Chrobotek łuskowaty (Cladonia squamosa (Scop.) Hoffm.) – gatunek grzybów należący do rodziny chrobotkowatych (Cladoniaceae)[1]. Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów[2].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cladonia, Cladoniaceae, Lecanorales, Lecanoromycetidae, Lecanoromycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1772 J. A. Scopoli nadając mu nazwę Lichen squamosus (w tłumaczeniu na język polski: porost łuskowaty). Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1796 G. F. Hoffmann, przenosząc go do rodzaju Cladonia[1].
Gatunek ten występuje w dwóch odmianach[3]:
Nazwa polska według Krytycznej listy porostów i grzybów naporostowych Polski[2].
Plecha z glonami protokokkoidalnymi, zróżnicowana na plechę pierwotną i wtórną. Plecha pierwotna składa się z wyrastających na podłożu trwałych, postrzępionych lub silnie podzielonych i dość dużych łusek (długość 2–7 mm). Plecha wtórna to wyrastające z plechy pierwotnej pojedynczo lub w skupiskach podecja o wysokości 1–8 cm i grubości 0,5–3 mm. Na przekroju poprzecznym są one wałeczkowate, miejscami rozdęte. Kilkukrotnie rozgałęziają się widlasto lub nieregularnie. Na całej swojej wysokości pokryte są licznymi łuseczkami o długości do 6 mm. Zakończenia podecjów są różnorodne: mogą być otwarte, szydłowate, mieć postać wąskich kieliszków lub trąbek. Często otwory tych kieliszków czy trąbek są zasłonięte dużymi łuskami. W dolnej swojej części podecja pokryte są ciągłą, w górnej porozrywaną korą z areolkami lub łuseczkami. Mają barwę białawą, oliwkową lub brunatną. Zwykle całe pokryte są urwistkami[4][5]. Reakcje barwne: K + żółty, C –, KC + żółty, P + żółty, UV + jasnoniebieski[5].
Dość często na szczytach podecjów wyrastają brązowe apotecja o rozmiarach 0,3-0,7 mm[4] (według innych źródeł 2–3 mm[5]). W jednym worku powstaje po 8 bezbarwnych, jednokomórkowych zarodników o rozmiarach 8-14 × 2,5-3,5 μm[4]. Na łuskach w szczytowej części podecjów, rzadziej niżej, znajdują się także brązowe pyknidia o beczkowatym kształcie, zwężone u podstawy. Wewnątrz zawierają bladoczerwoną szklistą galaretkę[5].
Metabolity wtórne: m.in. kwas tamnoliowy[5].
Występuje na wszystkich kontynentach świata, z wyjątkiem Antarktydy (ale jest na znajdujących się w Antarktyce wyspach Szetlandy Południowe i Orkady Południowe). Występuje także na wielu wyspach całego świata. Na półkuli północnej jest szeroko rozprzestrzeniony, północna granica jego zasięgu sięga po Grenlandię i Svalbard[6]. W Polsce występuje na terenie całego kraju[4].
Rozwija się głównie w lasach szpilkowych, rzadziej w liściastych. Rośnie na próchnicznej glebie, na próchniejącym drewnie i na skałach porośniętych mszakami[4].
Nieco podobny jest chrobotek strojny (Cladonia bellidiflora), ale ma zazwyczaj liczne i czerwone apotecja. W Polsce występuje głównie w wyższych partiach gór[4].
Chrobotek łuskowaty (Cladonia squamosa (Scop.) Hoffm.) – gatunek grzybów należący do rodziny chrobotkowatych (Cladoniaceae). Ze względu na współżycie z glonami zaliczany jest do porostów.
Fnaslav (Cladonia squamosa) är en gråvit lav som växer bland mossa på marken, klippor och stubbar. Laven är en busklav med ett uppstående och grenigt växtsätt och kan bli upp till omkring 10 centimeter hög.
Fnaslaven kan kännas igen på att den till ytstrukturen som dess trivialnamn antyder har ett typiskt fnasigt utseende. Detta kommer sig av att dess podetier (de greniga utskotten på laven) är täckta med tätt sittande små och lite bladliknande bildningar, så kallade fyllokladier. Podetiernas spetsar är sylliknande.
Det är sällan apothecier förekommer hos fnaslav, men när så är fallet är de små och bruna.
I Sverige är fnaslaven utbredd över hela landet.
Fnaslav (Cladonia squamosa) är en gråvit lav som växer bland mossa på marken, klippor och stubbar. Laven är en busklav med ett uppstående och grenigt växtsätt och kan bli upp till omkring 10 centimeter hög.
Fnaslaven kan kännas igen på att den till ytstrukturen som dess trivialnamn antyder har ett typiskt fnasigt utseende. Detta kommer sig av att dess podetier (de greniga utskotten på laven) är täckta med tätt sittande små och lite bladliknande bildningar, så kallade fyllokladier. Podetiernas spetsar är sylliknande.
Det är sällan apothecier förekommer hos fnaslav, men när så är fallet är de små och bruna.
I Sverige är fnaslaven utbredd över hela landet.