nomes no trilho de navegação
Qafqaz süsəni - (lat. Iris caucasica Stev.) Süsənkimilər – (İridaceae Juss.) fəsiləsinə aid bitki növü.
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Təhlükəli həddə yaxın olanlar” kateqoriyasına aiddir –NT. Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.[1][2]
Çoxillik ot bitkisidir, soğanağı yumurtaşəkilli və ya uzunsov, 2-2,5 (3,5) sm enində, tünd-qəhvəyi, tutqun pərdəvari qınla örtülmüşdür. Gövdə 7-15 (20) sm hündürlükdə, 1-3 çiçəklidir. Yarpaqlar boz-yaşıl, göyümtül, qılıncvari, tədricən sivriləşmiş, oraqvari əyilmiş, kənarları ağ xətlə haşiyələnmiş, sıx, qısa kirpikciklidir, çiçəkyanlığının borucuğu 4-5 dəfə yumurtalıqdan uzundur. Çiçəkyanlığı 3,5 -4,5 (5) sm uzunluğunda, yaşılımtıl və ya mavitəhər sarı, qolğun, qıfvari, xarici hissədən enli, uzunsovdur, sütuncuğun hissələri çiçəkyanlığının xarici hissələrindən bir qədər qısa, enli, kütdür, qutucuq 3 sm uzunluğunda, silindrik, uzunsov, qısa buruncuqludur [3][4][5].
Çiçəkləmə, meyvə əmələ gətirmə dövrü aprelin ikinci yarısı - may aylarıdır.Mezokserofit, işıqsevəndir. Kökümsovlarla və toxumla çoxalır. Müxtəlifotlu qruplaşmalar əmələ gətirir. Aşağı və orta dağ qurşaqlarında daşlı və otlu yamaclarda bitir. Dekorativ bitkidir. [4][6].
Böyük Qafqazın Quba hissəsi, Qobustan, Kür-Araz ovalığı, Bozqır yaylası, Kiçik Qafqazın şimal və mərkəzi hissələri, Naxçıvanın dağlıq hissəsi və düzənliyi (Şahbuz rayonu, Batbat kəndi, Cufa rayonu, Qızılca kəndinin ətrafı) [4][6][7][8].
Geniş yayılma ərazilərinin mövcudluğuna baxmayaraq, əhali tərəfindən intensiv toplanılması gələcəkdə azalma təhlüksəni ehtimal etməyə əsas verir[8] [9].
Antropogen amillər (dekorativ bitki kimi əhali tərəfindən yığılması, otarılma).
Yayıldığı sahələr, həmçinin təbii populyasiyalarla mühafizə olunması üçün xüsusi tədbirləri aparılmır, antropogen təsiri azaltmaq məqsədilə yayılma yerlərində yasaqlıqların təşkili, yeni yayılma yerlərinin axtarılması, toxumlarının toxum bankında saxlanılması vacibdir.
Qafqaz süsəni - (lat. Iris caucasica Stev.) Süsənkimilər – (İridaceae Juss.) fəsiləsinə aid bitki növü.
IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Təhlükəli həddə yaxın olanlar” kateqoriyasına aiddir –NT. Azərbaycanın nadir, Qafqazın endemik növüdür.
Iris caucasica (also known as Caucasian iris)[2][3] is a species of plant in the genus Iris, it is also in the subgenus of Scorpiris. Pronounced as 'kaw-KAS-ee-kuh'.[4]
It was described in 'Commentat. Soc. Phys.' to Caesareae Universitatis Mosquensis of 1808 by Georg Hoffman.[5]
It was once confused with iris orchioides, but iris caucasica is a smaller plant, with sessile flowers. Also it has leaves that have white margins.[6]
Iris caucasica is an accepted name by the RHS.[2]
It has a brown ovoid bulb with fleshy roots.[6] It is similar in form to Iris persica.[3]
It has grey green leaves,[7] which are ciliate[8] and that start growing at flowering time.[9] They reach up to 10–12 cm long and l-2 cm wide.[8] The leaves have a faint white margin.[10]
It has between 1–4 flowers per stem, normally pale yellow or green and with winged falls.[9] The falls also have a yellow ridge.[7] The flowers are 5–15 cm (2–6 in) across.[9] It flowers in late spring.[8] It eventually reaches a height of 15 cm (flower and stem).[8] The flowers are not fragrant.[6]
Iris caucasica grows on limestone mountain slopes (at 1200-3500m above sea level)[8] in Turkey[7] and Armenia and Azerbaijan,[11] in the Caucasus mountains.[7] Bieberstein notes seeing it near Tbilisi in the South Caucasus.[3] It has also been found in Israel and Iran.[10]
In 1892, Michael Foster introduced a hybrid version Iris Caucasica 'Kharput'.[4] Which does not have winged falls.[9] It still has 4–5 flowers per stem, which are greenish-yellow. But they are generally larger than parent plant.[6]
Iris caucasica (or Sarı nevroz, a local name of Ovacık, Dersim) has been used a folk medicinal plant in Turkey. The flowers have been used in an infusion to treat colds.[12]
Iris caucasica (also known as Caucasian iris) is a species of plant in the genus Iris, it is also in the subgenus of Scorpiris. Pronounced as 'kaw-KAS-ee-kuh'.
It was described in 'Commentat. Soc. Phys.' to Caesareae Universitatis Mosquensis of 1808 by Georg Hoffman.
It was once confused with iris orchioides, but iris caucasica is a smaller plant, with sessile flowers. Also it has leaves that have white margins.
Iris caucasica is an accepted name by the RHS.
Iris caucasica là một loài thực vật có hoa trong họ Diên vĩ. Loài này được Hoffm. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1808.[1]
Iris caucasica là một loài thực vật có hoa trong họ Diên vĩ. Loài này được Hoffm. miêu tả khoa học đầu tiên năm 1808.
