Plectranthus rotundifolius (Poir.) Spreng.

Plectranthus rotundifolius (lat. Plectranthus rotundifolius) - dalamazkimilər fəsiləsinin plectranthus cinsinə aid bitki növü.

Mənbə

Kenthang ireng utawa kenthang kleci (Solenostemon rotundifolius (Poir.) J. K. Morton syn.Plectranthus (syn. Coleus) tuberosus (Blume) Benth. syn. C. edulis Blume syn. C. rotundifolius (Poiret) A. Chev. & E. Perrot syn. C. parviflorus Benth.; suku Lamiaceae) tuwuhan kang potensial kanggo sumber pangan (karbohidrat) alternatip lan uga kanggo obat. Umbiné ukuran sak jempol warna soklat utawa ireng. Lumrahé diolah kanthi dijangan santen.

Umbi ngandhut nganti 20% karbohidrat (mligi pati) lan sakiwa-tengené 2% protéin.

Tuwuhan iki asalé saka Afrika Kulon, tahan serangan lelara amarga jamur, nanging ora tahan serangan nematoda.

jeneng liya

Tumuƙu (tùmúƙù) (Solenostemon rotundifolius) shuka ne.^[1]

Duba kuma

• Tumuƙun biri
• Dankali
• Dankalin turawa
• Sakata
• Rogo

Manazarta

சிறுகிழங்கு பூக்கள்.

சிறுகிழங்கு

சிறுகிழங்கு, (ஆங்கிலம்: Coleus parviflorus அல்லது Plectranthus rotundifolius) லேபியேட்டே என்ற குடும்பத்தைச் சேர்ந்தது. இது கேரளா, தமிழ்நாட்டின் தென் மாவட்டங்களில் சாகுபடி செய்யப்படும் கிழங்கு வகைப்பயிராகும். இது இந்தியா, இந்தோனேசியா, மலேசியா, இலங்கை,ஆப்ரிக்கா போன்ற வெப்பமண்டலப்பகுதிகளில் காணப்படுகிறது. இது பலவகையான உணவுகள் தயாரிக்கப் பயன்படுகிறது. இதன் மணமும், சுவையும் நுகர்வோரைக் கவரக்கூடியது. இதன் உற்பத்தி குறைவாக இருப்பதால், சந்தையில் இதன் விலை சற்றுக் கூடுதலாகவே இருக்கும்.

சிறுகிழங்கில் 14.7- 20.8% மாவுச்சத்தும், 0.04-0.31% புரதச்சத்தும், 0.57-0.96% சர்க்கரையும் உள்ளது.^[1] வடிக்கும் திறனுள்ள செந்தோமிலி மண் இச்சாகுபடிக்கு ஏற்றது. இப்பயிருக்கு நீர் அதிகம் தேவைப்படுகிறது. ஈரப்பதமுள்ள சூழ்நிலை ஏற்றது.

நாற்றங்கால்

ஓர் எக்டரில் நடவு செய்ய 500-600 ச.மீ.நாற்றங்கால் தேவை. 125-150 கி.கி. மட்கிய தொழுஎரு இட்டு உழ வேண்டும். நிலத்தைச் சமப்படுத்தியபின் இதன் கிழங்குகள் 30x15 செ.மீ. என்ற இடைவெளியில் பார்களில் நடப்படுகின்றன. விதைக்க 170-200 கி.கி. கிழங்குகள் தேவை.

நடவு

நிலத்தை நன்றாக உழுதபின், கடைசி உழவிற்கு முன்பு 10 டன் மட்கிய தொழுஎரு இட்டு சமப்படுத்த வேண்டும். 15-20 செ.மீ. நீளமுள்ள முளைத்து வரும் தண்டுகள் நடவுவயலில், பார்களில் 30x15 செ.மீ.இடைவெளியில் நடப்படுகின்றன. மார்ச் – ஏப்ரல் மாதங்கள் நடவுக்கு ஏற்றவை. கோ-1, ஸ்ரீதாரா,நிதி போன்றவை சாகுபடிக்கேற்ற இரகங்களாகும்.மண் பரிசோதனை செய்து உரமிடலாம். மண் ஆய்வு செய்யாத பட்சத்தில், அடியுரமாக 30:60:50 கி.கி. த:ம:சா/எக்டர் மண்ணில் இட வேண்டும்.மேலுரமாக, நட்ட 45 நாட்களில் 30:0:50 கி.கி. த:ம:சா /எக்டர் இட வேண்டும்.^[1]

இது நட்ட 4-5 மாதங்களில் அறுவடைக்குத் தயாராகும். செடிகளை கிழங்குகளோடு அகழ்ந்தெடுத்து, கிழங்குகளைப் பிரித்து எடுக்க வேண்டும். 15-20 டன்/ எக்டர் மகசூல் கொடுக்கக்கூடியது.^[2]

மேற்கோள்

Flowers

Tubers, with a ruler for scale

Coleus rotundifolius, synonyms Plectranthus rotundifolius and Solenostemon rotundifolius,^[1] commonly known as native or country potato in Africa and called Chinese potato in India, is a perennial herbaceous plant of the mint family (Lamiaceae) native to tropical Africa. It is cultivated for its edible tubers primarily in West Africa, as well as more recently in parts of Asia, especially India, Sri Lanka, Malaysia, and Indonesia.^[2]

C. rotundifolius is closely related to the coleus plants widely cultivated as ornamentals and is now again placed in the genus Coleus, after being placed in the defunct genus Solenostemon and in Plectranthus.^[1]

Use and cultivation

The egg-shaped tubers of the native potato appear very similar to the unrelated true potato, though they are smaller than modern commercial varieties. They are typically boiled, but may also be roasted, baked, or fried. Their flavor is bland, but sweeter than Coleus esculentus.^[2]

Native potato is overwhelmingly a subsistence crop, though flour milling is reported in Burkina Faso.^[2]

C. rotundifolius is one of three Coleus species native to Africa grown for their edible tubers and using the same vernacular names. The others, C. esculentus and C. edulis, native to southern Africa and Ethiopia, respectively, have not spread beyond Africa. Its cultivation has been largely displaced by the spread of cassava, which was introduced by the Portuguese to Africa from South America about 500 years ago.^[3]

Names

In Africa, Coleus rotundifolius is also known as the Hausa potato or Sudan potato, in addition to the names native potato and country potato.^[3]

See also

• Coleus esculentus (Livingstone potato)

References

Flores de P. rotundifolius.

Tubérculos con una regla.

Plectranthus rotundifolius o Solenostemon rotundifolius, conocido generalmente como patata nativa en África y también llamada patata china en India es una planta herbácea perenne de la familia de las lamiáceas, oriunda de África tropical. Se cultiva por su tubérculos comestibles principalmente en África Occidental, así como más recientemente en partes de Asia, especialmente India, Sri Lanka, Malasia e Indonesia.^[1]​

P. rotundifolius está estrechamente relacionada con los cóleos, plantas ampliamente cultivadas como ornamentales y es a menudo clasificada como miembro del género Solenostemon más que Plectranthus. Anteriormente fue clasificada en el ahora extinto género Coleus, la mayoría de cuyos miembros han sido reasignados al género Solenostemon.

Uso y cultivo

Los tubérculos con forma de huevo son muy similar a la verdadera patata, solo que son más pequeños que las variedades que se comercializan. Generalmente se hierven pero también pueden ser asados, tostados o fritos. Su sabor es suave, pero más dulce que P. esculentus.

La patata nativa se usa mayormente como base de cultivo de subsistencia, aunque existen lugares donde se extrae la harina como en Burkina Faso.

P. rotundifolius es una de las tres Plectranthus nativas de África cultivadas por sus tubérculos comestibles y utilizando los mismos nombres vernáculos. Las otras, P. esculentus y P. edulis, originarias de Etiopía y África del sur respectivamente, no se han extendido más allá de África.

Nombres

Referencias

Plectranthus rotundifolius, aussi appelée Pomme de terre du Soudan^[2], est une espèce de plantes à fleurs de la famille des Labiées (Lamiaceae), originaire d'Afrique tropicale. Cette plante fait partie des végétaux communément appelés coléus.

C'est une plante cultivée dans certaines régions d'Afrique occidentale et d'Asie du Sud-Est pour ses tubercules comestibles. Certaines variétés poussent à l'état sauvage dans les prairies d'Afrique orientale.

Dénominations

• Nom scientifique valide : Plectranthus rotundifolius (Poir.) Spreng. World Checklist of Selected Plant Families (WCSP) (4 décembre 2015)^[3];
• Noms vulgaires (vulgarisation scientifique) recommandés ou typiques en français : Pomme de terre du Soudan^[4] ou Pomme de terre de Madagascar^[4] ;
• Autres noms vulgaires ou noms vernaculaires (langage courant) pouvant désigner éventuellement d'autres espèces : pomme de terre d'Afrique^{[réf. souhaitée]}, coléus à tubercules^{[réf. souhaitée]}, coléus.

Cette espèce est désignée par une grande variété de noms vernaculaires dans les régions où elle est cultivées, certains pouvant aussi s'appliquer à des espèces proches, également cultivées pour leur tubercules comestibles en Afrique, comme Plectranthus esculentus et Plectranthus edulis.

Description

Plectranthus rotundifolius est une plante herbacée vivace grâce à ses tubercules (elle est toutefois cultivée comme une plante annuelle). C'est une plante au port prostré, d'environ 30 cm de haut, dont les tiges succulentes, à section carrée, émettent des racines adventives au nœuds^[5].

Les racines fibreuses forment des tubercules de forme ovoïde et de couleur brune groupés à la base de la tige. Ils ont en général de 2,5 à 4 cm de long^[6].

Les feuilles, ovales, dentées, portant parfois une tache écarlate au centre du limbe, sont disposées de façon opposée-décussée (les paires de feuilles successives forment un angle de 90 °).

Les fleurs, à symétrie bilatérale, de type bilabié, ont environ 1,5 cm de long et sont de couleurs variables : rouge, violet ou jaune. Elles sont regroupées en grappes terminales qui apparaissent avant les feuilles.

• Vue d'ensemble

• Inflorescence

• Feuillage

• Champ au Kerala

• Tubercules

Classification

Cette espèce a été décrite par Jean-Louis Marie Poiret, renommée par Kurt Sprengel en 1825.

Synonymes

Selon World Checklist of Selected Plant Families (WCSP) (3 décembre 2015)^[7]

Notes et références

Kentang hitam (Plectranthus rotundifolius) adalah terna yang menjalar yang bisa juga digunakan sebagai pengganti nasi. Bagian yang sering dipergunakan adalah umbinya. Sering digunakan sebagai campuran sayur lodeh, sayur asem, hingga jajanan sore. Petani menanam kentang hitam tatkala sesudah menanam padi.

Dikenal dengan nama macam-macam nama gombili (Gy.), dan kěntang jawa (Melayu), hombili (Batak), kěmbili (Aceh dan Sumatra Barat), kĕntang jawa (Betawi), huwi kěntang (Sunda), kambili, dan daun sabrang (Jatim), gombili, dan obi sola (Madura), sabrang (Bali),^[2] gěmbili, kěntang irěng, kumbili jawa, kěntang klici (Jawa), kombili (Maluku), sěbrang (Lombok),^[1][4][5] kĕntang jawĕ, kĕntang kĕmbili (Pontianak dan Kubu Raya) dan lain-lain di seluruh Indonesia.

Deskripsi

Kentang hitam merupakan ubi-ubian yang merupakan terna yang menjalar dan semak-semakan dengan tinggi 40–100 cm. Dia berakar pada dasar tumbuhan.^[4] Batangnya tegak, sedikit merambat, lubak,^[2] bersegi empat, tebal, dan agak berbau. Daun-daunnya tunggal, tebal, bermembran, saling berhadapan dan berselang-seling, bentuknya bulat telur, berwarna hijau tua pada permukaan atas daun dan hijau muda di bagian bawah. Panjang 2–4 cm dan lebar 3–6 cm, sedikit berbulu, dan tulang daun menyirip.^[2] Bunganya kecil dan berwarna ungu, tangkainya panjang dengan berukuran 1–2 mm, dan berbulu. Kelopak bentuknya bintang, mahkota berbentuk bibir, warnanya ungu gelap hingga terang, dan panjangnya 7-10(-12) mm dengan bentuk tabung agak membengkok. Berbunga dari bulan Februari-Agustus. Berumbi kecil, coklat, dan daging umbinya putih warnanya. Panjang umbinya 2–4 cm. Akarnya serabut, dan membentuk ubi.^[1][2][4]

Persebaran, habitat, dan penanaman

Umbi kentang hitam, yang hampir-hampir tercabut dari tanah

Bunga kentang hitam yang ungu

Tumbuhan ini asalnya dari negeri India, banyak menyebar dan tumbuh ke Madagaskar, dan Malesia. Di Malesia sendiri, banyak tumbuh di Malaysia, Sumatra, Jawa, Filipina, dan Maluku. Di Indonesia, banyak ditanam di Banten, Jakarta, Magelang, Yogya, dan Bali. Tumbuh dari ketinggian 40-1300 mdpl dan suka dengan wilayah beriklim panas. Petani menanam ini setelah menanam padi. Yang jelas, Rumphius menyebutkan bahwa tanaman ini sudah lama ditanam.^[1][4] Menurut catatan Heyne mengutip Rumphius, adalah tumbuhan ini banyak ditanam di Jawa dan Bali. Sekali lagi, Heyne juga mengutip tulisan de Bie (De Landbouw der Inladsche Bevolking op Java [Pertanian dlm Masyarakat Jawa], 1901-02, jilid I:107), bahwa tumbuhan ini memang banyak tumbuh di persawahan Batavia (sekarang Jakarta) yang kalau selain persawahan Batavia, kentang hitam tak mau tumbuh; alasannya karena memang kentang hitam menghendaki tanah yang gembur.^[5]

Kentang hitam yang sudah lebih bersih

Kentang hitam juga bisa diperbanyak dengan jalan setek, yang dalam waktu semninggu saja, tumbuhan ini sudah bertunas. Setek tersebut haruslah mengandung tiga buku, dengan panjang 15 cm, dan ditanam pada permulaan musim hujan. Namun, kalau memang, tanah pekarangan kita adalah tanah berat yg sulit gembur, gemburkan dulu, dan susunlah jadi guludan. Jarak antar guludan adalah 50 cm. Bisa pula memakai umbi muda, dan ditugalkan pada tanah gembur dengan jarak: 30 × 30 cm, dan tiap lubang tugalan diisi 3 butir umbi.^[5][6] Kalau sudah berumur 1 bulan lebih, rumput-rumputan harus disiang. Adapun, pada usia 2 bulan, maka dia disiangi kembali dan dibumbun. Kalau ditanam di tanah nan datar, tak perlu dibumbun. Pada bulan keempat, kentang hitam baru bisa dipanen dan dipungut hasilnya.^[5][6]

Menurut sejarahnya dulu, orang-orang Portugis menemukan tumbuhan ini banyak tumbuh di Pantai Koromandel dan ada pula di Sailan, walau tak banyak. Ada kemungkinan, tumbuhan ini orang Arab membawa tumbuhan ini hingga ke India, dan Portugis membawa hingga Malaka. Orang Portugis membawa ini sebagai makanan impor dan bagus ditanam di iklim kering. Kini banyak menyebar ke Jawa.^[7]

Nilai guna & prospek

Karel Heyne dlm "De nuttige"-nya (IV:133-34) menyebut bahwa orang Indonesia menanam kentang hitam untuk dimakan sebagai penyegar dan dipergunakan pula untuk campuran sayur. Ukurannya kentang hitam ini yang mulai dari berukuran kelereng hingga ada yang seperti badan tikus, dan selalu berjendol bentuk ubi ini. Permukaan kulit dari kentang hitam ini adalah yang jelas hitam, dan pada bahagian dalamnya putih. Sementara itu, daun dari kentang hitam ini sering dipakai pula sebagai campuran dari ramuan obat.^[5] Sebagai sumber zat pati, kentang hitam bisa dipergunakan sebagai penganan sore untuk direbus dan dimakan.^[6] Kentang hitam kadang dimakan langsung untuk lalapan. Penggunaan umbi yang muda dan umbi yang tua dibedakan; yang muda dipakai untuk sayur lodeh, sayur asam, dan lain-lain. Sementara itu, umbi dewasa kentang hitam direndam dulu dalam larutan kapur, direbus, baru dimakan. Karena diperlakukan seperti itulah, kulit permukaan kentang hitam menjadi hitam. Itu sebabnya, orang Jawa menamai tumbuhan ini dengan kěntang irěng.^[1] H. Keng mencatat (1978) dalam "Flora Malesiana", disebutkan bahwa umbi kentang yang dewasa dipakai sebagai pengganti kentang dan dipakai sebagai bakso cacah. Apabila kentang ini dimakan berlebihan, dikhawatirkan kentang ini bisa tidak dapat dicerna.^[4]

Dalam pengobatan, umbi kentang hitam berguna sebagai obat bengkak. Caranya, ambil 25 gram umbi kentang hitam, dicuci, diparut, kemudian ditempel ke bagian badan yang bengkak dan kemudian dibalut dengan kain bersih. Sedangkan, menurut penelitian, diketahui umbi dan daun kentang hitam mengandung saponin, flavonoida, dan polifenol.^[2] Namun, menurut penelitian, telah dikabarkan bahwa kentang hitam mempunyai antioksidan yang natural dan antikanker yang terdapat pada ekstrak etanol daging dan kulit permukaan kentang hitam serta antioksidan yang tinggi dan aktivitas antiproliferatif yang terbuat dari ekstrak etanol kulit dengan cara yang bergantung dengan dosis. Asam ursolat dan asam oleanolat mungkin bisa pula digunakan sebagai anti-kanker dan antioksidan. Yang mana, sifat anti-proliferatifnya ditunjukkan pada sifatnya yang menghalang perkembangan kanker dada MCF 7. Selain itu pula, kentang hitam juga mengandung fitosterol dan asam maslinat (maslinic acid).^[8]

Referensi

Pranala luar

• Kentang Jawa dalam "plantamor.com".
• EKSPEDISI 7: Makanan Purba Kentang Hitam di Negeri Besi Kuning dari BPTP Jawa Timur.

Bunga P. rotundifolius.

Ubi keling, P. rotundifolius dengan pembaris.

Ubi keling atau juga dikenali sebagai ubi kemili, merujuk kepada sejenis ubi yang kecil dan berkulit hitam. Nama saintifiknya adalah Plectranthus rotundifolius (Poiret) Sprengel. Ia merupakan jenis ubi yang boleh dimakan. Di Indonesia, ia juga dikenali sebagai kentang Jawa atau kentang Ireng. Ubi ini boleh dimakan selepas direbus.

Pautan luar

• Sorting Plectranthus names

Plectranthus rotundifolius là một loài thực vật có hoa trong họ Hoa môi. Loài này được (Poir.) Spreng. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1825.^[1]

Hình ảnh

Chú thích

Liên kết ngoài

• Phương tiện liên quan tới Plectranthus rotundifolius tại Wikimedia Commons
• Dữ liệu liên quan tới Plectranthus rotundifolius tại Wikispecies