Yabani Enginar

Artîşoka bejî

Cynara cardunculus

Artîşoka spanî, artîşoka bejî, xarpoş^{[çavkanî pêwîst e]} (Cynara cardunculus) cureyekê artîşokê, riwekek ji famîleya stêregulan (Asteraceae) e. Pelên wê bidirî (strîlokî), pirrsalane, bejî ye. Bi qasî 1,5 m bilind dibe. Du cureyên wê hene.

Li Kurdistanê jî digihê. Kurd wekî pincarê biharê berhev dikin, tevlî savarê dikin. Zarok wekî kerengê, ji viya jî benîşt çêdikin. Divê di demekê kurt de bên berhevkirin, lewra qert dibin. Welatê wê devedorê Deryaya Navîn, Kurdistan, Îran, bakurê Afrîkayê ye, lê belavbûyî ye.

Antîdepresîv e?

Tê gotin ku li dijî depresyonê bikêr e. Di bijîşkiya gelêrî ya kurd de, bo kesên xemgîn û depresîv, cûtina (kayîna) benîştê wê dihate pêşniyarkirin. Lê xebateke zanistî nîne, baştir e, bi gotin û destûra doktoran bê bikaranîn.

Çavkanî

• David J. Keil: Cynara. In: Flora of North America Editorial Committee (weşan.): Flora of North America North of Mexico - Floraya bakurê Amerîka û Meksîkê. Bd 19. Oxford University Press, New York/Oxford 2006, S. 89. ISBN 0-19-530563-9 (îngilîzî)
• Silke Göttmann: Einfluss von Sorte, Saatzeit und Standraum auf Blattertrag und Wirkstoffgehalt der Artischocke (Cynara cardunculus ssp. flavescens WIKL.). Dissertation, Universität Gießen 2006. (almanî)
• Gabriella Sonnante, Domenico Pignone, Karl Hammer: The Domestication of Artichoke and Cardoon. From Roman Times to the Genomic Age. In: Annals of Botany. New York/Oxford 100.2007,5(4.Juli),1095-1100. ISSN 0305-7364 (almanî)

Girêdan

• Rob Fletcher: Listing of Useful Plants of the World, Australian New Crops. - Bibliographie zu "Cynara cardunculus" 1988–2000 (ne bi kurdî ye)