Czernidłak wielkopierścieniowy (Coprinus sterquilinus (Fr.) Fr. ) – gatunek grzybów należący do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Coprinus, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1821 Elias Fries nadając mu nazwę Agaricus sterquilinus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1838 ten sam autor, przenosząc go do rodzaju Coprinus[1].
Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r., wcześniej (w 1830 r.) Józef Jundziłł opisywał ten gatunek jako bedłka gnojowa[3].
Młody ma kształt cylindryczno-eliptyczny, wysokość 3-6 cm i średnicę 2-2,5 cm. Z wiekiem staje się stożkowaty, osiągając średnicę 7 cm. Brzeg początkowo jest przywarty do trzonu, potem gdy kapelusz rozchyla się, często ulega rozdarciu, skrzywieniu lub zapadnięciu. Powierzchnia prążkowana, włókienkowata i pokryta kłaczkowatymi resztkami osłony. Początkowo kapelusz jest biały, potem w miarę dojrzewania coraz ciemniejszy, w końcu czarny i rozpływający się[4].
Wolne, o szerokości do 7 mm, początkowo stłoczone, potem luźne. Początkowo białe, potem różowawe. Czasami rozwidlone[4].
Wysokość 4-9 cm, grubość 0,6-1 cm. Jest zwężający się w kierunku wierzchołka, nabrzmiały lub bulwiasty u podstawy. Powierzchnia przylegająco włóknista, początkowo biaława, potem szara. Podstawa trzonu osłonięta resztkami białej osłony, czasami po osłonie tej pozostają tylko pierścienie na podstawie trzonu[4].
Biały, w kapeluszu o grubości do 3 mm na środku i 1 mm przy brzegu, bez wyraźnego smaku i zapachu[4].
Czarny. Zarodniki o średnicy 17.5-22.5 (25 × 11.0-13.5 × 9.5-11 µm, eliptyczne lub migdałowate, gładkie, ciemnobrązowe, pora rostkowa nieco ekscentryczna[4].
Najwięcej stanowisk tego gatunku podano w Ameryce Północnej i Europie, poza tym znany jest jeszcze w Maroku, Chinach i Japonii[5]. W Polsce do 2003 r. podano tylko jedno stanowisko (W. Wojewoda w Ogrodzie Botanicznym w Krakowie, 1996 r.)[3]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E– gatunek wymierający[6].
Saprotrof. Sporadycznie pojawia się na substancjach organicznych; na oborniku, słomie[4] i odchodach zwierząt roślinożernych[3].
_Fries_187120.jpg)
Czernidłak wielkopierścieniowy (Coprinus sterquilinus (Fr.) Fr. ) – gatunek grzybów należący do rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae).
_Fries_187446.jpg)
