nomes no trilho de navegação
Multimedia w Wikimedia Commons Marsylia (Marsilea) – rodzaj paproci należący do rodziny marsyliowatych. Obejmuje w zależności od ujęcia systematycznego około 45[3]–50[4]–65[5] gatunków. Baza taksonomiczna The Plant List na liście zweryfikowanych nazw gatunkowych zawiera tylko 27 gatunków[6]. Gatunki są bardzo podobne do siebie, wszystkie posiadają charakterystyczne liście przypominające czterolistną koniczynę. Do ich oznaczania konieczne są organy generatywne[3]. Rośliny spotykane są na różnych kontynentach w strefie klimatu równikowego po umiarkowanie ciepły[5]. Największe zróżnicowanie występuje w tropikalnej Afryce i w Australii[4]. W Polsce jedynym gatunkiem niegdyś występującym naturalnie, następnie wymarłym i reintrodukowanym jest marsylia czterolistna M. quadrifolia[7]. Rośliny te występują na brzegach wód stojących, na terenach bagiennych i w rowach. Niektóre gatunki są problematyczne ze względu na zarastanie rowów i pól ryżowych[5]. Nazwa rodzajowa upamiętnia włoskiego botanika – Luigiego Marsigliego (1656–1730)[8]. Ze względu na oryginalny wygląd niektóre gatunki, zwłaszcza rosnące w klimacie umiarkowanym, uprawiane są jako rośliny ozdobne[8].
Sporokarpy, będące najwyraźniej zmodyfikowanymi liśćmi (świadczy o tym układ żyłek przewodzących i ich rozwój) zawierają u szczytu zarodnię rozwijającą się w makrosporangium i niżej położone liczne mikrosporangia, rozwijające się nieco później[9]. Ich rozwój następuje tylko w odpowiednich warunkach wilgotnościowych. W niedostatecznie wilgotnym miejscu zachowują żywotność przez ponad 100 lat[8]. Każda zarodnia jest otoczona jednowarstwową ścianą i wewnątrz dwuwarstwowym tapetum. W środku zawiera 32 lub 64 zarodniki, z których w makrosporangium tylko jeden rozwija się w makrosporę, a reszta rozpuszcza się tworząc wielojądrowe plazmodium. W mikrosporangiach dojrzewają i zmieniają się w kuliste mikrospory zwykle wszystkie zarodniki[9].
Rozwój gametofitu w mikrosporach jest szybki – trwa kilkanaście godzin. W wyniku podziałów jego komórki powstaje jednokomórkowe przedrośle i dwie plemnie. Plemnie składają się ze ściany i komórki macierzystej plemników, której cztery kolejne podziały tworzą 16 komórek plemnikowych. Po rozpuszczeniu komórki przedroślowej, rozluźnieniu ścian plemni i mikrospory wydostają się one na zewnątrz. Plemniki składają się z pęcherzyka i długiej, opatrzonej licznymi wiciami wstęgi[9].
Pierwsze podziały makrospory tworzą gametofit żeński składający się z komórki gromadzącej substancje zapasowe oraz właściwy gametofit składający się z komórek wegetatywnych i rodni z komórką jajową. Rodnia otoczona jest galaretowatą masą i w jej wnętrzu rozpuszczeniu ulegają także komórki kanałowe. Przez rozluźniony gametofit plemnik dostaje się do komórki jajowej i dokonuje zapłodnienia. Rozwijający się zarodek osłonięty jest dwiema lub trzema warstwami komórek gametofitu tworzących czepiec, od zewnątrz z licznymi chwytnikami[9].
Jest to jeden z trzech rodzajów z rodziny marsyliowatych Marsileaceae. Jest siostrzany do kladu obejmującego rodzaje gałuszka Pilularia i Regnellidium[10][11][12].
O problemach z oznaczaniem i klasyfikacją gatunków w obrębie tego rodzaju świadczyć może przypadek gatunku „odkrytego” na jednym stanowisku na Azorach. Opisany w 1983 jako kolejny endemit tego archipelagu pod nazwą Marsilea azorica został objęty ochroną Konwencji berneńskiej, stał się przedmiotem ochrony sieci Natura 2000, a w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN uznany został za gatunek krytycznie zagrożony. Po szczegółowej weryfikacji morfologicznej i molekularnej rośliny z Azorów okazały się należeć do australijskiego gatunku Marsilea hirsuta, inwazyjnego w południowo-wschodnich Stanach Zjednoczonych i najwyraźniej stamtąd zawleczonego na wyspy[13].
Różne gatunki marsylii uprawiane są jako rośliny ozdobne w stawach[8] i akwariach[14]. Rośliny w zależności od warunków klimatycznych mogą być wysadzane bezpośrednio na dnie zbiornika na płyciznach lub wstawiane do zbiorników w pojemnikach, chowanych w pomieszczeniach podczas zimy. Rośliny rozmnażane są za pomocą fragmentów pędów[8] (zawierającymi co najmniej dwa węzły[14]), ale możliwe jest też rozmnażanie generatywne za pomocą sporokarpów[8].
Sporokarpy gatunku pospolitego w Australii – M. drummondii są spożywane jako nardoo przez Aborygenów. Ze względu na dużą zawartość enzymu tiaminazy rozkładającej tiaminę (witaminę B1), przed spożyciem są rozgniatane i przepłukiwane wodą. Następnie po wysuszeniu tłucze się je na mąkę i wypieka placki, ewentualnie spożywa się je w niewielkich ilościach na surowo. Niewprawni w odpowiednim przyrządzaniu sporokarpów marsylii uczestnicy pierwszej transaustralijskiej ekspedycji Burke’a i Willsa (1860) zginęli w efekcie spowodowanej przez marsylię choroby beri-beri (niedobór witaminy B1)[15].
Marsylia (Marsilea) – rodzaj paproci należący do rodziny marsyliowatych. Obejmuje w zależności od ujęcia systematycznego około 45–50–65 gatunków. Baza taksonomiczna The Plant List na liście zweryfikowanych nazw gatunkowych zawiera tylko 27 gatunków. Gatunki są bardzo podobne do siebie, wszystkie posiadają charakterystyczne liście przypominające czterolistną koniczynę. Do ich oznaczania konieczne są organy generatywne. Rośliny spotykane są na różnych kontynentach w strefie klimatu równikowego po umiarkowanie ciepły. Największe zróżnicowanie występuje w tropikalnej Afryce i w Australii. W Polsce jedynym gatunkiem niegdyś występującym naturalnie, następnie wymarłym i reintrodukowanym jest marsylia czterolistna M. quadrifolia. Rośliny te występują na brzegach wód stojących, na terenach bagiennych i w rowach. Niektóre gatunki są problematyczne ze względu na zarastanie rowów i pól ryżowych. Nazwa rodzajowa upamiętnia włoskiego botanika – Luigiego Marsigliego (1656–1730). Ze względu na oryginalny wygląd niektóre gatunki, zwłaszcza rosnące w klimacie umiarkowanym, uprawiane są jako rośliny ozdobne.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
