Ulmus laevis, el Llamera blanca européu, llamera temblona o llamera pedunculada ye un gran árbol de fueya caduca, perteneciente a la familia de les ulmacees, que la so área de distribución ye'l Centru, Este y Sureste d'Europa, según Asia Menor; va dende'l nordés de Francia al sur de Finlandia, y per l'este llega hasta los Urales y pol sureste hasta Bulgaria y Crimea; hai tamién una población separada nel Cáucasu. Amás, un pequeñu númberu d'árboles d'esta especie que s'atoparon n'España son consideraos anguaño una población relicta más qu'una introducción de la mano del home, y posiblemente l'orixe de la población europea.[1]
Esencialmente endémicu del monte aluvial, escasamente alcuéntrase a un altor de más de 400 m.[2] Más frecuentemente alcuéntrase a lo llargo de ríos como'l Volga y el Danubiu, ye unu de les poques llameres tolerantes a condiciones del terrén anubiertes y anóxicas. La llamera temblona ye alógamo y ta estrechamente emparentáu cola llamera americana O. americana.
L'árbol tien un altor similar al llamera montano, anque menos simétricu, con una estructura de cañes más fluexa y una coronación menos claramente arrondaes. Algama típicamente un altor y anchor de> 30 m, con un tueru < 2 m diámetru al altor del pechu. L'estensu sistema de raigaños pocu fondes n'última instancia, forma altos contrafuertes distintivos na base del tueru. Les fueyes son caduques, alternes, simples Forma de fueyes elíptica con punta afilada, relativamente delgada, de cutiu de testura casi como de papel y bien tresllúcides, con viesu tomentoso. Les flores apétalas, polinizaes pol vientu, apaecen primero que les fueyes en primavera, producir en recímanos de 15-30; tienen 3-4 mm d'anchu sobre tarmos de 20 mm de llargu. El frutu ye un aláu samara <15 mm de llongura por 10 mm d'anchu con un cantu ciliáu marxe, la única granaarredondiada de 5 mmm madura a finales de la primavera. Esti árbol ye'l que s'estrema más fácil d'ente otres llameres europees polos llargos tarmu de les flores, y ye el que ta más estrechamente rellacionáu cola llamera americana O. americana, del cual difier principalmente na forma copa irregular y frecuentes biltos pequeños nel tueru.[3][4][5]
Al igual qu'otres llameres europees, les poblaciones naturales de la llamera temblona tienen poca resistencia innata a la grafiosis, anque la investigación por Cemagref aislló clones capaces de sobrevivir a la inoculación col fungu causal, perdiendo primeramente <70 % de la so xamasca, pero refaciéndose con fuercia al añu siguiente. Per otra parte, l'árbol nun ye del gustu del vector d'escarabayos de la corteza, que lo colonicen namái cuando nun hai alternatives disponibles otres llameres,[6] una situación pocu común nel oeste d'Europa. La investigación n'España[7] indicó que ye la presencia d'un triterpeno, alnulin, lo que fai que la corteza del árbol seya pocu curiosa pa los escarabayos. D'ende que'l cayente de la especie n'Europa occidental débase principalmente a la deforestación nos valles fluviales, non a la enfermedá.
La especie tien una sensibilidá de leve a moderada al Elm Yellows, pero una sensibilidá bien baxa pal escarabayu de la fueya de la llamera Xanthogaleruca luteola.[8]
Anque ideal pa les condiciones del suelu húmedu, l'árbol puede siguir creciendo, anque más amodo, en sitios secos incluyendo llombes cretácices. Sicasí, un factor primordial na eleición d'un sitiu ye la esposición. La llamera temblona ye de madera relativamente débil, muncho más que la llamera de Lock (Ulmus minor), y pollo ye una eleición desaveniente pa llugares con muncho vientu. Nos ensayos nel sur d'Inglaterra por Butterfly Conservation, los árboles nuevos de menos de 5 m d'altor fueron gravemente estropiaos poles rabaseres de 40 nuedos (75 kmh) en plenu branu.
Esta especie nunca s'introdució llargamente nos EE. XX., pero ta representáu en dellos arboretos. Nel Alloñáu Oriente, l'árbol foi llantáu na provincia de Xinjiang y otros llugares nel norte de China; el plantíu na ciudá de Tongliao sábese que foi particularmente esitosa. Sábese que tamién s'introdució la llamera temblona n'Australia.[9] Nos últimos años, l'árbol esfrutó d'una pequeña renacencia n'Inglaterra. Ye un güéspede popular pa los bárabos de la caparina Satyrium W-album en toa Europa, por ello lo panta Butterfly Conservation y otros grupos pa restablecer les poblaciones locales abrasaes polos efeutos de la grafiosis sobre les llameres natives o arqueofíticos.[10] El Cheshire Wildlife Trust, por casu, ta llantando 1.000 llameres temblones nes sos reserves nel antiguu distritu de Vale Royal.
La madera de la llamera temblona ye de mala calidá y polo tanto de poca utilidá pal home, nin siquier como lleña. La so densidá ye considerablemente menor qu'el d'otres llameres europees.
Polo xeneral, ye bono de cultivar a partir de grana semada a una fondura de 6 mm en compost normal y bien regáu. Sicasí, como la viabilidá de les granes puede variar enforma d'añu n'añu, pue ser más fiable'l métodu de fraes tomaos en xunu. Les fraes broten rápido, bien dientro de quince díes, produciendo rápido una matriz trupa de raigaños.
Los dos mayores árboles conocíos n'Europa alcuéntrase en Gülitz n'Alemaña (3,1 m d'anchu al altor del pechu) y Komorów en Polonia (2,96 m). El Campeón del Reinu Xuníu ta en Ferry Farm, Harewood, Cornualles (27 m d'altu, 1,8 m). Otros exemplos nel Reinu Xuníu son pocos y distantes ente sigo, pero dacuando de gran edá. Dellos sobreviven metanes llameres natives enfermos cerca de Torpoint en Cornualles; [4]; otros puédense alcuéntrase en Edimburgu (La zona de Meadows); Londres (Riverside Walk, cerca del Real Xardín Botánicu de Kew y en Peckham y Tooting); Chelmsford (xuntu al Chelmer nel Campus de Rivermead) [2009]; Brighton & Hove; y cerca de St. Albans. Nos EE.XX., un árbol con fama de magníficu crez en Portland, Oregón, pero les sos dimensiones y edá nun se conocen.
La especie nun ta estremada nes subespecies o variedaes. Una variedá celtidea (dacuando tratada como una especie) de lo que güei ye Ucrania foi documentada por Rogowicz a mediaos del sieglu XIX, pero nun se conocen exemplos supervivientes.
En Rusia conócense delles formes decoratives: f. aureovariegata, f. argentovariegata, f. rubra y f. tiliifolia.
En comparanza coles especies europees O. glabra y O. minor, O. laevis recibió escasa atención hortícola, habiendo namái cinco cultivares rexistraos, nengunu de los cualos sábese que siga cultivándose, cola posible esceición de 'Colorans' y 'Pendula': Aureovariegata, Colorans, Ornata, Pendula, Punctata, Urticifolia.
O. laevis nun hibrida naturalmente, daqué que tien de mancomún cola llamera americana O. americana col que ta estrechamente rellacionáu. Los pocos casos reportaos d'hibridación artificial nel sieglu XIX son consideraos sospechosos.
La investigación sobre Ulmus laevis Pall. n'España ta encabezada pol Dr. D. Luis Alfonso Gil Sánchez (catedráticu de la Universidá Politéunica de Madrid) dientro del programa de Meyora de los Recursos Xenéticos de les Llameres Ibériques. L'estudiu de les poblaciones relictas del sur peninsular,les cualos paecen ser l'orixe de la especie n'Europa, ta llevándose a cabu por D.Diego Maya Jiménez a cargu del Dr. D. Raúl Tapia Martín de la Universidá d'Huelva.
Ulmus laevis foi descritu por Peter Simon Pallas y espublizóse en Flora Rossica 1(1): 75, t. 48, f. F. 1784.[11]
Ulmus: nome xenéricu que ye'l nome clásicu griegu pa la llamera.[12]
laevis: epítetu llatín que significa "dentáu"[13]
Ulmus laevis, el Llamera blanca européu, llamera temblona o llamera pedunculada ye un gran árbol de fueya caduca, perteneciente a la familia de les ulmacees, que la so área de distribución ye'l Centru, Este y Sureste d'Europa, según Asia Menor; va dende'l nordés de Francia al sur de Finlandia, y per l'este llega hasta los Urales y pol sureste hasta Bulgaria y Crimea; hai tamién una población separada nel Cáucasu. Amás, un pequeñu númberu d'árboles d'esta especie que s'atoparon n'España son consideraos anguaño una población relicta más qu'una introducción de la mano del home, y posiblemente l'orixe de la población europea.
Selo postal d'UcraínaEsencialmente endémicu del monte aluvial, escasamente alcuéntrase a un altor de más de 400 m. Más frecuentemente alcuéntrase a lo llargo de ríos como'l Volga y el Danubiu, ye unu de les poques llameres tolerantes a condiciones del terrén anubiertes y anóxicas. La llamera temblona ye alógamo y ta estrechamente emparentáu cola llamera americana O. americana.
Ulmus laevis (lat. Ulmus laevis)
Atlantikada, Skandinaviyada və Оrta Avrоpada yayılıb.
Hündürlüyü 25-30 m-ə, gövdəsinin diamеtri 150 sm-ə çatan, еnli silindrik çətirli ağacdır. Gövdəsinin qabığı açıq-bоz rənglidir, dayaz çatlıdır və хırda löhvəciklər şəklində qоpur. Zоğları nazik, əyilən, simpоdial budaqlanır, parlaq və ya açıq-qоnur rəngdədir. Cavan zоğları tüklü və ya çılpaqdır, müхtəlif rənglidir. Yarpaqları 4-12 sm uzunluqda, 3-6 sm еnində оlub, kənarları ikişər dişlidir, aydın nəzərə çarpan 17-19 ədəd yan damarları var. Yarpaq ayası tərsyumurtavarı və ya еllips fоrmalı, yanları qеyri-bərabər, ucu sivridir, tünd-yaşıl rəngdədir. Çiçəkləri ikicinslidir, dəstə halında uzun və nazik çiçək saplaqlarında tоplanmışdır, qəhvəyi rəngdədir. Çiçək yanlığı zəng şəkilli, 5-8 dilimlidir. Mart və aprеl aylarında çiçəkləyir. Mеyvəsinin uzunluğu 11-16 mm-dir, dəyirmi-оval şəkilli, sarımtıl-qəhvəyi rəngdədir. Mеyvələri may ayında yеtişir.
Rütubətsеvən və tоrpağa tələbkar növdür.
Böyük Qafqazda təbii halda rast gəlinir. Abşеrоnda mədəni şəraitdə əkilib-bеcərilir.
Tək və cərgə əkinlərində genış istifadə oluna bilər. Budamaya davamlıdır.
Ulmus laevis (lat. Ulmus laevis)
Planhigyn blodeuol a choeden golldaill sy'n tyfu oddi fewn i wledydd lle ceir hinsawdd dymherus yw Llwyfen Ewropeaidd sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Ulmaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Ulmus laevis a'r enw Saesneg yw European white-elm.[1]
Planhigyn blodeuol a choeden golldaill sy'n tyfu oddi fewn i wledydd lle ceir hinsawdd dymherus yw Llwyfen Ewropeaidd sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Ulmaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Ulmus laevis a'r enw Saesneg yw European white-elm.
Jilm vaz (Ulmus laevis, syn. Ulmus effusa) je statný listnatý strom s širokou korunou, který roste zejména v lužních a vlhkých lesích.
Opadavý listnatý strom, vysoký přibližně 30 m; tvoří odnože. Koruna nepravidelná, téměř kulovitá, klenutá, často málo uzavřená, členěná nebo značně volná.[2]
Větve ve spodní části koruny poměrně krátké a vodorovně odstávající, ve střední části zprvu vystoupavé, pak ale skloněné. Pouze vrchol koruny se rozvětvuje paprsčitě směrem vzhůru.[2]
Borka starších stromů šedavě hnědá, s výraznou sítí lišt, hluboce brázditá, přitom však zdánlivě značně hladká. Brázdité jsou i spodní větší větve, které jsou v místě, kde přisedají, většinou nenápadně rozšířené. Letorosty a mladší větévky červenohnědé, sametově chlupaté.[2]
Listy 7-12 cm dlouhé a přibližně 6-9 cm široké, široce eliptické až oválné, na vrcholu krátce zašpičatělé. Báze listu nápadně zkosená a asymetrická. Žilky na kratší polovině listu po 12-18, na delší se 2-3 dalšími, lehce obloukovitě probíhající. Na okraji dvakráte pilovité až zubaté, zuby dopředu směřující, s mírně zakřivenými špičkami. Na líci matně tmavozelené, na rubu jemně šedozeleně chlupaté. Řapíky velmi krátké, pouze asi 5 mm dlouhé.[2]
Květy ve svazečcích, poměrně dlouho stopkaté.[2]
Plody asi 10-12 mm dlouhé, podlouhle oválné, v době zralosti nící. Semeno uprostřed, nedotýká se spáry zářezu v blanitém lemu.[2]
Smíšené, listnaté lesy v nížinách, zřídka výše než 600 m. nad mořem, často i v tvrdých lužních lesích v povodí větších řek, na vlhké a mokré, občas přeplavované, hluboké, živné a zásadité, hlinité půdě.[3]
Všude v Evropě, nikde však hojný či dokonce v porostech, nýbrž vždy ojediněle nebo v malých skupinkách. Místy však hojněji vysazován v parcích nebo ulicích.[2]
Jilm měl největší rozšíření v postglaciální historii lesa a pozdějším teplém období smíšeného bukového lesa, v něm tvořil spolu s lípou důležitou složku. Později jeho počty snížil člověk zásahy v lese, hlavně redukováním lužních lesů, které byly často nahrazeny loukami a poli. K ústupu přispěla i regulace řek se změnami hladiny spodní vody. Současné rozšíření jilmů, tedy i vazu, bylo ve 20. století také negativně ovlivněno několika vlnami grafiózy (holandské nemoci jilmů), i když jilm vaz je trochu odolnější než ostatní druhy českých jilmů.[4]
Jilm vaz je důležitou součástí lesních porostů lužního charakteru i ve zvláště chráněných územích, např. Litovelské Pomoraví, Moravský kras, České středohoří, národních přírodních rezervací, např. Soutok na jižní Moravě. Pozoruhodné stromy jilmu vazu jsou chráněny v kategorii památných stromů, vyhlášeno je 29 položek ústředního seznamu ochrany přírody, což představuje 107 stromů (z toho alej u Duchcova má 70 stromů). Největší z nich jsou např. Jilm u hájenky v Lukovečku u Fryštáku na Zlínsku s výčetním obvodem kmene 544 cm (2009), Jilm u vodárny v Černčicích u Loun s obvodem kmene 486 cm (2005), Vaz v Poustce u Frýdlantu s obvodem kmene 482 cm (2004) nebo Maděrův jilm v Kobylé, s obvodem kmene 470 cm (2005).[4]
Jilmy, které jsou domovem v Severní Americe, Evropě a Asii, podléhají stále častěji tzv. grafióze jilmů, houbovité infekci, která byla objevena poprvé na jilmových porostech v Nizozemsku a v posledních desetiletích se velmi rozšířila. Přitom se projevují zřetelné rozdíly v rezistenci mezi různými, v dané oblasti domácími nebo vysázenými druhy. Účinná kontrola houbových infekcí, na nichž se rozhodujícím způsobem podílejí dva druhy kůrovce rodu Scolytus, nebyla až dosud možná. K dispozici je sice řada jedovatých látek, které jak houbu, tak kůrovce usmrtí, ve svém účinku jsou však vesměs dosti nevypočitatelné a kromě toho postihuji velmi silně negativně i bezprostřední okolí.[2]
Už Jan Evangelista Chadt-Ševětínský (1913) evidoval 8 lokalit mohutných jilmů vazů, k z nichž k některým se váže řada pověstí; nejznámější byl vaz v lese Luhy u Chlumce nad Cidlinou zvaný Morana s obvodem 520 cm (1912).[4]
Jilm vaz (Ulmus laevis, syn. Ulmus effusa) je statný listnatý strom s širokou korunou, který roste zejména v lužních a vlhkých lesích.
Skærmelm (Ulmus laevis), også skrevet Skærm-Elm, er et op til 25 meter højt træ, der i Danmark vokser meget sjældent i f.eks. skovsumpe.
Skærmelm er et stort, løvfældende træ med en åben og uregelmæssig kronebygning. Træet har en udpræget tendens til at danne "brætrødder" ved rodhalsen. Grenene er buede med talrige vanrisknuder. Barken er først behåret og rødbrun, men snart olivenbrun på lyssiden og gulgrøn på skygggesiden. Senere bliver den lyst gråbrun. Gamle grene og stammen får efterhånden en svagt furet bark med brede, regelmæssige kamme. Knopperne er spredtstillede, spidse og orangebrune.
Bladene er ægformede til rundagtige med stærkt asymmetrisk bladgrund og dobbelt savtakket rand. Oversiden er mørkegrøn og en smule blank, mens undersiden er lysegrøn med bløde, grålige hår. Høstfarven er gul. Blomstringen foregår før løvspring, dvs. i april. Blomsterne er samlet i kortstilkede bundter, og hver enkelt blomst er uregelmæssig (den mangler kronblade) med mange støvdragere. Frugterne er vingede nødder (kaldet "manna").
Rodnettet er dybtgående med kraftige hovedrødder. Derfra skyder der udløbere og rodskud i vejret.
Højde x bredde og årlig tilvækst: 25 x 20 m (40 x 30 cm/år).
Skærmelm er udbredt i Mellem- og Østeuropa, hvor den findes i floddale med fugtig til våd (ofte oversvømmet) og næringsrig jord.
I Danmark er den meget sjælden i løvskov og skovsumpe i det østlige Lolland og vestlige Falster.
I naturreservatet Vrapač, som hører under beskyttelsesområdet Litovelské Pomoraví i det øvre Mähren, Tjekkiet, fandtes arten indtil Middelalderen sammen med bl.a. ask, avnbøg, hassel, alm. hvidtjørn, alm. hyld, pære, rød kornel, småbladet elm, småbladet lind, spidsløn, stilkeg, storbladet lind og vintereg[1]
Skærmelm (Ulmus laevis), også skrevet Skærm-Elm, er et op til 25 meter højt træ, der i Danmark vokser meget sjældent i f.eks. skovsumpe.
Die Flatterulme (Ulmus laevis), auch Flatterrüster oder Weißrüster genannt[1], ist ein Großbaum aus der Gattung der Ulmen (Ulmus) und gehört in die Familie der Ulmengewächse (Ulmaceae).
Die Flatterulme ist Baum des Jahres 2019 in Deutschland.[2][3][1]
Flatterulmen sind sommergrüne Laubbäume mit gelber Herbstfärbung. Sie werden bis 35 Meter hoch und besitzen einen weit in die Krone reichenden Stamm. Die graubraune Borke ist längsrissig und auch schon bei jüngeren Bäumen rau mit abblätternden Schuppen. Die jungen Zweige sind grau- bis rot-braun und anfangs weich behaart.
Die kurz gestielten, wechselständigen Blätter[1][2] weisen, wie bei allen mitteleuropäischen Ulmenarten, einen asymmetrischen Spreitengrund auf. Diese Asymmetrie ist bei der Flatterulme oft stark ausgeprägt. Die Blätter haben eine einzelne ausgezogene Blattspitze. Im Unterschied zur Flatterulme weisen die Blätter der Bergulme häufig zwei kleinere Nebenspitzen auf. Die Blattoberseite ist dunkelgrün, meist kahl oder nur leicht behaart und im Gegensatz zur Blattoberseite der Bergulme nicht rau. Die Blattunterseite ist graugrün und dicht behaart. Der Blattrand ist doppelt gesägt, wobei die größeren Zähne stark zur Blattspitze hin gekrümmt sind. Die Laubknospen sind zweifarbig und schlank, kegelförmig spitz. Die Knospenschuppen sind hell- bis rotbraun (zimtbraun) und verfügen über einen dunklen Rand, wodurch ein charakteristisches Streifenmuster entsteht. Der Blattaustrieb ist etwa ab Mitte April.
Die unauffälligen, lang gestielten Blüten[2] erscheinen vor dem Blattaustrieb und stehen in vielblütigen Büscheln zusammen. Auf Grund der im Gegensatz zur Feld- und Bergulme langen Blütenstiele hängen die Blüten weit über. Sie sind zwittrig und besitzen 5–8 Staubblätter mit rotvioletten Staubbeuteln und einen oberständigen Fruchtknoten mit einer weißen, filzigen, zweilappigen Narbe. Blüten werden meist erst ab einem Alter von 35 Jahren ausgebildet. Die Blütezeit ist meist von Ende März bis Anfang April. Es erfolgt hauptsächlich Windbestäubung. Die Blütenknospen sind breit und kegelförmig - anders als die mehr runden Blütenknospen der Feld- und Bergulme.
Die lang gestielten, herabhängenden, elliptischen Flügelnüsse tragen einen einzelnen, mittigen Samenkörper und sind im Gegensatz zu den kahlen Früchten der Feld- und Bergulme am Rand silbrig dicht bewimpert.
Die Flatterulme ist mit der Amerikanischen Ulme aus der gleichen Untergattung Oreoptelea näher verwandt als mit den beiden anderen mitteleuropäischen Ulmenarten Feld- und Bergulme, die beide in die Untergattung Ulmus gehören. Die Flatterulme bildet mit diesen Ulmenarten auch keine Hybride aus.[1]
Die Chromosomenzahl der Flatterulme beträgt 2n = 28.[4][5]
Hauptverbreitungsgebiet ist das kontinentalere Osteuropa, d. h. die östlichen bis nordöstlichen Teile von Mitteleuropa.[6][7] In Deutschland kommt die Flatterulme vorwiegend in den nordöstlichen Bundesländern sowie im südlichen Oberrheingraben vor.[8] Sie tritt vom Tiefland bis in die Hügellandstufe von ca. 500 Höhenmetern auf. In Gebirgslagen und in den Alpen fehlt sie.
Flatterulmen kommen vor allem gewässerbegleitend, in Auwäldern, auf Grundwasserböden und in feuchten Mischwäldern vor. Sie vertragen Überflutungen von mehr als 100 Tagen im Jahr. Eine Anpassung auf diese besonderen Bodenverhältnisse stellen Brettwurzeln dar, die sie mitunter ausbilden können. Diese spezielle Ausprägung der Stammbasis, die eher für viel tropische Baumarten typisch ist, stellt aber für eine heimische Baumart ein einzigartiges Merkmal dar. Die Flatterulme ist in Mitteleuropa eine Charakterart des Pflanzenverbands Erlen-Eschen-Auwald ("Alno-Ulmion") und kommt besonders oft im Traubenkirschen-Eschenwald ("Pruno-Fraxinetum") vor.[4]
Die Flatterulme dient den folgenden Schmetterlingsarten als Raupen-Futterpflanze: Streckfuß (Calliteara pudibunda), Rotbraune Ulmeneule (Cosmia affinis), Großer Fuchs (Nymphalis polychloros), C-Falter (Polygonia c-album) und Ulmen-Zipfelfalter (Satyrium w-album).[9]
Unter dem Aspekt des Artenschutzes kommt der Flatterulme eine besondere Bedeutung zu. Sie stellt für bestimmte Arten, so für den Ulmenblattfloh (Psylla ulmi), den einzigen Lebensraum dar.
Die Flatterulme wurde 2017 in die Rote Liste gefährdeter Arten aufgenommen. Bei der Flatterulme handelt es sich demnach trotz ihres großen Verbreitungsgebiets um eine seltene Baumart mit zurückgehender Population. Der Grund für den Rückgang der Population liegt unter anderem in einem Verlust von geeigneten Lebensräumen und dem Verlust von Waldflächen. Zudem ist auch die Flatterulme vom Ulmensterben betroffen (vgl. nächster Abschnitt).[10]
Vom Ulmensterben ist die Flatterulme deutlich weniger betroffen als andere Ulmenarten. Der Große Ulmensplintkäfer (Scolytus scolytus) und der Kleine Ulmensplintkäfer (Scolytus multistriatus), die die hauptsächlichen Überträger des Ulmensterbens sind, fliegen die Flatterulme aufgrund von Rindeninhaltsstoffen seltener an. Gegen den Schlauchpilz Ophiostoma novo-ulmi verfügt sie über unvollständige Resistenz.
Das schön gezeichnete Holz der Flatterulmen weist im Verhältnis zur Feld- und Bergulme eine höhere Zähigkeit auf. Das Holz ist in einen breiten, hellen, weißlich gelben Splintholzbereich und in einen dunkleren, grau- bräunlich-gelben Kernholzbereich gegliedert. Das Holz der Flatterulme wird im Gegensatz zum Holz der anderen europäischen Ulmenarten auf Grund seiner schwierigen Bearbeitbarkeit anscheinend nicht sonderlich geschätzt.[1][6]
Auf Grund ihres raschen Wachstums, ihres Zierwerts und ihrer Widerstandsfähigkeit gegenüber Erdverdichtung, Streusalz und Luftverschmutzung wurden Flatterulmen lange Zeit in Städten und an Straßenrändern gepflanzt.
Gegenüberstellung von Flatterulme (unten) und Feldulme (oben) aus Meyers Konversationslexikon, vol. 14, 1885 bis 1890
Gegenüberstellung von Flatterulme (oben rechts) und Bergulme (unten) aus Hoffmann-Dennert, Botanischer Bilderatlas, nach dem natürlichen Pflanzensystem, 1911
Die Flatterulme (Ulmus laevis), auch Flatterrüster oder Weißrüster genannt, ist ein Großbaum aus der Gattung der Ulmen (Ulmus) und gehört in die Familie der Ulmengewächse (Ulmaceae).
Die Flatterulme ist Baum des Jahres 2019 in Deutschland.
Dłujkowogonkaty wěz (Ulmus laevis) jo rostlina ze swójźby wězowych rostlinow (Ulmaceae).
Dłujkowogonkaty wěz jo bom, kótaryž dośěgnjo wusokosć wót 35 m.
Łopjena dośěgnu dłujkosć wót 6 až do 12 cm, su górjejce mutne błyšćece, zelene, dołojce šero-zelene a njasu krotke měke kósmy.
Kwiśo wót měrca až do apryla. Kwiśonki se pśed łopjenami jawje.
Płod dośěgnjo dłujkosć wót 1 až do 1,4 cm a ma na kšomje mykawkowane kśiłko. Semje jo někak w srjejźišću.
Rosćo we ługowych gólach, wósebnje wjelikich rěcnych dołow. Preferujo wót zapšažowanja włožne, wutkate a bazowe glinjane a běłoglinate zemi.
Dłujkowogonkaty wěz (Ulmus laevis) jo rostlina ze swójźby wězowych rostlinow (Ulmaceae).
Ulmus laevis Pall., variously known as the European white elm,[2] fluttering elm, spreading elm, stately elm and, in the United States, the Russian elm, is a large deciduous tree native to Europe, from France[3] northeast to southern Finland, east beyond the Urals into Kyrgyzstan and Kazakhstan, and southeast to Bulgaria and the Crimea; there are also disjunct populations in the Caucasus and Spain, the latter now considered a relict population rather than an introduction by man, and possibly the origin of the European population.[4] U. laevis is rare in the UK, although its random distribution, together with the absence of any record of its introduction, has led at least one British authority to consider it native.[5] NB: The epithet 'white' elm commonly used by British foresters alluded to the timber of the wych elm.[6]
The species was first identified, as Ulmus laevis, by Pallas, in his Flora Rossica published in 1784.[7] The tree is allogamous and is most closely related to the American elm U. americana.[8]
Endemic to alluvial forest, U. laevis is rarely encountered at elevations above 400 m.[9] Most commonly found along rivers such as the Volga and Danube, it is one of very few elms tolerant of prolonged waterlogged, anoxic ground conditions. The species is threatened by habitat destruction and disturbance in some countries, notably Spain. Flood control schemes are particularly harmful, as seed dispersion is reliant on floods, while abstraction from aquifers lowering ground water levels has compromised the development of the trees.
Although not possessed of an innate genetic resistance to Dutch elm disease, the species is rarely infected in western Europe.[8]
Ulmus laevis is similar in stature to the wych elm, if rather less symmetric, with a looser, untidy, branch structure and less neatly rounded crown. The tree typically reaches a height and breadth of> 30 m, with a trunk < 2 m d.b.h. The extensive shallow root system ultimately forms distinctive high buttresses around the base of the trunk. The bark is smooth at first, then in early maturity breaks into thin grey scales, which separate with age into a network of grey-brown scales and reddish-brown underbark, and finally is deeply fissured in old age like other elms.[10] The leaves are deciduous, alternate, simple ovate with a markedly asymmetric base, < 10 cm long and < 7 cm broad, comparatively thin, often almost papery in texture and very translucent, smooth above with a downy underside. Significantly, the leaf veins do not divide from the central vein to the leaf margin. The leaves are shed earlier in autumn than other species of European elm.
The tree is most reliably distinguished from other European elms by its long flower stems, averaging 20 mm. Moreover, the apetalous wind-pollinated flowers are distinctively cream-coloured,[11] appearing before the leaves in early spring in clusters of 15-30; they are 3–4 mm across. The fruit is a winged samara < 15 mm long by 10 mm broad with a ciliate margin, the single round 5 mm seed maturing in late spring. The seeds have a generally high rate of germination, 45–60% for Serbian trees examined by Stilinović.[12]
Although the species is protandrous, levels of self-pollination can be high[13] The tree can grow very rapidly; where planted in persistently moist soil, trunk width of 13-year-old trees increased by 4 cm per annum at breast height (d.b.h.).[14] The species differs from its closest relative, the American elm, mainly in the irregular crown structure and frequent epicormic shoots, features which also give the tree a distinctive winter silhouette.[15][16] The American elm also has less acute leaf buds, longer petioles, narrower leaves, and a deeper apical notch in the samara which reaches the seed.[17]
Like other European elms, natural populations of the European white elm have little innate resistance to Dutch elm disease, although research by Irstea has isolated clones able to survive inoculation with the causal fungus, initially losing < 70% of their foliage, but regenerating strongly the following year.[18] Moreover, the tree is not favoured by the vector bark beetles, which colonize it only when there are no other elm alternatives available,[19] an uncommon situation in western Europe. Indeed, in a study of elm in Flanders, not one example of U. laevis was found to be afflicted by Dutch elm disease.[20] Meanwhile in France, the IRSTEA clone F298L completely recovered four years after natural infection.[21] Research in Spain has indicated that it is the presence of an antifeedant triterpene, alnulin, at a concentration of 200 μg/g {dried bark} which renders the tree unattractive to the beetles.[22] Ergo: the tree's decline in western Europe has been chiefly owing to woodland clearance in river valleys, and river management systems eliminating flooding, not disease. However, in 2020, it was noted by the Dutch forestry commission that many laevis in Zeeland were succumbing to Dutch elm disease, [23] likewise in Hampshire, England.[21]
It was noted by Jouin at Metz,[15] and a century later by Mittempergher and Santini in Italy, that U. laevis had a very low susceptibility to the elm leaf beetle Xanthogaleruca luteola.[24] Research in Germany has established that the tree is also eschewed by the Zig Zag sawfly Aproceros leucopoda.[25]
Elwes observed that trees planted at Ugbrooke in Devon were infested with Cacopsylla ulmi,[26] which he had never found on any other elm in Britain, an affliction confirmed many years later by Richens, who discovered the specimens of U. laevis grown at Kew were the only elms in the Gardens afflicted by the louse, and the aphid Tinocallis platani.[27]
The species has a slight to moderate susceptibility to elm yellows.[24]
U. laevis is essentially a riparian tree, able to withstand over 100 days of continual flooding,[28] although it is intolerant of saline conditions [11] Spanish trees were found to be calcifuge, preferring slightly acid, siliceous soils, and also drought-intolerant, their xylem vessels prone to drought-stress cavitation.[29] In England, the tree failed to prosper in chalk stream valleys, where the soil was predominantly black peat, named 'Adventurers' for the Adventurers' Land SSSI in Cambridgeshire, owing to dehydration in summer.[14] Trees planted in dry ground are notoriously short-lived. [30]
U. laevis is comparatively weak-wooded, much more so than field elm Ulmus minor, and thus an inappropriate choice for exposed locations. In trials in southern England by Butterfly Conservation, young trees of <5 m height were badly damaged by wind gusts of 40 knots (75 km/h) in midsummer storms.[14] The species was never widely introduced to the United States, but is represented at several arboreta. Ulmus effusa, supplied by the Späth nursery of Berlin, was planted at the Dominion Arboretum, Ottawa, Canada, in 1896,[31] as U. pedunculata.[32] In the Far East, the tree has been planted in Xinjiang province and elsewhere in northern China; planting in Tongliao City is known to have been particularly successful. White elm is also known to have been introduced to Australia.[33]
Since the beginning of the 21st century, the tree has enjoyed a small renaissance in England. A popular larval host plant of the white-letter hairstreak Satyrium w-album butterfly across Europe, the elm is now being planted by Butterfly Conservation and other groups to restore local populations decimated by the effects of Dutch elm disease on native or archaeophytic elms. The Cheshire Wildlife Trust, for example, planted numerous white elms on its reserves in the former Vale Royal district of the county.[14]
U. laevis is probably not native to the United Kingdom despite its random occurrence in the countryside, although the date and circumstances of its introduction have not survived. The earliest published references to the tree (as U. effusa, citing Willdenow) were in Sibthorp's Flora Oxoniensis (1794),[34] and (as U. effusa Willd. but without description) in Miller's posthumously revised Gardener's and Botanist's Dictionary (1807).[35] The first specimen to be reported in cultivation, in 1838, was at Whiteknights Park, Reading, which featured an elm grove;[36] the tree measured 63 ft (19 m) in height, suggesting it had been planted at the end of the 18th century.[37] However, the authenticity of the Whiteknights tree is a matter of contention; it flowered but did not set fertile seed, which suggested to Loudon that it might be U. campestris (U. minor 'Atinia'), or, on account of it not producing suckers, possibly U. montana (:U. glabra).[37] Moreover, Whiteknights was supplied by the Lee and Kennedy nursery of Hammersmith,[38] which is not known to have stocked U. laevis. A tree at Syon Park identified by Elwes & Henry as U. laevis was later considered by Bean as more closely resembling U. americana by dint of its symmetrical branch arching.[16] The species was not reported from the wild until 1943, with the discovery of a tree in a Surrey hedgerow.[39]
It is possible the tree's distribution was associated with Capability Brown (1716–1783), known to have favoured U. laevis, which he listed among his preferred "native" (sic) trees.[40] This could explain the existence of the seven old specimens discovered by Elwes in 1908 on Mount Pleasant within Ugbrooke Park, Devon,[15] designed by Brown in 1761.[41] Ugbrooke is four miles from Mamhead Park, which had earlier been planted with numerous exotic trees, notably holm oak, collected by its owner, merchant Thomas Ball ( d. 1749) during his commercial travels in Europe.[42][43] Ball's introductions were known to have been marketed by his head gardener William Lucombe, who in 1720 founded the first commercial nursery in the south-west at Exeter,[44] though an account of trees growing at Mamhead by Pince (grandson of Lucombe) in 1835 makes no mention of U. laevis nor of any other elms.[45] None of Lucombe's early catalogues are known to survive, and thus the introduction of U. laevis through south Devon cannot be confirmed. However, the tree does not feature in any of the surviving arboreta accessions lists, or catalogues of the larger, nationally famous, nurseries of the day, and its earliest-known mention in commerce remains in the south-west, in the catalogue of the Ford & Please nursery (as U. pedunculata) at Exeter circa 1836.[44] James Main mentions the tree as 'a native of Hungary' and in 1838 only to be met in 'ornamental plantations',[46] but by 1846 was 'becoming available in (UK) nurseries'.[47]
U. laevis, obtained from the Späth nursery of Berlin as U. effusa, was planted in Kew Gardens (1895),[15] in the Ryston Hall arboretum, Norfolk (1914),[48][49] and, re-propagated, in Cambridge University Botanic Garden (1909). Evidently the tree did not gain in popularity, and was overlooked or ignored by most authors of popular guides to trees in Britain during the 20th century, notably Mabey in his Flora Britannica.[50] The tree is also omitted from Keble-Martin's comprehensive Flora of Devon.[51]
It is not known whether U. laevis was introduced to Scotland before the early 20th century. Two of the three specimens supplied by the Späth nursery, Berlin, to the Royal Botanic Garden Edinburgh in 1902 as U. effusa may survive in Edinburgh, as it was the practice of the garden to distribute trees about the city;[52] the third specimen was in the garden itself.[53] Other examples can be found in the city, notably in Fettes College grounds opposite Inverleith Allotments, and at the entrance to North Merchiston Cemetery.[54] In Wales, two mature trees with numerous seedlings occur in a small wood at Rhydyfelin near Aberystwyth,[55] while another grows at Llandegfan, Anglesey. In Ireland, the tree is represented by a line of four at the Old Rectory, Kells Road, Ardee, County Louth (22 m or 72 ft, girth 3 m or 9.8 ft, October 2009),[56] and in the Channel Islands, by a clump near the well at La Seigneurie (Le Manoir), Sark.[57]
U. laevis, Hebden, Yorkshire Dales
U. laevis, Llandegfan, Anglesey
U. laevis, Sutton Veny, Wiltshire
U. laevis, Sutton Veny, Wiltshire
The two largest known trees in Europe are at Gülitz in Germany (3.1 m d.b.h.), and at Komorów in Poland (2.96 m d.b.h. in 2011), known as the Witcher. Other veterans survive at Casteau, Belgium (bole-girth 5.15 m), in Rahnsdorf near Berlin (bole-girth 4.5 m)[58][59] and in Ritvala, Finland (bole-girth 4.49 m).[60] A lane of Ulmus laevis is found at Eibergen, Netherlands (see Gallery below), while a large, mature specimen is found within the Alhambra, Granada.
Ulmus laevis has very occasionally been planted as an ornamental tree in the UK, and even more randomly in countryside hedgerows. The UK Champion is at Ferry Farm, on the banks of the Tamar at Harewood, Cornwall (27 m high, 1.8 m d.b.h. in 1997).[61] Other examples are few and far between though sometimes of considerable age, surviving amid diseased native elm in Cornwall at Torpoint,[62] and Pencalenick (21 m high, d.b.h. 1.75 m),[63] and near Over Wallop in Hampshire (16 m high, d.b.h. 1.3 m 2016)[64] The largest-known aggregation in England is the ring of 50 trees planted circa 1950 within a ring of common lime around a former ammunition dump on the elevated chalk of Salisbury Plain at Hexagon Wood, Larkhill, about 2 km (1.2 mi) north of Stonehenge.[14]
In the United States, a tree of 31.4 m (103 ft) in height (2015) grows at 3331 NE Hancock Street in Portland, Oregon; its age is not known.[65][66]
The timber of the white elm is of poor quality, the cross-grain causing problems when machined, and thus of little practical use, not even as firewood. The density of the timber is significantly lower than that of other European elms. However, owing to its rapid growth, tolerance of soil compaction, air pollution and de-icing salts, the tree has long been used for amenity planting in towns and along roadsides.[8]
U. laevis is easily grown from seed sown on ordinary compost and kept well-watered. However, viability can vary greatly from year to year, while the seed is remarkably short-lived. Germination should occur within one week even without heat, the best seedlings attaining as much as half a metre in their first year.[67] Softwood cuttings taken in June is also a reliable method; the cuttings strike very quickly, well within a fortnight, rapidly producing a dense matrix of roots.
Several putative varieties have been identified. A variety celtidea from what is now Ukraine was reported by Rogowicz in the middle of the 19th century, but no examples are known to survive. Another variety parvifolia has been reported from Serbia.[68] 'Simplicidens' is a very rare variety, the only example known to survive is at the National Botanic Garden of Latvia in Salaspils.
Compared with the other European species of elm, U. laevis has received scant horticultural attention, there being only eight recorded cultivars:
In Russia other ornamental forms are recognized: f. argentovariegata, f. rubra, and f. tiliifolia. A pyramidal form was reported in 1888 from the Fredericksfelde cemetery in Berlin by Bolle.[69] A line of similar monopodial trees grows (2019) on the island in the Lot at Entraygues, France.
U. laevis does not hybridize naturally, in common with the American elm (U. americana) to which it is closely related. However, in experiments at the Arnold Arboretum, it was successfully crossed with U. thomasii and U. pumila; no such crosses have ever been released to commerce.
{{cite journal}}
: Cite journal requires |journal=
(help)ISBN 9780956575005 {{cite web}}
: Cite uses generic title (help) Ulmus laevis Pall., variously known as the European white elm, fluttering elm, spreading elm, stately elm and, in the United States, the Russian elm, is a large deciduous tree native to Europe, from France northeast to southern Finland, east beyond the Urals into Kyrgyzstan and Kazakhstan, and southeast to Bulgaria and the Crimea; there are also disjunct populations in the Caucasus and Spain, the latter now considered a relict population rather than an introduction by man, and possibly the origin of the European population. U. laevis is rare in the UK, although its random distribution, together with the absence of any record of its introduction, has led at least one British authority to consider it native. NB: The epithet 'white' elm commonly used by British foresters alluded to the timber of the wych elm.
The species was first identified, as Ulmus laevis, by Pallas, in his Flora Rossica published in 1784. The tree is allogamous and is most closely related to the American elm U. americana.
Endemic to alluvial forest, U. laevis is rarely encountered at elevations above 400 m. Most commonly found along rivers such as the Volga and Danube, it is one of very few elms tolerant of prolonged waterlogged, anoxic ground conditions. The species is threatened by habitat destruction and disturbance in some countries, notably Spain. Flood control schemes are particularly harmful, as seed dispersion is reliant on floods, while abstraction from aquifers lowering ground water levels has compromised the development of the trees.
Although not possessed of an innate genetic resistance to Dutch elm disease, the species is rarely infected in western Europe.
La longtiga ulmo (Ulmus laevis) estas granda falfolia arbo indiĝena en Eŭropo, ekde Francujo [1] nordoriente ĝis suda Suomujo, oriente tiel fore kiel Uralo, kaj sudoriente ĝis Bulgarujo kaj Krimeo; estas ankaŭ disa populacio en Kaŭkazo. Plie, eta nombro da arboj trovitaj en Hispanujo nuntempe estas konsiderita kiel relikvan populacion pli ol perhoman enmeton, kaj eble la originon de la eŭropa populacio[2].
Esence endemia en aluvia arbaro, oni malofte trovas ĝin je altitudo super 400 m [3]. Plej kutime trovita laŭlonge de riveroj kiaj Volgo kaj Danubo, ĝi estas unu el la tre maloftaj ulmoj kiuj toleras daŭre inundajn grundojn. Tiu palearktisa specio estas alogama kaj plej malfore parenca al amerika ulmo (Ulmus americana).
La longtiga ulmo (Ulmus laevis) estas granda falfolia arbo indiĝena en Eŭropo, ekde Francujo nordoriente ĝis suda Suomujo, oriente tiel fore kiel Uralo, kaj sudoriente ĝis Bulgarujo kaj Krimeo; estas ankaŭ disa populacio en Kaŭkazo. Plie, eta nombro da arboj trovitaj en Hispanujo nuntempe estas konsiderita kiel relikvan populacion pli ol perhoman enmeton, kaj eble la originon de la eŭropa populacio.
Esence endemia en aluvia arbaro, oni malofte trovas ĝin je altitudo super 400 m . Plej kutime trovita laŭlonge de riveroj kiaj Volgo kaj Danubo, ĝi estas unu el la tre maloftaj ulmoj kiuj toleras daŭre inundajn grundojn. Tiu palearktisa specio estas alogama kaj plej malfore parenca al amerika ulmo (Ulmus americana).
Ulmus laevis, el olmo blanco europeo, olmo temblón u olmo pedunculado es un gran árbol de hoja caduca, perteneciente a la familia de las ulmáceas, cuya área de distribución es el Centro, Este y Sureste de Europa, así como Asia Menor; va desde el noreste de Francia al sur de Finlandia, y por el este llega hasta los Urales y por el sureste hasta Bulgaria y Crimea; hay también una población separada en el Cáucaso. Además, un pequeño número de árboles de esta especie que se han encontrado en España son considerados actualmente una población relicta más que una introducción de la mano del hombre, y posiblemente el origen de la población europea.[1]
Esencialmente endémico del bosque aluvial, rara vez se encuentra a una altura de más de 400 m.[2] Más frecuentemente se encuentra a lo largo de ríos como el Volga y el Danubio, es uno de los pocos olmos tolerantes a condiciones del terreno inundadas y anóxicas. El olmo temblón es alógamo y está estrechamente emparentado con el olmo americano U. americana.
El árbol tiene una altura similar al olmo montano, aunque menos simétrico, con una estructura de ramas más floja y una coronación menos claramente redondeadas. Alcanza típicamente una altura y anchura de> 30 m, con un tronco hojas son caducas, alternas, simples elíptica con punta afilada, relativamente delgada, a menudo de textura casi como de papel y muy traslúcidas, con envés tomentoso. Las flores apétalas, polinizadas por el viento, aparecen antes que las hojas en primavera, se producen en racimos de 15-30; tienen 3-4 mm de ancho sobre tallos de 20 mm de largo. El fruto es un alado samara ciliado margen, la única semillaredondeada de 5 mmm madura a finales de la primavera. Este árbol es el que se distingue más fácil de entre otros olmos europeos por los largos tallos de las flores, y es el que está más estrechamente relacionado con el olmo americano U. americana, del cual difiere principalmente en la forma copa irregular y frecuentes brotes pequeños en el tronco.[3][4][5]
Al igual que otros olmos europeos, las poblaciones naturales del olmo temblón tienen poca resistencia innata a la grafiosis, aunque la investigación por Cemagref ha aislado clones capaces de sobrevivir a la inoculación con el hongo causal, perdiendo inicialmente [6] una situación poco común en el oeste de Europa. La investigación en España[7] ha indicado que es la presencia de un triterpeno, alnulin, lo que hace que la corteza del árbol sea poco atractiva para los escarabajos. De ahí que el declive de la especie en Europa occidental se deba principalmente a la deforestación en los valles fluviales, no a la enfermedad.
La especie tiene una sensibilidad de leve a moderada al Elm Yellows, pero una sensibilidad muy baja para el escarabajo de la hoja del olmo Xanthogaleruca luteola.[8]
Aunque ideal para las condiciones del suelo húmedo, el árbol puede seguir creciendo, aunque más lentamente, en sitios secos incluyendo colinas cretácicas. Sin embargo, un factor primordial en la elección de un sitio es la exposición. El olmo temblón es de madera relativamente débil, mucho más que el olmo de Lock (Ulmus minor), y por ello es una elección inapropiada para lugares con mucho viento. En los ensayos en el sur de Inglaterra por Butterfly Conservation, los árboles jóvenes de menos de 5 m de altura fueron gravemente dañados por las ráfagas de 40 nudos (75 kmh) en pleno verano.
Esta especie nunca se introdujo ampliamente en los EE. UU., pero está representado en varios arboretos. En el Lejano Oriente, el árbol ha sido plantado en la provincia de Xinjiang y otros lugares en el norte de China; la plantación en la ciudad de Tongliao se sabe que ha sido particularmente exitosa. Se sabe que también se ha introducido el olmo temblón en Australia.[9] En los últimos años, el árbol ha disfrutado de un pequeño renacimiento en Inglaterra. Es un huésped popular para las larvas de la mariposa Satyrium W-album en toda Europa, por ello lo panta Butterfly Conservation y otros grupos para restablecer las poblaciones locales diezmadas por los efectos de la grafiosis sobre los olmos nativos o arqueofíticos.[10] El Cheshire Wildlife Trust, por ejemplo, está plantando 1000 olmos temblones en sus reservas en el antiguo distrito de Vale Royal.
La madera del olmo temblón es de mala calidad y por lo tanto de poca utilidad para el hombre, ni siquiera como leña. Su densidad es considerablemente menor que el de otros olmos europeos.
Por lo general, es fácil de cultivar a partir de semilla sembrada a una profundidad de 6 mm en compost normal y bien regado. Sin embargo, como la viabilidad de las semillas puede variar mucho de año en año, puede ser más fiable el método de esquejes tomados en junio. Los esquejes brotan rápidamente, bien dentro de quince días, produciendo rápidamente una matriz densa de raíces.
Los tres mayores árboles conocidos en Europa se encuentran en Toledo en España (3 metros de tronco y 34 metros de alto con más de 500 años), Gülitz en Alemania (3 m de ancho a la altura del pecho) y Komorów en Polonia (2,96 m). El Campeón del Reino Unido está en Ferry Farm, Harewood, Cornualles (27 m de alto, 1,8 m). Otros ejemplos en el Reino Unido son pocos y distantes entre sí, pero a veces de gran edad. Varios sobreviven en medio de olmos nativos enfermos cerca de Torpoint en Cornualles; [4]; otros se pueden encontrar en Edimburgo (La zona de Meadows); Londres (Riverside Walk, cerca del Real Jardín Botánico de Kew y en Peckham y Tooting); Chelmsford (junto al Chelmer en el Campus de Rivermead) [2009]; Brighton & Hove; y cerca de St. Albans. En los EE. UU., un árbol con fama de magnífico crece en Portland, Oregón, pero sus dimensiones y edad no se conocen.
La especie no está dividida en las subespecies o variedades. Una variedad celtidea (a veces tratada como una especie) de lo que hoy es Ucrania fue documentada por Rogowicz a mediados del siglo XIX, pero no se conocen ejemplos supervivientes.
En Rusia se conocen varias formas decorativas: f. aureovariegata, f. argentovariegata, f. rubra y f. tiliifolia.
En comparación con las especies europeas U. glabra y U. minor, U. laevis ha recibido escasa atención hortícola, habiendo sólo cinco cultivares registrados, ninguno de los cuales se sabe que siga cultivándose, con la posible excepción de 'Colorans' y 'Pendula': Aureovariegata, Colorans, Ornata, Pendula, Punctata, Urticifolia.
U. laevis no hibrida naturalmente, algo que tiene en común con el olmo americano U. americana con el que está estrechamente relacionado. Los pocos casos reportados de hibridación artificial en el siglo XIX son considerados sospechosos.
La investigación sobre Ulmus laevis Pall. en España está encabezada por el Dr. D. Luis Alfonso Gil Sánchez (catedrático de la Universidad Politécnica de Madrid) dentro del programa de Mejora de los Recursos Genéticos de los Olmos Ibéricos. El estudio de las poblaciones relictas del sur peninsular,las cuales parecen ser el origen de la especie en Europa, se está llevando a cabo por el Dr. D. Raúl Tapias Martín de la Universidad de Huelva.
Ulmus laevis fue descrito por Peter Simon Pallas y publicado en Flora Rossica 1(1): 75, t. 48, f. F. 1784.[11]
Ulmus: nombre genérico que es el nombre clásico griego para el olmo.[12]
laevis: epíteto latíno que significa "dentado"[13]
Ulmus laevis, el olmo blanco europeo, olmo temblón u olmo pedunculado es un gran árbol de hoja caduca, perteneciente a la familia de las ulmáceas, cuya área de distribución es el Centro, Este y Sureste de Europa, así como Asia Menor; va desde el noreste de Francia al sur de Finlandia, y por el este llega hasta los Urales y por el sureste hasta Bulgaria y Crimea; hay también una población separada en el Cáucaso. Además, un pequeño número de árboles de esta especie que se han encontrado en España son considerados actualmente una población relicta más que una introducción de la mano del hombre, y posiblemente el origen de la población europea.
Selo postal de UcraniaEsencialmente endémico del bosque aluvial, rara vez se encuentra a una altura de más de 400 m. Más frecuentemente se encuentra a lo largo de ríos como el Volga y el Danubio, es uno de los pocos olmos tolerantes a condiciones del terreno inundadas y anóxicas. El olmo temblón es alógamo y está estrechamente emparentado con el olmo americano U. americana.
Künnapuu (Ulmus laevis) on jalakaliste sugukonda jalaka perekonda kuuluv mitmeaastane ühekojaline lehtpuu.
Puu kõrgus võib ulatuda umbes 30 meetrini. Taime õied ilmuvad enne lehti varakevadel; tuultolmleja. Puu juurestik on pinnapealne.
Künnapuu sarnaneb üsnagi jalakaga. Künnapuu lehed on siledad (jalakal karedad), leherood ei hargne (jalakal mõned leherood hargnevad), lehelaba alus on ebasümmeetrilisem kui jalakal.
Künnapuu looduslik levila on Euroopa: Kirde-Prantsusest Lõuna-Soomeni, ka Bulgaaria kaguosas ja Krimmis, eraldi populatsioon ka Kaukasuses.
Enamasti kasvab jõgede kaldapiirkonnas.
Künnapuu eestikeelne nimetus on seotud tema kasutamisega atrade valmistamiseks, milleks ta sobib kõva puidu tõttu.
Künnapuud kasvatatakse Eestis ka ilupuuna. Künnapuu on Eestis kaitsealune liik (III kategooria).
Selles artiklis on kasutatud ingliskeelset artiklit en:Ulmus laevis seisuga 6.03.2008.
Künnapuu (Ulmus laevis) on jalakaliste sugukonda jalaka perekonda kuuluv mitmeaastane ühekojaline lehtpuu.
Zumar dilindaria (Ulmus laevis) zuhaitz hosto-erorkorra da, klima epel-hezeetako urertzetan aurkitzen dena, ibai handien inguruan edo lurzoru hezeetan zehar. Gune urperatuetan, hau da, baldintza anoxikoetan bizirauteko gaitasuna duen zumar bakarretakoa da. Europa erdian eta ekialdean zehar banatzen da. Europan arrarotzat hartzen da eta uholdeak ohikoak diren guneetan babestuz aurrera egiten du. Gainontzeko zumarretatik erraz bereizten da lorek zintzilikariak eta hauen pedizeloa luzea dutelako, samararen ertzak ziliatuak dituelako eta hosto azpialde guztia ilaunduna delako. Amerikar zumarrarekin (U. americana) estuki erlazionaturik dago; alogamoak dira. Polena eta haziak haizearen bidez banatzen ditu.
30 m-rainoko zuhaitza da eta ale helduetan enborra zuzena eta azala zartatua izaten da. Enborraren diametroa bi m baino gutxiagokoa da bularraren altuera inguruan. Zumar hostozabalaren (U. glabra) antzeko altuera du, baina itxuraz ez da horren simetrikoa adarren egitura irregularragoa delako eta ez delako horren borobila. Adabegiak pitin bat ilaundunak dira. Sustrai-sistema zabala da baina ez oso sakona. Horregatik, sustraiek moldapen gisa enborraren oinean kontrahorma itxurako ohol bereizgarriak eratzen dituzte.
Hosto-erorkorreko zuhaitza da. Hostoak suborbikularrak dira, oina nabarmenki asimetrikoa dute eta lobulua nahiko handia da, 13 mm-koa. Lobuluaren luzera pezioloarenaren berdina da gutxi gorabehera. Txandakatuak dira, akuminatuak, eliptikoak, nahiko argalak eta 6-12 cm-ko luzerakoak. Ertza bitan zerratua dute, zumar hostozabalaren moduan eta pezioloa laburra da, 12 mm-koa. Azpialde guztia ilaunduna da, ile grisaxka luze eta finekin. Nerbiazioa pinatua da, 20 nerbiotarainokoa.
Loreak hermafroditak dira eta zintzilikariak dira, kandu luzeetan kokatuak. Zimetan biltzen dira, 15-30 loreko sortetan eta oso ugariak dira. Zumar hostozabalean bezala, periantoa monoklamideoa da ez duelako petalorik. Periantoaren lobuluak asimetrikoak dira. Pedizeloak 35 mm-rainokoak izaten dira, nabarmenki luzeak beste zumarrekin konparatzen bada. Anemofiloak dira eta udaberrian hostoak agertu baino lehen loratzen dira.
Samara da fruitua, hazia erdian duen fruitu obalatua. Bereizten da hegalen ertza ziliatua delako. Puntan muxarradura sakon bat du. Hazia fruituaren erdian eta muxarretik urrun kokatzen da.
Europa erdialdean, ekialdean eta hego-ekialdean aurkitzen da, baita Asia Txikian ere. Frantzia ipar-ekialdetik Finlandia hegoalderaino zabaltzen da, ekialdean Uraletaraino eta hego-ekialdean Bulgaria eta Krimearaino iristen da. Inguru hauetan arraroa edo galtzeko zorian dagoen espeziea da.
Orain gutxi arte, Iberiar penintsula iparraldeko zumar dilindariaren aleak, hasiera batean landatutako aleetatik naturalizatu zirela uste zen. Duela gutxiko azterketa batzuek (Fuentes-Utrilla 2008) baieztatu dute populazioen izaera espontaneoa dela. Espeziea azken izotzaldietan zehar klima leunagoko babeslekuetan mantendu da. Beraz, Zamora, Soria, Nafarroa eta Gipuzkoako populazioak espontaneoak eta erreliktikoak kontsideratzen dira.
Euskal Herrian ipar erdiko ibai batzuen ertzetako ibar-basoetan aurkitzen da eta, populazio honek berezko banaketaren hegoaldeko muga osatzen du. Gipuzkoako eta Nafarroako hainbat erreketan ezagutzen da, hala nola Urola (Zumaia eta Azpeitia udalerrien artean), Agauntza (Ataunen) eta Araxesen (Gaztelu eta Lizartza arteko gune babestuan). Populazio hauek nahiko ugariak dira, bereziki Urola errekakoa eta adin desberdinetako aleek osatzen dute. Arabako Batan ibaian erreferentzia bat dago, baina ez da espontaneoa kontsideratzen.
Habitat bereko espezie batzuk:
Ur-bazterretako espeziea da; ibaien inguruan, aintziren ertzetan eta leku hezeetan aurki daiteke, lurzoru fresko eta sakonetan. Banaketaren erdialdean dauden baso-estepetako lurzoru lehorrak jasateko gai da. Gutxitan aurkituko dugu 400 m-ko altitudetik gora. Baldintza anoxikoak jasateko gai den zumar bakarrenetakoa da.
Udaberri bukaeran (apirila-maiatza) hazia heltzen da eta anemokoria ematen da. Ur bazterretako habitatetan, fruituak ur gainean geratzen direnez distantzia handiagoak koloniza ditzake.
Apaingarri modura erabiltzen da bereziki eta ikerketa ugari egin dira landaketa metodologia eta banaketaren inguruan.
Grafiosiarekiko sentibera den arren, ez da kontsideratzen gaixotasun honek asko kaltetzen duenik, banaketaren mendebaldean behintzat. Ikerketek erakutsi dute Scolytus scolytus kakalardoak, hau da grafiosi gaixotasuna eragiten duen onddoaren bektoreak, ez duela zumar dilindaria gustuko bazka gisa.
Ez da kontsideratzen arriskuan dagoen espeziea denik, baina taxon sentibera da. Erliebe baxuko ur-bazterretan hazten denez, deforestazioaren, nekazaritzaren eta industriarako lurzoruaren drainatzearen eraginez, espezie honek habitat ugari galdu ditu. Gaur egun, populazio gehienen banaketa area txikia da eta gainera nahiko isolatuak daude. Honek, populazio naturalei izaera erreliktikoa eman die. Populazio espontaneo autoktonoetan, erosio genetikoa gertatzeko arriskua dago, naturalizatu berri diren populazioz inguratuak daudelako eta bi hauen gurutzaketa jazo daitekeelako.
Zenbat populazio dauden ez dakigunez, EAEko flora baskularraren zerrenda gorrian datu gutxiegi (DD) moduan sailkatu da.
Zumar dilindaria (Ulmus laevis) zuhaitz hosto-erorkorra da, klima epel-hezeetako urertzetan aurkitzen dena, ibai handien inguruan edo lurzoru hezeetan zehar. Gune urperatuetan, hau da, baldintza anoxikoetan bizirauteko gaitasuna duen zumar bakarretakoa da. Europa erdian eta ekialdean zehar banatzen da. Europan arrarotzat hartzen da eta uholdeak ohikoak diren guneetan babestuz aurrera egiten du. Gainontzeko zumarretatik erraz bereizten da lorek zintzilikariak eta hauen pedizeloa luzea dutelako, samararen ertzak ziliatuak dituelako eta hosto azpialde guztia ilaunduna delako. Amerikar zumarrarekin (U. americana) estuki erlazionaturik dago; alogamoak dira. Polena eta haziak haizearen bidez banatzen ditu.
Kynäjalava eli vanhan kansan kielellä kynneppää (Ulmus laevis) on jalavien (Ulmus) sukuun kuuluva jalo lehtipuu. Kynäjalava oli pitkään ainoa rauhoitettu puulaji Suomessa. Sittemmin myös vuorijalava on rauhoitettu.
Kynäjalava kasvaa yleensä 12–20 metriä korkeaksi puuksi, joka kasvattaa myös juurivesoja. Latvus on leveä ja kupumainen ja oksat kasvavat lähes vaakasuoraan. Kuluvan kesän kasvainranka on tavallisesti karvainen. Kukinta tapahtuu keväällä ennen lehtien puhkeamista. Lehtisilmut ovat pitkänomaisia ja suippoja, silmusuomut ovat vaaleanruskeita ja tummakärkisiä. Lehdet ovat oksissa kierteisesti, ja ne ovat korvakkeettomia ja lyhytruotisia. Lehtilapa on 7–15 cm pitkä, ehyt, laidaltaan toissahainen, vastapuikean tai leveänsoikean muotoinen ja tyvestä hyvin epämukainen. Päältä lehti on sileä, alta tasaisesti karvainen tai kokonaan kalju. Lehtien sivusuonet ovat tavallisesti haarattomia ja sivusuonten hangoissa ei ole karvatupsuja.[1][2]
Yksikotisen kynäjalavan kukinto on harsu terttu. Pienet kukat ovat pitkäperäisiä. Kukan kehä yhdislehtinen, 4- tai 5-liuskainen ja väriltään rusehtava. Kukat ovat kaksineuvoisia ja niissä on heteitä 4 tai 5, emejä on yksi. Suomessa kynäjalava kukkii toukokuussa. Hedelmä on pitkäperäinen, pyöreähkö, siipipalteinen pähkylä, joka on 10–12 mm pitkä ja 8–9 mm leveä. Siipipalle on ripsilaitainen ja sen kärkilovi on matala eikä ulotu siemenlokeroon.[1][2]
Toinen Suomessa luonnonvaraisena tavattava jalavalaji, vuorijalava (Ulmus glabra), on kynäjalavaan verrattuna suurempikokoinen, sen lehdet ovat kapeampia, vähemmän epämukaisia, päältä karheita ja sivusuonet kaksihaaraisia.[1]
Kynäjalavan levinneisyys käsittää suuren osan Eurooppaa aivan läntisintä osaa lukuun ottamatta. Läntisimmät esiintymät ovat Ranskassa, Saksassa, Tanskan koillisrannalla, Ruotsin Öölannissa ja Suomessa, ja itäisimmät Uralilla Venäjällä.[3] Itä- ja Keski-Euroopassa kynäjalava ja vuorijalava esiintyvät samoilla alueilla. Suomessa kynäjalavaa kasvaa erityisesti Kokemäenjoen vesistön keskusjärvien alueella Etelä-Hämeessä. Vakain kanta kasvaa Vanajaveden rannoilla lähinnä Valkeakoskella ja sen lähikunnissa, Pyhäjärven sekä Kuloveden maisemissa. Toinen, paljon pienempi keskittymä sijaitsee Lohjanjärven seuduilla ja kolmas Ruotsinpyhtään Taasianjoelta. Muualta Etelä-Suomesta löytyy yksittäisiä pieniä esiintymiä. Luonnonvaraisia puumaisia kynäjalavia lienee Suomessa noin 2 000 yksilöä.[4] Vuorijalavaan verrattuna kynäjalavan esiintymisalue Suomessa on huomattavasti suppeampi.[1] Erikoiseen levinnäisyyteen vaikuttanee se, että laji lienee levinnyt Skandinaviaan lämpimällä kaudella noin 6 000 vuotta sitten, jolloin Suomen nykyrannikot olivat Litorinameren peitossa ja vetten mukana kelluvat siemenet osuivat lähelle nykyisiä kasvuinseutuja.[5]
Kynäjalava kasvaa vuorijalavaa kosteammissa paikoissa, kuten järvien ja lampien rehevissä rantalehdoissa, varsinkin rantatörmissä ja järvenlaskun paljastamilla rantatasanteilla. Lajia tavataan myös lehtokallioilla ja puronvarsissa. Kynäjalava sietää erittäin hyvin tulvaa. Kynäjalavaa on jonkin verran istutettu myös koristepuuksi ja esiintyy joskus asutuksen lähellä villiintyneenä.[1][4]
Kynäjalavan esiintymiä on vähentänyt vuosisatainen rantalehtojen raivaus pelloiksi. Aikaisemmin rantalaidunnus haittasi lajin uudistumista. Nykyään Vanajaveden säännöstely on vähentänyt kevättulvia, joka on johtanut kuusien yleistymiseen kynäjalavien kasvualueille.[4] Edelleen jatkuu rantarakentaminen ja rantojen "siistiminen" risukoista, jolloin menetetään nuorta jalavakasvustoakin.[5] Vakava uhka Suomen molemmille jalavalajeille olisi jalavataudin leviäminen Suomeen.[4] Myös vieraslajina ilmaantunut suurkokoinen heinäkasvi isosorsimo tuntuu vievän kynäjalavalta elintilaa.[5]
Kynäjalavaa kasvatetaan jonkin verran puisto- ja kujannepuuna. Viljeltynä laji menestyy sopivilla kasvupaikoilla Oulun korkeudelle saakka.[2] Aikaisemmin nuoria kynäjalavia käytettiin tarvepuuna varsinkin hevosten luokkien valmistamiseen.[4]
euroopanpähkinäpensas · halava · harmaaleppä · hieskoivu · jokipaju · kaunopihlaja · korpipaatsama · kotipihlaja · kynäjalava · metsähaapa · metsälehmus · metsäomenapuu · metsävaahtera · mustuvapaju · orapaatsama · outapaju · raita · rauduskoivu · ruotsinpihlaja · saarni · suippoliuskaorapihlaja · suomenpihlaja · talvikkipaju · tammi · tervaleppä · tunturikoivu · tuomi · tylppäliuskaorapihlaja · vuorijalava
Kynäjalava eli vanhan kansan kielellä kynneppää (Ulmus laevis) on jalavien (Ulmus) sukuun kuuluva jalo lehtipuu. Kynäjalava oli pitkään ainoa rauhoitettu puulaji Suomessa. Sittemmin myös vuorijalava on rauhoitettu.
L'Orme lisse, orme blanc ou orme pédonculé (Ulmus laevis) est une espèce d'arbres de la famille des Ulmacées.
Cette description est inspirée de celle de Christian You, 2012.
Forêts alluviales (alliance de l’Alnion glutinosae) et de l’aulnaie-frênaie (alliance de l’Alno Padion) ordre des Fagetalia sylvaticae ; c’est une espèce de demi-ombre sur des matériaux alluviaux fins, limono-argileux, riches, neutres à légèrement acides.
L’orme lisse est essentiellement présent au nord de la partie occidentale de l'Écozone paléarctique. Devenu rare à l'état naturel (du fait notamment de la graphiose), il est cependant présent sur la majeure partie du territoire de la France métropolitaine, à l'exception notamment des zones suivantes : majeure partie du Midi-Méditerranéen et des Alpes, Pays basque, tiers nord de Nouvelle-Aquitaine, Maine, Haute-Normandie, Artois[1].
De croissance assez rapide, le bois de l’Orme lisse est mou, peu coloré et peu durable, à l'exception notable de la loupe d'orme recherchée en ébénisterie d'art.
L'Orme lisse, orme blanc ou orme pédonculé (Ulmus laevis) est une espèce d'arbres de la famille des Ulmacées.
Vez (vezika, treperavi brijest, lat. Ulmus laevis) do 30 m visoko stablo široko zaobljene krošnje, sivo-smeđe kore i žilava lika, koje je odlično za vezanje.
Grančice su do druge godine dlakave, dosta tanke. Lišće je najšire u sredini, ozdo dlakavo. Postrane žilice gornjeg dijela plojke nikad se ne razgranjuju. Cvjetovi i plodovi stoje na dugačkoj stapci. Oni čine ovelike kitice i vise. Pupovi su oštri, goli, svijetlo smeđi, s tamnim rubovima ljusaka. Plod na rubu krilca je dlakav. Sjeme se nalazi u sredini ploda.
Raste u sjevernoj i srednjoj Europi, te zapadnoj Aziji. Najrasprostranjeniji je sjeverno od Alpa. Raste pretežno u nizinama.
U okviru prirodnog areala rasprostranjenosti vrsta je vezana za aluvijalne šume, i rijetko prelazi visine iznad 400 m.[1] Najčešća je duž rijeka, kao što su Volga i Dunav, i predstavlja jednu od rijetkih vrsta brijesta koja je toleranta na duža plavljenja, i anaerobne uvjete tla, ali ima veće zahtjeve prema svijetlosti od poljskoga brijesta. Živi do 400 godina. Iako nema urođenu genetsku otpornost prema holandskoj bolesti brijesta, vrlo rijetko obolijeva. Najsrodniji je s američkim brijestom.
Ovaj članak uključuje tekst iz Hrvatske enciklopedije, objavljivane od 1941. do 1945. godine, koja je javno dobro.
Vez (vezika, treperavi brijest, lat. Ulmus laevis) do 30 m visoko stablo široko zaobljene krošnje, sivo-smeđe kore i žilava lika, koje je odlično za vezanje.
Dołhošiškaty wjaz (Ulmus laevis) je rostlina ze swójby wjazowych rostlinow (Ulmaceae).
Dołhošiškaty wjaz je štom, kotryž docpěje wysokosć wot 35 m.
Łopjena docpěwaja dołhosć wot 6 hač do 12 cm, su horjeka mutne błyšćace, zelene, deleka šěrozelene a njesu krótke mjechke kosmy.
Kćěje wot měrca hač do apryla. Kćenja so před łopjenami jewja.
Płód docpěwa dołhosć wot 1 hač do 1,4 cm a ma na kromje mikawčkowane křidleško. Symjo je někak w srjedźišću.
Rosće we łučinowych lěsach, wosebite wulkich rěčnych dołow. Ma radšo wot sakanja włóžne, wutkate a bazowe hlinjane a běłohlinjane pódy.
Dołhošiškaty wjaz (Ulmus laevis) je rostlina ze swójby wjazowych rostlinow (Ulmaceae).
L'olmo bianco (Ulmus laevis Pall., 1784), noto anche come olmo ciliato, è un grande albero della famiglia Ulmaceae proprio delle pianure d'Europa.[2]
L'olmo bianco o ciliato è un albero alto fino a 30 metri, a foglia caduca.
Le foglie, lunghe al massimo 10 cm, sono asimmetriche alla base della lamina e sensibilmente dentate. Le nervature, a differenza di quelle di Ulmus minor, non sono ramificate. La pagina inferiore è vellutata ("laevis" in latino significa appunto "vellutato").
I fiori appaiono precocemente a primavera, prima delle foglie. Sono riuniti in infiorescenze, hanno piccioli lunghi circa 2 cm e sono privi di petali. L'impollinazione è anemofila.
Il frutto, una samara, si distingue da quello degli altri olmi per essere lungamente peduncolato e finemente ciliato sui bordi: questo fatto gli conferisce il nome di "olmo ciliato". Ogni samara contiene un unico seme rotondo, di circa 5 mm. Anche le samare appaiono precocemente sulla pianta, appena prima dell'apertura delle gemme o insieme alle prime foglioline, e prima di maturare sono di colore verde. Questo fa sì che a un esame superficiale possano essere scambiante per foglioline.
I rametti, molto fini e privi di peluria (a differenza di quelli di Ulmus glabra), hanno piccole gemme alterne.
L'olmo ciliato predilige i terreni fertili e freschi, ricchi di azoto e con pH neutro o sub-acido.
È una specie meso-igrofila, cioè trova le migliori condizioni di crescita in terreni umidi ma non paludosi. Sopporta però per breve tempo anche terreni molto ricchi di acqua o, all'opposto, moderatamente asciutti. La capacità di tollerare situazioni di terreno sensibilmente differenti da quella ottimale, è una caratteristica che accomuna molte specie di olmo.
Preferisce situazioni di mezz'ombra.
L'olmo bianco è una specie tipicamente europea. Il suo areale naturale si estende dalla Francia centro-settentrionale alla Russia (Urali, Crimea); a nord arriva fino alla Finlandia meridionale, a sud fino alla Grecia settentrionale. Popolazioni disgiunte si trovano in Spagna (dove potrebbe essere un relitto dell'era glaciale) e sul Caucaso.
Nel suo areale naturale, l'olmo ciliato supera raramente l'altitudine di 400 m.
In Italia è presente sporadicamente nel centro-nord, ma il suo indigenato è considerato dubbio da molti autori: si tratterebbe, insomma, di una specie piantata in occasione di rimboschimenti e cure colturali ai boschi, anche per la sua minore sensibilità alla grafiosi.
L'olmo bianco è stato piantato in varie parti del mondo (in particolare in Inghilterra, in Nordamerica, in Cina e in Australia), ma in nessuna di queste è veramente comune.
Come gli altri olmi, nel sud Europa è governato spesso a ceduo per la sua buona capacità pollonifera e per il fatto che il tronco è difficilmente dritto e cilindrico. Nel nord Europa presenta portamenti migliori. Difficile da fendere, è utilizzato spesso come legna da ardere o per realizzare parquet o, se governato a fustaia, in ebanisteria.
Forse il più grande esemplare conosciuto si trova a Gülitz, in Germania, e ha una circonferenza di 9,7 m e un'età stimata tra 400 e 700 anni.
L'olmo bianco (Ulmus laevis Pall., 1784), noto anche come olmo ciliato, è un grande albero della famiglia Ulmaceae proprio delle pianure d'Europa.
Vinkšna, terminologijoje paprastoji vinkšna (lot. Ulmus laevis, vok. Flatter-Ulme) – guobinių (Ulmaceae) šeimos, guobų (Ulmus) genties medis.
Savaime paplitusi Europoje nuo Prancūzijos iki Uralo kalnų, šiaurės rytuose iki pietų Suomijos, pietryčiuose iki Krymo pusiasalio bei pietryčių Balkanų (Bulgarijos). Taip pat izoliuotas jų arealas yra Kaukaze bei negausiai aptinkama Iberijos pusiasalyje.
Apyretė, vietinių Lietuvos medžių rūšis. Auga upių šlaituose, pavienių medžių pasitaiko lapuočių miškuose derlingame drėgname dirvožemyje.
Iki 40–50 metų amžiaus medžiai auga labai greitai, vėliau jų augimo tempai sulėtėja. Medis užauga iki 35 m aukščio su iki 2 m skersmens kamienu.
Aukščiausia žinoma vinkšna auga Olandijos Houthem mieste, jos aukštis 32,20 m, kurią 2011 metais išmatavo Leo Goudzwaard.
Didžiausią kamieno skersmenį turi Vokietijos Brandenburgo žemėje, Giulico-Reco (Gülitz-Reetz) mieste augantis medis, jo kamieno skersmuo krūtinės aukštyje 3,1 m. Lenkijos Komoruvo (Komorów) kaimelyje (Świdnica apygarda) auganti paprastoji vinkšna turi 2,96 m skersmens kamieną.
Gyvena iki 300-500 metų.
Laja tanki, plačiai elipsiška. Kamieno žievė suaižėjusi. Stambiosios šakos auga į viršų, plonosios svyra žemyn. Ūgliai šviesiai rudi, plaukuoti. Lapai pailgi, atvirkščiai kiaušiniški arba elipsiški, nesimetrišku pagrindu, nusmailėjusia viršūne, dvigubai pjūkliškais kraštais, šiurkštūs, tamsiai žaliai plika viršutine ir šviesesne, plaukuota, ryškiai gyslota apatine puse. Žiedai rausvi, smulkūs, dvilyčiai ant trumpo kotelio. Apyžiedis netaisyklingos varpelio formos. Kuokeliai 6-8. Piestelė viena. žiedai apdulkinami vėjo. Vaisius - pailgai rutuliški, įkirpta viršūne, blakstienotais kraštais, gelsvai rudi, ilgakočiai sparnavaisiai.
Žydi balandžio mėn., prieš skleidžiantis lapams.
Mediena prastos kokybės, nors tinka stalių gaminiams, apdailai, papuošalams. Nuo seno sodinama miestams ir kaimams apželdinti.
Mokslinio, lotynų kalba šios medžių rūšies pavadinimo autorius Peter Simon von Pallas, gyvenęs 1741-1811 metais.
Pavasarį žydintys augalai, Živilė Lazdauskaitė, Vilnius, Mokslas, 1985, 152 psl.
Iliustruotas Lietuvos augalų genčių vardynas · Lietuvos vietinės medžių ir krūmų rūšys · Lietuvos išskirtiniai medžiai · Lietuvos svetimžemė dendroflora · Pasaulio išskirtiniai medžiai
Miškas · Miško skliautas · Lietuvos miškai · Pasaulio miškai (šalys pagal miškų plotą) · Miškų nykimas (neteisėtas miško kirtimas)
Miškininkystė (ekologinė miškininkystė) · Miško atkūrimas · Įveisimas · Miškų ūkis · Miškų urėdija · Girininkija · Eiguva · Lietuvos miškų institutas
Vinkšna, terminologijoje paprastoji vinkšna (lot. Ulmus laevis, vok. Flatter-Ulme) – guobinių (Ulmaceae) šeimos, guobų (Ulmus) genties medis.
Paprastosios vinkšnos žiedai Paprastosios vinkšnos šakelė su lapais ir sėklomis Sėklos Paprastosios vinkšnos lapas rudenyje Paprastosios vinkšnos kamieno pagrindas Medis pavasaris Ulmus laevisDe fladderiep of steeliep (Ulmus laevis) is een boom die behoort tot de iepenfamilie (Ulmaceae). De boom komt van nature voor in Europa tot Bulgarije en de Krim met een niet aansluitende populatie in de Kaukasus. De boom komt vooral voor langs de Wolga en de Donau in hardhoutooibossen. De boom kan goed tegen periodieke hoge waterstanden. Bomen van autochtone herkomst komen in Vlaanderen nog op een tiental plaatsen voor.[1] In Nederland zijn onder andere in Limburg, Twente, Achterhoek en Gelderse Vallei inheemse fladderiepen te vinden.
Het 6-12 cm grote omgekeerd eironde tot ovale, toegespitste, veernervige blad heeft een scheve bladvoet en een dubbelgezaagde bladrand. De onderzijde van het blad is behaard. De steunblaadjes vallen af. De slank-kegelvormige bladknoppen zijn tweekleurig en gewimperd. De knopschubben hebben een licht- tot roodbruine kleur en een donkere rand. De schors schilfert al bij jonge bomen af.
De fladderiep bloeit in maart en april voor het verschijnen van de bladeren met tweeslachtige bloemen die aan lange stelen hangen. De bloemen hangen aan de twijgen als een bundeltje roodbruine klokjes die fladderen in de wind, vandaar de naam. De helmknoppen zijn rood. De vrucht is een gevleugeld, eirond, gewimperd nootje, dat in mei van de boom valt. De steeliep wordt tot 35 m hoog en kan plankwortels vormen voor een extra stevige worteling in drassige grond.
In Heure bij Borculo staat de dikste fladderiep van Nederland. De omtrek bedroeg 600 cm in 2014 en de hoogte was toen 25,20 meter. Deze boom is hier rond 1835 geplant.
De fladderiep is gevoelig voor de iepziekte, maar doordat de iepenspintkevers de boom nauwelijks aantasten, ontsnapt de boom aan deze ziekte.
De fladderiep of steeliep (Ulmus laevis) is een boom die behoort tot de iepenfamilie (Ulmaceae). De boom komt van nature voor in Europa tot Bulgarije en de Krim met een niet aansluitende populatie in de Kaukasus. De boom komt vooral voor langs de Wolga en de Donau in hardhoutooibossen. De boom kan goed tegen periodieke hoge waterstanden. Bomen van autochtone herkomst komen in Vlaanderen nog op een tiental plaatsen voor. In Nederland zijn onder andere in Limburg, Twente, Achterhoek en Gelderse Vallei inheemse fladderiepen te vinden.
Plankwortels Bladeren met vruchten Bloemen Stam van de fladderiep te HeureHet 6-12 cm grote omgekeerd eironde tot ovale, toegespitste, veernervige blad heeft een scheve bladvoet en een dubbelgezaagde bladrand. De onderzijde van het blad is behaard. De steunblaadjes vallen af. De slank-kegelvormige bladknoppen zijn tweekleurig en gewimperd. De knopschubben hebben een licht- tot roodbruine kleur en een donkere rand. De schors schilfert al bij jonge bomen af.
De fladderiep bloeit in maart en april voor het verschijnen van de bladeren met tweeslachtige bloemen die aan lange stelen hangen. De bloemen hangen aan de twijgen als een bundeltje roodbruine klokjes die fladderen in de wind, vandaar de naam. De helmknoppen zijn rood. De vrucht is een gevleugeld, eirond, gewimperd nootje, dat in mei van de boom valt. De steeliep wordt tot 35 m hoog en kan plankwortels vormen voor een extra stevige worteling in drassige grond.
In Heure bij Borculo staat de dikste fladderiep van Nederland. De omtrek bedroeg 600 cm in 2014 en de hoogte was toen 25,20 meter. Deze boom is hier rond 1835 geplant.
Vrangalm (Ulmus laevis) er et løvtre i slekten alm. Den kan bli over 30 m høy og har lysbrun eller lys brungrå bark som kan bli litt oppsprukket med mindre korklister. Den mangler rotskudd og vokser ofte enkeltvis. Arten foretrekker fuktig leirjord i flomområder.
Vrangalm vokser i Sentral- og Øst-Europa fra østlige Frankrike til Uralfjellene og Kaukasus. En trodde tidligere at den var innført til Den iberiske halvøy, men det er nå påvist at den vokser naturlig der. I Norden finnes vrangalm på Öland og spredt i det sørlige Finland. I litteraturen hevdes det ofte at vrangalm ikke vokser naturlig i Danmark, men dansk rødliste oppgir at den vokser spontant fem steder på Lolland og Falster.
Også vrangalm er en art som er alvorlig truet av «almesyken».
Vrangalm har 7–15 cm lange blader, bladplaten er elliptisk-lansettformet og bredest på midten med tydelig spiss og en bunn hvor den ene bladplate-halvdelen er oppsvingt halvveis rundt bladstilken. Bladene er snaue på oversiden men med litt behåring på og mellom nervene under. Bladkanten er fint tannet, og spissen er sjelden utdratt. De 12–16 parene med sidenerver i bladet har ikke forgreininger. Frukten er om lag 1 cm stor, og sitter i midten eller enda nærmere stilken (lengre fra innskjæringen på flyvevingen).
Arten har en rekke plantede varianter.
Vrangalm (Ulmus laevis) er et løvtre i slekten alm. Den kan bli over 30 m høy og har lysbrun eller lys brungrå bark som kan bli litt oppsprukket med mindre korklister. Den mangler rotskudd og vokser ofte enkeltvis. Arten foretrekker fuktig leirjord i flomområder.
Vrangalm vokser i Sentral- og Øst-Europa fra østlige Frankrike til Uralfjellene og Kaukasus. En trodde tidligere at den var innført til Den iberiske halvøy, men det er nå påvist at den vokser naturlig der. I Norden finnes vrangalm på Öland og spredt i det sørlige Finland. I litteraturen hevdes det ofte at vrangalm ikke vokser naturlig i Danmark, men dansk rødliste oppgir at den vokser spontant fem steder på Lolland og Falster.
Også vrangalm er en art som er alvorlig truet av «almesyken».
Vrangalm har 7–15 cm lange blader, bladplaten er elliptisk-lansettformet og bredest på midten med tydelig spiss og en bunn hvor den ene bladplate-halvdelen er oppsvingt halvveis rundt bladstilken. Bladene er snaue på oversiden men med litt behåring på og mellom nervene under. Bladkanten er fint tannet, og spissen er sjelden utdratt. De 12–16 parene med sidenerver i bladet har ikke forgreininger. Frukten er om lag 1 cm stor, og sitter i midten eller enda nærmere stilken (lengre fra innskjæringen på flyvevingen).
Arten har en rekke plantede varianter.
Costo artìcol a l'é mach në sbòss. Da finì.
Da finì.
Da finì.
Wiąz szypułkowy, limak (Ulmus laevis)[2] – gatunek drzewa należący do rodziny wiązowatych. Inne nazwy: wiąz gładki, wiąz rozpierzchły[3].
Europa środkowa, wschodnia i południowo-wschodnia aż po Kaukaz, na wschód od Uralu. Nie występuje w Anglii i nie przekracza granicy Bałtyku i Morza Północnego. W Europie Zachodniej jest dość rzadki, w południowo-wschodniej zaś jest bardziej pospolity od wiązu polnego. W całej Polsce jest dość pospolity.
Opisano szereg odmian uprawnych, m.in.:
Wiąz szypułkowy, limak (Ulmus laevis) – gatunek drzewa należący do rodziny wiązowatych. Inne nazwy: wiąz gładki, wiąz rozpierzchły.
Dolgopecljati brest ali vez (znanstveno ime Ulmus laevis) je tujeprašna (alogamna) vrsta listopadnih dreves iz družine brestov, ki se ne križa s preostalimi evropskimi vrstami brestov. Razširjen je tudi v Sloveniji, kot Ulmus laevis pa ga je prvi opisal Pallas, v svojem delu Flora Rossica, objavljenem leta 1784.[1]
Dolgopecljati brest je nižinska in nekoliko bolj celinska vrsta, ki v višino doseže največ do 35 metrov in doseže starost okoli 200, izjemoma celo 300 let.[2] Najbolje uspeva na svežih globokih, peščenih ali ilovnatih tleh v nižinskih gozdovih ob vodotokih in celo na občasno poplavljenih tleh, uspeva tudi v globokih zmerno suhih tleh, pojavlja pa se celo v gozdnih stepah do nadmorske višine okoli 300 metrov. Odporen je proti mrazu, suše pa ne prenaša dobro. Za rast potrebuje nekoliko več svetlobe kot poljski in gorski brest.[3] Koreninski sistem je plitev, a močan, na prsni višini pa deblo lahko doseže premer do 2 m. Drevesna skorja je sprva gladka. kasneje pa razpoka na tanke sive luske, ki s starostjo postajajo sivo-rjave, skorja pod njimi pa rdečkasto-rjava. Stara drevesa imajo močno razbrazdano skorjo, ki je podobna drugim vrstam brestov.[4] Listi so tanki, enostavni, narobe jajčasti ali eliptični z značilno asimetrično bazo. V dolžino dosežejo do 10 cm, v širino pa okoli 7 cm. Imajo dvakrat napiljen listni rob. Spodnja stran listov je poraščena z gostimi, kratkimi dlačicami. Drevo listje odvrže zgodaj v jeseni, hitreje kot ostale vrste brestov. Cvetovi dolgopecljatega bresta so smetanaste barve, obojespolni in se oprašujejo z vetrom. Na veje so nameščeni z dolgimi peclji, ki povprečno merijo okoli 2 cm. Drevo cveti pred olistanjem. Plod je krilati orešek, ki zgodaj dozori, semena pa so dobro kaliva[5] in se raznašajo z vetrom ali vodotoki. V dolžino oreški merijo okoli 1,5 cm, v širino pa okoli 1 cm. Sposobnost odganjanja novih poganjkov iz panjev je omejena.[2]
Dolgopecljati brest je samonikel po celotni srednji in vzhodni Evropi. Njegov areal zavzema območje od Urala do vzhodne Francije in od južne Finske do Kavkaza ter Bosne in Hercegovine.[6]
Dolgopecljati brest gospodarsko ni preveč pomembna drevesna vrsta, saj je njegov les zaradi prečne zrnatosti težaven za strojno obdelavo. Poleg tega je les manj gost kot pri drugih vrstah brestov, prav tako pa ni preveč primeren za kurjavo. Zaradi hitre rasti in okrasnih lastnosti, pa tudi zato, ker dobro prenaša zbitost prsti, višje koncentracije soli za posipanje cest in onesnažen zrak, ga pogosto sadijo v mestih.[7] V primerjavi z drugimi vrstami brestov, je dolgopecljati brest manj dovzeten za holandsko bolezen brestov, predvsem v zahodni Evropi, kjer podlubniki iz rodu Scolytus, ki so vektorji za razširjanje bolezni redkeje napadajo dolgopecljati brest in pogosteje poljski brest.[2]
Vrsta Ulmus laevis taksonomsko ni deljena na podvrste in varietete.[2]
Obstoj dolgopecljatega bresta je zaradi uničevanja naravnega habitata ogrožen, predvsem z vidika genetske raznolikosti vrste. Na uničevanje habitata v največji meri vpliva izsuševanje obvodnih ekosistemov za potrebe kmetijstva. Posledično postajajo sestoji dolgopecljatega bresta majhni, kar vrsto dodatno izpostavlja negativnim učinkom genetskega zdrsa.[2]
Dolgopecljati brest ali vez (znanstveno ime Ulmus laevis) je tujeprašna (alogamna) vrsta listopadnih dreves iz družine brestov, ki se ne križa s preostalimi evropskimi vrstami brestov. Razširjen je tudi v Sloveniji, kot Ulmus laevis pa ga je prvi opisal Pallas, v svojem delu Flora Rossica, objavljenem leta 1784.
Vresalm (Ulmus laevis) är en växtart i familjen almväxter.
Vresalm är ett stort lövfällande träd som växer vilt i Europa, från Frankrike nordost till södra Finland, österut till Uralbergen och åt sydost till Bulgarien och Krimhalvön. Det finns också en åtskild population i Kaukasus. Dessutom finns ett litet antal individer i Spanien som numera betraktas som en återstod från gamla tider (och alltså inte har introducerats där av människor). Möjligen utgör denna population ursprunget för hela den europeiska populationen.[1]
Dessa träd växer bara i skogar på marktypen alluvium och påträffas mycket sällan över 400 meters höjd över havet.[2] Oftast hittar man den längs floder, som Volga och Donau. Den är en av de få almarna som kan leva även där marken är vattendränkt under långa tider och blir syrefattig.
Vresalmens närmaste släkting är Ulmus americana.
Vresalm (Ulmus laevis) är en växtart i familjen almväxter.
Vresalm är ett stort lövfällande träd som växer vilt i Europa, från Frankrike nordost till södra Finland, österut till Uralbergen och åt sydost till Bulgarien och Krimhalvön. Det finns också en åtskild population i Kaukasus. Dessutom finns ett litet antal individer i Spanien som numera betraktas som en återstod från gamla tider (och alltså inte har introducerats där av människor). Möjligen utgör denna population ursprunget för hela den europeiska populationen.
Dessa träd växer bara i skogar på marktypen alluvium och påträffas mycket sällan över 400 meters höjd över havet. Oftast hittar man den längs floder, som Volga och Donau. Den är en av de få almarna som kan leva även där marken är vattendränkt under långa tider och blir syrefattig.
Vresalmens närmaste släkting är Ulmus americana.
В'яз гладкий, або європейський, білий (Ulmus laevis) — дерево родини в'язових (Ulmaceae) (15—30 м заввишки) з товстим стовбуром, вкритим буро-коричневою корою. Молоді пагони червонувато-бурі, опушені, гілки тонкі, гладенькі, блискучі, бруньки гострі, конічні.
Листки чергові, яйцеподібні або овальні (6—12 см завдовжки, 3,5 см завширшки), з нерівнобоко-серцеподібою основою, пилчасті, зверху голі, темно-зелені, зісподу світліші, опушені, бічні жилки не дають вилчастого розгалуження і закінчуються в зубцях.
Квітки двостатеві з коричнюватою, простою, дзвоникуватою, восьмилопатевою оцвітиною (до 8—11 мм у діаметрі) на довгих (до 2 см) квітконіжках. Тичинок 6—8, пиляки темно-фіолетові, зав'язь верхня.
Плід — горішок, оточений крилоподібним виростом. Крилатка (12—16 мм завдовжки) округла або овальна, у верхній частині виїмчаста, по краю війчаста, плодоніжка довга, у 2—5 разів перевищує плід. Горішок розміщений у центрі крила.
В'яз гладкий входить до складу дубово-широколистяних лісів, особливо часто росте на узліссях і галявинах. Солевитривала, світлолюбна рослина. Квітне у квітні — червні.
В'язи поширені по всій Україні, особливо в Лісостепу і Степу, де і зосереджені райони їх заготівель. Усі в'язи культивують; в останні десятиріччя їх запаси зменшились внаслідок поширення грибних хвороб (голландська хвороба ільмових).
В'яз гладкий, або європейський, білий (Ulmus laevis) — дерево родини в'язових (Ulmaceae) (15—30 м заввишки) з товстим стовбуром, вкритим буро-коричневою корою. Молоді пагони червонувато-бурі, опушені, гілки тонкі, гладенькі, блискучі, бруньки гострі, конічні.
Листки чергові, яйцеподібні або овальні (6—12 см завдовжки, 3,5 см завширшки), з нерівнобоко-серцеподібою основою, пилчасті, зверху голі, темно-зелені, зісподу світліші, опушені, бічні жилки не дають вилчастого розгалуження і закінчуються в зубцях.
Квітки двостатеві з коричнюватою, простою, дзвоникуватою, восьмилопатевою оцвітиною (до 8—11 мм у діаметрі) на довгих (до 2 см) квітконіжках. Тичинок 6—8, пиляки темно-фіолетові, зав'язь верхня.
Плід — горішок, оточений крилоподібним виростом. Крилатка (12—16 мм завдовжки) округла або овальна, у верхній частині виїмчаста, по краю війчаста, плодоніжка довга, у 2—5 разів перевищує плід. Горішок розміщений у центрі крила.
В'яз гладкий входить до складу дубово-широколистяних лісів, особливо часто росте на узліссях і галявинах. Солевитривала, світлолюбна рослина. Квітне у квітні — червні.
В'язи поширені по всій Україні, особливо в Лісостепу і Степу, де і зосереджені райони їх заготівель. Усі в'язи культивують; в останні десятиріччя їх запаси зменшились внаслідок поширення грибних хвороб (голландська хвороба ільмових).
Ulmus laevis là một loài thực vật có hoa trong họ Ulmaceae. Loài này được Pall. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1784.[1]
Ulmus laevis là một loài thực vật có hoa trong họ Ulmaceae. Loài này được Pall. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1784.
Ulmus laevis Pall.
Вяз гла́дкий, или обыкновенный[2] (лат. Úlmus laévis) — лиственное дерево, вид рода Вяз (Ulmus) семейства Вязовые (Ulmaceae).
Вяз гладкий произрастает практически на всей территории Европы (за исключением Пиренейского полуострова и Британских островов), на Кавказе, в Малой Азии и на Урале (Челябинская и Свердловская область), а также в Казахстане[3][4]. На севере доходит до юго-восточной Швеции (остров Эланд), южной Финляндии, южных районов Республики Карелия, Архангельской области (в Архангельской области он проникает за 63° с.ш., достигая самой северной оконечности своего ареала), Республики Коми[5][6].
Часто растёт в смешанных лесах. Чаще всего вяз гладкий можно увидеть в дубовых лесах, где он образует второй ярус растительности с некоторыми другими деревьями[7].
Дерево высотой до 40 метров с широкоцилиндрической, слегка закруглённой кверху кроной, живущее до 200—250 лет[7]. В молодом возрасте растёт очень быстро, после 40—50 лет рост его замедляется. Ствол старого вяза может достигать метра в диаметре. Сучья толстые, направленные вверх. Кора буро-коричневая, растрескивающаяся, отслаивается тонкими пластинками. У основания ствола крупных деревьев иногда образуются плоские досковидные корни, выполняющие функцию дополнительной опоры[8]. Побеги светло-бурые, блестящие, иногда с седым налётом и чечевичками.
Листья простые, яйцевидные или овальные, с заострённой верхушкой, у основания сильно неравнобокие, тёмно-зелёного цвета (снизу более светлые), на коротких черешках. Длина листа до 12 см, ширина до 8 см. Край листовой пластинки двоякозубчатый, верхняя сторона листа блестящая, нижняя голая или мягкоопушённая.
Цветки мелкие, обоеполые, собраны в пучки на длинных цветоножках. Околоцветник пяти— или восьмилопастной, неравнобокий. Цветёт вяз гладкий в апреле — мае, до распускания листьев, опыляется ветром.
Плод имеет округлое или овальное опушённое крылышко, в центре которого находится семя. Плоды висят пучками на длинных плодоножках.
Древесина вяза прочная, тяжёлая, устойчива к воздействию воды, заболонь довольно широкая, светло-жёлтая, ядро светло-бурое или серо-бурое. Применяется для изготовления мебели, ружейных прикладов и других изделий.
Кору прежде применяли для дубления кож, а из луба плели верёвки и циновки.
Вяз гладкий используют в полезащитных насаждениях и озеленении городов[7][8]. Этот вид более морозостоек по сравнению с другими вязами, засухоустойчив и мирится с незначительным засолением почв. Требователен к почвам, но в посадках встречается на самых разнообразных почвах, за исключением сильно засолённых, где он недолговечен и быстро усыхает[3]. В городских условиях мирится с уплотнением почвы, но при недостаточном поливе и сильном асфальтировании улиц суховершинит. Устойчив к пыли и загазованности воздуха.
В благоприятные вёсны ценен как ранний медонос и пыльценос[9].
Как и многие другие виды вяза, вяз гладкий подвержен опасному заболеванию, известному как Голландская болезнь вяза. Споры гриба переносятся жуками-короедами и некоторыми листогрызущими насекомыми, а также через заражённую древесину и опилки. Борьба с голландской болезнью ведётся путём санитарных рубок, уборки остатков деревьев на месте вырубки, уничтожения насекомых — переносчиков болезни. Действенным методом также считается инъекция антибиотиков в ствол дерева[10].
Вид Вяз гладкий входит в род Вяз (Ulmus) семейства Вязовые (Ulmaceae) порядка Розоцветные (Rosales).
По данным The Plant List[11]:
Вяз гла́дкий, или обыкновенный (лат. Úlmus laévis) — лиственное дерево, вид рода Вяз (Ulmus) семейства Вязовые (Ulmaceae).