Dryopteridaceae

Multimedia w Wikimedia Commons

Nerecznicowate (Dryopteridaceae) – rodzina paproci z rzędu paprotkowców (Polypodiales). Obejmuje 26 rodzajów z ok. 2115 gatunkami grupowanych w trzech podrodzinach^[1]. Są to paprocie naziemne i naskalne oraz epifityczne i hemiepifityczne. Występują w całej strefie tropikalnej, ale z licznymi przedstawicielami także w klimacie umiarkowanym^[2]. W Polsce rosną przedstawiciele dwóch rodzajów – nerecznica (Dryopteris) i paprotnik (Polystichum)^[3].

Morfologia

Kłącze płożące, podnoszące się lub wyprostowane, rzadko wspinające się lub pnące. Liście o ogonku, w którym liczne okrągłe na przekroju wiązki przewodzące ułożone się w pierścień. Blaszki liściowe o jednakowym kształcie (monomorficzne), rzadko zróżnicowane na płonne i płodne (dimorficzne). Czasem pokryte łuskami lub gruczołkami, rzadko włoskami. Żyłki w blaszce są otwarte, rozwidlają się lub łączą się siateczkowato. Kupki zarodni zwykle okrągłe, z zawijkami kulisto-nerkowatymi lub tarczowatymi, rzadko nieobecne^[2].

Systematyka

W systemie Smitha i in. (2006) rodzina w rzędzie paprotkowców (Polypodiales)^[2]. Tę samą pozycję zajmuje w systemie PPG I (2016). Zaliczona jest do podrzędu Polypodiineae odpowiadającemu kladowi nazwanemu „eupolypods I” w systemie Smitha i in. (2006)^[1].

Pozycja filogenetyczna rodziny w rzędzie paprotkowców^[4][5][1]

paprotkowce

Saccolomataceae

Cystodiaceae

Lonchitidaceae

Lindsaeaceae

Pteridaceae – orliczkowate

Dennstaedtiaceae

Cystopteridaceae – paprotnicowate

Rhachidosoraceae

Diplaziopsidaceae

Aspleniaceae – zanokcicowate

Hemidictyaceae

Thelypteridaceae – zachylnikowate

Woodsiaceae – rozrzutkowate

Onocleaceae – onokleowate

Blechnaceae – podrzeniowate

Athyriaceae – wietlicowate

Didymochlaenaceae

Hypodematiaceae

Dryopteridaceae – nerecznicowate

Nephrolepidaceae – nefrolepisowate

Lomariopsidaceae

Tectariaceae

Oleandraceae

Davalliaceae – dawaliowate

Polypodiaceae – paprotkowate

Wykaz rodzajów^[1]

podrodzina Polybotryoideae H.M.Liu & X.C.Zhang, Pl. Syst. Evol. 302: 330. 2016

• Cyclodium C.Presl, Tent. Pterid.: 85, pl.2, f.20–21. 1836
• Maxonia C.Chr., Smithsonian Misc. Collect. 66(9): 3. 1916
• Olfersia Raddi, Opusc. Sci. 3: 283, t.11, f.b. 1819
• Polybotrya Humb. & Bonpl. ex Willd., Sp. Pl. 5(1): 99. 1810
• Polystichopsis (J.Sm.) C.Chr., Verdoorn, Man. Pterid.: 543. 1938
• Stigmatopteris C.Chr., Bot. Tidsskr. 29: 292. 1909
• Trichoneuron Ching, Acta Phytotax. Sin. 10(2): 118, pl. 22. 1965

podrodzina Elaphoglossoideae (Pic.Serm.) Crabbe, Jermy & Mickel, Fern Gaz. 11: 154. 1975

• Arthrobotrya J.Sm., Hist. Fil.: 141. 1875
• Bolbitis Schott, Gen. Fil.: pl.14. 1834
• Elaphoglossum Schott ex J.Sm., J. Bot. (Hooker) 4: 148. 1842
• Lastreopsis Ching, Bull. Fan Mem. Inst. Biol. Bot. 8 (4): 157. 1938
• Lomagramma J.Sm., J. Bot. (Hooker) 3: 402. 1841
• Megalastrum Holttum, Gard. Bull. Singapore 39(2): 161. 1986
• Mickelia R.C.Moran, Labiak & Sundue, Brittonia 62 (4): 338. 2010
• Parapolystichum (Keyserl.) Ching, Sunyatsenia 5: 239. 1940
• Pleocnemia C.Presl, Tent. Pterid.: 183, pl.7, f.12. 1836
• Rumohra Raddi, Opusc. Sci. 3: 290. 1819
• Teratophyllum Mett. ex Kuhn, Ann Mus. Bot. Lugduno-Batavi 4(10): 296. 1869

podrodzina Dryopteridoideae Link, Fil. Spec.: 116. 1841

• Arachniodes Blume, Enum. Pl. Javae 2: 241. 1828
• Ctenitis (C.Chr.) C.Chr., Man. Pteridol.: 544. 1938
• Cyrtomium C.Presl, Tent. Pterid.: 86, pl.2, f.26. 1836
• Dryopteris Adans., Fam. Pl. 2: 20. 1763 – nerecznica
• Phanerophlebia C.Presl, Tent. Pterid.: 84, pl.2, f.19. 1836
• Polystichum Roth, Tent. Fl. Germ. 3(1): 31, 69–70. 1800 – paprotnik

Rodzaje o nieokreślonej przynależności do podrodzin:

• Aenigmopteris Holttum, Blumea 30: 3. 1984
• Dryopolystichum Copel., Ann. Cryptog. Phytopathol. 5 [Gen. Fil.]: 125. 1947

Przypisy