Formica fusca Linnaeus 1758

Pierwomrówka łagodna (Formica fusca) – gatunek mrówki z podrodziny Formicinae o zasięgu palearktycznym, pospolicie występujący w Europie.

Występowanie

Zasięg występowania obejmuje obszar Palearktyki, od Portugalii na zachodzie, do Japonii na wschodzie i od Włoch na południu, do Półwyspu Fennoskandzkiego na północy. Pierwomrówka łagodna gniazduje z reguły w próchniejących pniach, pod kamieniami na obszarach zrębu, oraz wzdłuż granic lasów i żywopłotów. Podobnie jak hurtnicę zwyczajną pierwomrówkę łagodną spotkać można również na miejskich chodnikach w mieście.

Kolonie są fakultatywnie poliginiczne (chociaż rzadko); chociaż królowe koegzystują zgodnie, wkład poszczególnych w znoszenie jaj zazwyczaj jest nierówny. Gniazda są zazwyczaj małe, zawierające 500–2000 robotnic. Robotnice są duże, 8-10 mm długości, szybko się poruszają i w charakterystyczny sposób: szybki bieg, zatrzymanie, zmiana kierunku, szybki bieg, zatrzymanie; są płochliwe.

Pierwomrówki łagodne żywią się małymi owadami, spadzią mszyc i nektarem roślin. Uskrzydlone formy są produkowane na przełomie czerwca i lipca, a rójka odbywa się na przełomie lipca i sierpnia.

U robotnic odkryto bardzo wysoką odporność na niektóre patogeny^[2] i uważa się, że może to być spowodowane wykorzystywaniem antybakteryjnych własności kwasu mrówkowego F.fusca, oprócz używania przez nie gruczołu metapleuralnego.

W ostatnich badaniach zaobserwowano oznaki nepotyzmu u F. fusca^[3] co kontrastuje z wcześniejszymi badaniami z innymi gatunkami mrówek^[4]; ta konkluzja została jednakże podważona – zaobserwowana zależność mogła wynikać z różnic między żywotnością jaj^[5].

Podgatunki

U Pierwomrówki łagodnej wyodrębniono 6 podgatunków^{[potrzebny przypis]}:

• Formica fusca alpicola Gredler, 1858
• Formica fusca fusca Linnaeus, 1758
• Formica fusca fuscolemani Samsinak, 1951
• Formica fusca hyrcana Arnol'di, 1968
• Formica fusca maura Santschi, 1929
• Formica fusca tombeuri Bondroit, 1917

• Robotnice

• Pierwomrówki łagodne doglądające mszczyc

• Hurtnica pospolita atakująca Pierwomrówkę łagodną

Zobacz też

• Błonkoskrzydłe Polski

Przypisy

Bibliografia

• Collingwood C. A. (1979) The Formicidae (Hymenoptera) of Fennoscandia and Denmark. Fauna Entomologica Scandinavica, Vol. 8, Scandinavian Science Press, Klampenborg, Denmark.
• Wojciech Czechowski, Alexander Radchenko & Wiestawa Czechowska: The Ants (Hymenoptera, Formicidae) of Poland. Warsaw: Museum and Institute of Zoology, Polska Akademia Nauk, 2002. ISBN 83-85192-98-0.