Cierniówka[4], pokrzewka cierniówka (Curruca communis) – gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny pokrzewek (Sylviidae).
Wyróżniono kilka podgatunków S. communis[5][2]:
Zamieszkuje niemal całą Europę poza północną częścią Półwyspu Skandynawskiego, północne wybrzeże Afryki, Azję Mniejszą i środkową Azję. Przeloty w kwietniu - maju i sierpniu - wrześniu. Zimuje w środkowej Afryce, na Półwyspie Arabskim i na subkontynencie indyjskim, zatem pokonuje duże odległości, by tam dotrzeć. Wyróżnia się 3 podgatunki.
Mały ptak o wysmukłej sylwetce. Ubarwienie dość jasne - u obu płci wierzch ciała rudoszary, skrzydła wyraźnie rdzawe na obrzeżeniach (na lotkach drugorzędowych i pokrywach skrzydłowych). Ogon ciemnobrązowy, długi z białymi brzegami. Spód ciała białawy z szarym lub różowym nalotem na piersi. U samca głowa i kark wyraźnie szare, a podgardle czysto białe, szarobrązowy grzbiet; u samicy głowa brązowawa, a podgardle nie tak jasne jak u samca. Nogi mogą mieć barwę od żółtawego do brązowego. Samica i samiec są tej samej wielkości. Lot nie jest charakterystyczny.
Cierniówkę od podobnej piegży można odróżnić po rdzawym odcieniu skrzydeł i jasnych, płowożółtych nogach, a nie ciemnych, jak u piegży[8].
Łatwo rozróżnia się piegżę i cierniówkę na podstawie śpiewu. Na melodię składa się szereg krótkich, szybko powtarzanych fraz, a finał wieńczy głośniejszy, wyższy ton. Samiec wykonuje ją z różnych miejsc, które są dogodne do obserwacji otoczenia. W czasie śpiewania może na chwilę wznosić się w powietrze z drzewa, po czym opadać z powrotem w zarośla.
Jest mniejsza i delikatniejsza od wróbla.
Długość czaszki, w tym dzioba: 28–31 mm, długość dzioba: 12–14 mm[9].
Wśród pokrzewek wykazuje najmniejsze wymagania co do siedlisk. Zamieszkuje śródpolne zarośla, nawet bardzo niskie gęste kępy krzewów lub bylin na nasłonecznionych stanowiskach. Sprawia to, że trudno zobaczyć tego ptaka. Jako jedyna z pokrzewek zasiedla tereny bezdrzewne w krajobrazie rolniczym i łąkowym. Częsta pojawia się na obrzeżach miast i terenach ruderalnych, skrajach lasów, zrębach, ogrodach, wrzosowiskach, sadach, parkach, kępach krzewów przy drogach i nad strumieniami, łąkach, miedzach, rowach i polach. Nie zamieszkuje zwartych zarośli i lasów. Może pojawiać się na terenach ruderalnych z wyższą roślinnością, w tym ludzkich przedmieściach. Widuje się ją też w piętrze kosodrzewiny.
Gatunek monogamiczny. Z zimowisk wraca w kwietniu i maju. Lęgi przypadają zatem na okres od maja do lipca. Cierniówki wyprowadzają je dwa razy w ciągu roku - pierwszy przeważnie w maju i czerwcu, a drugi od czerwca do lipca. Samce wykonują krótkie loty tokowe, podobnie nieco do wykonania świergotków. Śpiewając, wznosi się z wierzchołku krzaku. Leci po skosie ku górze, po czym pod podobnym kątem powoli zlatuje wolno w dół. Ląduje na eksponowanych wierzchołkach roślin.
Luźna konstrukcja z suchych źdźbeł trawy i liści, tuż nad ziemią, w środku gęstego krzewu. Często przerasta je roślinność zielna. Poza tym pokryte bywa kokonami owadów. Budują je oboje rodzice.
W ciągu roku wyprowadza jeden lub dwa lęgi, składając w maju lub czerwcu od 4 do 6 zielonkawych jaj z gęstym brązowym lub szarym nakrapianiem na skorupce.
Jaja wysiadywane są od zniesienia pierwszego jaja przez okres około 12-13 dni przez obydwoje rodziców. Często zdarza się im wysiadywać pisklę kukułki. Pisklęta, gniazdowniki, opuszczają gniazdo po około 14 dniach. Karmione są przez matkę i ojca. Wnętrza ich paszcz są brudnoczerwone z żółtymi brzegami. Na języku widać dwie owalne, ciemnoszare plamy o niewyraźnych granicach.
Na zimowiska odlatują we wrześniu (niektóre nawet w sierpniu), kiedy to kierują się do okołorównikowych obszarów Afryki. Inaczej jest jednak z populacjami azjatyckimi, które na zimę wędrują do Indii i na Półwysep Arabski.
Owady i inne bezkręgowce, a późnym latem i jesienią w trakcie migracji również i owoce.
Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową[10].
Cierniówka, pokrzewka cierniówka (Curruca communis) – gatunek małego ptaka wędrownego z rodziny pokrzewek (Sylviidae).