dcsimg

Karczoch hiszpański ( Lehçe )

wikipedia POL tarafından sağlandı

Karczoch hiszpański, karczoch ostowy, kard (Cynara cardunculus L.) – gatunek roślin z rodziny astrowatych. Pochodzi z basenu Morza Śródziemnego: Europy Południowej, Cypru, Turcji, Wysp Kanaryjskich i Afryki Północnej (Libia, Maroko, Tunezja)[2]. Jako uciekinier z upraw rozprzestrzenił się w Australii i Nowej Zelandii oraz w obydwu Amerykach[2]. Jest też uprawiany w niektórych państwach.

Morfologia

Łodyga
Długa i prosta, owłosiona. Dorasta do wysokości 60–180 cm.
Liście
Duże, od strony wierzchniej zielone, szarozielone, od spodu są filcowato owłosione, dolne umieszczone na ogonkach – są niepodzielone, górne liście pierzasto podzielone, porośnięte kolcami.
Kwiaty
W kolorze niebieskim, w zapachu przypominającym chlebowy zapach. Koszyczki kwiatowe głowiaste, duże, pokryte kolczastymi łuskami okrywy.
Owoc
Niełupka

Zastosowanie

 src=
Gotowanie karczochów hiszpańskich
 src=
Młody kwiatostan
 src=
Dojrzały kwiatostan
 src=
Owocostany
  • Sztuka kulinarna. W handlu kardy sprzedawane są odpowiednio przycięte na długie kawałki i związane w pęczki. Przygotowując je w domu, trzeba odciąć pozostałości liści, zostawiając same wybielone, mięsiste łodygi. Następnie trzeba je umyć i pokroić na kawałki o długości 8–10 cm. Gotowane w osolonej wodzie kardy mają nieapetyczny, szarozielony kolor. Dodaje się więc, do wrzącej wody trochę kwasku i mąki. Pozbawia je to goryczy i pozwala zachować kremową barwę łodyg. Przed i po ugotowaniu trzeba je oczyścić z włókien i drobnych kolców. Kardy gotuje się au blanc (na biało), wrzucając do wrzątku z dodatkiem 1 łyżki mąki rozprowadzonej w 3 łyżkach zimnej wody, 1 łyżki octu i 1/2 łyżki soli na 1 l. Gotuje się przykryte do czasu, aż jarzyna stanie się miękka, a włókna łatwo z niej schodzą. Wtedy należy ją odcedzić i kilkakrotnie przelać zimną wodą. Potem doczyścić i doprawić według przepisu. Można też kardy gotować bez mąki, tylko we wrzątku z dodatkiem kwasku i soli.
  • Kardy uprawia się w Polsce tylko amatorsko. W innych krajach: w Hiszpanii, we Włoszech, w Niemczech lub w Szwajcarii, są popularniejsze, ale i tam należą do warzyw rzadkich. Jako warzywo użytkowany jest zwykle przez jeden rok, ponieważ tylko w pierwszym roku uprawy pędy jego są miękkie i mięsiste. Potem staje się zdrewniały i suchy i może być zachowany w ogrodzie tylko jako roślina ozdobna. Jadalne są kłącza kardów i grube, mięsiste ogonki liściowe oraz środkowe nerwy liści.
  • Najnowsze badania wskazują na wysokie działanie antynowotworowe rośliny[3].

Uprawa

Rozmnaża się go zazwyczaj z odrostów korzeniowych. Można też z nasion. Wysiewa się je w ogrzewanych pomieszczeniach wczesną wiosną i w momencie rozwinięcia dwóch liści oraz zaczątków korzenia sadzonkę należy przenieść do uprawy zewnętrznej. Rośliny sadzi się w rozstępie około jednego metra. Należy zaznaczyć, że w tym momencie przez okres dwóch tygodni młoda sadzonka wymaga niezwykle intensywnego nawadniania. W przypadku uprawy warzywnej, aby w pełni zachować walory smakowe, w okresie około miesiąca przed zbiorem pędy zabezpiecza się przed dostępem światła, hamując proces fotosyntezy w jadalnej części łodygi, jednocześnie roślinę okopuje się od dołu. Kard sadzi się w czerwcu, zbiory przypadają w okresie września/października. W zimie kardy można przechowywać w domu, należy je zakopać w piasku po same blaszki. Nie potrzeba ich związywać, przy słabym naświetleniu bielą się same.

Przypisy

  1. Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-04-15].
  2. a b c Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].
  3. Zaskakujące właściwości popularnego warzywa. [dostęp 2011-11-15].

Bibliografia

  1. Podbielkowski Z., Rośliny użytkowe, WSiP, Warszawa 1992.
  2. Gapiński M. (red.), Warzywa mało znane i zapomniane, PWRiL, Poznań 1993.
  3. Szweykowscy A. i J. (red.), Słownik botaniczny, Wiedza Powszechna, Warszawa 1993.
  4. Anna Czerni, Warzywa rzadko spotykane, Wydawnictwo „Watra”,, Warszawa 1986


 src= Zobacz w Wikibooks publikację
Uprawa kardu
lisans
cc-by-sa-3.0
telif hakkı
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
orijinal
kaynağı ziyaret et
ortak site
wikipedia POL

Karczoch hiszpański: Brief Summary ( Lehçe )

wikipedia POL tarafından sağlandı

Karczoch hiszpański, karczoch ostowy, kard (Cynara cardunculus L.) – gatunek roślin z rodziny astrowatych. Pochodzi z basenu Morza Śródziemnego: Europy Południowej, Cypru, Turcji, Wysp Kanaryjskich i Afryki Północnej (Libia, Maroko, Tunezja). Jako uciekinier z upraw rozprzestrzenił się w Australii i Nowej Zelandii oraz w obydwu Amerykach. Jest też uprawiany w niektórych państwach.

lisans
cc-by-sa-3.0
telif hakkı
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
orijinal
kaynağı ziyaret et
ortak site
wikipedia POL