La jícama, pelenga, yacón* o nabu mexicanu ye una planta lleguminosa orixinaria de Méxicu, Centroamérica, Perú y Ecuador, cultivada especialmente polos sos raigaños tuberosas, que son comestibles. L'orixe de la pallabra jícama ye del náhuatl xīcama o xīcamatl.[1]
Foi introducida con bon ésitu polos españoles en Filipines, onde se-y conoz como singkamas. Dende ellí estendióse a Indonesia, a les islles del Pacíficu, al sudeste d'Asia y a China.
La planta ye una enredadera que crez 4 a 5 m. Espolleta en zones tropicales y subtropicales non inundables con precipitación pluvial añal de 1000 a 1500 mm, a menos de 1400 metros sobre'l nivel del mar (msnm).
El diámetru del tubérculu pue ser d'hasta trenta centímetros (3 dm). Nel so esterior ye mariellu, y nel so interior ye blancu cremosu, de testura argayadiza asemeyada a la d'una pataca cruda o d'una pera.
El sabor ye duce y almidonáu. Xeneralmente consúmese crudu, con sal, llimón y chile o n'ensalaes. Tamién se come cocináu, en sopes, asada o frita. Ye común la preparación de zusmiu (zusmiu) de jícama.
En contraste col tubérculu, el restu de la planta considérase tóxicu. La grana contién altu conteníu del insecticida natural rotenona. N'efectu, molida puede usase pa combatir plagues. Una vegada retirada la rotenona, l'aceite de les granes puede emplegase pa consumu humanu.
El tubérculu contién de 86 a 90% d'agua, vitamina C, calciu, fósforu, potasiu, fierro, según traces de proteína y de lípidos. El so sabor duce provién de la oligofructosa inulina (carbohidratu que por cocción convertir en fructo-oligosacarina), que non lo metaboliza l'organismu humanu y resulta ideal pa consumu de los diabéticos.
Calteníu en llugares secos, a temperatures ente 12 y 16 °C , el tubérculu puede caltenese d'unu a dos meses.
A la jícama atribúyense-y los siguientes usos melecinales: como anticonceutivu en Morelos; contra'l dolor de reñón o gota, ictericia, inflamación muscular, sarna y calentura en Sonora, onde s'usa'l raigañu y la grana pa tratales.
Les granes contienen una resina, taníns, material colorante y una grasa líquido.
Describir na lliteratura que dellos médicos probaron con ésitu la tintura de les granes pa curar la sarna, aplicando la tintura sola o entemecida con aceite de ricino.[2]
Pachyrhizus erosus describióse por (L. Urb. y espublizóse en Symbolae Antillanae seu Fundamenta Florae Indiae Occidentalis 4(2): 311. 1905.[3]
.
Esta páxina forma parte del wikiproyeutu Botánica, un esfuerciu collaborativu col fin d'ameyorar y organizar tolos conteníos rellacionaos con esti tema. Visita la páxina d'alderique del proyeutu pa collaborar y facer entrugues o suxerencies. La jícama, pelenga, yacón* o nabu mexicanu ye una planta lleguminosa orixinaria de Méxicu, Centroamérica, Perú y Ecuador, cultivada especialmente polos sos raigaños tuberosas, que son comestibles. L'orixe de la pallabra jícama ye del náhuatl xīcama o xīcamatl.
