Osmunda japonica ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Königsfarne (Osmunda) innerhalb der Familie der Königsfarngewächse (Osmundaceae). Sie ist in Ostasien heimisch.
Osmunda japonica ist eine sommergrüne, ausdauernde krautige Pflanze, die Wuchshöhen von 20 bis 50 Zentimeter erreicht. Sehr junge, eingerollte Wedel sind dicht mit langen, flachen Haaren bedeckt. Sie bildet zwei unterschiedliche Wedel: sterile und fertile; selten befindet sich ein fertiler Abschnitt über dem sterilen am selben Wedel.[1]
Die sterilen Wedel sind 50 bis 80 Zentimeter lang und zweifach-gefiedert.[1] Die fast sitzenden Blättchen der sterilen Wedel sind 4 bis 6 cm lang und 1,5 bis 2 cm Zentimeter breit. Die kahlen oder leicht behaarten Blättchen besitzen einen leicht gesägten Rand.[1]
Die fertilen Wedel, die Sporophylle, sind 20 bis 50 Zentimeter lang und zweifach-gefiedert. Die Sporangien stehen in dichten Gruppen an der Rhachis der Blattabschnitte erster Ordnung zusammen.[1]
Osmunda japonica ist heimisch in Ostasien, vor allem in Japan, der Volksrepublik China, Korea, Taiwan und in Russlands Fernem Osten nur auf Sachalin.[2] Die Art kommt außerdem in Pakistan, Indien, Nepal, Bhutan, Vietnam, Myanmar und Thailand vor.[3] Osmunda japonica gedeiht in feuchten Wäldern und benötigt viel Sonnenlicht.
Die Erstveröffentlichung von Osmunda japonica erfolgte 1780 durch Carl Peter Thunberg in Nova Acta Regiae Societatis Scientiarum Upsaliensis, 3, S. 209.[2] Ein Homonym ist Osmunda japonica Houtt. veröffentlicht in Maarten Houttuyn: Natuurlijke Historie, 2 (14), 1783, S. 57, Tafel 97, Figur 1. Synonyme für Osmunda japonica Thunb. sind: Osmunda biformis (Benth.) Makino, Osmunda regalis subsp. japonica (Thunb.) Á.Löve & D.Löve, Osmunda regalis var. biformis Benth., Osmunda regalis var. japonica (Thunb.) Milde, Osmundastrum japonicum (Thunb.) C.Presl.[4]
Osmunda japonica ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Königsfarne (Osmunda) innerhalb der Familie der Königsfarngewächse (Osmundaceae). Sie ist in Ostasien heimisch.
Osmunda japonica (syn. Osmunda nipponica Makino), also called Asian royal fern,[1] is a fern in the genus Osmunda native to east Asia, including Japan, China, Korea, Taiwan, and the far east of Russia on the island of Sakhalin. It is called gobi (고비) in Korean, zenmai (ゼンマイ; 薇) in Japanese, and zǐqí or juécài (紫萁 or 蕨菜) in Chinese.[2]
It is a deciduous herbaceous plant which produces separate fertile and sterile fronds. The sterile fronds are spreading, up to 80–100 cm tall, bipinnate, with pinnae 20–30 cm long and pinnules 4–6 cm long and 1.5–2 cm broad; the fertile fronds are erect and shorter, 20–50 cm tall.
It grows in moist woodlands and can tolerate open sunlight only if in very wet soil. Like other ferns, it has no flowers, but rather elaborate sporangia, that very superficially might suggest a flower, from which the alternative name derives.
Like its relative Osmundastrum cinnamomeum ("cinnamon fern"), the fertile fronds become brown-colored and contain spores. The sterile (vegetative) fronds resemble those of Osmunda regalis ("royal fern"), another relative of O. japonica.
In some parts of China, Tibet, and Japan, the young fronds or fiddleheads of O. japonica are used as a vegetable. In Korea too, these young shoots are commonly used to make dishes like namul.[3]
O. japonica has also been shown to be a significant reducer of air toxins, specifically formaldehydes.[4]
Osmunda japonica (syn. Osmunda nipponica Makino), also called Asian royal fern, is a fern in the genus Osmunda native to east Asia, including Japan, China, Korea, Taiwan, and the far east of Russia on the island of Sakhalin. It is called gobi (고비) in Korean, zenmai (ゼンマイ; 薇) in Japanese, and zǐqí or juécài (紫萁 or 蕨菜) in Chinese.
It is a deciduous herbaceous plant which produces separate fertile and sterile fronds. The sterile fronds are spreading, up to 80–100 cm tall, bipinnate, with pinnae 20–30 cm long and pinnules 4–6 cm long and 1.5–2 cm broad; the fertile fronds are erect and shorter, 20–50 cm tall.
It grows in moist woodlands and can tolerate open sunlight only if in very wet soil. Like other ferns, it has no flowers, but rather elaborate sporangia, that very superficially might suggest a flower, from which the alternative name derives.
Like its relative Osmundastrum cinnamomeum ("cinnamon fern"), the fertile fronds become brown-colored and contain spores. The sterile (vegetative) fronds resemble those of Osmunda regalis ("royal fern"), another relative of O. japonica.
In some parts of China, Tibet, and Japan, the young fronds or fiddleheads of O. japonica are used as a vegetable. In Korea too, these young shoots are commonly used to make dishes like namul.
O. japonica has also been shown to be a significant reducer of air toxins, specifically formaldehydes.
Young frond in spring
Young plant
Osmunda japonica is een varen uit de koningsvarenfamilie (Osmundaceae). Het is een terrestrische varen uit Oost-Azië.
De soortaanduiding japonicum betekent 'afkomstig van Japan'. Voor een verklaring voor de geslachtsnaam Osmunda, zie de geslachtsbeschrijving.
Osmunda japonica is een overblijvende varen met dimorfe bladen. De steriele bladen of trofofyllen zijn tot 80 cm lang, dubbel geveerd, de pinnae of deelblaadjes scharnierend op de bladspil en de pinnula of eindblaadjes tot 6 cm lang, lancetvormig, ongesteeld, met licht gekartelde rand, glad of licht behaard. De fertiele bladen of sporofyllen zijn slechts tot 50 cm lang, eveneens dubbel geveerd maar met enkel sporendragende deelblaadjes, waarop de naakte sporendoosjes dicht opeengepakt zitten.
De jonge planten zijn bedekt met een massa lange, platte, lichtbruine haren.
Osmunda japonica is een terrestrische plant die groeit op graslanden en open hellingen.
Zijn verspreidingsgebied is beperkt tot Oost-Azië, voornamelijk Japan, China, het Koreaans Schiereiland, Taiwan en het uiterste oosten van Rusland (Sachalin).
Bronnen, noten en/of referentiesOsmunda japonica is een varen uit de koningsvarenfamilie (Osmundaceae). Het is een terrestrische varen uit Oost-Azië.
Ráng ất minh Nhật Bản hay còn gọi rau vi (danh pháp khoa học: Osmunda japonica) là một loài dương xỉ trong họ Rau vi (Osmundaceae). Loài này được Thunb. mô tả khoa học đầu tiên năm 1780.[1]. Ráng ất minh Nhật Bản có nguồn gốc Đông Á (kể cả vùng viễn đông của Nga), phân bổ ở khắp vùng phía đông châu Á bao gồm: Nhật Bản, Hàn Quốc, Triều Tiên, Trung Quốc, Đài Loan, vùng Sakhalin của Nga, xa hơn nữa là khu vực vùng núi cao thuộc miền bắc Việt Nam: Mẫu Sơn (Lạng Sơn), Sa Pa (Lào Cai), Nguyên Bình (Cao Bằng). Dạng sống của nó là cây bụi. Lá kép lông chim 2 lần. Cuống lá có màu vàng rơm, lá sơ cấp có thể dài tới 80–100 cm. Lá thứ cấp có thể dài 20–30 cm đính cách. Lá tam cấp dài 4–6 cm, rộng 1,5–2 cm hình xoan thon dài, đáy lá rộng, bề mặt không có lông, phiến khá dai bền, gân phụ cũng nhị phân nhều lần. Cây phân bổ trong rừng ẩm ướt, có thể chịu được ánh nắng mặt trời trực tiếp, nhưng lại rất ưa ẩm. Tại Nhật Bản lá non được gọi tên là Zenmai và được sử dụng như là một loại rau giàu dinh dưỡng.
Ráng ất minh Nhật Bản hay còn gọi rau vi (danh pháp khoa học: Osmunda japonica) là một loài dương xỉ trong họ Rau vi (Osmundaceae). Loài này được Thunb. mô tả khoa học đầu tiên năm 1780.. Ráng ất minh Nhật Bản có nguồn gốc Đông Á (kể cả vùng viễn đông của Nga), phân bổ ở khắp vùng phía đông châu Á bao gồm: Nhật Bản, Hàn Quốc, Triều Tiên, Trung Quốc, Đài Loan, vùng Sakhalin của Nga, xa hơn nữa là khu vực vùng núi cao thuộc miền bắc Việt Nam: Mẫu Sơn (Lạng Sơn), Sa Pa (Lào Cai), Nguyên Bình (Cao Bằng). Dạng sống của nó là cây bụi. Lá kép lông chim 2 lần. Cuống lá có màu vàng rơm, lá sơ cấp có thể dài tới 80–100 cm. Lá thứ cấp có thể dài 20–30 cm đính cách. Lá tam cấp dài 4–6 cm, rộng 1,5–2 cm hình xoan thon dài, đáy lá rộng, bề mặt không có lông, phiến khá dai bền, gân phụ cũng nhị phân nhều lần. Cây phân bổ trong rừng ẩm ướt, có thể chịu được ánh nắng mặt trời trực tiếp, nhưng lại rất ưa ẩm. Tại Nhật Bản lá non được gọi tên là Zenmai và được sử dụng như là một loại rau giàu dinh dưỡng.
紫萁(学名:Osmunda japonica)为紫萁科紫萁属下的一个种。
|access-date=
中的日期值 (帮助)
ゼンマイ(薇、学名Osmunda japonica)は、ゼンマイ科の多年生シダ植物。
山野に生える。水気の多いところを好み、渓流のそばや水路の脇などによく出現する。
根茎は短く斜めから立つ。葉は高さ0.5~1メートル、新芽はきれいなうずまき状で、その表面は綿毛で覆われているが、成長すると全く毛はなくなる。葉は2回羽状複葉。シダとしては切れ込みが少ないタイプに属する。栄養葉では個々の小葉は幅広い楕円形っぽい三角形で先端は丸く、表面につやがなく、薄い質である。胞子葉が独立し、栄養葉より高くまっすぐに立って棒状の小葉が並ぶ。まれに栄養葉の一部に胞子嚢が出る場合があり、これをハゼンマイとして区別する説もあるが、偶発的なもののようである。新芽の外観はややコゴミと似る。
北海道から沖縄まで、国外では樺太、朝鮮、中国からヒマラヤまで分布する。
アメリカには姉妹種のレガリスゼンマイ (O. regalis L.) がある。ゼンマイに似るが、胞子葉が独立しておらず、栄養葉の先端の羽片に胞子嚢がつく。
ゼンマイ属は世界に十数種、日本には5種があるが、そのうちでヤシャゼンマイ (O. lancea Thunb.) はゼンマイにごく近縁なシダで、外見は非常によく似ている。異なる点は葉が細いことで、特にゼンマイの小羽片の基部が丸く広がり、耳状になるのに対して、はるかに狭くなっている。また、植物体も一回り小さく、葉質はやや厚い。日本固有種で、北海道南部から九州東部にかけて分布する。生育環境ははっきりしていて、必ず渓流の脇の岩の上である。ゼンマイも水辺が好きであるが、渓流のすぐそばには出現せず、ヤシャゼンマイとは住み分けている。上記の特徴はいわゆる渓流植物の特徴そのものであり、そのような環境へ適応して種分化したものと考えられる。
なお、この両種が生育している場所では、両者の中間的な型のものが見られる場合がある。これは両者の雑種と考えられており、オオバヤシャゼンマイ O. ×intermedia (Honda) Sugimoto という。その形や大きさはほぼ中間であるが、やや変異が見られると言う。また、胞子葉は滅多に形成されず、できた場合も胞子は成熟しないらしい。
若い葉は佃煮、お浸し、胡麻和え、煮物などにして食べる。かつての山里では棚田の石垣に一面に生えていた。春の芽生え前に草刈りをしておけば鎌で収穫できたという。
山菜採りのマナーでは、ゼンマイには男ゼンマイ(胞子葉)と女ゼンマイ(栄養葉)があり、男ゼンマイを採るとその後再生しなくなるため採ってはならないとされている[3]。
新芽が平面上の螺旋形(渦巻き形)になる。その表面には綿毛が被さっている。スプラウトとして食用にするには根元を折り、表面の綿毛を取り去り、小葉をちぎって軸だけにし、ゆでてあく抜きし天日に干す。干しあがるまでに何度も手揉みをして柔らかくし、黒い縮緬状の状態で保存する。 天日で干したものを「赤干し」と呼び、松葉などの焚き火の煙で燻したものを「青干し」と呼ぶ[4]。
東北地方では、ゼンマイの綿毛を使った織物もある。
ゼンマイの新芽を採取した後、食用の茎と綿毛を分離するが、その綿毛を集めておいてゴミを取り除き、天日でよく乾燥させておく。夏頃に90度程度で蒸し上げ、それを乾燥させ、真綿や水鳥の羽毛を混ぜ合わせて糸を紡ぐ。縦糸・横糸のどちらかに綿糸や絹糸を用い、もう一方に前述の混合糸を使って布を織る。ゼンマイの布は保温性や防水性に富み、また防虫・防カビ効果もある。
ただ2013年現在では織り手があまりおらず、今後ぜんまい織りの布を入手するのは困難になると思われる。
ゼンマイの綿毛を綿として使うゼンマイの綿。手まりや布団に使われる[5]。
大きな株ではハリガネのような黒っぽい根が塊状になる。これをオスマンダと称し、園芸用の培養材として用いる。
新芽の渦巻から、平面の上の渦巻になっている形状のもの総じてぜんまいと称する。ぜんまいばねがその代表例で、これのことを省略してゼンマイと言うこともある。
シダとしては名が通っているので、何々ゼンマイというふうに、シダ類の普通名詞として使われる例もある。
ゼンマイの語源としては「せんまき(千巻き)」に由来するという説、銭巻であり、巻いた姿が古銭に似るからとの説がある。
고비(학명: Osmunda japonica)는 고비과에 속하는 양치식물 중 하나로, 아시아왕고비, 혹은 개의 척추를 닮았다 하여 구척(狗脊)이라고도 한다. 80-100cm까지 자라며, 새순을 잘라 나물로 버무려 먹거나 뿌리줄기를 약재로 쓴다. 같은 양치식물인 고사리처럼 포자로 번식한다. 한반도·중국·일본·러시아·사할린·대만 등지에 폭넓게 분포한다.