, rząd szczeciowce (Dipsacales Dumort.), rodzina kalinowate (Viburnaceae Raf.), plemię Viburneae, rodzaj kalina (Viburnum L.)[4].
Kalina (Viburnum L.) – rodzaj roślin zaliczany w systemach APG do rodziny piżmaczkowatych (Adoxaceae), wcześniej wyodrębniany był w monotypową rodzinę kalinowatych (Viburnaceae) lub włączany był do przewiertniowatych (Caprifoliaceae). W obrębie rodzaju wyróżnia się 175 gatunków, z czego Polsce dziko rosną dwa gatunki – kalina koralowa (V. opulus) i kalina hordowina (V. lantana). Liczne gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne lub znajdują się w kolekcjach ogrodów botanicznych. Większość gatunków rośnie w strefie klimatu umiarkowanego na półkuli północnej, poza tym rosną w górach w strefie międzyzwrotnikowej.
Viburnum L. é um gênero botânico pertencente a família das Adoxaceae. Este gênero já pertenceu a famílias das Caprifoliaceae. É constituído por aproximadamente 340 espécies.
São arbustos ou pequenas árvores, nativas das regiões temperadas do hemisfério norte, com algumas espécies se estendendo pelas regiões tropicais montanhosas da América do Sul e sudeste da Ásia. Na África, o gênero é encontrado confinado na Cordilheira do Atlas.
Muitas espécies híbridas e cultivares do viburnum se tornaram populares como plantas ornamentais usadas em paisagismo, devido a beleza de sua flores e bagas.
Viburnum L. é um gênero botânico pertencente a família das Adoxaceae. Este gênero já pertenceu a famílias das Caprifoliaceae. É constituído por aproximadamente 340 espécies.
Călinul (Viburnum), în limbile slave „Kalina”, este un gen de plante din familia Adoxaceae, cu fructe de culoare roșie grupate sub formă de ciorchini asemănător socului, din fructele lui se extrage un medicament care scade tensiunea sanguină.
Călinul se găsește sub formă de arbust stufos(ca și alunul) și poate ajunge la o înălțime de aproximativ 4 metri. Infloreste in lunile mai-iunie.Când Călinul este tânăr are o scoarță verde-cenușie cu textura netedă. La maturitate, tulpina plantei are culoarea cenușie iar textura se transformă în una poroasă cu crăpături. Frunzele au forma ovală, au între 3 și 5 lobi dințați și între 2 și 5 glande roșietice vizibile. Toamna, planta, face fructe roșii, iar frunzele își schimbă culoarea în roșu. Florile sunt de culoarea verde deschis având diametrul de 5–7 cm.
Crește în special în pădurile de la câmpie dar poate fi găsit și în regiunile deluroase ajungând chiar și in zonele de munte. Recoltarea se face primăvară, înainte de a înflori, când seva începe să circule mai intens. Coaja de Călin se usucă în straturi subțiri, în aer liber sau în uscătorii la temperatura de 40-45 grade C. Din 3 kg coajă proaspătă se obține 1 kg de produs uscat. Coaja de călin se folosește în industria de medicamente la prepararea unor extracte cu acțiune calmantă și homeostatică. Uz intern: astringent, sedativ, antidismenoreic, cardiotonic, boli ale vezicii urinare, dismenoree (menstruatii cu dureri ), metroragie, stomatite, avitaminoza. Decoct dintr-o lingurita de pulbere de scoarta la 300 ml apa. Se beau doua cani pe zi.
Carte · 
Categorie · 
Portal · 
WikiProiect Călinul (Viburnum), în limbile slave „Kalina”, este un gen de plante din familia Adoxaceae, cu fructe de culoare roșie grupate sub formă de ciorchini asemănător socului, din fructele lui se extrage un medicament care scade tensiunea sanguină.
Olvonsläktet (Viburnum) är ett växtsläkte med ungefär 150 arter varav endast skogsolvon (V. opulus) är en ursprunglig vildväxande art i Sverige. De flesta olvonarter är buskar men det finns även ett par små träd. Tidigare ingick olvon i familjen kaprifolväxter men genetiska tester visar att de hör hemma i desmeknoppsfamiljen.
Blommorna, som är vita eller rosa, växer i knippen. De enskilda blommorna är små, 3–5 millimeter i diameter. De har fem kronblad och vissa arter doftar starkt. Frukten är ett runt eller något tillplattat bär som är rött eller lila. Bäret innehåller ett frö.
Många olvonarter har blivit omtyckta trädgårdsväxter. Bladen, barken och bären är giftiga.[1]
Wikimedia Commons har media som rör Olvonsläktet.
Olvonsläktet (Viburnum) är ett växtsläkte med ungefär 150 arter varav endast skogsolvon (V. opulus) är en ursprunglig vildväxande art i Sverige. De flesta olvonarter är buskar men det finns även ett par små träd. Tidigare ingick olvon i familjen kaprifolväxter men genetiska tester visar att de hör hemma i desmeknoppsfamiljen.
Blommorna, som är vita eller rosa, växer i knippen. De enskilda blommorna är små, 3–5 millimeter i diameter. De har fem kronblad och vissa arter doftar starkt. Frukten är ett runt eller något tillplattat bär som är rött eller lila. Bäret innehåller ett frö.
Många olvonarter har blivit omtyckta trädgårdsväxter. Bladen, barken och bären är giftiga.
Kartopu, Viburnum cinsini oluşturan 150-175 türü sahip çalı formunda bitki türlerinin ortak adı. Kartopu ismini İngilizce Snowballdan almıştır. Peyzaj ve çevre düzenlemesinde kullanılır. Özellikle meyveleri kuşlar için iyi birer yiyecektir. Bazı türleri yapraklarını döker ve diğerleri herdem yeşil olduğundan kış aylarında çevreye güzel görünümler vermektedir.
Bilinen türlerinden bazıları:
İki çenekliler ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Кали́на (Viburnum) — рід рослин родини пижмівкових. Близько 150—175 видів. Чагарники або (у деяких видів) невеликі дерева.
Українське калина походить від прасл. *kalina. Існують кілька версій походження цього слова.
Згідно з першою, *kalina утворене від прасл. *kalъ («мокра земля», «болото», «драговина», «багно», «грязь») — через вологолюбність цієї рослини і її поширенням у болотистих місцях.
Друга версія пов'язує слово «калина» з давньоіндійським kalah- («чорний»), припускаючи, що ця назва могла первісно уживатися щодо горобини та бирючини.
Третя версія виводить *kalina від прасл. *kaliti («гартувати», «розжарювати») — від яскраво-червоного забарвлення її ягід.
Малопереконливі версії, які порівнюють це слово з нім. Holunder, Holder («чорна бузина»), давньоіндійським salah («палиця») або вірменським салард («гілка з листям»)[3]. Помилковою є етимологізація від грец. Καλλινική («гарна перемога») — насправді воно є джерелом не назви рослини, а слов'янських особових імен Каленик та Калина[3].
Латинська родова назва рослини Viburnum походить від слова viburnum, яким стародавні римляни звали калину цілолисту (гордовину). Це слово вважають запозиченням до латинської з етруської мови.
Відомо близько 150 видів, у тому числі такі:
Зрізають гілочку калини й ставлять у вазу з водою. Якщо гілка зрізана морозної днини, необхідно спершу занурити її в холодну воду — щоб відтанула. Лише після цього її можна ставити в теплій кімнаті. Через три-чотири тижні розпустяться бруньки. Якщо є потреба пришвидшити цвітіння, гілку треба щодня збризкувати водою кімнатної температури. Можна додати у воду ще й кілька крапель нашатирю. Корисно, крім того, занурити гілочки в теплу воду на 9-12 годин. Таким же чином можна взимку отримати квіти вишні, бузини, яблуні, айви японської або верби.[4]
![[icon]](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/20px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png){kind=small}
Цей розділ потребує доповнення. Калина — символ життя, крові, вогню. Відповідно до деяких етимологічних версій, її назва пов'язана із сонцем, жаром, паланням. Калина часто відіграє роль світового дерева, на вершечку якого птахи їдять ягоди і приносять людям вісті, іноді з потойбіччя. Та й саме древо пов'язує світ мертвих зі світом живих.
Калина символізує материнство: кущ — сама мати; цвіт, ягідки — діти. Це також уособлення дому, батьків, усього рідного.
Калина — український символ позачасового єднання народу: живих з тими, що відійшли в потойбіччя і тими, які ще чекають на своє народження. Калина уособлює й саму Україну[5]. Як символ Батьківщини, вона «проросла» в гімнові січових стрільців:
« Ой у лузі червона калина похилилася.Калину називають одвічним символом України. Одне з прислів'їв говорить: «Без верби й калини нема України», підкреслюючи тим самим значущість для нашого народу цих двох рослин, які за довгі століття стали вірними супутниками людини. Існує кілька легенд про символізм і походження назви калини. Ось одна з них.
В одному селі жили хлопець і дівчина. Вони виросли разом і покохали один одного. Одного разу покликав до себе батько хлопця, старий козак, і сказав: «Сину, прийшла пора тобі віддати належне, піти захисником рідного краю. Покозакуй, а коли повернешся — зіграємо весілля». Минув рік, потім ще один і ще… Хлопець не повертався. На четвертий рік, навесні, на село налетіла татарська орда. Люди захищалися як могли, боролися з усіх сил. Серед них був і старий козак — батько хлопця. І ось несподівано з натовпу татар з'явився мужній воїн. Старий козак підняв шаблю і несподівано застиг — він впізнав у воїні свого сина. «Як міг ти, сину мій, стати зрадником і привести чужинців у своє село?» — мовив приголомшений батько. «А що б я мав, залишаючись козаком?» — відповідав син. Боляче поранили синівські слова старе серце батька. Не зміг він винести зради і підняв шаблю. Однак син виявився спритнішим… З будинку вибігла дівчина, вона впізнала свого коханого. Але, побачивши його в чужинському одязі і поруч — мертвого старого козака, вона все зрозуміла. Хлопець сказав, що повернувся за нею: «Ходімо зі мною, я так поспішав до тебе! Ти будеш у мене в золоті, в шовках ходити, оксамитом огортатися, самоцвітам радіти!». Дівчина відмовилася, і воїн наказав чужинцям застосувати силу. «Жодна рука не торкнеться мене! Я належу рідній землі і вона мене захистить, а тебе — проклинаю, зраднику!» — вигукнула дівчина. У люті воїн заніс шаблю над головою і раптом застиг: дівчина перетворилася на кущ із білими запашними китицями квітів, красивими і невинно чистими. У люті він знову махнув шаблею, а кущ тільки злегка похитнувся і знову приріс до кореня — тільки замість білих квіток, немов краплі крові, заблищали червоні кетяги ягід. А листя тихенько шелестіло: «Проклинаю, проклинаю…».
В калини гіркі ягоди, як і доля дівчини. Але вони живлять і дають силу і здоров'я тим, хто любить і шанує рідну землю.
Цей кущ і назвали ім'ям дівчини — Калина. В калини гіркі ягоди, як і доля дівчини. Але вони живлять і дають силу і здоров'я тим, хто любить і шанує рідну землю. Здавна без калини не обходився жоден весільний обряд або обряд, пов'язаний із народженням дитини. Гілочка червоної калини символізувала здоров'я, красу, рідну землю. Для нашого народу калина — це й оберіг, і цінні ліки. Якщо говорити про лікувальні властивості калини, то вони дійсно унікальні. Різні частини цієї рослини — кора, ягоди, квіти, гілки, кісточки — всі є цілющими[6].
Калиною прикрашають коровай
Калиною прикрашають коровай
Кали́на (Viburnum) — рід рослин родини пижмівкових. Близько 150—175 видів. Чагарники або (у деяких видів) невеликі дерева.
荚蒾属（学名：Viburnum）是五福花科下的一个属，为直立灌木植物，少数为小乔木。该属共有约200种，分布于北半球温带和亚热带地区。[1]
这是一篇與植物相關的小作品。你可以通过编辑或修订扩充其内容。 
ガマズミ属（ガマズミぞく、Viburnum）はレンプクソウ科（クロンキスト体系ではスイカズラ科）の属のひとつ。多くは、落葉性または常緑の木本で、世界の亜熱帯から温帯にかけ150種ほどが分布する。日本には15種ほど自生する。
葉は単葉（3裂するものもある）で対生。茎頂または葉腋に散房または円錐花序をつくる。花は普通径2～3mmの小さいものであるが、ヤブデマリのように花序の周囲部が無性の装飾花になる（見かけはアジサイに似る）ものもあり、すべて装飾花になった栽培品種にオオデマリがある。果実は核果で赤、黒などに熟す。
オオデマリ、サンゴジュなど多数の種が花や実を観賞するため、また庭木として栽培される。花には芳香があるものもある。実は食用になるものもあり（しかし弱い毒性をもつものもある）、ガマズミは果実酒の材料にされる。
.jpg)
_001.jpg)
