Scrophularia zuvandica Grossh.

Zuvand qaraşəngi (Elmi adı - Scrophularia zuvandica) — IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Nəsli kəsilməyə həssas olanlar" kateqoriyasına aiddir – VU D2. Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.^[1][2]

Qısa morfoloji təsviri

İkiillik ot bikisidir. Gövdələr çox və ya az, 20-37 sm hündürlükdədir. Yarpaqlar, uzunsov, yumurtavari, lələkvari-kəsilmiş, hissəcikləri lansetvari və ya xətvari, üçkünc dişciklidir. Çiçək qrupu – uzunsov, dar süpürgədir. Ksacıq 2 mm uzunluğunda, kənardan ağ pərdəlidir. Tac 5 mm uzunluğunda, al qırmızı qonur-rəngli, kasacıqdan uzundur. Staminodi sırdadır. Erkəkciklər tacdan çıxır. Qutucuq 3-4 mm uzunluğunda, kürəkvari, kasacıqdan uzundur. Toxumlar 1mm uzunluğunda, uzunsov, qaradır. ^[3][4]

Bioloji, ekoloji və fitosenoloji xüsusiyyətləri

Çiçəkləməsi may-iyun, meyvə əmələgətirməsi (may) iyun-iyul aylarına təsadüf edir. Kserofit bitkidir. Orta dağ qurşağında quru, daşlı yamaclarda və töküntülərdə, çağıl daşlarının üstündə bitir. ^[4]

Yayılması

Diabardır. ^[4]

Sayı və tendensiyası

Populyasiyanın ehtiyatı məhddudur və azalmağa meyl göstərir.

Məhdudlaşdırıcı amillər

Antropogen təsirlərdir (tapdalanma).

Mühafizə tədbirləri

Antropogen təsiri azaltmaq və yeni yayılma yerlərinin axtarılması təklif olunur.

Mənbə

1. ↑ Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013
2. ↑ http://redbook.az/?options=project&id=Zuvand%20qara%C5%9F%C9%99ngi
3. ↑ 1. Флора CCCP, 1955;
4. ↑ ^{4,0 4,1 4,2} 2. Флора Азербайджан, 1957;