nomes no trilho de navegação
El mirasol (Helianthus annuus) ye una flor con una tiesta grande que xira pa mirar pal sol. Delles variedaes desendolcaes va poco tienen tiestes cayíes. Estes castres son menos prestoses pa los xardineros que críen les flores como arellos, pero apetecibles polos granxeros, yá qu'aguanten meyor los daños de los páxaros y les malures.
Les tiestes, qu'angüaño son compuestes, xorrecen nun tallu que pue algamar varios metros y tien poques fueyes. Los pétalos pueden ser mariellos, marrones, naranxes y d'otros colores.
El mirasol vien d'América, y foi domesticada hacia'l 1000 e.C.. Dende ehí, los españoles traxéronlu a Europa al entamu del sieglu XVI.
El mirasol tien un 58% d'aceite nel frutu. Utilízase pa cocinar, anque nun tien les carauterístiques cardiosaludables del aceite d'aceituna. Tamién val pa facer biodiesel. Los restos que sobren tres procesar la grana, úsense como alimentu pa la ganadería.
Les granes (pipes) úsense como aperitivu y alimentu pa los páxaros.
La dómina de semar en secanu ye ente'l 15 de xunu y el 20 de xunetu. La sema tien que se facer n'estayes separtaes 0,70 m, con una densidá de sema de cuatro plantes per metru llinial.
El meyor tarrén ye l'arciello-arenosu, a poca distancia de la capa freática.
El biltar de les granes asocede cuando la temperatura ye de 5 °C demientres 24 hores.
El mirasol (Helianthus annuus) ye una flor con una tiesta grande que xira pa mirar pal sol. Delles variedaes desendolcaes va poco tienen tiestes cayíes. Estes castres son menos prestoses pa los xardineros que críen les flores como arellos, pero apetecibles polos granxeros, yá qu'aguanten meyor los daños de los páxaros y les malures.
Les tiestes, qu'angüaño son compuestes, xorrecen nun tallu que pue algamar varios metros y tien poques fueyes. Los pétalos pueden ser mariellos, marrones, naranxes y d'otros colores.
El mirasol vien d'América, y foi domesticada hacia'l 1000 e.C.. Dende ehí, los españoles traxéronlu a Europa al entamu del sieglu XVI.
El mirasol tien un 58% d'aceite nel frutu. Utilízase pa cocinar, anque nun tien les carauterístiques cardiosaludables del aceite d'aceituna. Tamién val pa facer biodiesel. Los restos que sobren tres procesar la grana, úsense como alimentu pa la ganadería.
Les granes (pipes) úsense como aperitivu y alimentu pa los páxaros.
CultivuLa dómina de semar en secanu ye ente'l 15 de xunu y el 20 de xunetu. La sema tien que se facer n'estayes separtaes 0,70 m, con una densidá de sema de cuatro plantes per metru llinial.
El meyor tarrén ye l'arciello-arenosu, a poca distancia de la capa freática.
El biltar de les granes asocede cuando la temperatura ye de 5 °C demientres 24 hores.
Adi günəbaxan (lat. Helianthus annuus)[1] - günəbaxan cinsinə aid bitki növü.[2]
Hündürlüyü 1-2 metrə qədər olan birillik ot bitkisidir. Növbə ilə yerləşən iri, üçkünc - ürəkvarı yarpaqları vardır. Gövdəsinin yuxarısındakı yarpaqları ellipsvarıdır. İri səbət şəklində qızılı-sarı rəngli çiçəkləri və bərk qabıqlı dənəcik meyvəsi olur. Meyvələrinin toxumu yağlıdır, xoş ətirlidir.
Bitki iyul-avqust aylarında çiçəkləyir, meyvələri sentyabr-oktyabr aylarında yetişir.
Adi günəbaxan Azərbaycanın əksər rayonlarında becərilir. Yerarmudu günəbaxan isə ancaq Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Botanika İnstitunun ərazisində becərilir.
Yeyinti sənayesində, eləcə də təbabətdə günəbaxanın toxumlarından istifadə edilir. Günəbaxan çox qiymətli bitkidir. Onun əsil vətəni Amerikadır. Hazırda o, dünyanın çox ölkələrində becərilir.
Qeyd etmək lazımdır ki, günəbaxan kimi əla keyfiyyətli piyli yağa malik bitki çox azdır. Buna görə də o, dünyanın kənd təsərrüfatında xüsusi yer tutur və böyük şöhrət qazanıb.
Günəbaxanın toxumlarında 40-50 %-ə qədər əla keyfiyyətli piyli yağ vardır. Bu yağı onun toxumlarını xüsusi press altında saxlamaqla alırlar. Həmin məqsəd üçün bitkinin meyvələri tamam yetişəndə toplanır, qabıq hissələrdən toxumları çıxarılıb təmizlənir, sonra press altında sıxılaraq yağı çıxarırlar. Bu qayda üzrə alınmış günəbaxan yağı açıq - sarı rəngdə, maye halda, xaşagələn ətirli iyə və dada malik olur.
Günəbaxan yağından əsasən yeyinti sənayesində istifadə edilir. Bundan başqa, o təbabətdə bir çox məlməh dərmanlarının tərkibinə qatılır, xüsusilə revmatizm əleyhinə işlənən məlhəmlərin, o cümlədən onlardan daha geniş istifadə olunan bat-bat məlhəminin tərkibində işlədilir.
Günəbaxan bitkisindən təbabətdə də istifadə etmək məqsədəuyğundur.
Adi günəbaxan (lat. Helianthus annuus) - günəbaxan cinsinə aid bitki növü.
Hündürlüyü 1-2 metrə qədər olan birillik ot bitkisidir. Növbə ilə yerləşən iri, üçkünc - ürəkvarı yarpaqları vardır. Gövdəsinin yuxarısındakı yarpaqları ellipsvarıdır. İri səbət şəklində qızılı-sarı rəngli çiçəkləri və bərk qabıqlı dənəcik meyvəsi olur. Meyvələrinin toxumu yağlıdır, xoş ətirlidir.
Bitki iyul-avqust aylarında çiçəkləyir, meyvələri sentyabr-oktyabr aylarında yetişir.
Adi günəbaxan Azərbaycanın əksər rayonlarında becərilir. Yerarmudu günəbaxan isə ancaq Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Botanika İnstitunun ərazisində becərilir.
Yeyinti sənayesində, eləcə də təbabətdə günəbaxanın toxumlarından istifadə edilir. Günəbaxan çox qiymətli bitkidir. Onun əsil vətəni Amerikadır. Hazırda o, dünyanın çox ölkələrində becərilir.
Qeyd etmək lazımdır ki, günəbaxan kimi əla keyfiyyətli piyli yağa malik bitki çox azdır. Buna görə də o, dünyanın kənd təsərrüfatında xüsusi yer tutur və böyük şöhrət qazanıb.
Günəbaxanın toxumlarında 40-50 %-ə qədər əla keyfiyyətli piyli yağ vardır. Bu yağı onun toxumlarını xüsusi press altında saxlamaqla alırlar. Həmin məqsəd üçün bitkinin meyvələri tamam yetişəndə toplanır, qabıq hissələrdən toxumları çıxarılıb təmizlənir, sonra press altında sıxılaraq yağı çıxarırlar. Bu qayda üzrə alınmış günəbaxan yağı açıq - sarı rəngdə, maye halda, xaşagələn ətirli iyə və dada malik olur.
Günəbaxan yağından əsasən yeyinti sənayesində istifadə edilir. Bundan başqa, o təbabətdə bir çox məlməh dərmanlarının tərkibinə qatılır, xüsusilə revmatizm əleyhinə işlənən məlhəmlərin, o cümlədən onlardan daha geniş istifadə olunan bat-bat məlhəminin tərkibində işlədilir.
Günəbaxan bitkisindən təbabətdə də istifadə etmək məqsədəuyğundur.
Ar bleunioù tro-heol (Helianthus annuus eus o anv skiantel), zo ur blantenn vloaziek dezhi bleunioù bras eus ar genad Helianthus, a orin eus Norzhamerika, evel an Helianthus tuberosus. Gounezet e vez ar greun, eoul enne (war-dro 40 % eus ar materi) ha mat-tre d'ober boued. Roet e vez an delioù d'ar chatal.
Dont a ra an anv tro-heol eus ar ger gallek « tournesol » a zo troidigezh ar ger italianek « girasole» , « a dro gant an heol ». Anvioù all a vez graet ouzh ar blantenn-se a-wechoù: bleunioù-heol (diwar an anvioù saoznek hag alamanek), heol-bras, greun peroked, heliant…
Brudet eo taolennoù Vincent van Gogh diwar-benn ar bleunioù tro-heol.
Ar bleunioù tro-heol (Helianthus annuus eus o anv skiantel), zo ur blantenn vloaziek dezhi bleunioù bras eus ar genad Helianthus, a orin eus Norzhamerika, evel an Helianthus tuberosus. Gounezet e vez ar greun, eoul enne (war-dro 40 % eus ar materi) ha mat-tre d'ober boued. Roet e vez an delioù d'ar chatal.
El gira-sol (Helianthus annuus) és una planta herbàcia de la classe dels magnoliòpsids, de la subclasse de les astèrides i de la família de les asteràcies, amb una inflorescència gran en capítol.[1] A Catalunya també se la coneix com sol coronat, corona de rei[2] o mira-sol.[3]
És una planta originària de l'Amèrica boreal, especialment de Mèxic, el Perú i el sud dels Estats Units, que va ser introduïda a Europa durant el segle XVI. Des d'aleshores, el seu cultiu es va propagar ràpidament. Segons la genètica, la domesticació té el seu origen a l'est dels Estats Units, concretament la zona d'Arkansas i després es va estendre cap al sud.[4] Es conrea per la llavor, la pipa de gira-sol, de la qual s'obté un oli comestible o es pot consumir directament.[5]
El nom d'Heliantus, que és com es coneix científicament el gira-sol, deriva del grec antic helios, que significa «sol», i anthos «flor», doncs «flor de sol», que és prou descriptiu per la seva aparença. La creença que és una planta que segueix el sol durant el seu recorregut diürn és un error, ja que només les gemmes tancades ho fan. En créixer les tiges es fan rígides i les flors adultes són fixes. Generalment s'orienten cap al llevant.[6][7]
És una planta poc exigent respecte al sòl, encara que prefereix els terrenys sorrencs i rics en matèria orgànica. El gira-sol es cultiva de manera intensiva en grans plantacions com a planta alimentària, i, sobretot, s'ha cultivat a Europa, especialment a Rússia, per aprofitar-ne les llavors, que són olioses. El gira-sol floreix a l'estiu, i és a la tardor quan es du a terme la recol·lecció dels fruits per aprofitar-ne les llavors. A més, les fulles i les flors també s'utilitzen en medicina.
El gira-sol és una planta molt robusta, poc ramificada. Malgrat ser una planta de cicle anual, pot arribar a més de tres metres d'alçada (és més petita als llocs secs). La seva arrel és axonomorfa, és a dir, que està formada per un eix principal i més desenvolupat i nombroses arrels secundàries. És una arrel pivotant, molt potent, que li permet resistir èpoques de sequera i absorbir substàncies minerals a força profunditat.
Té una tija important, de consistència semillenyosa, pilosa, cilíndrica i rugosa d'alçada variable, des d'uns 40 cm fins a 2 m. Les fulles són grans (de 5-30 cm de longitud), triangulars o cordiformes, discretament dentades, peciolades, amb tres nerviacions principals i aspres al tacte; les de la part superior són alternades, mentre que les de la inferior són oposades.
Presenta una inflorescència en capítol, de 10 a 40 cm de diàmetre, amb dos tipus de flors: les ligulades, que es troben a la perifèria, són estèrils i tenen un color groc viu, i les tubiflores, que són les de l'interior del capítol, tenen un color groc més pàl·lid, són hermafrodites i són les que desenvolupen els fruits. Aquesta inflorescència està protegida per unes bràctees exteriors verdes i unes d'interiors membranoses disposades en diversos rangs. La seva pol·linització és entomofílica, és a dir, que es fa a través d'agents biòtics; concretament, d'insectes.
El fruit és un aqueni angulós, de 8-15 mm de longitud, ovoide, aplanat, amb un pericarp brillant de color negre, blanc o estriat, segons les varietats, anomenat popularment "pipa". La seva superfície externa presenta una pelussa. A l'interior apareix una llavor voluminosa i comestible, formada per dos cotilèdons plano-convexos, de color blanc i de gust dolç i oleaginós.
L'oli extret de les llavors de gira-sol s'utilitza en l'alimentació per elaborar margarines baixes en colesterol i pastissos. També es fan servir per a la fabricació de sabons, pintures, lubrificants i locions i l'oli de gira-sol es pot fer servir per produir biodièsel. Les llavors com a substitut del cafè. La mel de gira-sol és una de les més corrents en el mercat, i, tot i no ser de les més apreciades, pot arribar a tenir una certa consideració si la proporció de pol·len és suficient mel monofloral.
La Comissió E del Ministeri de Sanitat alemany no ha aprovat cap principi actiu d'ús farmacèutic, s'utilitza només com excipient en càpsules, pomades i cremes.
Quant a l'ús tradicional es suposa que alleugeria estrenyiment; podria calmar lesions o cremades, les manifestacions doloroses artritis i artràlgia. A causa de la presència d'àcid linoleic, ja que podria afavorir la síntesi de prostaglandines antiinflamatòries.[cal citació] Tot i això, no hi ha cap estudi que avali la seva eficàcia contra aquestes malalties. L'aigua resultant de bullir les llavors s'ha utilitzat tradicionalment per combatre l'ansietat i el mal de cap. A més, les infusions de pètals de gira-sol es fan servir per tractar refredats i diverses afeccions respiratòries.[cal citació]
Com aliment l'oli de gira-sol és un aliment ric en diversos nutrients, com ara lípids i proteïnes. A més és una excel·lent font de calories. Els àcids grassos insaturats de l'oli produeixen una disminució del nivells de C-LDL i un augment de C-HDL a la sang. L'oli té un efecte laxant lubricant, de manera que afavoreix l'evacuació intestinal de manera natural, sense provocar diarrea.
No s'ha descrit cap toxicitat en una dieta variada i equilibrada.
El gira-sol (Helianthus annuus) és una planta herbàcia de la classe dels magnoliòpsids, de la subclasse de les astèrides i de la família de les asteràcies, amb una inflorescència gran en capítol. A Catalunya també se la coneix com sol coronat, corona de rei o mira-sol.
És una planta originària de l'Amèrica boreal, especialment de Mèxic, el Perú i el sud dels Estats Units, que va ser introduïda a Europa durant el segle XVI. Des d'aleshores, el seu cultiu es va propagar ràpidament. Segons la genètica, la domesticació té el seu origen a l'est dels Estats Units, concretament la zona d'Arkansas i després es va estendre cap al sud. Es conrea per la llavor, la pipa de gira-sol, de la qual s'obté un oli comestible o es pot consumir directament.
El nom d'Heliantus, que és com es coneix científicament el gira-sol, deriva del grec antic helios, que significa «sol», i anthos «flor», doncs «flor de sol», que és prou descriptiu per la seva aparença. La creença que és una planta que segueix el sol durant el seu recorregut diürn és un error, ja que només les gemmes tancades ho fan. En créixer les tiges es fan rígides i les flors adultes són fixes. Generalment s'orienten cap al llevant.
Slunečnice roční (Helianthus annuus) je jednoletá rostlina z čeledi hvězdnicovité, původní v Americe. Její květenství je velký úbor, dosahuje v průměru až 30 cm. Stonek slunečnice roční může být až 3 metry vysoký.
To, co se někdy nazývá květ, je ve skutečnosti velké květenství složené z více květů, nahloučeným vedle sebe. Květy jsou dvojího druhu: výrazné jazykovité květy, umístěné na kružnici na okrajové části úboru, bývají žluté, ale někdy až oranžové či do hněda. Tyto květy jsou však pouze sterilní a slouží k přilákání hmyzího opylovače. Druhé, trubkovité květy, jsou ve vnitřní části úboru.
Trubkovité květy uzrávají v plody, běžně zvané slunečnicová semínka. Ve skutečnosti se však nejedná o semena v pravém slova smyslu, ta jsou uzavřena pouze uvnitř v tvrdém nepoživatelném pouzdru.
Trubkovité květy jsou uspořádané v květenství spirálovitě a každý kvítek je k dalšímu orientovaný přibližně ve zlatém úhlu (~137°). Přitom vzniká vzorek tvořený levotočivými a pravotočivými spirálami, kde počet levých a pravých spirál jsou po sobě jdoucí Fibonacciho čísla. Většinou mívá 34 spirál v jednom směru a 55 ve druhém.
Otáčení za sluncem, čili heliotropismus, je známý jev, který se o slunečnici traduje. Ve skutečnosti se vyskytuje pouze u poupat, nerozvinutých květenství. Při východu Slunce se všechny slunečnice v této životní fázi natáčí na východ a postupně „putují“ po obloze na západ. V noci se opět vrací na východní pozici.[2]
Pohyb způsobují motorické buňky ve stonku pod květenstvím, v části stonku nazývané pulvinus. Když se květenství začnou otevírat, stonek ztuhne. Většinou zůstává ve východní pozici [3].
Ke slunci se dokonce určitým způsobem natáčí i listy.
Slunečnice pochází z Ameriky. Vedou se spory o tom, kde byly poprvé pěstovány a domestikovány[4]. První známý příklad plně domestikované slunečnice roční byl nalezen v Hayes, Tennessee, a datuje se do let 2300 př. n. l.[4] Inkové používali slunečnice jako vypodobení svého boha slunce. Semena byla dovezena do Evropy v 16. století. Zde se v 18. století (např. v Rusku) velmi rozšířily a jsou pěstovány dodnes.
Slunečnicová semínka se prodávají ke přímé konzumaci nebo se pečou na plotně. Někdy se z nich vyrábí i alternativa k arašídovému máslu. Také se jimi často přikrmují ptáci. Slunečnicový olej se používá při vaření a na výrobu bionafty. Zbytek po získání oleje se používá ke krmení dobytka. Slunečnice také produkují latex a zkoumá se jejich vhodnost pro výrobu hypoalergenní gumy.
V tomto článku byl použit překlad textu z článku Sunflower na anglické Wikipedii.
Obrázky, zvuky či videa k tématu slunečnice roční ve Wikimedia Commons
Slunečnice roční (Helianthus annuus) je jednoletá rostlina z čeledi hvězdnicovité, původní v Americe. Její květenství je velký úbor, dosahuje v průměru až 30 cm. Stonek slunečnice roční může být až 3 metry vysoký.
Almindelig Solsikke (Helianthus annuus) eller blot Solsikke er en plante som kan blive op til tre meter høj. Blomsterne er gule og brune og meget store. Frøene er værdsatte af f.eks. fugle.
Alt efter sort kan blomsterkurven have en diameter på mellem 5 og 50 cm. Den almindelige solsikkeblomst har gule randkroner og en brun midte, som består af en masse små kerner. Der findes også røde, orange og næsten sorte solsikker.
Som hos mange andre dækfrøede planter er solsikkens blomster farvestrålende, og duftene skal tiltrække insekter, så blomsterne kan bestøves. Solsikken formerer sig ved kønnet formering.Blomsterstøv fra plantens pollen smelter sammen i frugtanlægget. Ved dyrkning er det vigtigt, at planten har de mest optimale forhold, for at bestøvningen lykkes.
Solsikken er ikke én blomst, men består af mange hundrede ligesom hos andre planter i kurvblomst-familien. Hver af 'felterne' inde i midten af 'blomsten' er en blomst, og hver af de gule 'kronblade' er en blomst, der blot ligner et kronblad fra en normal blomst. Blomsterne konkurrerer om at få lokket bestøverne hen til sig. For at tiltrække bestøvere har nogle blomster som f.eks. solsikke en mørkere midte, der kun kan opdages under ultraviolet lys, som insekterne kan se.
Frugterne, som kaldes solsikkefrø, bruges ofte som fuglefoder, for eksempel på fuglebræt. Desuden kan de anvendes i bagværk, salater og som snacks. Solsikkefrø kan afhængigt af oprindelse, indeholde en del tungmetal, f.eks. cadmium. Derfor anbefaler Fødevarestyrelsen, at man ikke spiser solsikkekerner i større mængder[1]. Fødevarestyrelsen understreger dog, at solsikkekerner i begrænset omfang kan benyttes i brød.
Solsikken dyrkes også til olieproduktion. Fra frugterne kan man presse solsikkeolie, en gylden, tyndtflydende, mild og fed olie som tørrer ind ved længere kontakt med luft. Den har en behagelig smag og er opløselig i æter og alkohol. Kemisk set består den af olein, palmitin, stearin og linolein. Olien bruges som madolie (koldpresset) og til lak og sæbe (varmpresset).
Det som resterer når olien er presset ud, bruges som dyrefoder.
Almindelig Solsikke (Helianthus annuus) eller blot Solsikke er en plante som kan blive op til tre meter høj. Blomsterne er gule og brune og meget store. Frøene er værdsatte af f.eks. fugle.
Die Sonnenblume (Helianthus annuus), auch Gewöhnliche Sonnenblume genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Sonnenblumen (Helianthus) in der Familie der Korbblütler (Asteraceae).
Die Sonnenblume ist eine einjährige, krautige Pflanze, die Wuchshöhen von meist 1 bis 2, seltener 3 Metern[1] erreicht. Sie bildet keine Knollen. Der Stängel ist rau behaart.
Die fast alle wechselständigen am Stängel angeordneten Laubblätter sind in Blattstiel und Blattspreite gegliedert. Die einfache Blattspreite ist bei einer Länge von bis 40 Zentimetern und einer Breite von bis zu 35 Zentimetern breit-herzförmig mit gesägtem Rand.
Die nickenden Blütenkörbe weisen einen Durchmesser von 10 bis 40 Zentimetern auf. Die meist gelben Zungenblüten sind 6 bis 10 Zentimeter lang und die Röhrenblüten sind braun.
Die Chromosomenzahl beträgt 2n = 34.[2]
Die Sonnenblume ist eine bis zu 2 Meter tief wurzelnde einjährige kultivierte Pflanze. Sie ist sehr photosyntheseaktiv; eine große Pflanze bindet pro Tag das in einem Raum von 100 Kubikmetern vorhandene Kohlendioxid. Allerdings sind die Pflanzen sehr lichtabhängig d. h., die Netto-Photosyntheserate steht in direktem Verhältnis zum Logarithmus der Lichtintensität, deshalb bleiben bereits geringfügig schlechter besonnte Pflanzen wesentlich kleiner. Sie ist eine typische Pflanze warmer Standorte, d. h., sie ist ein Wärmekeimer, sie hat ihr maximales Wachstum bei 20 Grad Celsius und ihre Keimblätter legen sich nachts zusammen.
Blütenökologisch sind die Scheinblüten (Pseudanthium) große „Körbchenblumen“, die oft aus über 15.000 Einzelblüten bestehen. Die Blüten sind vormännlich. Die zungenförmigen Randblüten sind steril und haben eine hohe UV-Reflexion. Die Scheibenblüten sind zwittrig. Die Bestäubung erfolgt durch verschiedene Insekten. Der Nektar hat zur Zeit der Hauptproduktion zwischen 10 und 14 Uhr auch den höchsten Zuckergehalt von 35 %. Die Blütenkörbe richten sich fast immer auf „Mittag“ ein; die Sonnenblumen sind also Kompasspflanzen.
Die Eigenart der Pflanze, sich immer dem Sonnenlicht zuzuwenden, nennt man Heliotropismus. An sonnigen Tagen verfolgt die Knospe die Sonne von Ost nach West, während sie sich nachts oder in der Morgendämmerung nach Osten zurückdreht. Es drehen sich jedoch nur die Blätter und Knospen der jungen Pflanze zur Sonne. Blüten und Fruchtstände tun dies nicht mehr. Diese weisen in der Regel nach Osten. Der Stamm verhärtet am Ende der Knospenstufe seine östliche Ausrichtung und, wenn die Überstrahlungsstufe erreicht wird, „friert“ der Stamm sie gewissermaßen ein. Blühende Sonnenblumen sind nicht mehr heliotrop, und die meisten Köpfe zeigen in Richtung des Sonnenaufgangs.
Die Blütezeit reicht von Ende Juni/Juli bis September[3][4][5].
Die Früchte sind Achänen ohne Pappus, dafür befinden sich auf dem Korbboden viele harte Spreublätter als Tragblätter der Einzelblüten; diese dienen der katapultartigen Ausbreitung der Früchte, besonders bei der Bearbeitung durch Vögel. Dazu kommt eine Versteckausbreitung z. B. durch Mäuse. Außerdem breiten sich die Früchte als Regenschwemmlinge aus. Die Achänen sind Licht- und Wärmekeimer.
Die Laubblätter werden vom Sonnenblumenrost befallen.[6]
Die Sonnenblume gilt als ursprünglich im südlichen Kanada (Alberta, British Columbia, Manitoba, Saskatchewan), in allen US-Bundesstaaten und in den mexikanischen Bundesstaaten Baja California, Chihuahua, Coahuila, Durango, Nuevo León, Sonora und Tamaulipas beheimatet.[7] In den übrigen Bundesstaaten oder Provinzen Kanadas, in New Brunswick, Nova Scotia, Ontario, Prince Edward Island, Québec und Nordwest-Territorien ist sie ein Neophyt.[7]
Die wilde Sonnenblume war ursprünglich von Nord- bis Mittelamerika verbreitet. Archäologische Ergebnisse zeigen, dass die Sonnenblume etwa 2500 v. Chr. in der Region des Mississippi und auch in Mexiko-Stadt angebaut wurde.[8] Francisco Pizarro beobachtete Inkas, welche die Sonnenblume als Abbild ihres Gottes verehrten.
Samen der Sonnenblume wurden 1552 von spanischen Seefahrern aus Amerika nach Europa gebracht, wo sie zunächst als Zierpflanze angebaut wurde. Eines der ersten Kräuterbücher, das von der Pflanze als „Groß Indianisch Sonnenblum“ oder „Flos Solis Peruvianus“ berichtet, ist das Kreutterbuch von Pietro Andrea Mattioli aus dem Jahr 1590, das Joachim Camerarius der Jüngere bearbeitet und übersetzt hat. Er schreibt dort auf Seite 262: „Anno 1584 haben wir allhie Blumen gehabt“. Seit diesem Jahr war also die Sonnenblume in deutschen und europäischen Gärten bekannt. Das bestätigt die Angabe von Camerarius im Hortus Medicus aus dem Jahr 1588, Seite 61 über „Chrysanthemum Peruvianum“: Nostris hortis iam familiaris planta (dt.: „Ist in unseren Gärten schon bekannt“). Auch Rembert Dodoens hatte schon 1568 von dieser Pflanze berichtet und sie als Chrysanthemum perunianum abgebildet.[9]
Der botanische Gattungsname Helianthus, leitet sich von den griechischen Wörtern helios für „Sonne“ und anthos für „Blume“ ab. Der Name stammt aus der griechischen Mythologie und ist in einem Gedicht von Ovid überliefert: Einst verliebte sich das Mädchen Clytia in den Gott Apollon. Dieser verschmähte Clytia und daraufhin setzte sie sich nackt auf einen Felsen nieder, aß und trank nichts und beklagte ihr Unglück. Die Verliebte schaute neun Tage Apollon zu, wie der seinen Wagen über den Himmel bewegte. Dann wurde ihr Herzeleid zu gelben und braunen Farben: Sie verwandelte sich in eine „Sonnenblume“, die ihre Blüte stets nach der Sonne (Apollos Sonnenwagen) drehte. Da die als Sonnenblume bezeichnete Pflanzenart aus Amerika stammt, muss die Pflanze aus der griechischen Mythologie etwas anderes gewesen sein; vermutlich ein Vertreter der Gattung Sonnenwenden (Heliotropium).
Das Artepitheton annuus leitet sich von der Bezeichnung für „jährlich“ ab und bezieht sich auf die einjährige Vegetationsphase.
Voraussetzung zum erfolgreichen Anbau zu Nutzzwecken ist ein tiefgründiger, humus- und nährstoffreicher Boden (insbesondere Kalium und Bor, Stickstoffdüngung ca. 100 kg N/ha) mit ausreichender Wasserversorgung (Wasserbedarf 400 bis 500 ml) und einer Wärmesumme während der Vegetationszeit der Sonnenblume von April bis September von mindestens 14 °C (bezogen auf eine Bezugstemperatur von 6 °C, wenigstens jedoch 5 °C). Die Aussaat erfolgt bei 7 bis 8 °C Bodentemperatur Anfang April mit einem Reihenabstand von 75 cm und einem Abstand in der Reihe von 45 cm. Zwecks Anschluss an das Kapillarwasser des Bodens und zur Gewährleistung eines sicheren Auflaufes ist eine Saattiefe von 4 bis 6 cm anzustreben. Bei einer Saatdichte von 6 bis 7 Pflanzen/Quadratmeter wachsen dann pro Hektar 60.000 bis 70.000 Sonnenblumen. Eine Unkrautbekämpfung ist bis zum Reihenschluss angezeigt, danach ist sie aufgrund hoher Konkurrenzkraft entbehrlich. Der Bestand ist erntereif, sobald die Kornfeuchte zwischen 12 und 18 % liegt. Äußerlich sichtbare Zeichen der Erntefähigkeit sind abgestorbene Blätter und gelb gefärbte Korbunterseiten. Die Ernte erfolgt mit auf die speziellen Anforderungen des Sonnenblumendrusches umgerüsteten Mähdreschern.[10]
Weltweit wurden 2018 Sonnenblumen auf 26,7 Mio. ha angebaut.[11] Die Sonnenblume ist damit die Ölpflanze, die weltweit die drittgrößte Anbaufläche einnimmt, nach Sojabohnen (124,9 Mio. ha) und Raps (37,6 Mio. ha) und vor Ölpalmen und Olivenbäumen.
In der Schweiz wurden 2018 auf einer Fläche von 5.386 Hektar Sonnenblumen angebaut, was einem Wachstum von 2,4 % gegenüber dem Vorjahr entspricht.[12]
Laut der FAO wurden im Jahr 2020 weltweit 50.229.567 Tonnen Sonnenblumenkerne geerntet. Die zehn größten Produzenten brachten 85,0 % der Welternte ein. Die Werte für Österreich, Deutschland und der Schweiz sind zum Vergleich aufgeführt.[11]
Ab dem 17. Jahrhundert verwendete man die Kerne für Backwaren oder geröstet als Ersatz für Kaffee und Trinkschokolade. In Russland und auf dem Balkan werden geröstete Sonnenblumenkerne als sogenannte „Semetschki“ gegessen. Ein ähnliches Produkt, die „pipas de girasol“, ist in Spanien sehr beliebt und in der Türkei ist das Produkt unter dem Namen „Çekirdek“ bekannt. Die gerösteten Sonnenblumenkerne sind abgepackt in Tüten zu kaufen und werden unterwegs zerbissen und gegessen, die Schalen werden ausgespuckt.
Sonnenblumenkerne werden auch zur Keimung verwendet und entfalten dabei umso mehr ihre Inhaltsstoffe. Daneben spielt die Verwendung als Vogelfutter eine große Rolle. Hauptanbauländer waren 2017 die Ukraine, Russland und Argentinien.
Vielfach werden Sonnenblumenkerne in gerösteter, geschälter Form in Back- und Süßwaren verarbeitet und sind Bestandteil vieler Müslimischungen.
Die Zusammensetzung von Sonnenblumenkernen schwankt naturgemäß, sowohl in Abhängigkeit von den Umweltbedingungen (Boden, Klima) als auch von der Anbautechnik (Düngung, Pflanzenschutz).
Angaben je 100 g reifer, getrockneter Sonnenblumensamen:[13]
1 mg = 1000 µg
Der physiologische Brennwert beträgt 2405 kJ, entsprechend 580 kcal je 100 g essbarem Anteil.
Ein aus Sonnenblumenkernen gewonnenes, meist entfettetes und eiweißreiches Mehl wird für Anreicherungszwecke in der Lebensmittelindustrie, vornehmlich in der Backwarenproduktion, verwendet. Es besitzt einen nussartigen Geschmack.[15]
Erst seit dem 19. Jahrhundert wird die Sonnenblume auch als Ölpflanze genutzt. Das Sonnenblumenöl ist wertvoll für die menschliche Ernährung, sollte aber wegen des hohen Gehalts an mehrfach ungesättigten Fettsäuren nicht als Frittieröl verwendet werden (mit Ausnahme der high-oleic-Varianten). Bei landwirtschaftlich genutzten Sonnenblumen liegt der Ölgehalt der Frucht zwischen 48 und 52 %. Sonnenblumenöl, gepresst aus den Samen, wird zum Kochen verwendet. Unraffiniertes Öl, wie es in osteuropäischen Ländern häufiger anzutreffen ist, weist im Gegensatz zu raffiniertem Öl einen starken Eigengeschmack auf und eignet sich daher besonders als Geschmacksträger für die Zubereitung von warmen Speisen und Salaten. Raffiniertes Öl kann in Schmieröl, Treibstoffen und Weichmachern verwendet werden. Die Pressrückstände bzw. das entfettete Mehl können als Viehfutter dienen.
Neben der Verwendung als Speiseöl wird Sonnenblumenöl auch in Pharmazie und Medizin sowie für industrielle Verwendungen eingesetzt. In der Pharmazie stellt das Öl ein Füllmaterial in Weichgelatinekapseln dar, daneben wird es für Salben und Cremes verwendet und kann Olivenöl oder Erdnussöl in Medizinprodukten ersetzen. Traditionell angewendet wird Sonnenblumenöl bei Verstopfung sowie äußerlich zur Wundbehandlung und bei Rheuma.[16]
Industriell wird Sonnenblumenöl für Farben und Lacke verwendet, zudem ist es in Öl- und Künstlerfarben enthalten. Auch in der Lederbearbeitung und in der Tuchfabrikation (Konservierungsmittel) wird es eingesetzt.[16] Als Biokraftstoff kann reines Sonnenblumenöl als Pflanzenölkraftstoff eingesetzt werden, anders als bei Rapsölkraftstoff sind die Kraftstoffqualitäten jedoch nur wenig erforscht, weshalb die Ermäßigung der Mineralölsteuer entfällt. Üblich ist dagegen die Erzeugung von Biodiesel aus Sonnenblumenöl, auch wenn der relative Anteil an Sonnenblumenöl bei der Biodieselherstellung zugunsten von Altspeiseölen in den letzten Jahren stetig sank. 2017 lag der Anteil an Sonnenblumenöl bei der Biodieselherstellung in der EU nur noch bei einem Prozent.[17]
Als Sonnenblumenstroh werden die Stängel bezeichnet, die nach der Ernte als Ernterückstände verbleiben. Bei der Sonnenblume beträgt das Korn-Stroh-Verhältnis etwa 1:4,1, sodass bei einem mittleren Kornertrag von etwa 2,5 t pro ha und Jahr theoretisch 10 t Ernterückstände in Form von Stroh an dem Feld zurückbleiben. Es ist anzunehmen, dass die Bergequote wie bei anderen Strohgütern deutlich geringer ausfällt, entsprechende Erfahrungen liegen jedoch nicht vor.[18]
Eine Nutzung von Sonnenblumenstroh erfolgt aufgrund des sehr hohen Wassergehaltes der dicken Stängel sowie des sehr hohen Aschegehalts von 10 % und anderer für die Verbrennung nachteiliger Eigenschaften in der Regel nicht. Es hat einen Brennwert von 16,9 MJ/kg.[19]
In der Tiefebene Ungarns werden aus den Stängeln Querflöten und andere Flöten hergestellt.[20]
In vielen Ländern, i. B. in Asien, werden Sonnenblumensprossen wie Gemüse gegessen.
In der russischen und ukrainischen Volksmedizin wird Sonnenblumenöl für Ölkuren verwendet. Bei der auch als Ölziehen bezeichneten Praktik soll der Organismus entgiftet und entschlackt werden. Hinweise auf eine Wirkung gibt es allerdings nicht.
Die Sonnenblumen-Sorten lassen sich in vier Typen unterteilen:
Zwergsorten erreichen Wuchshöhen bis zu 70 cm. Sie sind standfester als die meterhoch wachsenden Sonnenblumensorten und bieten sich für Balkonkästen an. Zu den Sorten gehören:
Hochwachsende Sorten sind:
Die Sonnenblume ist ein häufig gebräuchliches Stilelement in der bildenden Kunst. Vor allem bei Stillleben mit floraler Darstellung ist die Blütenform der Sonnenblume oft gegenwärtig. Bekannt sind besonders die Bilder der Sonnenblume in einer Vase von Vincent van Gogh. Von ihm gibt es eine Serie Gemälde der Sonnenblume: Drei Sonnenblumen in einer Vase, Fünf Sonnenblumen ..., Zwölf Sonnenblumen in einer Vase, Fünfzehn Sonnenblumen ....
Drei Sonnenblumen
Fünf Sonnenblumen
Zwölf Sonnenblumen in einer Vase
Fünfzehn Sonnenblumen
Zwölf Sonnenblumen
Fünfzehn Sonnenblumen
Fünfzehn Sonnenblumen
Die Sonnenblume (Helianthus annuus), auch Gewöhnliche Sonnenblume genannt, ist eine Pflanzenart aus der Gattung der Sonnenblumen (Helianthus) in der Familie der Korbblütler (Asteraceae).
Alizeti au kifuata-jua au mkabilishamsi (Helianthus annuus) ni mmea unaodumu mwaka mmoja mwenye ua kubwa. Asili yake iko Amerika lakini imeenea pande nyingi za dunia.
whorl.jpg Alizeti inafikia urefu hadi mita 3 na ua lake upana hadi 30 cm.
Ua lake hali halisi ni "kichwa" au mkusanyiko ya maua madogomadogo yanayokaa kwa pamoja kama duara juu ya kombe kubwa. Maua madogo ya nje huonekana kama petali juwa kubwa zaidi na kuonyesha rangi ya manjano, wakati mwingine hata ya machungwa. Yale maua petali huzai mbegu. Kila ua mdogo ndani ya duara huwa na mbegu. Mbegu huwa na ganda gumu na ndani yake uko mbegu mwenyewe mwenye kiwango kikubwa cha mafuta.
Kiasili alizeti inapatikana katika Amerika. Maindio walipanda ua katika bustani zao. Wahispania walileta mbegu Ulaya baada ya kufika Amerika na mwanzoni mme ulipandwa kama ua la mapambo kwenye bustani.
Baadaye kiwango kikubwa cha mafuta ndani ya mbegu zake kilitambuliwa kikawa mme muhimu cha kuzaa mafuta.
Jua linapochomoza maua mengi ya alizeti hugeukia mashariki jua linapotokea, na wakati wa mchana huendelea kulifuata jua mpaka magharibi hurudi katika uelekeo wa mashariki tena. Mwendo huu, "heliotropism", huratibiwa na seli ziitwazo ‘pulvinus’ sehemu iliyo huru kuzunguka chini kidogo tu ya chipukizi. Hatua ya chipukizi inapo isha shina hukomaa na mmea hupoteza uwezo wake wa kuzunguka tena kulifuata jua. Mmea huganda kuelekea ( mara nyingi) upande wa mashariki. Majani na shina hupoteza rangi yake ya kijani. Mimea ya pori jamii ya alizeti huwa haizunguki kufuata jua, japo majani yake hufuata jua maana yao huelekea upande wowote pindi yanapokomaa.
head snack.jpg [1] Mmea huu una asili ya katikati ya Amerika. Wataalamu wamekadiria kuwa ulianza kulimwa sana huko Meksiko, mnamo mwaka 26000 KK na pia huko bonde la mto Mississippi. Mifano ya mimea iliyotolewa Meksiko imeonekana huko Tennessee, Marekani pia, ikionesha kuwa pale tangu 2300K.K.[2] Watu wengi wanatumia mmea wa alizeti kama ishara ya nguvu na utakatifu wa jua, hasa wale wa alizeti kama ishara ya nguvu na utakatifu wa jua. Hasa wale wa Aztecs na Otomi wa Meksiko na kusini mwa Amerika. Francisco Pizarro alikuwa mtu wa kwanza kutoka Ulaya kuuona mmea wa alizeti huko Peru. Taswira ya dhahabu ya mmea na mbegu zake zilichukuliwa na kupelekwa Hispania mnamo karne ya 16. Baadhi ya watafiti wanasema kuwa Hispania iliwekewa vikwazo vingi kilimo cha alizeti kutokana na imani ya dini imayoambatana na mmea huo. [3] Kufikia karne ya 18, matumizi ya mafuta ya alizeti yalikuwa maarufu mno, hasa kwa waumini wa kanisa la Russia la Orthodox kwa sababu mafuta ya alizeti yalikuwa miongoni mwa vitu vichache vilivyo kuwa vinaruhusiwa kutumika wakati wa kwaresma.
Kukua vizuri mmea wa alizeti unahitaji jua la kutosha. Hakuna vyema kwenye arthi iliyo na rutuba ndogo wenye ukame mzuri na matandazo ya kutosha katika kilimo cha bidhaa mbegu hupandwa kwa umbali was m 45 na kinaacha 2.5. mbegu yam mea huu, alizeti, huliwa kama chakula cha kutafuna baada ya kuokwa/ kukaushwa, pamoja au bila ya chumvi. Huko ujerumani hutumika kutengenezea mikate. Alizeti pia ni chakula cha ndege na hutumika kwenye mapishi moja kwa moja na wakati wa kuandaa saladi. Mafuta ya alizeti yanayokamuliwa kutoka kwenye mbegu za alizeti hutumika kupikia, mafuta ya kutunzia vitu na huzalisha siagi na dizeli ya mimea. Sababu yana gharama ndogo kuliko mafuta ya mizeituni. Kuna mimea mingi ya jamii ya alizeti yenye aina mbalimbali na viwango mbalimbali vya mafuta.mashudu yanayobaki baada ya kukamua mafuta hutumika kulishia mifugo kama chakula, alizeti pia huweza kuzalisha mpira.
Alizeti pia hutumika kufyonza kemikali hatari kutoka ardhini kama vile urani na walitumika katika kuondoa madini ya urani ardhini baada ya janga la kinyuklia lililotokea huko Chernobyl.
Mimea ya alizeti hukua kufuata kimo cha mita 1.5, mpaka 3.5. Wana sayansi wameripoti kuwa mwaka 1567, kuna mualizeti ulikuwa kufikia kimo cha mita 12 huko Padua. Mbegu zake zilipo pandwa maeneo mengine zilitoa mimea yenye urefu wa mmita 8, kwenye maeneo kama vile madvid, hivi karibuni maeneo mengine kama vile Uholanzi na Ontario, Canada nao wamefanikiwa kukuza mimea hiyo yenye urefu wa mita 8.
Alizeti au kifuata-jua au mkabilishamsi (Helianthus annuus) ni mmea unaodumu mwaka mmoja mwenye ua kubwa. Asili yake iko Amerika lakini imeenea pande nyingi za dunia.
E kane origjinën nga Meksika dhe Peruja ajo u importua ne Angli ne shekullin e 16.
Ne Peru është emblema e flamurit kombëtar, ndërsa ne Kansas është lulja zyrtare e shtetit.
Te dhënat ushqimore
Eshte veçanërisht e pasur me Acidi grasi esenciali me vitamina E, A, D, dhe te kompleksit B. Permban Zink, Hekur, Calcio, Manganez, Potasio dhe Fosfor.
Përmban substanca Lipotrope, (te cilat lëvizin dhjamërat) dhe proteine.
Ajo konsiderohet si miniere energjie.
Ajo përmban 25 % proteina dhe është një ushqim qe ngroh organizmin.
Organet e interesuara
Tonifikon intestinon, ushqen dhe forcon shpretkën dhe pankreasin, riaktivizon gjenrat surrenale.
Nuk lejon krijimin e lageshtires brenda trupit sepse energjia e tij gjate reaksionit dhe veprimi i tyre largon lagashtiren brenda organizmit.
Vaji i tij i nxjerre ne mënyre natyrale dhe jo industriale, ka efekte terapeutike ndaj lekures se sëmure (dermatiti).
Vaji i tij është shume here me i mire se vaji i ullirit ne uljen e kolesterolit.
përdorimi
Nje grusht farash çdo dite do ishte i mjaftueshëm për organizmin, ose ato mund te hidhen ne sallatën jeshile. Por ato mund te haen edhe te mbira brenda 5 ditëve mbas mbirjes duke marre kështu maksimumin e energjisë.
Gulberojk , gula berbiro, veraroj[1] an jî gula berberoj riwekeke gulan e û ji famîleya beybûnan tê hesibandin.
Bejna wê 1- 3 mitroyan bi tîrane li ser navtengekê bilind dibe. Li serê gupikê gulek mezin bi qasî firaxekê ku firehiya wê di navbera 10- 40 cm diguhere çêdibe. Ew gul, roj bi kîjan alî ve bizîvire ew jî bi wî alî ve dizivire. Lewre jê re gulberoj tê gotin.
Belgên wê keskên tarî û rimane ne. Kulîlkên wê zer in, di nava kulîlkan de navikek heye ew navik ji dendikan dagirtî ye û rengê dendikan gewr û reş û spî ne. Di nava dendikê de kakilek heye. Ew kakil di fabrîqan de tê dewisandin, rûnek jê tê derxistin û jê re dibêjin rûnê gulberojê. Dendikên wê jî wek çerez tên xwarin. Ji gulberojê çay, tentûr, dermanên xweristî û ji bo xwarin, selete û masajan rûn tê çêkirin.
Gulberojk , gula berbiro, veraroj an jî gula berberoj riwekeke gulan e û ji famîleya beybûnan tê hesibandin.
Bejna wê 1- 3 mitroyan bi tîrane li ser navtengekê bilind dibe. Li serê gupikê gulek mezin bi qasî firaxekê ku firehiya wê di navbera 10- 40 cm diguhere çêdibe. Ew gul, roj bi kîjan alî ve bizîvire ew jî bi wî alî ve dizivire. Lewre jê re gulberoj tê gotin.
Belgên wê keskên tarî û rimane ne. Kulîlkên wê zer in, di nava kulîlkan de navikek heye ew navik ji dendikan dagirtî ye û rengê dendikan gewr û reş û spî ne. Di nava dendikê de kakilek heye. Ew kakil di fabrîqan de tê dewisandin, rûnek jê tê derxistin û jê re dibêjin rûnê gulberojê. Dendikên wê jî wek çerez tên xwarin. Ji gulberojê çay, tentûr, dermanên xweristî û ji bo xwarin, selete û masajan rûn tê çêkirin.
Lu girasuli (Helianthus annuus, L. 1753) è na chianta annuali chi apparteni â famigghia dî Asteraceae, nutata pî soi ciuri giarni grannìssimi.
Lu taddu si pò arrivari a 3 metri di autizza, addimentri lu diàmitru di l'affacciata dû ciuri si pò junciri li 30 cm.
Lu nomu cumuni si diriva dû fattu ca l'affaciata dû ciuri si girìa duranti la jurrnata 'n dirizzioni dû suli, cumpurtamentu nutatu comu eliotropismu.
Helianthus annuus is a lairge annual forb o the genus Helianthus growed as a crop for its edible ile an edible fruits.
Helianthus annuus is a lairge annual forb o the genus Helianthus growed as a crop for its edible ile an edible fruits.
Helianto o sunfloro (de greka: ήλιος, Hēlios, "suno" ed ανθός, anthos, "floro") esas genero de planti qua konsistas ek cirkume 70 speci en la familio asteraci.
La genero esas un ek multa en la asteraci qui konocesas kom sunflori. Ecepte tri speci en Sud-Amerika, omna helianto-speci esas indijena di Nord-Amerika. La ordinara nomo, "sunfloro", normale referas la populara yarala speco Helianthus annuus, di qua la ronda floro-kapi kun la liguli similaspektas kam la suno. Ica ed altra speci, notinde topinamburo (H. tuberosus), kultivatesas en meztemperatura regioni kom nutrivo por bovi e pultro, ed ornamentala planti. La maxim granda sunfloro-agro situesas en Toskania, Italia.
La domestikigita sunfloro, H. annuus, esas la maxim familiara speco. Perena sunfloro-speci ne esas tam populara por gardeni pro lia tendenco difuzesar rapide e divenar invadema. Spirala sunflori, Helianthus verticillatus, listizesis kom endanjerigita speco en 2014 kande la U.S. Fish and Wildlife Service regulifis por protektar ol. La precipua minaci esas industriala forestokultivo e pin-plantacerii en Alabama, Georgia e Tennessee. Oli kreskas til 1,8 m e generale trovesas en boski, adjacanta rivereti e humida, pratatra arei.
Sunflori esas normale alta, yarala o perena planti qui kreskas til alteso de 300 centimetri o mem plu alta. Li havas un o plu multa larja, terminala capitula (floro-kapi), kun brilanta-flava radio-floruni extere e flava o maronea (o bruna/reda) disko-floruni interne. Plura ornamentala varianti di Helianthus annuus havas reda radio-floruni; li omna devenas de unika originala mutacuro. Dum kresko, sunflori inklinas dum la jorno por regardar vers la suno, ma cesas kande li florifeskas. Ica sequado dil suno che yuna sunflori nomizesas heliotropismo. Kande matura, sunflori generale regardas ad-este. L'aspera e haroza stipito ramifas en la supra parto che sovaja planti, ma normale ne che domestikigita varianti. La petioloza folii esas dentatra ed ofte glutinema. La basa folii esas kontraste, ovatra od ofte kordiatra.
Li distingesas teknikale pro ke la radio-floruni (kande prezenta) esas sterila, e pro la prezenteso ye la disko-flori di pappus de du aristatra lameli qui esas kaduka (to esas, facile desatachebla e falas ye matureso). Ula speci anke havas plusa kurta lameli en la pappus, ed esas un speco qua indijas pappus.
Sunflori esas aparte bone konocata pro lia simetreso fondita sur Fibonacci-nombri e la Ora angulo.
Inti wayta icha Inti t'ika (Helianthus annuus) nisqaqa huk quram, chakra yuram, ch'antasqa tuktuyuq. Wirasapa murunkunatam mikhunchik.
Kembang Matahari bisa disebut ogé Hélianthus Unnuus Herba anual (umuma pondok, kurang ti sataun), ajeg, miboga bulubulu, luhurna 1 – 3 m, Dipelak dina halaman sarta taman-taman anu cukup meunang sinar panonpoé, minangka pepelakan hias. Kaasup pepelakan anu watangna baseuh, daun tunggal ngawangun jantung, kembang badag/kembang cawan, jeung makuta ngawangun pita disapanjang tepi cawan, boga warna konéng, sarta di tengahna aya kembang-kembang anu leutik ngawangun tabung, warnana coklat.[1]
Kemabang ieu mangrupa tanaman perdu anu loba miboga mangpaat salian dijadikeun salaku tanaman hias, siki dina kembang matahari gé miboga kandungan minyak anu lumayan gedé sarta bisa dijieun minyak goréng jeung daun-daunna gé bisa dijieun jadi kadaharan sato jeung pupuk anu ramah lingkungan.[2]
salian ti éta miboga mangpaat pikeun ngobatan Hiperténsi, Nyeuri Sirah, Nyeuri Huntu,Nyeuri ménstruasi, reumatik; Nyeuri lambung, radang payudara, Sulit melahirkeun, Diséntri, Campak; Inféksi saluran kencing, Bronkhitis, Batuk, Kaputihan, Malaria;[1]
Kembang Matahari bisa disebut ogé Hélianthus Unnuus Herba anual (umuma pondok, kurang ti sataun), ajeg, miboga bulubulu, luhurna 1 – 3 m, Dipelak dina halaman sarta taman-taman anu cukup meunang sinar panonpoé, minangka pepelakan hias. Kaasup pepelakan anu watangna baseuh, daun tunggal ngawangun jantung, kembang badag/kembang cawan, jeung makuta ngawangun pita disapanjang tepi cawan, boga warna konéng, sarta di tengahna aya kembang-kembang anu leutik ngawangun tabung, warnana coklat.
Kemabang ieu mangrupa tanaman perdu anu loba miboga mangpaat salian dijadikeun salaku tanaman hias, siki dina kembang matahari gé miboga kandungan minyak anu lumayan gedé sarta bisa dijieun minyak goréng jeung daun-daunna gé bisa dijieun jadi kadaharan sato jeung pupuk anu ramah lingkungan.
salian ti éta miboga mangpaat pikeun ngobatan Hiperténsi, Nyeuri Sirah, Nyeuri Huntu,Nyeuri ménstruasi, reumatik; Nyeuri lambung, radang payudara, Sulit melahirkeun, Diséntri, Campak; Inféksi saluran kencing, Bronkhitis, Batuk, Kaputihan, Malaria;
Kembang srengéngé (Helianthus annuus L.) iku tuwuhan sausum saka suku kepunikar-kepunikaran (Asteraceae) kang populèr, minangka pethètan uga tuwuhan pangasil lenga. Kembangé kas banget: gedhé, lumrahé awarna kuning padhang, kanthi sirah kembang kang gedhé (dhiameter bisa tekan 30 cm). Kembang iki sakbeneré kembang majemuk, kasusun saka atusan nganti éwonan kembang cilik ing sabongkol. Kembang srengéngé uga duwé prilaku kas, ya iku kembangé tansah madhep arah srengéngé utawa heliotropisme. Jeneng kembang iki ing Indonésia béda-béda saka laladan siji lan sijiné. Lumrahé sajeroning Basa Indonésia diarani Bunga Matahahari, déné ing laladan Acèh jenengé Bungong mata hurai, ing basa Minangkabau: Bunga panca matohari, sajeroning basa Malayu: Kembang srengéngé, ing Basa Sundha: Kembang sarengenge, ing Basa Madura: Kembang mata are, lan ing Rote ingaran: Bunga ledomata. Wong Prancis nyebut tournesol utawa "panglana srengéngé". Sanajan mangkono, sipat iki disingkiraké ing manéka kultivar anyar kanggo prodhuksi lenga amarga ngentèkaké akèh ènergi lan ngurangi asil.
Tuwuhan terna sausum kang asalé saka Amérika Tropik pérangan lor (Meksiko), dhuwur 3m tekan 5m gumantung varietasé. Godhong tunggal amba. Wité lumrahé dituwuhi rambut kasar, jejeg, arang duwé pang.
Kembang kasusun majemuk. Ana rong jinis kembang: kembang pinggir utawa kembang ilat kang nggawa siji kelopak gedhé awerna kuning ngejrèng lan steril, lan kembang tabung kang fertil lan ngasilaké wiji. Kembang tabung iki gunggungé bisa nganti 2000 kuntum sajeroning satundhun kembang. Panyerbukan kabuka (silang) lan dibantu déning gegremet. Ing dina kang cerah, tundhun kembang majemuk nurut obah dinan srengéngé (asal jeneng tuwuhan iki), kang gejalané diarani heliotropisme. Tuwuhan éntuk kauntungan 10% luwih fotosintesis marga obahé iki.
Wijiné duwé jinis "achane". Ing jinis iki, woh lan wiji ora bisa kanthi gampang dibédakaké.
Genom kembang srengéngé (Helianthus annuus) iku diploid mawa gunggung kromosom dhasar 17 lan ukuran genom diprakirakaké 2871–3189 Mbp.[1] Sapérangan sumber ngeklaim ukuran kang bener watara 3.5 milyar pasang (luwih akèh sithik tinimbang genom manungsa).[2]
Sawijining modhèl pola kuntum ing ndhas kembang srengéngé diusulké déning H. Vogel nalika taun 1979.[3] Iki ditelakaké sajeroning koordinat polar
ing endi θ iku sudhut, r iku jari-jari utawa let saka punjer, lan n iku nomer indeks saka kembang cilik lan c iku faktor skala konstan. Iki wujud wangun spiral Fermat. Sudhut 137.5° iku kakait karo rasio emas lan mènèhi tatanan cerak kuntum. Modhèl iki wis dipigunakaké kanggo mrodhuksi representasi grafis komputer kembang srengéngé.[4]
Ana patang golongan budidaya kanggo kembang srengéngé kang dibédakaké dhedhasar pingunané. Kultivar kang dirakit lumrahé diarahké ing salah siji kagunan tinentu waé.
Tuwuhan iki wis dibudidayakaké déning wong-wong Indian Amérika Lor wiwit èwonan taun kapungkur. Nuli nyebar menyang Amérika Kidul lan dadi salah siji sumber pangan kanggo warga Inka. Sawisé panaklukan déning wong Éropah, kembang srengéngé ditepungaké menyang Éropah lan manéka penjuru donya liyané nalika abad kaping 16. Wiwit abad kaping 17 wijiné dipigunakaké sajeroning campuran roti utawa diolah minangka pangganti kopi sarta coklat. Panggunaané minangka sumber lenga wiwit dirintis ing abad kaping 19.
Kembang srengéngé seneng lemah kang subur lan anget. Tuwuhan iki seneng swasana kang cerah. Ngèlingi asalé, tuwuhan iki cocog tuwuh ing papan mawa iklim subtropik. Ing laladan tropika asilé dhuwur yèn ditandur ing dhataran dhuwur. Ing laladan mawa iklim sedheng kaya déné Éropah, tuwuhan iki mung bisa ditandur nalika usum semi tekan usum palastra lan kudu dilirwakaké kena frost.
Karapetan tandur lumrahé 60000 tekan 70000 tuwuhan saben ha.
Kayadéné wis disinggung ing pérangan golongan budidaya, pamupangatan kembang srengéngé mligi ya iku minangka sumber lenga, kanggo pangan uga indhustri. Minangka bahan pangan, lenga kembang srengéngé cocog dipigunakaké kanggo nggorèng, ngenthelaké, sarta campuran salad. Lenga kembang srengéngé sugih asem linoleat (C18:2), sawijining asem lemak ora jenuh kang becik kanggo kaséhatan manungsa. Kawigatèn tèhnik péngin lenga kanthi kadhar asem oleat kang luwih dhuwur lan ana uga kultivar kembang srengéngé kang ngasilaké lenga kanthi kualitas mangkono (ngandhut 80% tekan 90% asem oleat, sauntara kultivar kanggo pangan mung duwé 25% asem oleat).
Kembang srengéngé wujud kembang nasional RRC lan Ukarina. Kembang iki uga kembang resmi praja Kansas, Amérikah Sarékat lan salah siji kembang kutha Kitakyushu, Jepang.
Kembang srengéngé asring minangka simbul idéologi ijo, kaya déné mawar abang minangka simbul sosialisme utawa dhémokrasi sosial. Kembang srengéngé iki uga wujud simbul Vegan Society. Sakwéné abad 19, kembang minangka simbul Gerakan Aesthetic.
Subjèk lukisan Van Gogh still life kang paling misuwur iku Kembang Srengéngé (seri lukisan).
Manéka varietas kembang srengéngé (urut abjad):
Kembang iki duwé kasiat kanggo nambani wong kang nandang lara mriang (demam) lan busung lapar[5].
.JPG)
|coauthors= (pitulung); Cengkah URL–pranalawiki (pitulung) Kembang srengéngé (Helianthus annuus L.) iku tuwuhan sausum saka suku kepunikar-kepunikaran (Asteraceae) kang populèr, minangka pethètan uga tuwuhan pangasil lenga. Kembangé kas banget: gedhé, lumrahé awarna kuning padhang, kanthi sirah kembang kang gedhé (dhiameter bisa tekan 30 cm). Kembang iki sakbeneré kembang majemuk, kasusun saka atusan nganti éwonan kembang cilik ing sabongkol. Kembang srengéngé uga duwé prilaku kas, ya iku kembangé tansah madhep arah srengéngé utawa heliotropisme. Jeneng kembang iki ing Indonésia béda-béda saka laladan siji lan sijiné. Lumrahé sajeroning Basa Indonésia diarani Bunga Matahahari, déné ing laladan Acèh jenengé Bungong mata hurai, ing basa Minangkabau: Bunga panca matohari, sajeroning basa Malayu: Kembang srengéngé, ing Basa Sundha: Kembang sarengenge, ing Basa Madura: Kembang mata are, lan ing Rote ingaran: Bunga ledomata. Wong Prancis nyebut tournesol utawa "panglana srengéngé". Sanajan mangkono, sipat iki disingkiraké ing manéka kultivar anyar kanggo prodhuksi lenga amarga ngentèkaké akèh ènergi lan ngurangi asil.
Mager Iṭij (Isem usnan: Helianthus annuus) d talmest n yemɣi seg twacult n tetrawt. Carl Von Linné d amdan amezwaru i yuran fell-as deg useggas n 1753. Tamlest-a teḥseb-itt IUCN am d talmest ur tettwaggez.
Mager Iṭij (Isem usnan: Helianthus annuus) d talmest n yemɣi seg twacult n tetrawt. Carl Von Linné d amdan amezwaru i yuran fell-as deg useggas n 1753. Tamlest-a teḥseb-itt IUCN am d talmest ur tettwaggez.
Podsolnušnik vai Üks'vozne podsolnušnik (latin.: Helianthus annuus) om heinäsine kazmuz. Mülüb Puzuänikoižed-sugukundan Podsolnušnik-heimho, sen tipine erik.
Kazmuz libub nügüdläižen Meksikan suven tahondaspäi. Indejalaižed kul'tiviruihe podsolnušnikad kaks' tuhad vozid tagaz. Kazvatadas avaros mail'madme maižanduzkul'turaks-voikazmuseks tobjimalaz, samha semnid pühäsižen voin tehmižen täht.
Värtmudenvuitte jurišt ličeb 2..3 metrad süvüdehesai. Podsolnušnikan seikh om püštoiged 5 metrhasai kortte (voisortuil 0,6..2,5 m). Änikusen diametr sase 30..50 sm, siš om kahthe tuhazesai änikoid (sid' semnid) pakuižen, ruskedpakuižen vai ruskedsinižen mujun.
Kazmuz käroudab änikust i norid lehtesid päiväižele kaiken päivän aigan. Küpsnendan jäl'ghe podsolnušnik om käroutud päivnouzmha.
Mail'man satuz oli 41,4 mln tonnoid vl 2014. Järedad kazvatajad (2016, enamba 5 mln tonnoid): Ukrain (13,6) i Venäma (11). Ortodoksižen hristanuskondan pühäd i NSTÜ:n selekcijan satused abutiba pühävoin da sen kazmusen populärižusele neniš maiš.
Podsolnušnik vai Üks'vozne podsolnušnik (latin.: Helianthus annuus) om heinäsine kazmuz. Mülüb Puzuänikoižed-sugukundan Podsolnušnik-heimho, sen tipine erik.
Päiväzenkukku (ven. подсолнух, lat. Heliánthus ánnuus) on yksivuodine heinykazvi. Kuuluu Astroin perehen Päiväzenkukkien rodukundah.
Päiväzenkukan varzi voi kazvua 3 metrissäh. Se on oigei da karjoin karvazienke. Lehtet ollah piduliččah syväinmuodohizet, terävyn’okkazet, muzavanvihandat. Voijah olla 40 sentii pitkät. Kazvin kukat ollah suuret, diametras 30-50 sentii. Päivän aloh net kiännytäh päivypastoh päi (ga se vaiku nuoril kazviloil).
Päiväzenkukku kukkiu elokuul 30 päivän aigua. Sen andimet – siemenet – ollah ”kobristunnuot”, 8-15 millimetrii pitkät da 4-8 millimetrii leviet. Voijah olla valgiet, harmuat, mustat da junokkahat.
Päiväzenkukan roindumuannu on Pohjas-Ameriekku. Arheolougat tovestetah se, heijän mugah indeitsat vie 2000 vuottu tagaperin kazvatettih tädä kazvii. Jevrouppah päiväzenkukku tuodih XVI vuozisuan allus. Luajittih se ispuanielazet, kudamat ruvettih kazvattamah sidä kazvitiedosadulois. Ven’al päiväzenkukkua ruvettih kazvattamah tsuari Pedrun I aigah, kudai enzi kerdua nägi sen Gollandies. Tänäpäi päiväzenkukkua kazvatetah ymbäri muailmua, enne kaikkie siemenvoin valmistamizeh niškoi.
Päiväzenkukas tärgiet ollah siemenet. Yhtes päiväzenkukan siemenes voibi kazvattua kogonaine kukku, kudamas sit rodieu läs 3 tuhattu mostu siemendy. Päiväzenkukan siemenii syvväh verekselleh, niidy žuaritah, luajitah niilöis voidu, kudamua sanotah siemenvoikse libo pyhävoikse. Siemenii ližätäh pastoksih, saluattoih, luajitah niilöis kozinuakkoi.
Päiväzenkukkua käytetäh rohtukazvinnu. Sen kuivattulois lehtis da reunukukkazis luajitah juomistu syöndyhimon parandamizekse. Rahvahan liečetiijos reunukukkazis keitettyy juomistu juvvah žuarun alendamizekse. Siemenvoi sežo ei ole vaiku kallis eineh, ga myös hyvä rohtu. Sidä käytetäh kibielöi nivelii hierojes, juvvah sidä vačan notkenduksekse. Enne päiväzenkukan vereksii siemenii nevvottih syvvä bronhientulehtukseh, allergieh da mal’arieh. Päiväzenkukan siemenis on eri happamehtu, E vitamiinua da magniedu. Jälgimästy on kai enämbi migu ruisleiväs.
Päiväzenkukku Päiväzenkukku (ven. подсолнух, lat. Heliánthus ánnuus) on yksivuodine heinykazvi. Kuuluu Astroin perehen Päiväzenkukkien rodukundah.
Tekst üüb Öömrang At sanruus(fe.), sanbluum(öö.) of sanrous(mo.) (Helianthus annuus) as en plaant uun det famile faan a kurewbloosen (Asteraceae).
At sanruus(fe.), sanbluum(öö.) of sanrous(mo.) (Helianthus annuus) as en plaant uun det famile faan a kurewbloosen (Asteraceae).
Sauliegrōžos, kėtap sauliegrōža, sauliegrōžis (luotīnėškā: Helianthus annuus) ī tuokis augals, katros muokslėškā prigol prī grėižžėidiu augalū (Asteraceae) šeimuos. Tasā augals kėlėma nug Šiaurės Amerėkas ī, bet daba augėnams cielam šmuotė kraštū, tepuogė ė Žemaitėjuo.
Tas ī vėinmetis augals, katrou stombris ožaug lėg 0,6-3 m aukštoma, ėr ī statmens, kėits, stamontros, apaugė̄s šiorkštēs plaukalēs. Lapā nuognē dėdli, lėg 40 cm ėlgoma, tepuogė šiorkštē. Žėidā aug ont stombriu vėršaus – anėi dėdli, 30-50 cm skersā, ėš kraštū ēn rīškē geltuoni žėidlapē. Sauliegrōža žėidā nūlatuos grēžas paskom saulė, tiktās kap nūnuokst, tap nūsvėrst žemīn. Žīdia nug lėipas lėgė siejės. Ont rodenė žėida vėdorie nūnuokst tuokės sieklas, so joudo aba joudā-baltā drīžouto lokšto.
Sauliegrōžā dėdlē naudings augals ī. Ėš anūm spauda alėjo, anūm sieklas tink jiestė žalės aba paspirgintas, tepuogė tink dietė i douna, sausainius, pīragus. Sieklu ėšspaudas tink gīvuoliū šieralou. Tepuogė sauliegrōža žėids dailė kvietka ī. Sauliegrōžu alėju tink teptė ont ruonu, nūdegėmu, vuotiu.
D'Sonneblumm (Helianthus annuus) ass eng Planzenaart aus der Gattung vun de Sonneblummen (Helianthus) bannent der Famill vun den Asteraceae.
D'Sonneblumm ass eng krauteg Planz, déi 1 bis 2 Meter, och alt emol 2,2 Meter héich ka ginn. Si blitt vu Juli bis September. D'Bléiekierf hunn en Duerchmiesser vun 10 bis 40 Zentimeter. D'Bléieblieder si gewéinlech giel a 6–10 cm laang, d'Rouerbléie bannendra si brong. Hir Wuerzele gi bis zu 2 Meter déif. Et ass eng eejäreg Planz .
Hiren Numm huet se net nëmme vun hirem Ausgesinn hier, ma och wéinst hirer Fäegkeet, sech der Sonn no ze dréinen (Heliotropismus).
D'Sonneblumm ass eng Kulturplanz, déi ursprénglech aus Nord- a Mëttelamerika hierkënnt, wou se schonn nogewise viru ronn 2500 v. Chr. ugebaut gouf. D'Spuenier hu se vum 16. Joerhonnert un an Europa bruecht, wou se ufanks als Dekoratiounsplanz ugebaut gouf. Zënter dem 17. Joerhonnert goufen d'Käre geholl fir ze Baken, oder als Ersatz fir Kaffi. Eréischt vum 19. Joerhonnert u gëtt d'Sonneblumm gezillt, fir Ueleg aus hire Kären ze gewannen. Hir Käre ginn de Wanter och heefeg benotzt fir d'Vigel ze fidderen.
Hautdesdaags sinn déi gréissten Ubauregioune China, d'Vereenegt Staaten, Russland, d'Ukrain an aner europäesch Länner.
Vitaminne jee 100 g Sonneblummekäeren[1]:
Sonnenblummenzorte kënnen, jee nodeem firwat ee se zillt, a 4 Kategorien agedeelt ginn:
Sonneblumme ginn dacks an der Molerei als Stilelement, absënns bei Nature-mortë vu Blummenarrangementer, gebraucht. Dem Vincent Van Gogh seng Tableaue mat Sonneblumme si wäit bekannt.
D'Sonneblumm (Helianthus annuus) ass eng Planzenaart aus der Gattung vun de Sonneblummen (Helianthus) bannent der Famill vun den Asteraceae.
D'Sonneblumm ass eng krauteg Planz, déi 1 bis 2 Meter, och alt emol 2,2 Meter héich ka ginn. Si blitt vu Juli bis September. D'Bléiekierf hunn en Duerchmiesser vun 10 bis 40 Zentimeter. D'Bléieblieder si gewéinlech giel a 6–10 cm laang, d'Rouerbléie bannendra si brong. Hir Wuerzele gi bis zu 2 Meter déif. Et ass eng eejäreg Planz .
Hiren Numm huet se net nëmme vun hirem Ausgesinn hier, ma och wéinst hirer Fäegkeet, sech der Sonn no ze dréinen (Heliotropismus).
D'Sonneblumm ass eng Kulturplanz, déi ursprénglech aus Nord- a Mëttelamerika hierkënnt, wou se schonn nogewise viru ronn 2500 v. Chr. ugebaut gouf. D'Spuenier hu se vum 16. Joerhonnert un an Europa bruecht, wou se ufanks als Dekoratiounsplanz ugebaut gouf. Zënter dem 17. Joerhonnert goufen d'Käre geholl fir ze Baken, oder als Ersatz fir Kaffi. Eréischt vum 19. Joerhonnert u gëtt d'Sonneblumm gezillt, fir Ueleg aus hire Kären ze gewannen. Hir Käre ginn de Wanter och heefeg benotzt fir d'Vigel ze fidderen.
Hautdesdaags sinn déi gréissten Ubauregioune China, d'Vereenegt Staaten, Russland, d'Ukrain an aner europäesch Länner.
Suncokret (Helianthus annuus) ili podunac, đirasol, tornizol, čije botaničko ime Helianthus potječe od grčkih riječi helios (sunce) i anthos (cvijet) je jednogodišnja zeljasta biljka iz porodice glavočika.
Suncokret je najveća i jedna od omiljenijih biljaka iz porodice glavočika i roda (Helianthus). Korijen mu je čupav i vlaknast, koji u tvori mnoštvo prostranih korjenčića, a može prodrijeti u dubinu do 3 m. Zbog dubokog korijenja i sposobnosti da upije vodu i štetne tvari, suncokret se često koristi za isušivanje močvarnog tla i čišćenje zagađenog tla (otpadnih voda, olova, radioaktivnih tvari).
Stabljika izrasta iz korijena kao razgranata ili jednostavna, svijetlozelena, ispunjena prozirnom srčikom. Suncokret cvate od lipnja do rujna, a veliki glavičasti cvatovi razvijaju se pojedinačno na vrhovima stabljike i ogranaka. Središte glavice čine sitni žutosmeđi ili crvenosmeđi cjevasti cvjetovi, a okružuju ih žute jezičaste latice, duge i do 10 cm.
Iz središnjih cvjetova suncokreta razvijaju se ovalni i plosnati, crni ili prošarani plodovi. Unutar svakog ploda nalazi se po jedna svjetlosiva sjemenka, bogata biljnim mastima, vitaminima, bjelančevinama, mineralima, balastnim tvarima.
Suncokret potječe s jugozapada Sjeverne Amerike, iz Perua i Meksika. Još 1.000 godina p. n. e. suncokret su uzgajali sjevenoamerički Indijanci, mljeli sjemenke u brašno, dodavali u hljeb, radili ulje.
Maje su poštovale suncokret kao simbol svjetlosti i plodnosti, pile čaj od latica, jele sjemenke, peteljke, listove i latice.
Suncokret već hiljadu godina uzgajaju i Kinezi, stari Grci su suncokret posvetili bogu Heliosu (grčki bog Sunca), a rimski pjesnik Ovidije u Preobražajima spominje mit po kojem je djevojka zaljubljena u boga Apolona bila pretvorena u suncokret.
Astečke svećenice boga Sunca su u 15. vijekz bile krunjene suncokretima, a početkom 16. vijeka španski kršćanski misionari su ga donijeli u Evropu. Već u 17. vijeku suncokret se proširio Evropom, a masovni uzgoj suncokreta počeo je u 18. vijeku, najprije u Njemačkoj i Rusiji, a zatim i na zapadu i prema Sredozemlju.
U Njemačkoj se suncokret najviše počeo uzgajati tokom 2. svjetskog rata, a do 1970. godine bio je iza soje druga glavna sirovina za hranu i ulje.
Danas se suncokret uzgaja po cijelom svijetu, najviše u Rusiji, Francuskoj i južnoj Evropi, kao stočna hrana, za proizvodnju biljnog ulja, ali i kao ukrasna biljka.
Latice suncokreta u narodnoj se medicini priprema čaj i tinktura, imaju gorkast i sluzav okus i blago mirišu na med, a sadrže antocijanske glikozide, ksantofil, kolin, betain, karotenoide, fitosterine, sapogenine, suncokretovu kiselinu. Sjemenke suncokreta imaju veliku hranjivu vrijednost i izuzetno su bogate uljem. Sjemenke suncokreta sadrže 30-50% ulja, već 25 grama sjemenki zadovoljava dnevne potrebe organizma za vitaminom E. Osim sirovih sjemenki upotrebljavaju se pripravci od osušenih i prženih sjemenki.
U kulinarstvu ima također značajnu ulogu, a sjemenke su bogate bjelančevinama gotovo jednako kao i odrezak mesa. Od sjemenki se pripremaju i razni namazi s tofuom ili nekim povrćem.
Suncokret (Helianthus annuus) ili podunac, đirasol, tornizol, čije botaničko ime Helianthus potječe od grčkih riječi helios (sunce) i anthos (cvijet) je jednogodišnja zeljasta biljka iz porodice glavočika.
Ju Sunnebloume (Helianthus annuus, dt. Sonnenblume) stamt uut Amerikoa. Annuumen wäd dät ju deer al uum 1000 foar Kristus domestizierd wuude. Francisco Pizarro beoboachtede Inkas, do ju Sunnebloume as Oubielde fon hieren God fereerden. Oubieldengen as uk Säide fon ju Sunnebloume wuuden 1530 fon spoaniske Seefoardere uut Amerikoa in ju oolde Waareld broacht. Deer wuude ju toueerst as Sierplonte anbaud.
Słyńca[1][2] (Helianthus annuus) jo rostlina ze swójźby Kóšowych kwětarjow (Asteraceae). Dalšne serbske mě jo słyńco[1][2].
Słyńca jo jadnolětna rostlina, kótaraž dośěgnjo wusokosć wót 3 m abo wěcej. Rostlina njaso pšoste kósmy.
Šyroke, měnjate łopjena su srjejźozelene, wutšobojte až jajowate.
Kwiśo w lěśu. Wjelike kwiśonkowe głowki dośěgnjo pśeměr wót něźi 30 cm, maksimalnje wót 40 cm. Jich srjejźišćo jo brune, mjaztym až pšugowe kwiśonki su žołte.
Ze semjenjow se góźi wólej wóttwariś.
Rostlina se w pódpołdnjowej GUS-statach, krotkozajtšnej Europje, pódpołnocnej a pódpołdnjowej Americe sajźi.
Słyńca (Helianthus annuus) jo rostlina ze swójźby Kóšowych kwětarjow (Asteraceae). Dalšne serbske mě jo słyńco.
Lo virasolelh (var. virasoleu) (Helianthus annuus) es una planta erbacèa de la classa dels magnoliopsidas, de la sosclassa de las asteriles e de la familha de las asteraceae, amb una granda inflorescéncia en capitula que vira al cors del jorn per s'orientar en direccion apausada al solelh. Las flors intèrnas de la capitula son pas liguladas.
Es cultivada per la sua grana que se n'obten un òli comestible.
Es una planta originaria d'America del Nòrd, mai que mai de Mexic, Peró e del sud dels Estats Units que foguèt introdusida en Euròpa pendent lo sègle XVI e dempuèi amb sa cultra s'a propagat rapidament.
Flor
Flor
Plan gròs
Flor Ardecha
Lo virasolelh (var. virasoleu) (Helianthus annuus) es una planta erbacèa de la classa dels magnoliopsidas, de la sosclassa de las asteriles e de la familha de las asteraceae, amb una granda inflorescéncia en capitula que vira al cors del jorn per s'orientar en direccion apausada al solelh. Las flors intèrnas de la capitula son pas liguladas.
Es cultivada per la sua grana que se n'obten un òli comestible.
Es una planta originaria d'America del Nòrd, mai que mai de Mexic, Peró e del sud dels Estats Units que foguèt introdusida en Euròpa pendent lo sègle XVI e dempuèi amb sa cultra s'a propagat rapidament.
De zunnebloeme (Latien: Helianthus annuus) is een tot 3 meter hoge plaante waorvan de zunnebloempitten veur verschillende doeleinden gebruuk wonnen. De plaante beheurt tot de femilie van de composieten en is eenjaorig. 't Bloemenheuf kan wel een diameter tot 30 centimeter hem. De bloeme kan makkelijk ekweek wonnen uut een pitte dee in de tune eplaant kan wonnen. Deur de vlogge greui is dit veural veur kienders antrekkelijk.
Bleuiende zunnebloemen op een akker wiezen naor 't osen, waor de zunne 's mannensvrog opkump. Onvolwassen zunnebloemen waorvan de knoppe nog neet los is, verteunen heliotropisme: overdag dreit de bloemknoppe op zunnige dagen mee mit de zunne van oost naor west. 's Nachs keert de bloemknoppe weerumme naor de oostelijke stand. Disse dagelijkse beweging wonnen edaon deur een flexibel deel van de stengel onder de bloemknoppe, de pulvinus. Tegen de tied dat de bloeme loskump verstief de pulvinus, in de oostelijke stand. Daordeur wiezen bleuiende zunnebloemen de hele dag naor 't osen, terwiel der heliotropisme al veurbie is.
Zunnebloemen koemen oorspronkelijk uut Noord- en Zuud-Amerika en bin edomesticeerd rond 1.000 veur Christus. De Inca's vereren de zunnebloemen as beeld van der zunnegod. In 1530 wönnen de zunnebloeme deur zeeluui uut Spanje mee-ebröch naor Europa.
Tegensworig besteet der een kweekvorm mit een hangende kop, dee antrekkelijk is veur boeren umdat de bloemen minder beschaodigd wonnen deur voegels en vuul vanuut de luch.
Zunnebloemen wonnen ekweek veur de zunnebloemolie, dee veul gebruuk wonnen in de keuken en as baosis veur verschillende predukken waor plaantaorige olie in verwark wonnen. De zunnebloeme bevat veul onverzaojigen vetzuren en is goed bestand tegen hette en kan daorumme veur 't frituren gebruuk wonnen. In bewarken vorm wonnen de olie oek veur industriële doeleindes gebruuk. Van 't overblievende deel van de uut-epersen pitten wonnen meel van emaak, en wonnen gebruuk as veevoer.
Zunnebloemzaojen
Zunnebloem dree dagen nao 't ontkiemen
Eerste staodium van de bloemvorming
De bloeme blief bedek, mar rich zich naor de zunne
De bloeme is zwat helemaole zichbaor
De bloeme is helemaole zichbaor
Hommel op zeuk naor nectar
De zunnebloeme (Latien: Helianthus annuus) is een tot 3 meter hoge plaante waorvan de zunnebloempitten veur verschillende doeleinden gebruuk wonnen. De plaante beheurt tot de femilie van de composieten en is eenjaorig. 't Bloemenheuf kan wel een diameter tot 30 centimeter hem. De bloeme kan makkelijk ekweek wonnen uut een pitte dee in de tune eplaant kan wonnen. Deur de vlogge greui is dit veural veur kienders antrekkelijk.
Zwëczajny słuńcownik (Helianthus annuus L.) – to je ôrt roscënë z rodzëznë astrowatëch (Asteraceae) ze szlachù słuńcownik. Kaszëbi mògą na niegò gadac leno słuńcownik. Òn terô rosce m. jin. na Kaszëbach, ale czedës òn rosł le w amerikańsczich stronach. Z jegò zôrna mòże robic jôdny òléj.
Aleksander Majkòwsczi w swòi ksążce "Żëcé i przigodë Remusa. Zvjercadło kaszubskji" pisôł, że m. jin. zôrna słonecznjika bëłë dóné do pòswiãceniô w Matkã Bòską Zelną.
Zwëczajny słuńcownik (Helianthus annuus L.) – to je ôrt roscënë z rodzëznë astrowatëch (Asteraceae) ze szlachù słuńcownik. Kaszëbi mògą na niegò gadac leno słuńcownik. Òn terô rosce m. jin. na Kaszëbach, ale czedës òn rosł le w amerikańsczich stronach. Z jegò zôrna mòże robic jôdny òléj.
Æхсынæн кæнæ хурмæзилæг, галыцæст дыгуронау сонхура, сохуран, хъæне[1] (лат. Helianthus annuus, уырыс. Подсолнечник), стыр бур дидинæг кæуыл зайы, ахæм иуазон халхуыз зайæгой.
Æхсынæн кæнæ хурмæзилæг, галыцæст дыгуронау сонхура, сохуран, хъæне (лат. Helianthus annuus, уырыс. Подсолнечник), стыр бур дидинæг кæуыл зайы, ахæм иуазон халхуыз зайæгой.
Вейке иень чиньжарамо[1], лиякс: чиньчарамо[2] (лат. Heliánthus ánnuus, руз. Подсо́лнечник одноле́тний, или Подсолнечник масли́чный) — те ламо иень перть касыця аволь сэрей тикше, ловить куракшокс. Вейсэндявозь цецянсетнень раськесь (Asteraceae).
Нетьксэзэ сэрей, кеме лопа марто. Цецязо - покш ожо пря. Мекшетне саить эйстэнзэ медь, кона лиси пек тантей. Видьмензэ тантейть чулгомсто. Эйстэст истяжо теить ой, — оень максыця касовкснэнь ютксо ашти васенцекс.
Чиньжарамо прянть лангс ванномсто неяви вейке покш тветкакс, алкукс жо сон теевезь ламо тветкасто, конат пурнавозь вейс ды вейкест-вейкест ёжос пек малацек. Истямо цеця марто тикшетнеде мерить сложноцветнойть. Сынст семействаст пек покш: тюжа цецянть эйстэ саезь, сэнь пря цецянть ды ламо лиятнень.
Чиньжарамонть чачома тарказо Америкасо. Европас понгомадо мейле сонзэ кастылизь цветникень ды садонь мазылгавтыця (декоративной) касовксокс.
Видьметнестэ оень тееме кармасть васняяк икелень Воронежэнь губернясо неень шкадонть кавто сядонь иеде икеле. Теде мейле чиньжарамо кармасть видеме эрьва кува ды чинжарамосо видезь таркатне курок келейгадсь. Сонзэ кенерстемс эрявить ламо лембе чить, секс сех ламо сонзэ кастыть седе лембеёно, раужо модань мастортнэва.
Лукшонть эйстэ ванькскавтозь чиньжарамонь товтнэсэ ули 50% ой, конань эйсэ таргить оень чавома заводсо. Оень чавомсто кадови жомка (колоба) — пек паро кором скотинань андомс.
Лия лем лукшонть: чипака[3].
Вейке иень чиньжарамо, лиякс: чиньчарамо (лат. Heliánthus ánnuus, руз. Подсо́лнечник одноле́тний, или Подсолнечник масли́чный) — те ламо иень перть касыця аволь сэрей тикше, ловить куракшокс. Вейсэндявозь цецянсетнень раськесь (Asteraceae).
Нетьксэзэ сэрей, кеме лопа марто. Цецязо - покш ожо пря. Мекшетне саить эйстэнзэ медь, кона лиси пек тантей. Видьмензэ тантейть чулгомсто. Эйстэст истяжо теить ой, — оень максыця касовкснэнь ютксо ашти васенцекс.
Чиньжарамо прянть лангс ванномсто неяви вейке покш тветкакс, алкукс жо сон теевезь ламо тветкасто, конат пурнавозь вейс ды вейкест-вейкест ёжос пек малацек. Истямо цеця марто тикшетнеде мерить сложноцветнойть. Сынст семействаст пек покш: тюжа цецянть эйстэ саезь, сэнь пря цецянть ды ламо лиятнень.
Чиньжарамонть чачома тарказо Америкасо. Европас понгомадо мейле сонзэ кастылизь цветникень ды садонь мазылгавтыця (декоративной) касовксокс.
Гидуарг е Кхахьпá (лат: Heliánthus ánnuus, эрс: Подсо́лнечник) — баьцовгIий кеп я «Гидуарг» яхача ваьрах, из юкъейоагIаш я «Астрай» яхача дезала.
Гидурга зиза тIа дагIа кIормац
Гидуаргаш
Гидуарг е Кхахьпá (лат: Heliánthus ánnuus, эрс: Подсо́лнечник) — баьцовгIий кеп я «Гидуарг» яхача ваьрах, из юкъейоагIаш я «Астрай» яхача дезала.
Наран цэцэг (лат. Helianthus annuus) нь багваахайн овогт багтах нэг наст ургамал юм. Үрийг нь хүнсэнд хэрэглэхээс гадна цэцэг нь том, үзэсгэлэнтэй тул ихээр тариалдаг. Мөн наран цэцгээс тос гаргаж авна.
Хойд Америкаас гаралтай. 2м хүртэл өндөртэй болж ургах бөгөөд зун том шар өнгөтэй цэцэг дэлгэрнэ.
Нарны хөдөлгөөнийг дагаж, цэцэг нь эргэдэг гэлцдэг тул ийм нэртэй болжээ. Үнэндээ дөнгөж нахиалж байгаа үедээ л нахиа нь нарны хөдөлгөөнийг дагадаг бөгөөд цэцэг нь дэлгэрэхэд өсөлт нь зогсч, хөдлөхөө больдог байна.
Үр нь урт нарийхан, хавтгай хэлбэртэй. Тос гаргаж авдаг сортын наран цэцгийн үр нь хар өнгөтэй байдаг бол, хүнсэнд хэрэглэдэг сортын үр нь хар цагаан судалтай байдаг.
Наран цэцгийг 4600-5000 жилийн өмнөөс хойд америкт индианчууд тарьж хүнсэндээ хэрэглэдэг байсан гэдэг. 1510 онд Америкт хөл тавьсан испаничууд наран цэцгийн үрийг авч харин, Мадридын ботаникийн хүрээлэнд тариалж эхэлжээ.
Дөнгөж 17-р зуунд л Франц, улмаар Орост тархсан.
"OIL WORLD" сэтгүүлийн судалгаагаар дэлхий дээр тариалдаг наран цэцгийн нийт хэмжээ нь 2006, 07 оны байдлаар тос гарган авдаг ургамалууд дунд буурцаг, рапс, хөвөнгийн дараа 4-т (2,984 сая тонн) орно.
Мөн 2006/07 оны ургамалын тосны үйлдвэрлэл дунд Дал модны тос, буурцагны тос, рапсын тосны дараа наран цэцгийн тос (11,171 мянган тонн) ордог байна. Дэлхий дээр тариалж буй наран цэцгийн талаас илүүг Орос зэрэг Европын улсууд эзэлдэг байна.
Наран цэцгийн үрийг гэрийн тэжээвэр амьтдын тэжээл болгон ашиглах нь бий. Сүүлийн жилүүдэд дизел хөдөлгүүрийн түлш (биодизел) болгон ашиглах судалгаа явагдаж байгаа. Дэлхий нийтээр наранцэцгийг шувуу, амьтдын хоол тэжээлд хэрэглэх, ургамлын тос болон эм хийхийн тулд ургуулдаг байна. Үрийг буцалгаж, тос гарган авдаг. Гаргаж авсан тосыг хоол хүнсний зориулалтаар хэрэглэнэ. Мөн гоо сайхны хэрэглээнд үсний тэжээл болгох тул чухал ач холбогдолтой. Түүнчлэн уг ургамлын тосыг био түлшинд хэрэглэдэг. Будагч бодисыг ч наранцэцгийн хальснаас гаргаж авдаг. Эмнэлгийн практикт үү арилгах, могойн хорыг эмчлэх зорилгоор хэрэглэж иржээ.
19 дүгээр зууны сүүлээс наранцэцгийг ханиад, багтраа, хоолой сэрвэгнэх, бронхит, хөхүүл ханиалга болон сүрьеэ өвчнийг эмчлэхэд хэрэглэдэг болжээ. Наранцэцэг нь усыг сайн шингээдэг, агаарыг чийгшүүлдэг, шумуулын идэвхжлийг бууруулдаг тул хумхаа өвчнөөс сэргийлэх зорилгоор Халуун орны энэ өвчнийг шумуул тараадаг орон байрныхаа ойролцоо тариалж байсан гэдэг. Бас нэгэн чухал зүйл бол наранцэцэг нь хүрээлэн буй орчны агаар дахь хүнцэл, цайр, хар тугалга мэтийн хорт бодисыг цэвэрлэдэг байна. 1986 онд Чернобылд болсон атомын цахилгаан станцын ослын дараагаар цацраг идэвхт бодисоор хордсон усанд хөвж байсан наранцэцгүүд цацраг идэвхт бодисын 95 хувийг уснаас үндсээрээ шүүж байсан баримт бий гэнэ.
Наран цэцэг (лат. Helianthus annuus) нь багваахайн овогт багтах нэг наст ургамал юм. Үрийг нь хүнсэнд хэрэглэхээс гадна цэцэг нь том, үзэсгэлэнтэй тул ихээр тариалдаг. Мөн наран цэцгээс тос гаргаж авна.
Хойд Америкаас гаралтай. 2м хүртэл өндөртэй болж ургах бөгөөд зун том шар өнгөтэй цэцэг дэлгэрнэ.
Нарны хөдөлгөөнийг дагаж, цэцэг нь эргэдэг гэлцдэг тул ийм нэртэй болжээ. Үнэндээ дөнгөж нахиалж байгаа үедээ л нахиа нь нарны хөдөлгөөнийг дагадаг бөгөөд цэцэг нь дэлгэрэхэд өсөлт нь зогсч, хөдлөхөө больдог байна.
Үр нь урт нарийхан, хавтгай хэлбэртэй. Тос гаргаж авдаг сортын наран цэцгийн үр нь хар өнгөтэй байдаг бол, хүнсэнд хэрэглэдэг сортын үр нь хар цагаан судалтай байдаг.
Хĕвелçаврăнăш, туллин каласан пĕр çул ÿсекен хĕвелçаврăнăш е тип çуллă хĕвелçаврăнăш (лат. Heliánthus ánnuus) — ӳсентăран. Унăн çиме юрахлă вăррине хĕвелчамăш теççĕ.
Хĕвелçаврăнăш, туллин каласан пĕр çул ÿсекен хĕвелçаврăнăш е тип çуллă хĕвелçаврăнăш (лат. Heliánthus ánnuus) — ӳсентăран. Унăн çиме юрахлă вăррине хĕвелчамăш теççĕ.
सूरजमुखी या 'सूर्यमुखी' (वानस्पतिक नाम : हेलियनथस एनस) अमेरिका के देशज वार्षिक पौधे हैं। यह अनेक देशों के बागों में उगाया जाता है। यह कंपोजिटी (Compositae) कुल के हेलिएंथस (Helianthus) गण का एक सदस्य है। इस गण में लगभग साठ जातियाँ पाई गई हैं जिनमें हेलिएंथस ऐमूस (Helianthus annuus), हेलिएंथस डिकैपेटलेस (Helianthus decapetalus), हेलिएंथिस मल्टिफ्लोरस (Helianthus multiflorus), हे. औरगैलिस (H. Orggalis), हे. ऐट्रोरुबेंस (H. atrorubens), हे. जाइजेन्टियस (H. gigenteus) तथा हे. मौलिस (H. molis) प्रमुख हैं।
यह फूल अमरीका का देशज है पर रूस, अमरीका, ब्रिटेन, मिस्र, डेनमार्क, स्वीडन और भारत आदि अनेक देशों में आज उगाया जाता है। इसका नाम सूरजमुखी इस कारण पड़ा कि यह सूर्य और ओर झुकता रहता है, हालाँकि प्राय: सभी पेड़ पौधे सूर्य प्रकाश के लिए सूर्य की ओर कुछ न कुछ झुकते हैं। सूरजमुखी का सूर्य की ओर झुकना आँखों से देखा जा सकता है। बागों में उगाए जाने वाले सूरजमुखी की उपर्युक्त प्रथम दो जातियाँ ही हैं। इसके पेड़ 1 मी. से 5 मी. तक ऊँचे होते हैं। इनके डंठल बड़े तुनुक होते हैं, हवा के झोंके से टूट जा सकते हैं अत: इनमें टेक लगाने की आवश्यकता पड़ सकती है। इसकी पत्तियाँ 7 सेमी से 30 सेमी लंबी होती है। कुछ सूरजमुखी एकवर्षी होते हैं और कुछ बहुवर्षी ; कुछ बड़े कद के होते हैं और कुछ छोटे कद के।
इसके पीले फूल बाग के फूलों में सबसे बड़े होते हैं। सिर 7 सेमी से 15 सेमी चौड़े और कर्षण से उगाने पर 30 सेमी या इससे भी चौड़े हो सकते हैं। ये शोभा के लिए बागं में उगाए जाते हैं। अच्छे कर्षण और खाद से भिन्न-भिन्न रंग, कांति और आभा के फूल प्राप्त हो सकते हैं। फूल की पंखुड़ियाँ पीले रंग की होतीं हैं और मध्य में भूरे, पीत या नीलोहित या किसी किसी वर्णसंकर पौधे में काला चक्र रहता है। चक्र में ही चिपटे काले बीज रहते हैं। बीज से उत्कृष्ट कोटि का खाद्य तेल प्राप्त होता है और खली मुर्गी को खिलाई जाती है। सूरजमुखी के पेड़ में रितुआ रोग भी कभी-कभी लग जाता है जिससे पत्तियों के पिछले भाग में पीतभूरे रंग के चकत्ते पड़ जाते हैं। इससे रक्षा के लिए गंधक की धूल छिड़की जा सकती है।
जिसे आमतौर पर फूल कहा जाता है, वह वास्तव में एक साथ संकुलित बहुत से फ्लोरेट्स (छोटे फूल) का सर (विधिवत रूप से सम्मिश्र फूल) है। बाहरी फ्लोरेट्स निष्फल रे फ्लोरेट्स हैं और पीले, लाल, नारंगी, या अन्य रंगों के हो सकते हैं। परिपत्र सर के अंदर के फ्लोरेट्स को डिस्क फ्लोरेट्स कहा जाता है, जो बीज में परिपक्व होते हैं।
सूरजमुखी के गुच्छे के भीतर के फ्लोरेट्स एक सर्पिल पैटर्न में व्यवस्थित होते हैं। आम तौर पर प्रत्येक फ्लोरेट लगभग स्वर्ण कोण 137.5°, द्वारा अगले की ओर उन्मुख होता है, जो परस्पर संबंधित सर्पिल का उत्पादन करते हैं, जहाँ बायें सर्पिल की संख्या और दाहिने सर्पिल की संख्या लगातार फिबोनैकी संख्या होती है। आमतौर पर, एक दिशा में 34 सर्पिल होते हैं और दूसरी में 55, एक बहुत बड़े सूरजमुखी पर एक दिशा में 89 और दूसरी में 144 होते हैं।[1][2][3] यह पैटर्न फूल सर के भीतर बीज की सबसे कुशल पैकिंग उत्पन्न करता है।[4][5][6]
कोंपल अवस्था में सूरजमुखी हेलिओट्रोपिज़्म (heliotropism) प्रदर्शित करते हैं। सूर्योदय के समय, अधिकतम सूरजमुखियों के चेहरे पूर्व की ओर मुड़े होते हैं। दिन के दौरान, वे पूर्व से पश्चिम तक सूरज का पीछा करते हैं, जबकि रात में वे एक पूर्वाभिमुख उन्मुखीकरण पर वापस आ जाते हे. यह गति, मोटर कोशिकाओं द्वारा पल्विनस में प्रदर्शित की जाती है, जो कली के ठीक नीचे तने का एक लचीला क्षेत्र होता है। जैसे ही कोंपल अवस्था समाप्त होती हे, तना सकत हो जाता है और फूल खिलने का चरण शुरू हो जाता हे.
अपने फूल खिलने के चरण में सूरजमुखी अपनी हेलिओट्रोपिक क्षमता खो देते हैं। तना "स्थिर" हो जाता है, विशिष्ट रूप से एक पूर्वाभिमुख उन्मुखीकरण में.[कृपया उद्धरण जोड़ें] तना और पत्ते अपना हरा रंग खो देते हैं।
जंगली सूरजमुखी आम तौर पर सूर्य की ओर नहीं मुड़ता है; परिपक्व होने पर उसका पुष्पित सर बहुत सी दिशाओं में अभिमुख हो सकता है। हालांकि, पत्ते आमतौर पर कुछ हेलिओट्रोपिज़्म (heliotropism) दिखाते हैं।
सूरजमुखी मध्य अमेरिका का निवासी है। सूरजमुखी हर प्रकार के रंगों में भी मिल सकते हैं, लेकिन सबसे आम है पीला. अभी तक सबूत यह है कि यह पहली बार कम से कम 2600 ई.पू. तक मेक्सिको में उगाया (domesticated) गया था।[7] यह दूसरी बार एक मध्य मिसिसिपी घाटी में उगाया गया होगा या वहा मेक्सिको से एक प्रारंभिक तिथि पर पेश किया होगा जैसे मक्का किया गया था। मेक्सिको के उत्तर में एक पूर्णतया उगाये गए सूरजमुखी के सबसे प्रारंभिक ज्ञात उदाहरण टेनेसी में पाए गए हैं और लगभग 2300 ई.पू. की तारीख के हैं। मेक्सिको के ओटोमी (Otomi) और एज़टेक्स (Aztecs) तथा दक्षिण अमेरिका के इंकास (Incas) सहित कई देशी अमेरिकी लोग सूरजमुखी का प्रयोग अपने सौर देवता के प्रतिरूप के रूप में करते थे। तहूँतिन्सुयो, पेरू में सूरजमुखी से मिलने वाला पहला यूरोपीय था, फ्रांसिस्को पिज़ार्रो. फूल के सुवर्ण चित्र और साथ ही बीज, 16 वीं सदी के प्रारंभ में स्पेन वापिस ले जाए गए। कुछ शोधकर्ताओं का कहना है कि स्पेन वासियों ने सूरजमुखी की खेती को दबाने की कोशिश की थी क्यूंकि इसका संबंध सौर धर्म और संग्राम से है।[8]
18 वीं शताब्दी के दौरान, यूरोप में सूरजमुखी तेल का प्रयोग बहुत लोकप्रिय हो गया, विशेष रूप से रूसी रूढ़िवादी चर्च के सदस्यों में, क्योंकि सूरजमुखी तेल, उन कुछ तेलों में से एक था जो रोज़ों के दौरान निषिद्ध नहीं था।
अच्छी तरह से बढ़ने के लिए, सूरजमुखी को पूर्ण सूर्य की जरूरत होती है। ये बहुत सारी आधी सड़ी घास के साथ उपजाऊ, नम, अच्छे से बहने वाली मिटटी में सर्वोत्तम रीति से बढ़ते हैं। वाणिज्यिक रोपण में, बीज 45 सेंटिमीटर (1.5 फुट) दूर और 2.5 सेंटिमीटर (1 इंच) गहरे लगाए जाते हैं। सूरजमुखी "पूर्ण बीज" (फल), नमक डाल कर या उसके बिना, तंदूर में भून कर एक नाश्ते के रूप में बेचे जाते हैं। सूरजमुखी एक मूंगफली के मक्खन के विकल्प, सनबटर में संसाधित किया जा सकता है। जर्मनी में, सोंनेंनब्लामेंकेम्ब्रोट (वस्तुतः सूरजमुखी पूर्ण बीज रोटी) बनाने के लिए इसे राई के आटे के साथ मिलाया जाता है, जो जर्मन-भाषी यूरोप में काफी लोकप्रिय है। यह पक्षियों के लिए भोजन के रूप में भी बेचा जाता है और स्पष्टतः खाना पकाने और सलाद में इस्तेमाल किया जा सकता है।
बीज से निकाला, सूरजमुखी तेल खाना पकाने के लिए, वाहक तेल के रूप में और नकली मक्खन एंव बायो-डीज़ल के उत्पादन में इस्तेमाल किया जाता है, क्योंकि यह जैतून के तेल से सस्ता है। सूरजमुखी की किस्मों की एक श्रेणी, भिन्न चरबीदार एसिड रचनाओं के साथ मौजूद है; जिनमें से कुछ 'उच्च ओलिक' प्रकारों के तेल में जैतून के तेल से भी उच्च स्तरीय स्वस्थ मोनो-असंतृप्त शामिल होता है।
तेल के लिए बीजों को संसाधित करने के बाद शेष केक एक पशुधन चारे के रूप में प्रयोग किया जाता है। कुछ हाल ही में विकसित कल्टीवर्ज़ में लटकते हुए सर हैं। यह कल्टीवर्ज़ सजावटी पौधों के रूप में फूल उगाने वाले मालियों के लिए कम आकर्षक हैं, लेकिन किसानों को पसंद आते हैं, क्योंकि वे पक्षीयों से क्षति और कुछ वनस्पति रोगों से होने वाला नुकसान कम करते हैं। सूरजमुखी वनस्पतिक दूध का उत्पादन भी करते हैं और हाइपोअलार्जेनिक रबड़ के उत्पादन के लिए एक वैकल्पिक फसल के रूप में उनकी उपयुक्तता में सुधार लाने के लिए प्रयोग का विषय भी हैं।
परंपरागत रूप से, कई मूल निवासी अमेरिकी समूहों ने अपने बागानों के उत्तरी किनारों पर, बेहतर ज्ञात तीन बहनों (three sisters) अनाज, सेम और स्क्वैश के संयोजन के निकट "चौथी बहन" ("fourth sister") के रूप में सूरजमुखी लगाए.[9] वार्षिक प्रजातियाँ अक्सर उनकी अलेलोपेथिक (allelopathic) संपत्तियों के लिए लगाई जाती हैं।[कृपया उद्धरण जोड़ें]
हालांकि, उपयोगी वस्तु फसलें उगाने वाले व्यावसायिक किसानों के लिए, सूरजमुखी, किसी भी अन्य अवांछित पौधे की तरह, अक्सर एक वीड (घास फूस) माना जाता है। विशेष रूप से, मध्य-पश्चिमी संयुक्त राज्य अमेरिका में जंगली (बारहमासी) प्रजातियाँ अक्सर मक्का और सोयाबीन के खेतों में पाई जाती हैं और इनसे उपज पर एक नकारात्मक प्रभाव पड़ सकता है।
सूरजमुखी, मिट्टी से लेड, हरताल और यूरेनियम जैसे जहरीले तत्व निकालने के लिए भी इस्तेमाल किया जा सकता है। ये चेरनोबिल आपदा (फिटोरेमीडिएशन देखें) के बाद, मिट्टी से यूरेनियम, सीज़ियम-137 और स्ट्रोंटियम-90 निकालने के लिए भी इस्तेमाल किए गए थे।
सूरजमुखी (हेलियनथस एनस) जीनोम एक आधार गुणसूत्र संख्या: 17 और एक अनुमानित जीनोम आकार: 2,871-3,189 Mbp के साथ डिप्लोइड है।[10] कुछ सूत्र दावा करते हैं कि इसका असली आकार लगभग 3.5 बिलियन आधार जोड़ी है (मानव जीनोम से थोड़ा सा बड़ा).[11]
1979 में एच. वोगेल द्वारा, एक सूरजमुखी के सर में फ्लोरेट्स के पैटर्न के लिए एक मॉडल, प्रस्तावित किया गया।[12] यह ध्रुवीय निर्देशांक में व्यक्त किया है
जहाँ θ कोण है, r केन्द्र से रेडियस या दूरी है और n फ्लोरेट का सूचकांक है तथा c एक निरंतर स्केलिंग कारक है। यह फर्मेट के सर्पिल का एक रूप है। कोण 137.5° सुनहरे अनुपात से संबंधित है और फ्लोरेट्स की एक करीबी पैकिंग देता है। यह मॉडल सूरजमुखी के कंप्यूटर ग्राफिक्स प्रतिवेदनों का उत्पादन करने के लिए इस्तेमाल किया गया है।
सूरजमुखी साधारणतः 1.5 और 3.5 मीटर (8-12 फुट) के बीच की लम्बाई तक बढ़ता है। 1567 से वैज्ञानिक साहित्य रिपोर्ट, कि पाद्यूआ में एक 12-मीटर (40 फुट), पारंपरिक, एकल सर, सूरजमुखी पौधा उगाया गया था। वही बीज वर्ग अन्य समय और स्थानों (जैसे मैड्रिड) पर लगभग 8 मीटर (26 फुट) बढ़ा. और भी हाल ही के 8 मीटर से अधिक के अद्भुत कर्म (पिछले स्कोर वर्ष) नीदरलैंड्स और ओंटारियो, कनाडा दोनों में प्राप्त किए गए हैं।
निम्नलिखित सूरजमुखी की किस्में हैं (वर्णमाला क्रम में):
बम्बल मधुमक्खी के रस का नमूना
सूरजमुखी अंकुर, अंकुरण के मात्र तीन दिनों के बाद
फलता सर
चीन में नाश्ते के रूप में बिकते सर
न्यूजीलैंड में एक सूरजमुखी
सूरजमुखी या 'सूर्यमुखी' (वानस्पतिक नाम : हेलियनथस एनस) अमेरिका के देशज वार्षिक पौधे हैं। यह अनेक देशों के बागों में उगाया जाता है। यह कंपोजिटी (Compositae) कुल के हेलिएंथस (Helianthus) गण का एक सदस्य है। इस गण में लगभग साठ जातियाँ पाई गई हैं जिनमें हेलिएंथस ऐमूस (Helianthus annuus), हेलिएंथस डिकैपेटलेस (Helianthus decapetalus), हेलिएंथिस मल्टिफ्लोरस (Helianthus multiflorus), हे. औरगैलिस (H. Orggalis), हे. ऐट्रोरुबेंस (H. atrorubens), हे. जाइजेन्टियस (H. gigenteus) तथा हे. मौलिस (H. molis) प्रमुख हैं।
यह फूल अमरीका का देशज है पर रूस, अमरीका, ब्रिटेन, मिस्र, डेनमार्क, स्वीडन और भारत आदि अनेक देशों में आज उगाया जाता है। इसका नाम सूरजमुखी इस कारण पड़ा कि यह सूर्य और ओर झुकता रहता है, हालाँकि प्राय: सभी पेड़ पौधे सूर्य प्रकाश के लिए सूर्य की ओर कुछ न कुछ झुकते हैं। सूरजमुखी का सूर्य की ओर झुकना आँखों से देखा जा सकता है। बागों में उगाए जाने वाले सूरजमुखी की उपर्युक्त प्रथम दो जातियाँ ही हैं। इसके पेड़ 1 मी. से 5 मी. तक ऊँचे होते हैं। इनके डंठल बड़े तुनुक होते हैं, हवा के झोंके से टूट जा सकते हैं अत: इनमें टेक लगाने की आवश्यकता पड़ सकती है। इसकी पत्तियाँ 7 सेमी से 30 सेमी लंबी होती है। कुछ सूरजमुखी एकवर्षी होते हैं और कुछ बहुवर्षी ; कुछ बड़े कद के होते हैं और कुछ छोटे कद के।
इसके पीले फूल बाग के फूलों में सबसे बड़े होते हैं। सिर 7 सेमी से 15 सेमी चौड़े और कर्षण से उगाने पर 30 सेमी या इससे भी चौड़े हो सकते हैं। ये शोभा के लिए बागं में उगाए जाते हैं। अच्छे कर्षण और खाद से भिन्न-भिन्न रंग, कांति और आभा के फूल प्राप्त हो सकते हैं। फूल की पंखुड़ियाँ पीले रंग की होतीं हैं और मध्य में भूरे, पीत या नीलोहित या किसी किसी वर्णसंकर पौधे में काला चक्र रहता है। चक्र में ही चिपटे काले बीज रहते हैं। बीज से उत्कृष्ट कोटि का खाद्य तेल प्राप्त होता है और खली मुर्गी को खिलाई जाती है। सूरजमुखी के पेड़ में रितुआ रोग भी कभी-कभी लग जाता है जिससे पत्तियों के पिछले भाग में पीतभूरे रंग के चकत्ते पड़ जाते हैं। इससे रक्षा के लिए गंधक की धूल छिड़की जा सकती है।
सूर्यफूल (शास्त्रीय नावः Helianthus annuus) ही अमेरिका खंडात मूळ असलेली एक बारमाही वनस्पती आहे. ह्याचा सूर्यासारखा गडद केशरी रंग व वर्तुळाकृती आकारामुळे त्याला सूर्यफूल हे नाव दिले गेले. दुसरे असे की, ज्याप्रमाणे आकाशात सूर्य वाटचाल करतो त्यानुसार झाडावर असलेले हे फूल त्या दिशेने वळते. सूर्यफुलाचा वापर प्रामुख्याने तेल काढण्यासाठी केला जातो. सूर्यफुलाचे तेल हे गोड्या तेलाप्रमाणे अनेक घरगुती आणि पाककृतींमध्ये वापरले जाते. इतर गोड्या तेलांपेक्षा हे किमतीने स्वस्त असते.
सूर्यफूल : (हिंदी, गुजराती. सूरजमुखी; इंग्रजी. सनफ्लॉवर; लॅटिन. हेलिॲंथस ॲन्यूस; कुल-कंपॉझिटी). ही औषधी वनस्पती मूळची पश्चिम अमेरिकेतील असून आता जगात सर्वत्र पसरली आहे. सूर्यफूल रानटी अवस्थेत आढळत नाही. ते मूळचे मेक्सिकोतील हेलिॲंथस लेंटिक्युलॅरिस या वन्य जातीपासून उत्पन्न झाले असावे असे मानतात. फार पूर्वीपासून शोभेकरिता सूर्यफूल लागवडीत आहे आणि त्याचे वर्षायू व बहुवषार्यू असे दोन्ही प्रकार बागेत आढळतात. हेलिॲंथस ॲन्यूस, हेलिॲंथस अर्गोफिलस व हेलिॲंथस डेबिलिस या जाती अनुक्रमे पेरू, टेक्सास आणि उत्तर अमेरिका या ठिकाणी शोभेकरिता लावलेल्या आढळतात. तसेच संकर पद्घतीने सूर्यफुलाचे अनेक प्रकार तयार करण्यात आले आहेत.
गळिताचे व चाऱ्याचे पीक म्हणून सूर्यफुलाचे बरेच महत्त्व आहे. भारत, रशिया व ईजिप्त या देशांमध्ये तेलबियांकरिता याची लागवड करतात. अमेरिका, आफ्रिका, ऑस्ट्रेलिया, चीन, जर्मनी, इटली इ. ठिकाणी याची लागवड थोड्या प्रमाणात करतात. याच्यापासून मुरघास किंवा ओला चारा तयार करतात.
वनस्पतिवर्णन : सूर्यफूल या वर्षायू वनस्पतीची पेरणी पावसाळ्याच्या आरंभी करतात. फुलोरे पावसाळ्याच्या शेवटी व थंडीत येतात. ही १–३ मी. उंच वाढते; खोड बळकट, जाड व खरबरीत असते. पाने खाली समोरासमोर आणि वर एकाआड एक, लांब देठाची, केसाळ, मोठी, १०–१२ सेंमी. लांब, हृदयाकृती, करवती व लांब टोकाची असतात. जुलै–सप्टेंबरमध्ये शेंड्याकडे (क्वचित खाली फांद्याच्या टोकास) पिवळे शोभिवंत तबकासारखे (स्तबक) फुलोरे येतात. त्यांचा व्यास १०–१५ सेंमी. (क्वचित २०–३५ सेंमी.) असून किरणपुष्पे पिवळी, वंध्य व जिव्हाकृती आणि बिंबपुष्पे गर्द पिवळी द्विलिंगी व नलिकाकृती असतात. छदे हिरवी व अनेक; फळे व बीजे शंक्वाकृती; फळ संकृत्स्न; बी चपटे व काळे. हेलिॲंथस रिजिडस या लहान सूर्यफुलाचे फुलोरे गर्द सोनेरी रंगाचे व लहान असून बिंबाचा भाग पिंगट असतो.
सूर्यफुलात तेलाचे प्रमाण ४५–५०% असल्यामुळे थोड्या क्षेत्रात व कमी वेळात या पिकापासून अधिक तेल मिळू शकते. हे तेल आहाराच्या दृष्टीने फारच चांगले आहे. हे पीक कमी मुदतीचे (७०–८० दिवसांचे) आहे. या पिकाची लागवड सुधारित तंत्राने केल्यास भरपूर फायदा होऊ शकतो. जिरायती पिकापासून हेक्टरी ८–१२ क्विंटल आणि बागायती पिकापासून हेक्टरी १५–२० क्विंटल उत्पादन मिळते. भारतातील सूर्यफूल लागवडीखालील क्षेत्रापैकी जवळ-जवळ ७०% क्षेत्र महाराष्ट्र राज्यात आहे.
हवामान : सूर्यफुलाचे पीक खरीप, रब्बी आणि उन्हाळी हंगामांमध्ये घेता येते. कारण हवेतील तापमान व सूर्यप्रकाशाचा कालावधी यांचा या पिकाच्या वाढीवर फारसा परिणाम होत नाही.
जमीन : या पिकाची लागवड हलकी, मध्यम व भारी अशा सर्व प्रकारच्या जमिनीत करता येते. जमीन शक्यतो उत्तम निचऱ्याची असावी.
पूर्व-मशागत : या पिकाचे मूळ ६० सेंमी. पर्यंत खोलवर जात असल्यामुळे २०–३० सेंमी. खोलीवर पहिली नांगरट करतात आणि दुसरी नांगरट उथळ करतात. त्यानंतर २-३ कुळवाच्या पाळ्या देतात.
बियाणे : चांगल्या जातीचे सुधारित प्रतिहेक्टरी १०–१२ किग्रॅ. बियाणे वापरतात. सूर्यफुलाचे बी पक्व झाल्यावर ४५–५० दिवस सुप्तावस्थेत असते, म्हणून पेरणीसाठी शक्यतो मागील हंगामाचे बी वापरतात.
जाती व पेरणी : मॉडर्न, एसएस–५६ व बुटक्या या जाती ७५–८० दिवसांत तयार होतात. या बियाण्यांची पेरणी ४५ X २० सेंमी. अंतरावर करतात. ई. सी. ६८४१४, सूर्या, बीएसएच–१ व आशादायक वाण केआरएस या जातींची बियाणे ६० X २० सेंमी. अंतराने पेरतात. या जाती सुमारे १०० दिवसांत काढणीस तयार होतात. मिश्रपीक म्हणून सूर्यफूल घेताना भुईमुगाच्या पिकाबरोबर ६ : २ या प्रमाणात, तसेच तूर व सूर्यफूल २ : १ या प्रमाणात पेरतात. पेरणीपूर्वी बियाणे १२ तास पाण्यात भिजवून, नंतर सावलीत सुकवून पेरणी केल्यास उगवण जोअदार व एकसारखी होते. पेरणीपूर्वी १ किग्रॅ. बियाण्यास २ ग्रॅ. थायरम किंवा ब्रॉसिकाल चोळतात.
सूर्यफूल (शास्त्रीय नावः Helianthus annuus) ही अमेरिका खंडात मूळ असलेली एक बारमाही वनस्पती आहे. ह्याचा सूर्यासारखा गडद केशरी रंग व वर्तुळाकृती आकारामुळे त्याला सूर्यफूल हे नाव दिले गेले. दुसरे असे की, ज्याप्रमाणे आकाशात सूर्य वाटचाल करतो त्यानुसार झाडावर असलेले हे फूल त्या दिशेने वळते. सूर्यफुलाचा वापर प्रामुख्याने तेल काढण्यासाठी केला जातो. सूर्यफुलाचे तेल हे गोड्या तेलाप्रमाणे अनेक घरगुती आणि पाककृतींमध्ये वापरले जाते. इतर गोड्या तेलांपेक्षा हे किमतीने स्वस्त असते.
सूर्यफूल : (हिंदी, गुजराती. सूरजमुखी; इंग्रजी. सनफ्लॉवर; लॅटिन. हेलिॲंथस ॲन्यूस; कुल-कंपॉझिटी). ही औषधी वनस्पती मूळची पश्चिम अमेरिकेतील असून आता जगात सर्वत्र पसरली आहे. सूर्यफूल रानटी अवस्थेत आढळत नाही. ते मूळचे मेक्सिकोतील हेलिॲंथस लेंटिक्युलॅरिस या वन्य जातीपासून उत्पन्न झाले असावे असे मानतात. फार पूर्वीपासून शोभेकरिता सूर्यफूल लागवडीत आहे आणि त्याचे वर्षायू व बहुवषार्यू असे दोन्ही प्रकार बागेत आढळतात. हेलिॲंथस ॲन्यूस, हेलिॲंथस अर्गोफिलस व हेलिॲंथस डेबिलिस या जाती अनुक्रमे पेरू, टेक्सास आणि उत्तर अमेरिका या ठिकाणी शोभेकरिता लावलेल्या आढळतात. तसेच संकर पद्घतीने सूर्यफुलाचे अनेक प्रकार तयार करण्यात आले आहेत.
गळिताचे व चाऱ्याचे पीक म्हणून सूर्यफुलाचे बरेच महत्त्व आहे. भारत, रशिया व ईजिप्त या देशांमध्ये तेलबियांकरिता याची लागवड करतात. अमेरिका, आफ्रिका, ऑस्ट्रेलिया, चीन, जर्मनी, इटली इ. ठिकाणी याची लागवड थोड्या प्रमाणात करतात. याच्यापासून मुरघास किंवा ओला चारा तयार करतात.
சூரியகாந்திகள் (Helianthus annuus ) என்பவை அமெரிக்க நாடுகளில் உருவான ஆண்டுத் தாவரங்கள் ஆகும். இவை மிகப்பெரிய மஞ்சரியை (பூங்கொத்து) உடையவை.
இதில் பூ என அழைக்கப்படுவது உண்மையில் பெரும் எண்ணிக்கையிலான சிறுபூக்கள் (சிறிய பூக்கள்) ஒன்றாக்கப்பட்ட கொத்தாகும் (முறையாகக் கூறுவதாயின் கூட்டுப் பூ ). வெளிப்புற சிறுபூக்கள் மலட்டுத்தன்மையான கீற்றுச் சிறுபூக்கள் ஆகும், அவை மஞ்சள், அரக்கு வண்ணம், செம்மஞ்சள் அல்லது பிற வண்ணங்களில் இருக்கலாம். வட்டவடிவான கொத்துக்கு உள்ளாகவுள்ள சிறுபூக்கள் தட்டு சிறுபூக்கள் எனப்படும், இவை முதிர்வடைந்து விதைகளாகும்.
சூரியகாந்திக் கொத்துக்குள் உள்ள சிறுபூக்கள் சுருளி அமைப்பில் ஒழுங்குபடுத்தப்பட்டிருக்கும். பொதுவாக ஒவ்வொரு சிறு பூவும் கிட்டத்தட்ட தங்கக் கோணம் 137.5° ஆல் அடுத்த சிறுபூவை நோக்கி வரிசைப்படுத்தப்படும், இது ஒன்றோடொன்று தொடர்புபடுத்தும் சுருளிகள் வடிவமைப்பை உண்டாக்கும். இங்கு இடது சுருள்களின் எண்ணிக்கையும் வலது சுருள்களின் எண்ணிக்கையும் அடுத்தடுத்த ஃபிபனாச்சி எண்களாகும். பொதுவாக, ஒரு திசையில் 34 சுருள்களும் அடுத்த திசையில் 55 உம் உள்ளன; மிகப்பெரிய சூரியகாந்தியில் ஒரு திசையில் 89 உம் அடுத்ததில் 144 உம் இருக்கலாம்.[1][2][3] இந்த வடிவமைப்பானது பூங்கொத்துக்குள் மிகவும் திறனான முறையில் நிரப்பப்படும் விதைகளை உண்டாக்கும்.[4][5][6]
மொட்டு நிலையிலுள்ள சூரியகாந்திகள் ஒளிதூண்டுதிருப்பத்தைக் காண்பிக்கின்றன. சூரிய உதயத்தின்போது, பெரும்பாலான சூரியகாந்திகளின் முகங்கள் கிழக்கை நோக்கித் திரும்புகின்றன. அன்றைய நாள் நகரும்போது, அவையும் கிழக்கிலிருந்து மேற்கு நோக்கிச் சூரியனைப் பின் தொடருகின்றவேளையில் இரவில் அவை மீண்டும் கிழக்குத் திசைக்குத் திரும்புகின்றன. இந்த நகர்வானது மொட்டிற்குச் சிறிது கீழாக உள்ள தண்டின் வளையத்தக்க பகுதியான இலையடிமுண்டிலுள்ள இயக்க கலங்களினால் ஏற்படுத்தப்படும். மொட்டு நிலை முடியும்போது, தண்டானது விறைப்படைந்து, பூக்கும் நிலையை அடையும்.
பூக்கும் நிலையிலுள்ள சூரியகாந்திகள் அவற்றின் ஒளிதூண்டுதிருப்பத் திறனை இழக்கின்றன. தண்டானது பொதுவாக கிழக்குநோக்கிய திசை அமைவில், "உறைந்த" நிலைக்கு வந்துவிடும். தண்டும் இலைகளும் தமது பச்சை வண்ணத்தை இழக்கும்.
காட்டுச் சூரியகாந்தி குறிப்பாகச் சூரியனை நோக்கித் திரும்பாது; முதிர்வடையும்போது இதன் பூக்கும் கொத்தானது பல திசைகளை நோக்கியிருக்கக்கூடும். இருந்தபோதிலும், இலைகள் சில ஒழிதூண்டுதிருப்பத்தைக் குறிப்பாக வெளிப்படுத்தும்.
சூரியகாந்தி மத்திய அமெரிக்க நாடுகளைச் சொந்த இடமாகக் கொண்டது. இது குறைந்தது கி.மு 2600 ஆண்டுகள் அளவில் முதன்முதலில் மெக்சிகோவில் பயிரிடப்பட்டது என்பது அதை உறுதிப்படுத்தும் சான்றாகும்.[7] இது இரண்டாம் முறையாக மத்திய மிசிசிப்பி பள்ளத்தாக்கில் பயிரிடப்பட்டிருக்கலாம் அல்லது முற்காலத்தில் மெக்சிகோவிலிருந்து சோளம் அறிமுகமாகியபோது இதுவும் அறிமுகமாகியிருக்கலாம். வடக்கு மெக்சிகோவில் மிகவும் முந்திய காலத்தில் முழுதாக பயிரிடப்பட்டதாக அறியப்பட்ட சூரியகாந்தி எடுத்துக்காட்டுகள் டென்னசியில் கி.மு 2300 அளவில் காணப்பட்டுள்ளன. பல உள்ளூர் அமெரிக்க மக்கள் சூரியகாந்தியை மெக்சிகோவின் ஆஸ்டெக்குகள் மற்றும் ஆட்டொமி மற்றும் தென்னமெரிக்காவில் இன்காகள் உள்ளடங்கலாக தமது சூரிய தெய்வத்தின் அடையாளமாகப் பயன்படுத்தினர். பிரான்சிஸ்கோ பிஸார்ரோ என்பவரே தஹுவண்டின்சுயோ, பெருவில் சூரியகாந்தியைச் சந்திக்கவேண்டியிருந்த முதலாவது ஐரோப்பியராவார். பூவின் தங்க படங்கள் மற்றும் அதோடு விதைகள் ஆகியவை 16 ஆம் நூற்றாண்டின் தொடக்கத்தில் ஸ்பெயினுக்குத் திருப்பிக் கொண்டுசெல்லப்பட்டன. சூரியகாந்தியானது சூரிய சமயம் மற்றும் போர்முறை ஆகியவற்றுடன் தொடர்புள்ளதாக இருப்பதால், இதைப் பயிரிடுவதை ஸ்பெயின் நாட்டவர்கள் தடுக்க முயற்சிப்பதாக சில ஆய்வாளர்கள் விவாதிக்கிறார்கள்.[8]
18 ஆம் நூற்றாண்டின்போது, ஐரோப்பாவில், குறிப்பாக ரஷ்யன் பழமைவாத தேவாலய உறுப்பினர்களுடன், சூரியகாந்தி எண்ணெயின் பயன்பாடானது மிகவும் பிரபலமாகியது, ஏனெனில் தவக்காலத்தின்போது தடைசெய்யாத சில எண்ணெய்களில் சூரியகாந்தி எண்ணெயும் ஒன்றாக இருந்தது.
சூரியகாந்திகள் சிறப்பாக வளருவதற்கு முழுமையான சூரியன் தேவை. அவை ஏராளமான பத்திரக்கலவையுடன் வளம்மிக்க, ஈரமான, நன்கு-வடிகட்டப்படும் மண்ணில் மிகச்சிறப்பாக வளரும். வர்த்தகரீதியான பயிர்ச்செய்கையில், விதைகள் 45 செ.மீ (1.5 அடி) இடைவெளியிலும் 2.5 செ.மீ (1 அங்) ஆழத்திலும் விதைக்கப்படும். சூரியகாந்தி "முழுமையான விதை" (பழம்) உப்புச் சேர்க்கப்பட்டு அல்லது சேர்க்கப்படாமல் அடுப்புகளில் வைத்து வறுத்த பின்னர் சிற்றுண்டியாக விற்கப்படும். சூரியகாந்திகளை வேர்க்கடலை வெண்ணெய் மாற்றாக சன்பட்டராகப் பதப்படுத்தலாம். ஜெர்மனியில், இதை ரை மாவுடன் சேர்த்து சோனன்ப்ளுமென்கர்ன்ப்ரட் (Sonnenblumenkernbrot) செய்கிறார்கள் (நேர்ப்பொருளாக: சூரியகாந்தி முழுமையான விதை வெதுப்பி), இது ஜெர்மன் மொழி பேசுகின்ற ஐரோப்பிய நாடுகளில் மிகவும் பிரபலமானது. இதை பறவைகளுக்கான உணவாகவும் விற்கிறார்கள், சமையலிலும் பச்சைக்காய்கறிக் கலவைகளிலும் இதை நேரடியாகப் பயன்படுத்தலாம்.
விதைகளிலிருந்து பிரித்தெடுக்கப்படும் சூரியகாந்தி எண்ணெய் தாங்கி எண்ணெயாக சமையலுக்குப் பயன்படும், மேலும் இது ஆலிவ் எண்ணெயைவிட மலிவாக இருப்பதால் வெண்ணெய் (மார்ஜரின்) மற்றும் பயோடீசல் தயாரிப்புக்கும் பயன்படும். வேறுபடுகின்ற கொழுப்பமில சேர்வைகளுடன் பரந்துபட்ட சூரியகாந்தி வகைகள் உள்ளன; சில 'உயர் ஒலீக்' வகைகளின் எண்ணெயில், ஆலிவ் எண்ணெயை விடக்கூட அதிகமான அளவில் ஆரோக்கியமான நிரம்பாத கொழுப்புகள் உள்ளன.
எண்ணெய் எடுப்பதற்காக விதைகளை பதப்படுத்திய பின்னர் எஞ்சுகின்ற கட்டியை கால்நடைத் தீவனமாகப் பயன்படுத்தலாம். சமீபத்தில் உருவாக்கப்பட்ட சில இனங்கள் தொங்குகின்ற பூங்கொத்துகளை உடையன. பூக்களை அலங்காரத் தாவரமாக வளர்க்கின்ற தோட்டக்காரர்களை இந்த இனங்கள் குறைவாகவே ஈர்க்கின்றன, ஆனால் விவசாயிகளுக்கு கோரிக்கை விடுகின்றன, ஏனென்றால் அவை பறவைகளால் ஏற்படும் சேதம் மற்றும் சில தாவர நோய்களால் ஏற்படும் இழப்புக்களைக் குறைக்கின்றன. சூரியகாந்திகள் மரப்பாலையும் உற்பத்திசெய்யும், மேலும் குறைந்த ஒவ்வாமை ரப்பரைத் தயாரிப்பதற்கான மாற்றுத் தாவரமாக அவற்றை மேம்படுத்துவதற்காக பரிசோதனைகளுக்கு உள்ளாகின்றன.
பாரம்பரியமாக பல நேட்டிவ் அமெரிக்கன் குழுக்கள், நன்கறியப்பட்ட மூன்று சகோதரிகள் பொருத்தமான சோளம், அவரை மற்றும் பூசணி ஆகியவற்றுக்கு "நான்காவது சகோதரியாக" அவர்களின் தோட்டங்களின் வடக்கு வரம்புகளில் சூரியகாந்திகளைப் பயிரிட்டனர்.[9] ஆண்டு இனங்கள் கொண்டுள்ள இரசாயனப் பதார்த்தங்களைச் சுரக்கும் பண்புகளுக்காக அவை பெரும்பாலும் பயிரிடப்படும்.
இருந்தபோதிலும், சரக்குப் பயிர்களை வளர்க்கின்ற வர்த்தகரீதியான விவசாயிகளுக்கு சூரியகாந்தியானது பிற விரும்பத்தகாத தாவரமாகவே இருக்கும், அடிக்கடி களையாகக் கருதப்படும். குறிப்பாக மத்தியமேற்கு அமெரிக்காவில், காட்டு (பல்லாண்டு வாழ்கின்ற) இனக்கள் சோளம் மற்றும் சோயாஅவரைத் தோட்டங்களில் அடிக்கடி காணப்படும், இவை விளைச்சலில் எதிர்மறையான தாக்கத்தை உண்டாக்கக்கூடியன.
ஈயம், ஆர்சனிக் மற்றும் யுரேனியம் போன்ற நச்சுப் பதார்த்தங்களை மண்ணிலிருந்து பிரித்தெடுப்பதற்கும் சூரியகாந்திகளைப் பயன்படுத்தக்கூடும். இவை செர்னோபில் அனர்த்தத்தின் பின்னர் மண்ணிலிருந்து யுரேனியம், செசியம்-137 மற்றும் துரந்தியம்-90 ஆகியவற்றை அகற்றுவதற்குப் பயன்படுத்தப்பட்டன (தாவரமறுசீரமைப்பு என்பதைப் பார்க்கவும்).
சூரியகாந்திப் பூங்கொத்தின் சிறுபூக்களின் வடிவமைப்பின் மாதிரியை 1979 ஆம் ஆண்டில் ஹெச். வோஜெல் முன்வைத்தார்.[10] இது முனைவு ஆயங்களில் தெரிவிக்கப்படுகிறது
இங்கே θ என்பது கோணம், r என்பது ஆரம் அல்லது மையத்திலிருந்தான தூரம், n என்பது சிறுபூவின் சுட்டி எண் மற்றும் c என்பது ஒரு மாறிலியான அளவீட்டுக் காரணியாகும். இது ஃபெர்மட்டின் சுருளி வடிவமாகும். கோணம் 137.5° என்பது தங்க விகிதத்துடன் தொடர்பானது, இது சிறுபூக்களின் நெருக்கமான அடுக்கைக் கொடுக்கிறது. இந்த மாதிரியானது சூரியகாந்திகளின் கணினி வரைகலைச் சித்தரிப்புகளை உருவாக்கப் பயன்படுத்தப்பட்டுள்ளது.[11]
சூரியகாந்திகள் மிகப் பொதுவாக 1.5 தொடக்கம் 3.5 மீ (8–12 அடி) வரையான உயரத்துக்கு வளர்கின்றன. 12-மீ (40 அடி), பாரம்பரிய, தனித்த-பூங்கொத்து, சூரியகாந்தி தாவரமானது படுவாவில் வளர்க்கப்பட்டதாக 1567 ஆம் ஆண்டிலிருந்தான விஞ்ஞானரீதியான இலக்கியங்கள் கூறுகின்றன. இதே விதைகள் வேறு சமயங்களில் வேறு இடங்களில் கிட்டத்தட்ட எட்டு மீட்டர் (26 அடி) உயரத்துக்கு வளர்ந்தன (எ.கா. மாட்ரிட்). எட்டு மீட்டருக்கும் அதிகமாக வளர்கின்ற மிக அண்மைக்கால அருஞ்செயல்கள் (கடந்த இருபது ஆண்டுகள்) நெதர்லாந்து மற்றும் ஒண்டாரியோ, கனடா இரு நாடுகளிலும் நடந்துள்ளன.
பின்வருவன சூரியகாந்தி வகைகளாகும் (ஆங்கில அகரவரிசைப்படி உள்ளன):
பம்பிள் தேனி தேன் எடுக்கிறது
முளைத்து மூன்று நாட்களின் பின்னர் சூரியகாந்தி நாற்றுக்கள்.
பழங்களைத் தரக்கூடிய கொத்து
சீனாவின் சிற்றுண்டிகளாக விற்கப்படும் கொத்துகள்
நியூசிலாந்திலுள்ள சூரியகாந்தி
சூரியகாந்திகள் (Helianthus annuus ) என்பவை அமெரிக்க நாடுகளில் உருவான ஆண்டுத் தாவரங்கள் ஆகும். இவை மிகப்பெரிய மஞ்சரியை (பூங்கொத்து) உடையவை.
ప్రొద్దు తిరుగుడు పువ్వునే సూర్యకాంతం పువ్వు (Sun flower) అంటారు. ఇది బంతి జాతి మొక్కకు చెందినది. ఒకే మొక్కలో అనేక లాభాలనుకునేవారికి అన్నిటికంటే ప్రొద్దుతిరుగుడు పువ్వే మిక్కిలి ముఖ్యమైనది. ఫ్రాన్స్ రాజైన 14వ లూయీ ప్రొద్దుతిరుగుడు పువ్వును చిహ్నంగా పెట్టుకున్నాడు.[1] అందుకే అతను సన్ కింగ్ అని పిలువబడేవాడు. విన్సెంట్ వాన్ గోఘ్ అనే చిత్రకారుడు అనేక సూర్యకాంతి పువ్వుల చిత్రాలను రమణీయంగా రూపొందించాడు.
సోయా బీన్స్, వేరుశనగ ఆముదపు గింజలలాగే ప్రొద్దుతిరుగుడు కూడా నూనె గింజ. దీనిలో పుష్కలంగా ప్రోటీన్లతోపాటు నూనె, కాల్షియం లభిస్తాయి. దీని గింజనుంచి నూనె లభిస్తుంది. శాఖా సంబంధమైన ఈ వెజిటబుల్ నూనెను మార్గరిన్లో ఉపయోగిస్తారు. దీనిని దీసెల్ నూనెకు బదులుగా వాడతారు. విత్తనాలను పగలగొట్టి నూనె తీయగా మిగిలిన పిప్పిని కొలిమిలోనూ, బాయిలర్లలోనూ ఇంధనంగా వాడతారు.దీని పిండిలో ప్రోటీన్లు అధికంగా ఉండడం వలన పశువులకు బలమైన ఆహారంగా వినియోగపడుతుంది. ఒలిచిన ప్రొద్దుతిరుగుడు పప్పు పెంపుడు పక్షులకు ఆహారంగా కూడా ఉపయోగిస్తారు. అనేక విధాలుగా ఉపయోగపడే ఈ ప్రొద్దుతిరుగుడు ఔషధాల తయారీకీ, రంగులు వేయడానికీ ఉపయోగిస్తారు. 1510లో స్పానిష్ పరిశోధకులు మొట్టమొదట న్యూ మెక్సికోలో ఈ మొక్కను చూచి ఆశ్చర్యపడి కొన్ని విత్తనాలను స్పెయిన్కు తీసుకుపోయారు. అక్కడినుంచి ఈ విత్తనం మిగిలిన ఐరోపా, రష్యా, చైనా, ఇండియా, ఆస్ట్రేలియా, దక్షిణ ఆఫ్రికాలకు ప్రాకిపోయింది. ఈనాడు రష్యా దీనిని అతి విస్తారంగా పండిస్తూంది.
ఇది ఏక వార్షిక పంట.సెప్టెంబర్ నుంచి జనవరి వరకు దీనిని నాటుతారు. మేలు రకంగా ఉండాలంటే ఒకసారి పండించిన ప్రదేశంలో తిరిగి మూడు సంవత్సరాల వరకు దీనిని పండించరాదు. దీనిని మొక్కజొన్న, జొన్న, గోధుమ పంటలతో కలిపి కలగలుపు పంటగా కూడా పండించవచ్చు.సాధారణంగా ప్రొద్దుతిరుగుడు పువ్వు 1 నుండి 2 మీటర్ల ఎత్తు వరకు పెరుగుతుంది. అక్కడక్కడ 6 మీటర్ల ఎత్తు వరకు పెరుగుతుంది. కిరణజన్య సంయోగ క్రియ సులభంగా జరగడానికి మొగ్గ విడవడానికి ముందు రక్షక పత్రాలు వంటి స్కేల్ లీవ్స్ సూర్యునివైపు తిరుగుతాయి. మొగ్గ విడవడానికి ఒకటి రెండు రోజులు ముందు మొగ్గ స్థిరంగా తూర్పు దిక్కుగా తిరుగుతుంది. రేకలు వెనుక ఆకుపచ్చ రంగు నుంచి పసుపుపచ్చ రంగుగా మారిన వెంటనే వీటిని కోస్తారు. అప్పుడు గింజలలో తేమ 10 శాతం కంటే తక్కువగా ఉంటుంది. విత్తనాలు రసాయనికంగా మార్చుకోగలిగినప్పుడు సాంకేతికంగా ఇవి దీసెల్ నూనెతో సరిసమానంగా ఉంటుంది.
Su Torrasoli (Helianthus annuus) de sa famillya Asteraceae. Est una mata annuali de unu metru de altura (ma podit arribai fintzas a tres metrus de diametru de 30 cm), cultivada po sa produtzioni de ollu de semeni de torrasoli ki s'agatada in cummerciu. Bellas sas isterridas de su torrasoli fioriu. Comenti narada su nomini, custu frori girada sighendi su movimentu de su soli.
Al Mirasōl (nóm sientìfic Helianthus annuus) l'è na piànta ch'la gh'à 'n cicclo 'd 'n an e la fà part dla famìja di Asteraceae, c'n un fiōr śal dimóndi grand insìma.
Al nóm genèric (Helianthus) al daśvîṅ da dū paròli grèchi, “helios” (= sōl) e “anthos” (= fiōr) in riferimènt a 'l fat che cla piànta chè la s prila durànt al dè p'r èsar sèmpar in diresiòṅ dal Sōl, tgnénd adrē a 'n cumpurtamènt cgnusû cuma eliotrupìśum.
In gèn'r al gamb al pōl rivàr a dū mètar 'd altésa (ma anc a tri o quàtar). Al fój i s càt'n ad sóta e i s càtan da tut al bandi. Al fiōr 'l è cumpòst da dimóndi fiōr mis insém, tut ad culōr śal (dal vòlti, ma briśa da spés, i pōlan èsar anc aràns o maròṅ). Quànd i fiōr i madùran, i dvèntan dal rumèli, par môd ad dir parchè i èṅ pò di frut ad culōr négar o griś.
Da 'l Mirasōl, al fiōr preferî dal pitōr Vincent van Gogh, a s pōl tiràr fóra 'n òli da druàr in cuśìna.
Al Mirasōl (nóm sientìfic Helianthus annuus) l'è na piànta ch'la gh'à 'n cicclo 'd 'n an e la fà part dla famìja di Asteraceae, c'n un fiōr śal dimóndi grand insìma.
Al nóm genèric (Helianthus) al daśvîṅ da dū paròli grèchi, “helios” (= sōl) e “anthos” (= fiōr) in riferimènt a 'l fat che cla piànta chè la s prila durànt al dè p'r èsar sèmpar in diresiòṅ dal Sōl, tgnénd adrē a 'n cumpurtamènt cgnusû cuma eliotrupìśum.
In gèn'r al gamb al pōl rivàr a dū mètar 'd altésa (ma anc a tri o quàtar). Al fój i s càt'n ad sóta e i s càtan da tut al bandi. Al fiōr 'l è cumpòst da dimóndi fiōr mis insém, tut ad culōr śal (dal vòlti, ma briśa da spés, i pōlan èsar anc aràns o maròṅ). Quànd i fiōr i madùran, i dvèntan dal rumèli, par môd ad dir parchè i èṅ pò di frut ad culōr négar o griś.
Da 'l Mirasōl, al fiōr preferî dal pitōr Vincent van Gogh, a s pōl tiràr fóra 'n òli da druàr in cuśìna.
An sōlate is blōstm þe is geolu.
The common sunflower (Helianthus annuus) is a large annual forb of the genus Helianthus. It is commonly grown as a crop for its edible oily seeds. Apart from cooking oil production, it is also used as livestock forage (as a meal or a silage plant), as bird food, in some industrial applications, and as an ornamental in domestic gardens. Wild H. annuus is a widely branched annual plant with many flower heads. The domestic sunflower, however, often possesses only a single large inflorescence (flower head) atop an unbranched stem.
In the binomial name Helianthus annuus the genus name is derived from the Greek ἥλιος : hḗlios 'sun' and ἄνθος : ánthos 'flower'. The species name annuus means 'annual' in Latin.
The plant was first domesticated in the Americas. Sunflower seeds were brought to Europe from the Americas in the 16th century, where, along with sunflower oil, they became a widespread cooking ingredient. With time, the bulk of industrial-scale production has shifted to Eastern Europe, and (as of 2020) Russia and Ukraine together produce over half of worldwide seed production.
The plant has an erect rough-hairy stem, reaching typical heights of 3 metres (10 feet). The tallest sunflower on record achieved 9.17 m (30 ft 1 in).[3] Sunflower leaves are broad, coarsely toothed, rough and mostly alternate; those near the bottom are largest and commonly heart-shaped.[4]
The plant flowers in summer. What is often called the "flower" of the sunflower is actually a "flower head" (pseudanthium), 7.5–12.5 centimetres (3–5 in) wide,[4] of numerous small individual five-petaled flowers ("florets"). The outer flowers, which resemble petals, are called ray flowers. Each "petal" consists of a ligule composed of fused petals of an asymmetrical ray flower. They are sexually sterile and may be yellow, red, orange, or other colors. The spirally arranged flowers in the center of the head are called disk flowers. These mature into fruit (sunflower "seeds").
The prairie sunflower (H. petiolaris) is similar in appearance to the wild common sunflower; the scales in its central disk are tipped by white hairs.[4]
A common misconception is that flowering sunflower heads track the Sun across the sky. Although immature flower buds exhibit this behaviour, the mature flowering heads point in a fixed (and typically easterly) direction throughout the day.[5][6] This old misconception was disputed in 1597 by the English botanist John Gerard, who grew sunflowers in his famous herbal garden: "[some] have reported it to turn with the Sun, the which I could never observe, although I have endeavored to find out the truth of it."[7] The uniform alignment of sunflower heads in a field might give some people the false impression that the flowers are tracking the Sun.
This alignment results from heliotropism in an earlier development stage, the young flower stage, before full maturity of flower heads (anthesis).[8] Young sunflowers orient themselves in the direction of the sun. At dawn the head of the flower faces east and moves west throughout the day. When sunflowers reach full maturity they no longer follow the sun, and continuously face east. Young flowers reorient overnight to face east in anticipation of the morning. Their heliotropic motion is a circadian rhythm, synchronized by the sun, which continues if the sun disappears on cloudy days or if plants are moved to constant light.[9] They are able to regulate their circadian rhythm in response to the blue-light emitted by a light source.[9] If a sunflower plant in the bud stage is rotated 180°, the bud will be turning away from the sun for a few days, as resynchronization with the sun takes time.[10]
When growth of the flower stalk stops and the flower is mature, the heliotropism also stops and the flower faces east from that moment onward. This eastward orientation allows rapid warming in the morning and, as a result, an increase in pollinator visits.[9] Sunflowers do not have a pulvinus below their inflorescence. A pulvinus is a flexible segment in the leaf stalks (petiole) of some plant species and functions as a 'joint'. It effectuates leaf motion due to reversible changes in turgor pressure, which occurs without growth. The sensitive plant's closing leaves are a good example of reversible leaf movement via pulvinuli.
Generally, each floret is oriented toward the next by approximately the golden angle, 137.5°, producing a pattern of interconnecting spirals, where the number of left spirals and the number of right spirals are successive Fibonacci numbers. Typically, there are 34 spirals in one direction and 55 in the other; however, in a very large sunflower head there could be 89 in one direction and 144 in the other.[11][12][13] This pattern produces the most efficient packing of seeds mathematically possible within the flower head.[14][15][16]
A model for the pattern of florets in the head of a sunflower was proposed by H. Vogel in 1979.[17] This is expressed in polar coordinates
where θ is the angle, r is the radius or distance from the center, and n is the index number of the floret and c is a constant scaling factor. It is a form of Fermat's spiral. The angle 137.5° is related to the golden ratio (55/144 of a circular angle, where 55 and 144 are Fibonacci numbers) and gives a close packing of florets. This model has been used to produce computer generated representations of sunflowers.[18]
The sunflower genome is diploid with a base chromosome number of 17 and an estimated genome size of 2,871–3,189 million base pairs.[19][20] Some sources claim its true size is around 3.5 billion base pairs (slightly larger than the human genome).[21]
The plant was first domesticated in the Americas. Sunflowers grow best in fertile, moist, well-drained soil with heavy mulch. They often appear on dry open areas and foothills.[4]
One of the major threats that sunflowers face today is Fusarium, a filamentous fungus that is found largely in soil and plants. It is a pathogen that over the years has caused an increasing amount of damage and loss of sunflower crops, some as extensive as 80% of damaged crops.[22]
Downy mildew is another disease to which sunflowers are susceptible. Its susceptibility to downy mildew is particular high due to the sunflower's way of growth and development. Sunflower seeds are generally planted only an inch deep in the ground. When such shallow planting is done in moist and soaked earth or soil, it increases the chances of diseases such as downy mildew.
Another major threat to sunflower crops is broomrape, a parasite that attacks the root of the sunflower and causes extensive damage to sunflower crops, as high as 100%.[23]
In commercial planting, seeds are planted 45 cm (1+1⁄2 ft) apart and 2.5 cm (1 in) deep.
Common sunflower was one of several plants cultivated by Native Americans in prehistoric North America as part of the Eastern Agricultural Complex. Although it was commonly accepted that the sunflower was first domesticated in what is now the southeastern US, roughly 5,000 years ago,[24] there is evidence that it was first domesticated in Mexico[25] around 2600 BCE. These crops were found in Tabasco, Mexico, at the San Andres dig site. The earliest known examples in the US of a fully domesticated sunflower have been found in Tennessee, and date to around 2300 BCE.[26] Other very early examples come from rockshelter sites in Eastern Kentucky.[27] Many indigenous American peoples used the sunflower as the symbol of their solar deity, including the Aztecs and the Otomi of Mexico and the Incas in South America. In 1510, early Spanish explorers encountered the sunflower in the Americas and carried its seeds back to Europe.[28] Of the four plants known to have been domesticated in eastern North America[29] and to have become important agricultural commodities, the sunflower is currently the most economically important.
Research of phylogeographic relations and population demographic patterns across sunflowers has demonstrated that earlier cultivated sunflowers form a clade from wild populations from the Great Plains, which indicates that there was a single domestication event in central North America. Following the cultivated sunflower's origin, it may have gone through significant bottlenecks dating back to ~5,000 years ago.[30]
In the 16th century the first crop breeds were brought from America to Europe by explorers.[31] Domestic sunflower seeds have been found in Mexico, dating to 2100 BCE. Native American people grew sunflowers as a crop from Mexico to Southern Canada.[31] They then were introduced to the Russian Empire, where oilseed cultivators were located, and the flowers were developed and grown on an industrial scale. The Russian Empire reintroduced this oilseed cultivation process to North America in the mid-20th century; North America began their commercial era of sunflower production and breeding.[9] New breeds of the Helianthus spp. began to become more prominent in new geographical areas. During the 18th century, the use of sunflower oil became very popular in Russia, particularly with members of the Russian Orthodox Church, because only plant-based fats were allowed during Lent, according to fasting traditions.[32] In the early 19th century, it was first commercialized in the village of Alexeyevka in Voronezh Governorate by the merchant named Daniil Bokaryov, who developed a technology suitable for its large-scale extraction, and quickly spread around. The town's coat of arms has included an image of a sunflower ever since.
In 2020, world production of sunflower seeds was 50 million tonnes, led by Russia and Ukraine with 53% combined of the total (table).
Researchers have analyzed the impact of various nitrogen-based fertilizers on the growth of sunflowers. Ammonium nitrate was found to produce better nitrogen absorption than urea, which performed better in low-temperature areas.[34]
In Brazil, a unique system of production called the soybean-sunflower system is used: sunflowers are planted first, and then soybean crops follow, reducing idle periods and increasing total sunflower production and profitability. Sunflowers are usually planted in the extreme southern or northern regions of the country. Frequently, in the southern regions, sunflowers are grown in the beginning of rainy seasons, and soybeans can then be planted in the summer.[35] Researchers have concluded that the soybean-sunflower method of plantation could be further improved through changes in fertilizer use. The current method has been shown to have positive environmental impacts.[36]
In today's market, most of the sunflower seeds provided or grown by farmers are hybrids. Hybrids or hybridized sunflowers are produced by cross-breeding different types and species, for example cultivated sunflowers with wild species. By doing so, new genetic recombinations are obtained ultimately leading to the production of new hybrid species. These hybrid species generally have a higher fitness and carry properties or characteristics that farmers look for, such as resistance to pathogens.[22]
Hybrid, Helianthus annuus dwarf2 does not contain the hormone gibberellin and does not display heliotropic behavior. Plants treated with an external application of the hormone display a temporary restoration of elongation growth patterns. This growth pattern diminished by 35% 7–14 days after final treatment.[9]
Hybrid male sterile and male fertile flowers that display heterogeneity have a low crossover of honeybee visitation. Sensory cues such as pollen odor, diameter of seed head, and height may influence pollinator visitation of pollinators that display constancy behavior patterns.[37]
Sunflowers are grown as ornamentals in a domestic setting. Being easy to grow and producing spectacular results in any good, moist soil in full sun, they are a favourite subject for children. A large number of cultivars, of varying size and color, are now available to grow from seed. The following are cultivars of sunflowers (those marked agm have gained the Royal Horticultural Society's Award of Garden Merit):-[38]
Prado Red
Mammoth Russian
_02.jpg)
Teddy Bear
Sunflower "whole seed" (fruit) are sold as a snack food, raw or after roasting in ovens, with or without salt and/or seasonings added. Sunflowers can be processed into a peanut butter alternative, sunflower butter. It is also sold as food for birds and can be used directly in cooking and salads. Native Americans had multiple uses for sunflowers in the past, such as in bread, medical ointments, dyes and body paints.[51]
Sunflower oil, extracted from the seeds, is used for cooking, as a carrier oil and to produce margarine and biodiesel, as it is cheaper than olive oil. A range of sunflower varieties exist with differing fatty acid compositions; some "high-oleic" types contain a higher level of monounsaturated fats in their oil than even olive oil. The oil is also sometimes used in soap.[52] After World War I, during the Russian Civil War, people in Ukraine used sunflower seed oil in lamps as a substitute for kerosene due to shortages. The light from such a lamp has been described as "miserable" and "smoky."[53]
The cake remaining after the seeds have been processed for oil is used as a livestock feed.[54] The hulls resulting from the dehulling of the seeds before oil extraction can also be fed to domestic animals.[55] Some recently developed cultivars have drooping heads. These cultivars are less attractive to gardeners growing the flowers as ornamental plants, but appeal to farmers, because they reduce bird damage and losses from some plant diseases. Sunflowers also produce latex, and are the subject of experiments to improve their suitability as an alternative crop for producing hypoallergenic rubber.
Traditionally, several Native American groups planted sunflowers on the north edges of their gardens as a "fourth sister" to the better-known three sisters combination of corn, beans, and squash.[56] Annual species are often planted for their allelopathic properties.[57] It was also used by Native Americans to dress hair.[52] Among the Zuni people, the fresh or dried root is chewed by the medicine man before sucking venom from a snakebite and applying a poultice to the wound.[58] This compound poultice of the root is applied with much ceremony to rattlesnake bites.[59]
However, for commercial farmers growing other commodity crops, the wild sunflower is often considered a weed. Especially in the Midwestern US, wild (perennial) species are often found in corn and soybean fields and can decrease yields. The decrease in yield can be attributed to the production of phenolic compounds which are used to reduce competition for nutrients in nutrient-poor growing areas of the common sunflower.[60]
Sunflowers can be used in phytoremediation to extract toxic ingredients from soil, such as lead, arsenic and uranium, and used in rhizofiltration to neutralize radionuclides and other toxic ingredients and harmful bacteria from water. They were used to remove caesium-137 and strontium-90 from a nearby pond after the Chernobyl disaster,[61] and a similar campaign was mounted in response to the Fukushima Daiichi nuclear disaster.[62][63][64]
Seed dehulled (left) and with hull (right)
Worldwide sunflower output
Head displaying florets in spirals of 34 and 55 around the outside
Pollen
During the 19th century, it was believed that nearby plants of the species would protect a home from malaria.[52]
The Zuni people use the blossoms ceremonially for anthropic worship.[65] Sunflowers were also worshipped by the Incas because they viewed it as a symbol for the Sun.[66]
The flowers are the subject of Vincent van Gogh's Sunflowers series of still-life paintings.
In July 2015, viable seeds were acquired from the field where Malaysia Airlines Flight 17 crashed on a year earlier and were grown in tribute to the 15 Dutch residents of Hilversum who were killed.[67] Earlier that year, Fairfax chief correspondent Paul McGeough and photographer Kate Geraghty had collected 1.5 kg of sunflower seeds from the wreck site for family and friends of the 38 Australian victims, who aimed to give them a poignant symbol of hope.[68]
On May 13, 2021, during the National Costume competition of the Miss Universe 2020 beauty pageant, Miss Dominican Republic Kimberly Jiménez wore a "Goddess of Sunflowers" costume covered in gold and yellow rhinestones[69] that included several real sunflowers sewn onto the fabric.
Modern stories often claim that in Greek mythology, the nymph Clytie transformed into a sunflower when she pined after her former lover Helios, the god of the sun, who spurned her and left her for another. However, sunflowers are not native to Greece or Italy, but to North America.[70] The original story is about another flower, the heliotropium.[71]
The sunflower is the national flower of Ukraine. Ukrainians used sunflower as a main source of cooking oil instead of butter or lard forbidden by the Orthodox Church when observing Lent. They were planted to clean nuclear waste in Chernobyl mentioned before. In June 1996, United States, Russia and Ukraine officials planted sunflowers at the Pervomaysk missile base where Soviet nuclear weapons were formerly placed.[64] During the 2022 Russian invasion, a video widely shared on social media showed a Ukrainian woman confronting a Russian soldier, telling the latter to "take these seeds and put them in your pockets so at least sunflowers will grow when you all lie down here".[72] The sunflower has since become a global symbol of resistance, unity, and hope.[73]
The sunflower is also the state flower of the US state of Kansas,[4] and one of the city flowers of Kitakyūshū, Japan.
During the late 19th century, the flower was used as the symbol of the Aesthetic Movement.
The sunflower was chosen as the symbol of the Spiritualist Church, for many reasons, but mostly because of the (false) belief that the flowers turn toward the sun as "Spiritualism turns toward the light of truth". Modern Spiritualists often have art or jewelry with sunflower designs.[74]
The sunflower is often used as a symbol of green ideology. The flower is also the symbol of the Vegan Society.
The sunflower is the symbol behind the Sunflower Movement, a 2014 mass protest in Taiwan.
The Hidden Disabilities Sunflower was first used as a visible symbol (typically worn on a lanyard) May 2016 at London Gatwick Airport. It has since come into common usage throughout the UK, and in the Commonwealth more generally.[75]
The common sunflower (Helianthus annuus) is a large annual forb of the genus Helianthus. It is commonly grown as a crop for its edible oily seeds. Apart from cooking oil production, it is also used as livestock forage (as a meal or a silage plant), as bird food, in some industrial applications, and as an ornamental in domestic gardens. Wild H. annuus is a widely branched annual plant with many flower heads. The domestic sunflower, however, often possesses only a single large inflorescence (flower head) atop an unbranched stem.
La sunfloro aŭ unujara helianto (Helianthus annuus, L. 1753) estas jara planto kiu apartenas al la familio Asteracoj genro Helianto, kun granda infloresko kapitula.
La trunketo povas atingi trimetran altecon, dum la diametro de la kapitulo povas atingi 30 centimetrojn.
La komuna nomo (sunfloro) devenas el la ago de la kapitulo kiu moviĝas dum la tago direktante sin al suno. Tiu ĉi konduto nomiĝas heliotropismo.
La sunfloro originas el Ameriko kie estis kultivata ekde la 1000-a a.K. Francisco Pizarro malkovris, ke la Inkaoj rigardis la sunfloron kiel bildon de ilia dio de la suno. Komence de la 16a jarcento oni portis en Eŭropon kaj oraj reproduktaĵojn de la floro, kaj ties semoj.
La vorto sunfloro estas ankaŭ uzata por montri la aliajn plantojn kiuj apartenas al genro "Helianto", multaj el ili estas eternaj.
Tiu, kiun oni konsideras esti la floro, estas la kapitulo komponita de amasado de multnombraj floroj. La eksteraj floroj estas la "floroj de la petaloj" kaj ili povas estis flavaj, brunaj, oranĝaj aŭ de aliaj koloroj. Tiuj ĉi floroj tamen estas sterilaj. La floroj kiuj plenigas la kapitulon nomiĝas "floroj de la disko".
La ordigo de la floroj en la disko okazas laŭ ora proporcio.
La floroj de la disko maturiĝas kaj iĝas semoj. Tamen, tiu kiu komune nomiĝas semo estas la frukto (akeno) de la planto, kun la veraj semoj ĉirkaŭitaj de ŝelo maldigestebla.
Unua fazo de la florformado
La floro ankoraŭ ne malfermiĝis, sed ĝi jam orientiĝas al suno
Ĝi preskaŭ finfloras
Ĝi finfloris
La sunfloro aŭ unujara helianto (Helianthus annuus, L. 1753) estas jara planto kiu apartenas al la familio Asteracoj genro Helianto, kun granda infloresko kapitula.
La trunketo povas atingi trimetran altecon, dum la diametro de la kapitulo povas atingi 30 centimetrojn.
La komuna nomo (sunfloro) devenas el la ago de la kapitulo kiu moviĝas dum la tago direktante sin al suno. Tiu ĉi konduto nomiĝas heliotropismo.
Helianthus annuus, también llamado comúnmente girasol, maravilla, mirasol, maíz de teja, acahual[3] (del náhuatl atl, 'agua', y cahualli, 'dejado', abandonado') es una planta herbácea anual de la familia de las asteráceas originaria de Centro y Norteamérica y cultivada como alimenticia, oleaginosa y ornamental en todo el mundo.
Los girasoles son plantas anuales (como lo indica su nombre específico latín: annuus) que pueden medir tres metros de alto. Los tallos son generalmente erectos e hispidos. La mayoría de las hojas son caulinares, alternas, pecioladas, con base cordiforme y bordes aserrados. La cara inferior es usualmente más o menos hispida, a veces glandulosa y la superior glabra. El involucro es hemiesférico o anchado y mide 15-40 mm y hasta más de 20 cm. Las brácteas involúcrales llamadas filiaros se encuentran en número de 20-30, y hasta más de 100, ovaladas a lanceoladas —brutalmente estrechadas en el ápice— nerviadas longitudinalmente, con el borde generalmente hispido o hirsuto, al igual que sus caras exteriores, raramente son glabras. Receptáculo con escamas centimétricas tridentadas, con el diente mediano más grande y la punta hirsuta. Las lígulas, en número de 15-30, y hasta 100, de color amarillo a anaranjado hasta rojas, miden 2,5-5 cm; los flósculos, de 150 hasta 1000, del mismo color con los estambres pardos-rojizos. Los frutos son aquenios ovalados, algo truncados en la base, de 3-15 mm de largo, glabros o casi, estriados por finísimos surcos verticales, de color oscuro, generalmente casi negras —aunque pueden ser también blanquecinas, rojizas, de color miel o bien moteados o con bandas longitudinales más claras—. El vilano consiste en dos escamas lanceoladas de 2-3,5 mm acompañadas, o no, de hasta cuatro escamitas obtusas de 0,5-1 mm, todas tempranamente caedizas.[4] (como lo indica su nombre específico latín: annuus)
El girasol es nativo de América, más precisamente de Norteamérica o de Centroamérica.[5] Existen registros de su domesticación alrededor del 2600 a. C en México. Su cultivo se remonta al año 1000 a. C.[6] En muchas culturas amerindias, el girasol fue utilizado como la representación de la deidad solar, principalmente los aztecas y otomíes en México, y los incas, chancas, huancas y chachapoyas en el Perú.
Francisco Pizarro lo encontró en Tahuantinsuyo, donde los nativos veneraban una imagen de girasol.
Los españoles llevaron figuras de oro de la flor, así como semillas, a Europa a comienzos del siglo XVI,[7][8] desde allí se extendió a prácticamente todo el mundo,[6]donde hoy es cultivado intensivamente con fines alimenticios y ornamentales.
Hay distintos tipos de girasoles: oleaginosos, de confitura o confitería, de alto contenido de ácido oleico y ornamentales.
El girasol contiene hasta un 58 % de aceite en su fruto, aceite usado para cocinar, y en la producción de biodiésel. El aceite de girasol virgen —obtenido del prensado de las pipas—, aunque no posee las cualidades del aceite de oliva, sí posee una cantidad cuatro veces mayor de vitamina E natural que este.
El "orujo" que queda después de la extracción del aceite se utiliza como alimento para el ganado.
Los tallos contienen una fibra que puede ser usada en la elaboración del papel, y las hojas pueden servir también de alimento para el ganado.
En Sonora se usa en diversas enfermedades como pleuresía, resfriado, catarro, para las llagas, heridas, trastornos nerviosos, dolor de cabeza, y en el estado de Veracruz se indica para las reumas.
En la mayoría de los casos se recomienda emplear el tallo. Sin embargo, para aliviar las reumas se aconseja hacer una maceración en alcohol de las semillas y con esto friccionar las partes afectadas.
El Códice Florentino, en el siglo XVI relata: se usa para el dolor de ojos, el calor interior (fiebre), para la digestión y purifica los intestinos.
En el siglo XX, Maximino Martínez refiere los usos siguientes: afrodisíaco, anticatarral y antipalúdico.[9]
Los frutos del girasol—llamados también pipas o semillas de girasol (aunque en realidad la semilla con cáscara es el fruto en sí[10])—suelen ser consumidos tras ser tostado y, en ocasiones, un salado; se consideran muy saludables ya que, al igual que el aceite de girasol, son ricos en alfa-tocoferol (vitamina E natural) y minerales.
Fuente [12]
La época de siembra para el cultivo de secano varía según la latitud, pero dura aproximadamente un mes a contar del inicio del verano. La siembra se debe efectuar en hileras separadas a 0,70 m, con una densidad de siembra de cuatro plantas por metro lineal.
Es un cultivo poco exigente en el tipo de suelo, aunque prefiere los arcillo-arenosos y ricos en materia orgánica, pero es esencial que el suelo tenga un buen drenaje y la capa freática se encuentre a poca profundidad.
La germinación de las semillas de girasol depende de la temperatura y de la humedad del suelo, siendo la temperatura media de 5 °C durante 24 horas.
La profundidad de siembra se realiza en función de la temperatura, humedad y tipo de suelo.
Las plantas que proceden de siembras superficiales germinan y florecen antes que las procedentes de siembras profundas. Algunas variedades desarrolladas recientemente tienen cabezas decaídas. Estas variedades son menos atractivas para los jardineros que crían las flores como ornamento, pero atractivas para los granjeros, porque pueden reducir los daños producidos por los pájaros y las pérdidas por enfermedades vegetales.
Helianthus annuus fue descrita por Carlos Linneo y publicado en Species Plantarum 2: 904-905. 1753.[13]
El nombre girasol se refiere a que el capítulo floral gira según la posición del sol (heliotropismo). Otro nombre común mirasol es más preciso, ya que indica que es un heliotropismo/fototropismo positivo, o sea hacia la luz. Esta orientación variable se manifiesta cuando la planta todavía es joven; cuando madura, ya no gira y se queda en una posición fija hacia el oriente.
Algunos expertos apuntan que un tropismo tiene que influir necesariamente en el crecimiento de la planta; por lo que la orientación de la flor hacia el sol no se consideraría un heliotropismo ya que no influye en la dirección del crecimiento del girasol.
Las hormonas vegetales son las que le dan fototropismo positivo al girasol joven: permiten un mayor crecimiento de los tejidos en un sentido, lo que facilita el giro de la planta. Las hormonas vegetales controlan todas las funciones de la planta: crecimiento, floración, maduración de frutos, fototropismo, etc. Las más conocidas son las de la familia de las auxinas (crecimiento y geotropismo), las giberelinas (proliferación celular), las citoquininas (germinación y floración), el ácido abscísico (aletargamiento) y el etileno (maduración y floración). El control de dichas hormonas se debe a la interacción de diferentes factores como el sol, la luz directa, la gravedad, el calor, las cantidades de rayos UV, o a la relación con otros agentes químicos, hormonales o no.
Visión estática del movimiento de la inflorescencia del girasol en busca de luz.
La primera etapa en la formación de este capítulo.
El capítulo está todavía cubierto, pero de cara al sol.
El capítulo está expuesto casi completamente.
El capítulo está completamente expuesto.
Castellano: copa de Júpiter (4), corona de rey, corona real (4), flor de sol, flor del sol (3), giganta, gigantea, girasol (30), girasoles, heliantemo, mirasol (9), mirasol común, mirasoles, pipa, rosa de Hiericó, rosa de Jericó, sol de las Indias (3), tornasol (7), trompeta de amor, yerba del sol. También en Filipinas las llaman mirasol. Las cifras entre paréntesis indican la frecuencia del vocablo en España.[15] En el sur de México se llama chimalatl.[16]
H. Vogel ha propuesto un modelo para el patrón de distribución de las flores (y semillas) en el capítulo de girasol. Este modelo se expresa en coordenadas polares,
,
,donde θ es el ángulo, r es el radio o distancia desde el centro y n es el número índice de la flor y c es una constante. Es una forma de espiral de Fermat. El ángulo de 137.5° se relaciona con la proporción áurea y provee la forma más eficiente de empaquetamiento de las flores. Este modelo ha sido utilizado para realizar representaciones gráficas de los capítulos de girasol por computadora.[17]
Helianthus annuus, también llamado comúnmente girasol, maravilla, mirasol, maíz de teja, acahual (del náhuatl atl, 'agua', y cahualli, 'dejado', abandonado') es una planta herbácea anual de la familia de las asteráceas originaria de Centro y Norteamérica y cultivada como alimenticia, oleaginosa y ornamental en todo el mundo.
Harilik päevalill (Helianthus annuus) on korvõieliste sugukonda päevalille perekonda kuuluv üheaastane rohttaim.
Hariliku päevalille looduslik levila on Põhja-Ameerika põhja- ja idaosa, kasvatatakse aga kõikjal maailmas.[1]
Taimel on sirge ja karvane vars. Sõltuvalt sordist võib taime kõrgus varieeruda 40 sentimeetrist kuni 4 meetrini. Lehed on laiad ja saagja leheservaga. Lehed paiknevad varre alaosas vastakuti, ülaosas vaheldumisi. Taimel on algselt üks peajuur, millest vananedes kasvavad suured külgjuured.
Õisikud paiknevad üksikult. Õisik on suur, tavaliselt 20 cm läbimõõduga, aga võib olla ka 50 cm ja enam. Päevalille korvõisik sisaldab tuhandeid kõrvuti paiknevaid mõlemasugulisi putkõisi, kus kasvavad seemned. Sõltuvalt liigist moodustub kas hallikasroheline või must seeme, mida ümbritsevad hallid või mustad koored, millest mõnel on mustad või valged triibud.[2] Putkõisi ümbritsevad keelõied, mis on steriilsed. Keelõied on punakaspruunides, kollastes või purpursetes toonides. Taimepunga õied keeravad end päikese suunas, täiskasvanud taime õied on fikseerunud ühes, tavaliselt ida, suunas.[3][4]
Taime kultiveeritakse nii üpris jahedas parasvöötmekliimas kui ka soojas lähistroopilises kliimas. Taimed saavad kasvada ka kuivas troopilises kliimas, aga niiske keskkond ei ole sobiv. Eelistab päikeselist kasvukohta ja viljakat mulda, kuid on võimeline kasvama ka liivases ja savises pinnases[4]. Õitseb juulist oktoobrini[5]. Seemned külvatakse alates maikuust. Eestis kasvatatakse üheaastase suvelille ja lõikelillena.
Erinevaid hariliku päevalille osi on kasutatud traditsioonilises meditsiinis Aasias, Euroopas ja Põhja-Ameerikas. Päevalilleseemneid kasutatakse kurgu- ja kopsuinfektsioonide, köha, läkaköha ja külmetushaiguste korral. Tinktuuri kasutatakse palaviku ja malaariapalaviku alandamiseks.[3]
Õli kasutatakse farmaatsiatööstuses abiainena. Õlist tehakse õlilahuseid, linimente, kreeme, salve, õliekstrakte. Määrimiseks kuivale ja lõhenenud nahale, raskesti paranevatele haavadele, põletuste ja põletike korral kasutatakse puhast õli. Seespidisel kasutamisel lahtistab kõhtu ning leevendab ja ennetab ateroskleroosi.[6] Seemneid tarbitakse samal otstarbel värskelt.[1] Päevalilleõli saab kasutada ka enneaegselt sündinud laste kaitsmiseks mikroobide eest, määrides õli paar korda päevas lapse nahale.[3]
Rahvameditsiinis tarvitatakse lehti peamiselt isu soodustava, seedimist korrastava ja palavikuvastase vahendina.[1]
Õisikud sisaldavad pektiini, mis aitab siduda ja väljutada radionukleiide ja raskmetalle. Keelõisikuid kasutatakse rahvameditsiinis gripi, külmetushaiguste, ülemiste hingamisteede katarri, palaviku, malaaria, liigesereuma, radikuliidi ja närvivalu korral. [1]
Droogiks on seemned, lehed ja õied. Päevalilleõli saadakse seemnetest külm- või kuumpressimisega. Meditsiinis kasutatav õli on nõrga iseloomuliku lõhna, meeldiva maitse ja helekollase kuni kollase värvusega.[1] Päevalilleseemned sisaldavad suurtes kogustes E-vitamiini rikast õli ja väheküllastunud rasva, seega on õli inimesele väga kasulik. Õli aktiivseim komponent on alfatokoferool, mis on antioksüdant[3].
Mõned kasutusalad traditsioonilises meditsiinis[3] Traditsiooniline kasutusala Taime osa Riik/maailmajagu Haavaravi Vars Cochiti (Uus Mehhiko) Neerude ravi Lehed Ameerika Palavik Lehed Venemaa Kopsuinfektsioonid Seemned Euroopa Bronhilaienemus Õied ja lehed IndiaHarilik päevalill sisaldab bioloogiliselt aktiivseid ühendeid, mis avaldavad inimesele füsioloogilist mõju. Neid fütokemikaale toodab taim kaitseks erinevate biootiliste ja abiootiliste tegurite vastu.[3]
Harilikus päevalilles leiduvad fütokemikaalid[3] Ühendi nimi Taime osa Alkaloidid Seemned Karbohüdraadid Seemned Fenoolid Õied Allelokemikaalid Lehed, varred, juured Saponiinid Seemned Tanniinid Seemned Terpenoidid Õhuga kokku puutuvad osad Steroolid Seemned Flavonoidid SeemnedÕli kasutatakse laialdaselt toidutööstuses ja tavakasutuses toiduõlina, kannatab kõrgeid küpsetustemperatuure ning sellest valmistatakse margariini. Päevalilleõli kasutatakse ka määrdeainena ja kosmeetikas.[3] Õlitootmise jääke kasutatakse loomasöödana. Kuivatatud varsi kasutatakse väetiseks, tuha valmistamiseks ja kütteks.[1][3]
Harilik päevalill (Helianthus annuus) on korvõieliste sugukonda päevalille perekonda kuuluv üheaastane rohttaim.
Hariliku päevalille looduslik levila on Põhja-Ameerika põhja- ja idaosa, kasvatatakse aga kõikjal maailmas.
Ekilorea[1] (Helianthus annuus) Asteraceae familiako landare belarkara da. Ornamentu gisa nahiz olioa egiteko kultibatzen da.
Ez da nahastu behar eguzki-lore landarearekin[2].
Loreko hostoak bereziki horiak dira (marroiak eta laranjak ere izan daitezke) eta lorea egunean zehar biratzen da eguzkia aurrez-aurrez edukitzeko. Bere zurtoina metro pare bat edukitzera irits daiteke.
Amerikar jatorria du, Peru aldetik bereziki eta 1000 K.a. landatzen hasi zen. XVI. mendetik aurrera espainiarrek Europara esportatzen hasi ziren.
Ekilore fruitua %58 olio edukitzera irits daiteke. Ekilore olioa janaria prestatzeko erabiltzen da, nahiz eta oliba olioa bezain osasungarri ez izan. Biodiesela egiteko ere erabiltzen da.
Ekilorearen haziak gosegarri bezala saltzen dira, baita txori jana bezala.
Erlea ekilorean.
Erlea ekilorean.
Ekilorea (Helianthus annuus) Asteraceae familiako landare belarkara da. Ornamentu gisa nahiz olioa egiteko kultibatzen da.
Ez da nahastu behar eguzki-lore landarearekin.
Auringonkukka eli isoauringonkukka[1] (Helianthus annuus) on asterikasvien (Asteraceae) heimoon ja auringonkukkien (Helianthus) sukuun kuuluva yksivuotinen kasvi. Auringonkukan siemeniä käytetään ruokana ja niistä tuotetaan auringonkukkaöljyä.
Auringonkukka on kotoisin Pohjois-Amerikasta. Laji on levinnyt jo varhain Peruun, jossa siitä tuli auringonjumalan vertauskuva. Auringonkukan kuvia on löydetty inkatemppelien seinistä ja palvontamenoissa käytetyistä esineistä. Vanhaan maailmaan auringonkukka tuli Perusta ja Meksikosta jo 1500-luvulla ensimmäisten amerikkalaisten kasvien joukossa.[2]
Auringonkukka on yksivuotinen ruohovartinen kasvi. Varret ovat karheita ja tavallisesti haarattomia. Lehtilapa on 10–40 cm pitkä, leveänpuikea ja iso- ja terävähampainen. Alimmat lehdet ovat herttamaisia. Auringonkukka on hyönteispölytteinen. Kukinto on 5–40 cm leveä mykerö. Mykeröt ovat tavallisesti yksittäin ja alkavat lopulta nuokkua. Keltaisten laitakukkien kieli on tavallisesti yli 25 mm pitkä. Kehräkukat ovat ruskehtavia. Hedelmä on 5–15 mm:n pituinen myötäkarvainen pähkylä.[3][4] Luonnonvarainen auringonkukka on viljelymuotoja sirompi, monihaarainen ja runsasmykeröinen.[2] Viljelymuotojen varsi voi kasvaa yli seitsemän metrin pituiseksi.[5]
Auringonkukkaa viljellään laajalti sekä koristekasvina että tärkeänä öljykasvina. Kasvaakseen auringonkukka vaatii runsaasti auringonvaloa ja maaperän, jossa vesi ei seiso. Sen kasvatusaika on pitkä: aikaisilla lajikkeillakin 105–115 päivää eli melkein neljä kuukautta.[6]
Suomessa auringonkukkaa viljellään koristekasvina ja siementen tähden; viljely on niin vähäistä, ettei öljyntuotanto kannata.[6]
Auringonkukan siemeniä syötetään linnuille, nautitaan välipalana ja käytetään ruoanlaitossa sekä salaateissa. Siemenistä puristettavaa auringonkukkaöljyä käytetään niin ikään ruoanlaitossa, mutta lisäksi siitä tehdään biodieseliä.[7]
Esimerkiksi Venäjällä paahdettuja auringonkukan siemeniä syödään kuten paahtomaissia länsimaissa. Suomessa auringonkukan siemenet luokitellaan naposteltaviin elintarvikkeisiin. Auringonkukan siemenet sisältävät runsaasti linolihappoa, B-vitamiineja (erityisesti tiamiinia, pantoteenihappoa ja folaattia) ja E-vitamiinia.[8]
Auringonkukka eli isoauringonkukka (Helianthus annuus) on asterikasvien (Asteraceae) heimoon ja auringonkukkien (Helianthus) sukuun kuuluva yksivuotinen kasvi. Auringonkukan siemeniä käytetään ruokana ja niistä tuotetaan auringonkukkaöljyä.
Helianthus annuus
Le tournesol, également connu sous les noms hélianthe et soleil[1] (Helianthus annuus), est une grande plante annuelle, appartenant à la famille des Astéracées (Composées), dont les fleurs sont groupées en capitules de grandes dimensions. Le genre Helianthus comprend une cinquantaine d'espèces, toutes originaires d'Amérique du Nord, dont le topinambour (Helianthus tuberosus L.).
Cette plante est très cultivée pour ses graines riches en huile alimentaire de bonne qualité (environ 40 % de leur composition[2]). Le tournesol est, avec le colza et l'olivier, l'une des trois sources principales d'huile alimentaire en Europe.
Il existe de nombreux noms ou expressions vernaculaires pour le désigner : grand-soleil, soleil des jardins, soleil commun, graine à perroquet, hélianthe…
C'est une grande plante annuelle, à tige très forte et peu ramifiée, pouvant atteindre jusqu'à 4 m de hauteur. Les feuilles simples, cordées (en forme de cœur), alternées, sauf à la base où elles sont parfois opposées, ont un pétiole plus ou moins long et sont rudes au toucher.
Ce qu'on appelle communément « fleur de tournesol » n'est pas une fleur, mais un pseudanthe[3] : les capitules, réceptacles floraux charnus, qui ont tendance à se renverser après la floraison, peuvent atteindre 30 cm de largeur. Ils sont entourés d'un involucre à bractées ovales avec un sommet pointu.
Les fleurs extérieures ligulées du capitule disposées sur un seul rang, sont généralement jaunes, et stériles sauf dans les variétés Turf ayant fait l'objet de mutations génétiques[3]. Les fleurs centrales en tube, hermaphrodites[3], sont jaune pâle ou rouge foncé chez les variétés anthocyanées. Les fruits sont des akènes surmontés par deux écailles en arête. La racine principale est pivotante.
La disposition des fleurs centrales (ou fleurons), ou des graines, sur le réceptacle dessine des spirales répondant aux règles de la phyllotaxie et tournant soit dans le sens des aiguilles d'une montre, soit en sens inverse. Les nombres de fleurons de chaque type de spirale sont constants et sont des nombres successifs de la suite de Fibonacci, par exemple 34/55 ou 55/89.
Le tournesol est sujet à l'héliotropisme avant la floraison. Ce phénomène agit sur la croissance de la tige en fonction de l'éclairement. Il permet aux feuilles de garder tout au long de la journée une exposition optimale au soleil. Au début de la floraison, la fleur pointe définitivement dans la direction Est/Sud-Est.
La face supérieure des feuilles du jeune plant de tournesol suit le Soleil tout au long de la journée :
L'intérêt fonctionnel du phototropisme est de permettre aux plantes d'accéder au meilleur ensoleillement possible pour assurer la plus grande efficacité de la photosynthèse.
À partir de la floraison, le capitule se fixe face à l'est. Une fois fécondé, le capitule se tourne vers le sol sous l'effet du poids des graines. Certaines variétés n'arrivent pas à bien assurer ce basculement, ce qui provoque une brûlure solaire des graines et une réduction du taux de germination.
Quand le tournesol est jeune, il pousse très vite au cours de la journée. Au fur et à mesure de sa croissance, il se tourne vers le soleil.
Le côté à l'ombre poussant plus vite que le côté qui reçoit la lumière, sa tige se courbe en fonction du mouvement du soleil, donnant l'impression que la fleur suit le soleil. Cela est lié à l'auxine contenue dans la région apicale de la plante. Cette hormone, responsable de l'élongation cellulaire chez le végétal, migre vers le côté opposé à celui exposé au soleil. Les cellules sont donc plus grandes du côté ombragé que du côté ensoleillé.
C'est le symbole de plusieurs cultures, notamment des amérindiens (apaches) d'Amérique du Nord.
Les lignées sont mâles ou femelles. La pollinisation est aujourd'hui essentiellement assurée par les abeilles, souvent par des abeilles domestiques via des ruches louées à des apiculteurs et importées à proximité des champs pour compenser la très forte régression des pollinisateurs dans la nature. L'INRA d'Avignon a montré en mettant dans des sachets fermés de plastique ou tulle que respectivement l'autopollinisation ou la pollinisation par le vent donnaient un rendement grainier presque nul quand il est comparé à celui obtenu en présence d'abeilles[4]. Un système de vidéosurveillance a plus récemment permis de quantifier le butinage (en) (combien d'abeilles, domestiques ou sauvages ou autre espèces telles que papillons, bourdons, etc. ) et des chercheurs essayent de comprendre pourquoi certaines variétés femelles sont moins visitées que les lignées mâles[4]. L'INRA anime aussi un réseau national de surveillance des pollinisateurs sauvages et plus particulièrement des abeilles sauvages (environ 1000 espèces en France)[5]. Les études de l'INRA ont confirmé qu'en zone méditerranéenne autrefois très riche en pollinisateurs, « un paysage dominé par des cultures intensives s'accompagne d'une diminution de l'abondance et de la diversité des pollinisateurs ».
Cette plante a été domestiquée par les Amérindiens et les Mexicains[6] qui l'utilisaient pour ses propriétés alimentaires, médicinales et tinctoriales. Les graines contenaient alors environ 20 % d'huile. Il faisait partie du mythe de la création chez les Onondagas tandis qu'il était associé au dieu de la guerre Huitzilopochtli chez les Atzèques[7].
L'hypothèse qu'elle provenait initialement de l'Ouest de l'Amérique du Nord (ouest du Canada et des États-Unis, centre et sud des États-Unis, nord du Mexique), semble être remise en question par la découverte en 2010 d'empreintes fossilisées de fleurs semblables à des astéracées, plus anciennes car datées d'environ 50 millions d'années, au nord-ouest de la Patagonie[8],[9].
Elle a été introduite en Europe au XVIe siècle par les Espagnols. On la trouvait cultivée au début du XVIIIe siècle en France dans le Languedoc, en particulier à Massillargues et Lunel aux environs de Nîmes. La sommité était recueillie pour faire de la « teinture en drapeau », chiffons imprégnés de teinture qui sont ensuite exportés à Lyon, en Allemagne, en Hollande et en Angleterre pour donner une jolie teinte au vin[1].
Sa culture comme plante oléagineuse se développa au XIXe siècle en Russie où, grâce à la sélection, la teneur des graines en huile atteint alors 40 % d'huile. C'est en interdisant la consommation d'aliments riches en huile pendant le carême et la période précédant Noël, que l'Église orthodoxe a, par réaction, développé la culture du tournesol qui était trop méconnue pour être sur la liste[7].
Vers les années 1950, la recherche se porte sur des hybrides F1. En 1969, le Français Patrice Leclercq (INRA de Clermont-Ferrand) découvre un caractère de stérilité qui permet de faciliter la production de semences hybrides F1. Ce caractère génétique permet le doublement de la production mondiale, désormais utilisé dans le monde entier[7].
La culture du tournesol est aujourd'hui largement répandue sur tous les continents.
L'huile est extraite des graines, dont la teneur dans les variétés améliorées varie de 40 à 50 %. L'huile de tournesol est appréciée pour son équilibre en acides gras : elle contient 12 % seulement d'acides gras saturés et beaucoup d'acides gras mono ou poly-insaturés, acide oléique, acide palmitique et surtout acide linoléique, qui est un acide gras essentiel. D'après les nutritionnistes, cette huile a d'excellentes qualités diététiques, par exemple pour combattre le diabète. C'est également une bonne source de vitamine E. L'huile de tournesol entre dans la composition des margarines. Elle sert aussi à la fabrication de savons et de cierges. On l'utilise souvent pour mettre comme huile dans les pâtes, ou d'autres aliments...
Le tournesol oléique aussi appelé tournesol haut oléique est un tournesol sélectionné dont la composition des acides gras a été modifiée pour obtenir un taux d'acide oléique proche de 82 %[10], similaire donc à celui de l'huile d'olive, mais sans le goût de cette dernière. Il est produit sous contrat en France. L'huile de tournesol oléique entre souvent dans la composition des mélanges d'huile. Depuis quelques années la culture du tournesol oléique a dépassé la culture du tournesol classique en France[11].
Les graines de tournesol décortiquées et crues sont vendues (notamment en vrac ou dans les magasins bio) et se consomment comme en-cas, en accompagnement de salade, etc.
On consomme aussi les graines torréfiées, notamment autour du bassin méditerranéen où on les connaît sous le nom de pipas ou pipasol en Espagne.
Une autre manière de se nourrir des graines de tournesol réside dans la germination et les jeunes pousses tendres. En effet, les nutriments contenus dans les graines sont décuplés lorsque ces dernières sont devenues des pousses. Ces pousses peuvent être un peu longue à la mastication mais sont très bonnes.
La plante entière récoltée avant maturité est utilisée comme fourrage. De plus, les résidus de trituration, appelés tourteaux, sont riches en protéines, dont un acide aminé très recherché dans l'alimentation du bétail, la méthionine. Les graines entières sont appréciées pour nourrir les perroquets et autres oiseaux de volière.
Le tournesol est aussi une excellente plante mellifère qui a l'avantage de fleurir tard en saison (août) quand il n'y a plus beaucoup d'autres ressources disponibles pour les abeilles. De plus, le pollen de tournesol est excellent pour les abeilles et les protège de la nosémose[12].
Elle est également cultivée comme plante ornementale pour ses capitules spectaculaires. Il en existe plusieurs cultivars, notamment 'Nanus flore pleno', de 60 à 80 cm de haut seulement et à fleurs doubles jaune orangé.
L'huile de tournesol, comme l'huile de colza, peut être utilisée comme agrocarburant pour les moteurs diesel, soit directement en tant qu'huile végétale pure (HVP), ou après estérification en ester méthylique (diester). Actuellement la deuxième voie est de loin prédominante.
Au-delà de 30 % d'HVP (huile végétale pure), il convient toutefois de faire certains réglages (pression d'injection) et éventuelles modifications (préchauffage). Les expérimentations à 100 % d'HVP sur les poids lourds fonctionnent généralement avec un système de démarrage au gazole. L'huile pure, contrairement au diesther, ne nécessite aucun procédé industriel de fabrication. Une presse suivie d'un filtre performant suffit.
Politiquement, l'application de la TIPP aux HVP, votée fin 2006 par le parlement, rend l'HVP de tournesol plus chère que le gazole, plombant ainsi les expérimentations en cours comme celle de Villeneuve-sur-Lot (Lot-et-Garonne).
Toutefois, les agriculteurs peuvent produire de l'HVP et l'utiliser à leurs fins personnelles sans avoir à payer de taxe, ce qui laisse craindre le développement de réseaux pirates de distribution.
Les tiges de tournesol ont les qualités pour faire de bons isolants pour le bâtiment. Leurs fibres ont une bonne résistance mécanique et leur moelle poreuse une bonne résistance thermique[13]. C'est ce que les scientifiques ont démontré dans le cadre du projet Demether[14] piloté par Irstea. « Les prototypes de panneaux réalisés ont une conductivité thermique de 0,06 watts par mètre-kelvin (à comparer à 0,04 pour la laine de verre ou 0,11 pour le béton de chanvre), une résistance mécanique intéressante de 2,6 MPa et sont peu coûteux à produire ». La colle utilisée pour réaliser ces panneaux est à base de chitosane, un produit biosourcé issu de la carapace de crustacés ou de champignons[15] (brevet Irstea).
Le tournesol est une plante dépolluante, c'est, notamment, un hyperaccumulateur des radionucléides de strontium, d'uranium et de nickel[16].
L'azolitmine, tirée du tournesol, peut servir à déterminer si une solution est acide ou basique [17]. Le papier de tournesol devient rouge au contact d'un acide et bleu au contact d'une base. Il est cependant généralement fabriqué à partir de poudres de lichen et non de tournesol, et reste moins précis que le papier pH.
Elle peut également servir de couvert végétaux grâce à la forte concurrence qu’elle fait aux adventices. Elle a un effet bénéfique sur le sol grâce à son effet structurant sur le sol notamment dans les argiles, elle permet également de remobiliser le phosphore en sols calcaire.
C’est également un excellent tuteur, qui reste debout bien que détruit après l’hiver ce qui permet un réchauffement du sol. Elle attire également les auxiliaires et les pollinisateurs[18].
Le développement de la culture du tournesol en France, comme celle du colza, à partir des années 1970 est dû au besoin d'indépendance de la communauté européenne face au monopole des États-Unis en matière d’oléagineux. La mise au point de nouvelles variétés (par croisement et sélection), notamment d'hybrides résistants au mildiou, a contribué au développement de la culture du tournesol au cours des vingt dernières années, notamment en France. Aujourd'hui, il est cultivé dans le Sud-Ouest, dans le Centre et en Côte-d'Or.
Le tournesol affectionne des climats chauds et secs. C'est une culture de printemps, il se sème dès la mi-mars[19] et sa récolte débute mi-août. L’écartement optimum se situe à 45 cm inter-rangs et 30 cm inter-plants avec un objectif de 60 à 80 000 pieds/ ha et permet un gain de rendement de près de 6 q/ha par rapport à un écartement de 80 cm.
Peu gourmand en eau, sa racine pivot lui permet de capter l'eau en profondeur. C'est une plante plus sensible à la qualité du sol (profondeur, structure) qu'à l'ajout d'engrais.
Ses besoins en azote sont faibles (80 unités/ha contre 180 pour du maïs), mais il faut prévoir une bonne fumure de fond (80 unités de phosphore et de potassium) et du bore.
Elle est peu sensible aux insectes (sauf en début de cycle) et les variétés commerciales ont des résistances importantes aux attaques fongiques, de fait elle n'a quasiment pas besoin d'être traitée.
Cette espèce est sensible à certains variants du mildiou, favorisé par les monocultures intensives. La lutte contre cette maladie est réglementée[20].
Certaines variétés de tournesol géant, peuvent atteindre plusieurs mètres de hauteur. Il existe même un record du monde détenu, depuis 2017, par l'Allemand Hans-Peter Shiffer. Sa plante est montée à 9,17 mètres de hauteur[21].
Outre les oiseaux très friands de ses graines, notamment le pigeon, le corbeau, le moineau domestique, le verdier et la linotte, ainsi que la mésange, les autres ravageurs notables sont la limace grise, la tipule des prairies (Tipula paludosa), la mouche du tournesol (Strauzia longipennis), le thrips du tabac (Thrips tabaci) qui attaquent les jeunes plants, et le puceron vert du prunier (Brachycaudus helichrysi) qui attaque les feuilles.
Les principales maladies rencontrées sont la pourriture blanche (Sclérotiniose), le mildiou du tournesol (Plasmopara helianthi), apparu en 1978, l'alternariose (Alternaria helianthi), la verticilliose (Verticillium dahliae), ainsi que le phomopsis, (Phomopsis helianthi), champignon apparu en France en 1984.
Il est également très attaqué par une plante parasite, l'orobanche, dans les pays du Sud (Espagne, Turquie).
La récolte mondiale de graines de tournesol s'est élevée en 2003 à 26,1 millions de tonnes contre 32,4 millions en 2009. (Source FAO)
Principaux pays producteurs Pays Surface cultivée Rendement Production Mha q/ha Mt Ukraine 3,1 13,5 4,200 Russie 4,0 10,3 4,100 Argentine 2,3 16,5 3,750 Chine 1,2 17,2 2,000 France 0,7 20,7 1,424 Inde 1,9 6,3 1,220 États-Unis 0,9 13,6 1,209 Roumanie 0,8 13,2 1,150 Hongrie 0,5 17,1 0,853 Espagne 0,8 9,5 0,745Production en tonnes de graines de tournesol. Chiffres 2004-2005
Données de FAOSTAT (FAO) Base de données de la FAO, accès du 14 novembre 2006
Russie 4 800 710,00 18,3 % 6 394 510,00 21 % 
Ukraine 3 050 100,00 11,6 % 4 705 320,00 15,5 % 
Argentine 3 100 000,00 11,8 % 3 652 000,00 12 % 
Chine 1 750 000,00 7 % 1 850 000,00 6 % 
États-Unis 929 690,00 3,5 % 1 822 700,00 6 % .svg){kind=small}
France 1 457 158,00 6 % 1 502 106,00 5 % 
Inde 1 450 000,00 6 % 1 500 000,00 5 % 
Roumanie 1 557 813,00 6 % 1 257 000,00 4 % 
Hongrie 1 186 180,00 4,5 % 1 102 000,00 3,6 % 
Turquie 900 000,00 3,4 % 950 000,00 3,1 % 
Bulgarie 1 078 832,00 4 % 934 855,00 3 % 
Afrique du Sud 677 367,00 3 % 690 998,00 2 % .svg){kind=small}
Serbie-et-Monténégro 437 602,00 2 % 455 000,00 2 % 
Moldavie 335 200,00 1,2 % 400 000,00 1,3 % 
Espagne 785 300,00 3 % 398 900,00 1 % 
Birmanie 350 000,00 1 % 350 000,00 1 % 
Italie 274 019,00 1 % 289 365,00 1 % 
Kazakhstan 265 547,00 1 % 240 000,00 1 % 
Slovaquie 196 350,00 1 % 205 000,00 1 % .svg){kind=small}
Bolivie 168 000,00 1 % 170 000,00 1 % Autres pays 1 428 536,00 5 % 1 403 365,00 5 % Total 26 178 404,00 100 % 30 273 119,00 100 % Production en tonnes d'huile de tournesol. Chiffres 2004-2005
Données de FAOSTAT (FAO) Base de données de la FAO, accès du 14 novembre 2006
Russie 1 735 000,00 18 % 1 996 000,00 19 % Argentine 1 198 000,00 12 % 1 513 000,00 15 % Ukraine 1 340 900,00 14 % 1 299 000,00 13 % Chine 558 607,75 6 % 592 557,75 6 % Turquie 502 117,88 5 % 520 547,91 5 % Inde 399 000,00 4 % 472 000,00 5 % France 530 700,00 5 % 430 000,00 4 % États-Unis 120 000,00 1 % 367 000,00 4 % Espagne 480 401,22 5 % 353 628,41 3 % Roumanie 387 000,00 4 % 350 000,00 3 % Hongrie 260 000,00 3 % 260 000,00 3 % Afrique du Sud 255 000,00 3 % 255 000,00 2 % 
Pays-Bas 250 100,00 3 % 243 000,00 2 % 
Pakistan 136 490,64 1 % 187 579,27 2 % Serbie-et-Monténégro 171 436,00 2 % 172 000,00 2 % Italie 142 900,00 1 % 150 000,00 1 % Bulgarie 142 400,00 1 % 140 000,00 1 % Birmanie 121 246,60 1 % 121 246,60 1 % 
Portugal 90 000,00 1 % 115 600,00 1 % Bolivie 75 800,00 1 % 75 800,00 1 % Autres pays 801 701,25 8 % 747 875,44 7 % Total 9 698 801,34 100 % 10 361 835,38 100 % Fleur de tournesol en gros plan.
Plante entière
Fleur
Gros plan
Tournesols en Ardèche
Tournesols dans le Gers
Pollinisation par un hyménoptère.
Tournesol-Cameroun
Tournesol avec Bombus. Juillet 2016.
Dans le calendrier républicain, le Tournesol était le nom attribué au 19e jour du mois de vendémiaire[22].
Helianthus annuus
Le tournesol, également connu sous les noms hélianthe et soleil (Helianthus annuus), est une grande plante annuelle, appartenant à la famille des Astéracées (Composées), dont les fleurs sont groupées en capitules de grandes dimensions. Le genre Helianthus comprend une cinquantaine d'espèces, toutes originaires d'Amérique du Nord, dont le topinambour (Helianthus tuberosus L.).
Cette plante est très cultivée pour ses graines riches en huile alimentaire de bonne qualité (environ 40 % de leur composition). Le tournesol est, avec le colza et l'olivier, l'une des trois sources principales d'huile alimentaire en Europe.
Il existe de nombreux noms ou expressions vernaculaires pour le désigner : grand-soleil, soleil des jardins, soleil commun, graine à perroquet, hélianthe…
Is cineál planda é Lus na gréine. Tá lus na gréine dúchasach i Meiriceá Thuaidh agus i Meiriceá Theas, go príomha, ach saothraítear é ar fud chreasanna measartha an domhain, nach mór. Is luibh bhliantúil é a bhfuil gas garbh clúmhach air de ghnáth. Tá an lus gréine tábhachtach ó thaobh cúrsaí geilleagair de. Déantar ola bhuí mhilis as le haghaidh cócaireachta agus úsáidtear an ola le gallúnach agus péint a dhéanamh. Bealaítear innealra leis an ola freisin. Tugtar cáca ola déanta as do bheostoc agus do na héanlaithe. Iteann daoine na síolta triomaithe nó rósta. Is iad an Airgintín, an Úcráin, an Rúis, na Stáit Aontaithe, an tSín, agus an Fhrainc na tíortha a tháirgeann na barra is mó ar domhan.
O xirasol (pl. xirasoles) (Helianthus annuus) é unha planta herbácea cuxa flor ten unha cabeza tipicamente grande que roda para mirar o sol. Algunhas variedades desenvolvidas recentemente teñen cabezas decaídas. Estas variedades son menos atractivas para os xardineiros que crían as flores como ornamentos, mais atractivos para os granxeiros, porque poden reducir os danos producidos polos paxaros e as perdas por enfermidades vexetais. En galego tamén recibe os nomes de mirasol, catasol e tornasol.
As cabezas, que son na actualidade flores compostas, crecen habitualmente nun talo que pode ser de varios metros e que ten poucas follas. Os pétalos poden ser amarelos, marróns, laranxas e doutras cores.
O xirasol é nativo de América, e foi cultivado cara ao 1000 a. C. Desde aí, os españois exportárono a Europa ao principio do século XVI.
O xirasol contén até un 58% de aceite no seu froito ou aquenio. O aceite de xirasol utilízase para cociñar, aínda que non ten as características cardiosaludábeis do aceite de oliva. Tamén serve para producir biodiésel. As cascas e demais restos que quedan unha vez que se procesaron as sementes para o aceite, utilízanse nalgunhas ocasións como alimento para a gandaría.
As propias sementes véndense normalmente como aperitivo e como alimento para os paxaros.
A época de sementeira para o cultivo de sequeiro é a comprendida entre o 15 de xuño e o 20 de xullo. A sementeira débese realizar en filas separadas a 0,70 m, cunha densidade de sementeira de catro plantas por metro linear.
É un cultivo pouco exixente no tipo de solo, aínda que prefire os arxilo-areosos e ricos en materia orgánica, mais é esencial que o solo teña unha boa drenaxe e a capa freática se encontre a pouca profundidade.
A xerminación das sementes de xirasol depende da temperatura e da humidade do solo, sendo a temperatura media de 5 °C durante 24 horas.
A profundidade de sementeiras realízase en función da temperatura, humidade e tipo de solo.
As plantas que proceden de sementeiras superficiais xermolan e florecen antes que as procedentes de sementeiras profundas.
O xirasol (pl. xirasoles) (Helianthus annuus) é unha planta herbácea cuxa flor ten unha cabeza tipicamente grande que roda para mirar o sol. Algunhas variedades desenvolvidas recentemente teñen cabezas decaídas. Estas variedades son menos atractivas para os xardineiros que crían as flores como ornamentos, mais atractivos para os granxeiros, porque poden reducir os danos producidos polos paxaros e as perdas por enfermidades vexetais. En galego tamén recibe os nomes de mirasol, catasol e tornasol.
As cabezas, que son na actualidade flores compostas, crecen habitualmente nun talo que pode ser de varios metros e que ten poucas follas. Os pétalos poden ser amarelos, marróns, laranxas e doutras cores.
O xirasol é nativo de América, e foi cultivado cara ao 1000 a. C. Desde aí, os españois exportárono a Europa ao principio do século XVI.
O xirasol contén até un 58% de aceite no seu froito ou aquenio. O aceite de xirasol utilízase para cociñar, aínda que non ten as características cardiosaludábeis do aceite de oliva. Tamén serve para producir biodiésel. As cascas e demais restos que quedan unha vez que se procesaron as sementes para o aceite, utilízanse nalgunhas ocasións como alimento para a gandaría.
As propias sementes véndense normalmente como aperitivo e como alimento para os paxaros.
Jednogodišnji suncokret (džirasol, sunčanica, suncogled, Helianthus annuus) , vrsta biljke iz roda suncokreta čije botaničko ime Helianthus potječe od grčkih riječi helios (sunce) i anthos (cvijet) je jednogodišnja zeljasta biljka iz porodice glavočika.
Korijen je čupav i vlaknast, koji u tvori mnoštvo prostranih korjenčića, a može prodrijeti u dubinu do 3 m[1]. Zbog dubokog korijenja i sposobnosti da upije vodu i štetne tvari, suncokret se često koristi za isušivanje močvarnog tla i čišćenje zagađenog tla (otpadnih voda, olova, radioaktivnih tvari).
Stabljika izrasta iz korijena kao razgranata ili jednostavna, svijetlozelena, ispunjena prozirnom srčikom. Suncokret cvate od lipnja do rujna, a veliki glavičasti cvatovi razvijaju se pojedinačno na vrhovima stabljike i ogranaka. Središte glavice čine sitni žutosmeđi ili crvenosmeđi cjevasti cvjetovi, a okružuju ih žute jezičaste latice, duge i do 10 cm.
Iz središnjih cvjetova suncokreta razvijaju se ovalni i plosnati, crni ili prošarani plodovi. Unutar svakog ploda nalazi se po jedna svjetlosiva sjemenka, bogata biljnim mastima, vitaminima, bjelančevinama, mineralima, balastnim tvarima.
U Njemačkoj se suncokret najviše počeo uzgajati tijekom 2. svjetskog rata, a do 1970. godine bio je iza soje druga glavna sirovina za hranu i ulje.
Danas se suncokret uzgaja po cijelom svijetu, najviše u Rusiji, Francuskoj i južnoj Europi, kao stočna hrana, za proizvodnju biljnog ulja, ali i kao ukrasna biljka.
Latice suncokreta u narodnoj se medicini priprema čaj i tinktura, imaju gorkast i sluzav okus i blago mirišu na med, a sadrže antocijanske glikozide, ksantofil, kolin, betain, karotenoide, fitosterine, sapogenine, suncokretovu kiselinu. Sjemenke suncokreta imaju veliku hranjivu vrijednost i izuzetno su bogate uljem. Sjemenke suncokreta sadrže 30-50% ulja, već 25 grama sjemenki zadovoljava dnevne potrebe organizma za vitaminom E. Osim sirovih sjemenki upotrebljavaju se pripravci od osušenih i prženih sjemenki.
U kulinarstvu ima također značajnu ulogu, a sjemenke su bogate bjelančevinama gotovo jednako kao i odrezak mesa. Od sjemenki se pripremaju i razni namazi s tofuom ili nekim povrćem.
Jednogodišnji suncokret (džirasol, sunčanica, suncogled, Helianthus annuus) , vrsta biljke iz roda suncokreta čije botaničko ime Helianthus potječe od grčkih riječi helios (sunce) i anthos (cvijet) je jednogodišnja zeljasta biljka iz porodice glavočika.
Słónčnica[1][2] (Helianthus annuus) je rostlina ze swójby zestajenkowych rostlinow (Asteraceae). Dalše serbske mjeno je słónčna róža[1][2].
Słónčnica je jednolětna rostlina, kotraž docpěje wysokosć wot 3 m abo wjace. Rostlina njese proste kosmy.
Šěroke, měnjate łopjena su srjedźozelene, wutrobojte hač jejkojte.
Kćěje w lěću. Wulke kćenjowe hłójčki docpěja přeměr wot něhdźe 30 cm, maksimalnje wot 40 cm. Jich srjedźišćo je brune, mjeztym zo pruhowe kćenja su žołte.
Ze symjenjow so hodźi wolij wottwarić.
Rostlina so w južnej GUS-statach, juhowuchodnej Europje, sewjernej a južnej Americe plahuje.
Słónčnica (Helianthus annuus) je rostlina ze swójby zestajenkowych rostlinow (Asteraceae). Dalše serbske mjeno je słónčna róža.
Bunga matahari (Helianthus annuus L.) adalah tumbuhan semusim dari suku kenikir-kenikiran (Asteraceae) yang populer, baik sebagai tanaman hias maupun tanaman penghasil minyak. Bunga tumbuhan ini sangat khas: besar, biasanya berwarna kuning terang, dengan kepala bunga yang besar (diameter bisa mencapai 30 cm). Bunga ini sebetulnya adalah bunga majemuk, tersusun dari ratusan hingga ribuan bunga kecil pada satu bongkol. Bunga Matahari juga memiliki perilaku khas, yaitu bunganya selalu menghadap / condong ke arah matahari atau heliotropisme. Orang Prancis menyebutnya tournesol atau "pengelana Matahari". Namun, sifat ini disingkirkan pada berbagai kultivar baru untuk produksi minyak karena memakan banyak energi dan mengurangi hasil.
Bunga matahari merupakan bunga nasional Ukraina dan bunga resmi negara bagian Kansas, Amerika Serikat.
Bunga matahari merupakan tumbuhan terna semusim yang berasal dari Amerika Tropik bagian utara (Meksiko), tinggi 3m sampai 5m tergantung varietasnya. Daun tunggal lebar. Batang biasanya ditumbuhi rambut kasar, tegak, jarang bercabang.
Bunga tersusun majemuk. Terdapat dua tipe bunga: bunga tepi atau bunga lidah yang membawa satu kelopak besar berwarna kuning cerah dan steril, dan bunga tabung yang fertil dan menghasilkan biji. Bunga tabung ini jumlahnya bisa mencapai 2000 kuntum dalam satu tandan bunga. Penyerbukan terbuka (silang) dan dibantu oleh serangga. Pada hari yang cerah, tandan bunga majemuk mengikuti pergerakan harian Matahari (asal nama tumbuhan ini), yang gejalanya disebut heliotropisme. Tumbuhan mendapat keuntungan 10% lebih fotosintesis karena pergerakan ini.
Buahnya bertipe buah kurung (achene). Buah kering berdinding agak keras dan tak terlalu tebal ini sering disangka 'biji' bunga Matahari, karena memang tidak dapat dengan mudah dibedakan. Biji yang sesungguhnya terletak di dalam, terlindung oleh buah yang serupa tempurung.
Ada empat kelompok budidaya bagi bunga matahari yang dibedakan berdasarkan kegunaannya. Kultivar yang dirakit biasanya diarahkan pada salah satu kegunaan tertentu saja.
Tumbuhan ini telah dibudidayakan oleh orang-orang Indian Amerika Utara sejak ribuan tahun lalu. Selanjutnya tersebar ke Amerika Selatan dan menjadi salah satu sumber pangan bagi warga Inka. Setelah penaklukan oleh orang Eropa, bunga Matahari diperkenalkan ke Eropa dan berbagai penjuru dunia lainnya pada abad ke-16. Semenjak abad ke-17 bijinya digunakan dalam campuran roti atau diolah sebagai pengganti kopi serta cokelat. Penggunaannya sebagai sumber minyak mulai dirintis pada abad ke-19.
Bunga matahari menyukai tanah yang subur dan hangat. Tumbuhan ini menyukai suasana yang cerah. Mengingat asalnya, tumbuhan ini cocok tumbuh pada tempat dengan iklim subtropik. Di daerah tropika hasilnya tinggi jika ditanam pada dataran tinggi. Di daerah beriklim sedang seperti Eropa tumbuhan ini hanya bisa ditanam pada musim semi hingga musim gugur dan harus dihindari terkena frost.
Kerapatan tanam biasanya 60000 hingga 70000 tanaman per ha.
Seperti telah disinggung pada bagian kelompok budidaya, pemanfaatan bunga Matahari terutama adalah sebagai sumber minyak, baik pangan maupun industri. Sebagai bahan pangan, minyak bunga Matahari cocok dipakai untuk menggoreng, mengentalkan, serta campuran salad. Minyak bunga matahari kaya akan asam linoleat (C18:2), suatu asam lemak tak jenuh yang baik bagi kesehatan manusia. Kepentingan teknik menginginkan minyak dengan kadar asam oleat yang lebih tinggi dan terdapat pula kultivar bunga Matahari yang menghasilkan minyak dengan kualitas demikian (mengandung 80% hingga 90% asam oleat, sementara kultivar untuk pangan memiliki hanya 25% asam oleat).
Bunga matahari (Helianthus annuus L.) adalah tumbuhan semusim dari suku kenikir-kenikiran (Asteraceae) yang populer, baik sebagai tanaman hias maupun tanaman penghasil minyak. Bunga tumbuhan ini sangat khas: besar, biasanya berwarna kuning terang, dengan kepala bunga yang besar (diameter bisa mencapai 30 cm). Bunga ini sebetulnya adalah bunga majemuk, tersusun dari ratusan hingga ribuan bunga kecil pada satu bongkol. Bunga Matahari juga memiliki perilaku khas, yaitu bunganya selalu menghadap / condong ke arah matahari atau heliotropisme. Orang Prancis menyebutnya tournesol atau "pengelana Matahari". Namun, sifat ini disingkirkan pada berbagai kultivar baru untuk produksi minyak karena memakan banyak energi dan mengurangi hasil.
Bunga matahari merupakan bunga nasional Ukraina dan bunga resmi negara bagian Kansas, Amerika Serikat.
Il girasole comune (Helianthus annuus L., 1753) è una pianta annuale con una grande infiorescenza a capolino appartenente alla famiglia delle Composite[1][2].
Il nome generico (Helianthus) deriva da due parole greche: ”helios” (= sole) e ”anthos” (= fiore) in riferimento alla tendenza della pianta a girare sempre il bocciolo verso il sole[3][4], prima della fioritura (il fiore maturo invece è sempre rivolto ad est). Questo comportamento è noto come eliotropismo.
L'epiteto specifico (annuus) indica il tipo di ciclo biologico (annuale). Anche il nome comune italiano (Girasole) richiama la rotazione dei boccioli in direzione del sole. Il termine “girasole” è anche usato per indicare le altre piante appartenenti al genere "Helianthus", molte delle quali sono perenni.
Il binomio scientifico attualmente accettato (Helianthus annuus) è stato proposto da Linneo (1707 – 1778) biologo e scrittore svedese, considerato il padre della moderna classificazione scientifica degli organismi viventi, nella pubblicazione Species Plantarum del 1753[5].
Il fusto nei paesi di origine può superare 4 m[4]. La forma biologica della specie è terofita scaposa (T scap), sono piante erbacee che differiscono dalle altre forme biologiche poiché, essendo annuali, superano la stagione avversa sotto forma di seme; sono inoltre munite di asse fiorale eretto, spesso con poche foglie. La pianta ha una pubescenza ruvida.
Le radici sono di tipo fittonante cioè formate da una radice principale di forma cilindrica.
Le foglie sono grandi a disposizione opposta alla parte bassa del fusto, e a disposizione alterna nel resto della pianta.
Il picciolo è lungo: circa 2 – 20 cm.. La forma è largamente ovata o anche triangolare e cuoriforme alla base, l'apice acuminato. I margini sono seghettati. La superficie è ruvida e percorsa da tre nervature. La larghezza è di 5 – 8 cm, la lunghezza di 8 – 12 cm.
Quello che viene definito il fiore è in realtà il capolino (chiamato in generale infiorescenza), composto da un insieme di numerosi fiori. Il capolino per ogni pianta generalmente è unico; se presenti altri capolini (eventualmente pochi, al massimo fino a 9), quelli laterali sono più piccoli. La struttura dei capolini è quella tipica delle Asteraceae: un peduncolo ingrossato sorregge un involucro emisferico villoso composto da più brattee (o squame, generalmente da 20 a 30) a disposizione embricata e poste in diverse serie che fanno da protezione al ricettacolo lievemente convesso e munito di pagliette avvolgenti i semi[4], sul quale s'inseriscono due tipi di fiori: quelli esterni, chiamati "fiori dei petali" (da 17 a 30), ligulati che possono essere gialli, o eventualmente marroni, arancioni o di altri colori (specialmente nei cultivar) e sono disposti in un unico rango; quelli interni, chiamati "fiori del disco" (fino a 150, ma anche di più), sono tubulosi di colore arancio scuro-bruno. Le brattee dell'involucro sono di due tipi: quelle esterne di tipo fogliaceo, largamente ovate e acuminate; quelle interne più brevi, lineari (simili alle pagliette del ricettacolo) e abbraccianti per metà gli acheni. Diametro del capolino: da 8 a 15 cm (nelle piante coltivate da 20 a 50 cm). Lunghezza del peduncolo: 20 cm. Diametro dell'involucro: 15 – 40 mm (massimo 200 mm). Dimensione delle squame/brattee: larghezza 5 – 8 mm; lunghezza 13 – 25 mm.
La sistemazione dei fiori all'interno del disco avviene secondo la sezione aurea, ottenendo uno schema a spirali in cui il numero di spirali orarie e di quelle antiorarie sono successivi numeri di Fibonacci. Di solito ci sono 34 spirali in un senso e 55 nell'altro; in girasoli molto grandi si possono trovare 89 spirali in un senso e 144 nell'altro.
I fiori sono simpetali, zigomorfi (quelli ligulati) e attinomorfi (quelli tubulosi); sono inoltre tetra-ciclici (formati cioè da 4 verticilli: calice – corolla – androceo – gineceo) e pentameri (calice e corolla formati da 5 elementi). Sono inoltre ermafroditi, più precisamente i fiori del raggio (quelli ligulati) sono sterili; mentre quelli del disco centrale (tubulosi) sono bisessuali.
Quando i fiori del disco maturano, diventano semi. Tuttavia ciò che è comunemente chiamato seme è in realtà il frutto (un achenio) della pianta, con i veri semi circondati da pula indigeribile e provvisto di un pappo formato da due squame (o denti) lineari-acute e precocemente caduche[8]. La forma degli acheni va da ovale a oblunga ed è compresso longitudinalmente (Amigdaliforme). Il colore è variabile da nero a grigio chiaro. La superficie è vellutata. I semi hanno colori e dimensioni diverse: si distinguono in corti, medi e lunghi (in quelli medi la lunghezza è il doppio della larghezza, mentre quelli più corti contengono più olio); i colori vanno dal bianco, al giallo-paglierino, al grigio e fino al nerastro[4]. Dimensioni del frutto: 8 – 15 mm. Lunghezza delle squame/denti: 1 – 3,5 mm.
Stadio precoce della formazione del capolino
Le ligule sono ancora chiuse
Le ligule sono quasi completamente aperte
Le ligule si sono completamente aperte
Dal punto di vista fitosociologico la specie di questa voce appartiene alla seguente comunità vegetale[10]:
La famiglia di appartenenza della H. annuus (Asteraceae o Compositae, nomen conservandum) è la più numerosa del mondo vegetale, comprende oltre 23000 specie distribuite su 1535 generi[11] (22750 specie e 1530 generi secondo altre fonti[12]). Il genere di appartenenza (Helianthus) è composto da circa 50-70 specie secondo i vari autori. Le varie specie del genere vengono distinte soprattutto in base al ciclo biologico: annuo o poliennale. H. annuus ovviamente appartiene al primo gruppo. Il numero cromosomico di H. annuus è: 2n = 34[5][13].
H. annuus è una specie molto variabile e ancora manca di una stabile e ampiamente adottata classificazione infraspecifica. Diverse forme sono presenti specialmente con colorazioni diverse nei fiori del raggio. I problemi di classificazione sono inoltre accentuati da fatto che questa specie si ibrida facilmente con altre specie annuali[13].
Data l'importanza economica della specie di questa voce, diversi studi sono stati fatti sui fenomeni di ibridazione di H. annuus con altre specie dello stesso genere. Qui di seguito vengono segnalati alcuni di questi studi. Alcune ricerche hanno dimostrato che la specie Helianthus anomalus SF Blake (1931) è un ibrido derivato dall'incrocio di H. annuus con Helianthus petiolaris Nuttall (1821)[14][15].
Lo studio condotto dal professore Loren Rieseberg (del UBC Botanical Garden - University of British Columbia, Vancouver, Canada) ha evidenziato che le due specie genitori (H. annuus e H. petiolaris) differiscono per almeno dieci riassetti genomici (tre inversioni e sette traslocazioni) che influiscono sulla ricombinazione e aumentano la possibilità di introgressione delle specie ibride figlie[16]. Oltre a H. anomalus le due specie genitore (H. annuus e H. petiolaris), in passato, hanno prodotto altre due nuove specie: Helianthus deserticola Heiser (1960) e Helianthus paradoxus Heiser (1958). Normalmente la speciazione (creazione di nuove specie) è associata alla poliploidia, in questo caso invece si è avuta una “ibridazione diploide" in quanto sia le specie genitori che figlie sono diploidi[17].
Un habitat adatto può favorire il ripristino della fertilità negli ibridi (e quindi una spinta favorevole alla speciazione) senza che necessariamente vi sia una modificazione del numero cromosomico (ibridazione omoploide). Nel caso precedente ad esempio H. annuus predilige suoli compatti e argillosi, mentre H. petiolaris preferisce suoli sabbiosi. I tre ibridi citati abitano substrati completamente diversi: H. anomalus e H. deserticola colonizzano suoli molto aridi, mentre H. paradoxus si trova bene in zone umide e salmastre[18]. La specie di questa voce è stata utile anche per studiare l'ibridazione introgressiva (o introgressione).
Questo processo consiste in continui reincroci dei discendenti ibridi con una delle specie parentali; si ottiene così che alcuni caratteri di una specie vengano incorporati in modo permanente nell'altra (utile ad esempio nella coltivazione per ottenere precise caratteristiche desiderate)[19]. Un altro studio è stato fatto sugli ibridi naturali di H. annuus con Helianthus argophyllus Torrey & A. Gray (1842). Le specie figlie differiscono tra di loro per due traslocazioni cromosomiche reciproche (un frammento di cromosoma viene trasferito in un altro cromosoma non omologo) riducendo così la fertilità degli ibridi[20].
Altri ibridi:
Questa entità ha avuto nel tempo diverse nomenclature. L'elenco seguente indica alcuni tra i sinonimi più frequenti[21][22]:
Il “Girasole comune” è uno dei fiori più caratteristici e riconoscibili e quindi difficilmente confondibile con altre specie. Qui vengono brevemente citate le altre specie dello stesso genere (Helianthus) presenti spontaneamente sul territorio italiano[9]. Tutte sono comunque considerate sub-spontanee o esotiche naturalizzate.
Alcune parti di questo fiore contengono il glucoside della quercetina (quercimeritrina), alcune basi amminiche, dei sali di calcio dell'acido solanico e una xantofilla. Le proprietà curative secondo la medicina popolare sono[4][23]:
È una pianta mellifera e si può ottenere miele monoflorale nelle zone di ampia coltivazione, ha una cristallizzazione rapida e un giallo intenso. I semi di girasole vengono consumati decorticati e tostati, spesso salati come snack, specialmente in Cina, Stati Uniti ed Europa. Possono essere utilizzati per insalate o se ne può estrarre un olio. Tutt'oggi sono disponibili varietà ad alto tenore di acido oleico che non si discostano troppo dalla composizione dell'olio di oliva.
I semi del girasole per spremitura contengono le seguenti sostanze[4]:
I semi sono impiegati inoltre come mangime per uccelli e roditori. Se ne può estrarre anche olio per motori, usato per produrre biodiesel, più economico di altri carburanti. I residui della spremitura sono impiegati come mangime per il bestiame. I girasoli producono del lattice, oggetto di esperimenti volti a utilizzarli come fonti alternative di gomma ipoallergenica.
Per crescere bene, il girasole necessita di molto sole. Cresce meglio in terreni fertili, umidi, ben irrigati. I semi dovrebbero essere interrati ad interfile di 45 cm con una densità di circa 8-9 piante per metro quadrato e a 2,5 cm di profondità.
Sopporta molto meglio di altre specie, a ciclo primaverile/estivo, limitate carenze idriche. Ad ogni modo, in Italia la semina dovrebbe avvenire verso il mese di marzo nel Sud e in quello di aprile nel Nord. In questo modo si scongiurano le gelate che possono comunque compromettere i germogli.[25]
Da coloro che non intendono coltivarlo, il girasole è considerato una pianta infestante: le varietà selvatiche crescono indesiderate nei campi di mais, soia e fagioli e possono avere effetti negativi sul raccolto.
Recentemente sono state selezionate alcune varietà di girasole con il capolino rivolto verso il basso. Queste varietà sono meno ricercate dai giardinieri come piante ornamentali, bensì preferite dai coltivatori in quanto riducono il danno provocato da uccelli e da alcune malattie delle piante. Esistono anche varietà transgeniche di girasole, più resistenti ad alcune malattie.
Il girasole è originario delle Americhe (dal ricco regno del Perù[4]) dove fu coltivato fin dal 1000 a.C. Francisco Pizarro scoprì che gli Incas consideravano il girasole l'immagine del loro dio del sole. All'inizio del XVI secolo furono portati in Europa sia riproduzioni in oro del fiore, sia suoi semi.
Nella mitologia greca si racconta come una ninfa di nome Clizia si fosse innamorata del dio del sole Apollo e non facesse altro che guardare il suo carro volare nel cielo. Nove giorni dopo venne però trasformata in un girasole. Per questo motivo la parola girasole esisteva già molto tempo prima che l'Helianthus annuus venisse portato in Europa ed è evidente che il mito sopracitato (menzionato ne Le metamorfosi di Ovidio) si riferisca più propriamente all'eliotropio.
La maggior parte dei capolini presenti in un campo di girasoli fioriti punta sempre ad est, dove il sole sorge. I boccioli di girasole non ancora maturi invece mostrano un comportamento chiamato di eliotropismo: in giornate soleggiate seguono il percorso del sole nel cielo da est ad ovest, mentre di notte e al crepuscolo tornano ad orientarsi verso est. Il fiore si muove grazie alla crescita asimmetrica dello stelo che sta sotto il bocciolo, dove una differenza di esposizione al sole dello stelo fa accumulare auxine al lato in ombra. Questo ormone induce le cellule ad allungarsi e a crescere con il conseguente piegamento dello stelo col bocciolo che si orienta così verso il sole. Il movimento delle foglie invece, come in molte altre piante, dipende dalla presenza di cellule motrici del pulvino che si trova proprio sotto il picciolo. Il ciclo di movimento del fiore rallenta e alla fine di questo stadio di maturazione, quando il girasole fiorisce, lo stelo si blocca in direzione est. Per questo motivo i girasoli fioriti non sono più eliotropici, anche se la maggior parte dei fiori punta nella direzione in cui sorge il sole.[26]
L'infiorescenza del fiore selvatico visibile ad esempio ai bordi delle strade non si volge al sole, bensì in una direzione qualsiasi ma le foglie continuano a mostrare un certo eliotropismo.
Il girasole è il fiore simbolo dello Stato del Kansas (USA) e uno dei fiori simbolo della città di Kitakyūshū (Giappone).
Vincent van Gogh li immortalò in una serie di dipinti ad olio su tela realizzati tra il 1888 e il 1889.
Il botanico Jacobus Antonius Cortusus (morto nel 1593) descrisse all'amico Pietro Andrea Mattioli (1500 – 1577), medico e botanico di Siena, un esemplare alto 20 spanne (circa 4 metri)[4]. Altre fonti riportano che nel 1567 a Padova crebbe un girasole alto 12 m. I semi di identica provenienza generarono altri esemplari che crebbero fino ad 8 m d'altezza in altri luoghi (es. Madrid) ed altri periodi. Più recentemente esemplari alti oltre 8 m sono stati ottenuti sia nei Paesi Bassi che in Canada (Ontario).
Il girasole comune (Helianthus annuus L., 1753) è una pianta annuale con una grande infiorescenza a capolino appartenente alla famiglia delle Composite.
Helianthus annuus (binomen a Carolo Linnaeo anno 1753 statutum) est late cultivata generis Helianthi species, cuius flos cum sole vertit. Quae planta est annua, familia Asteracearum, vel compositarum, cuius magna statura flores capitulis componuntur. Inter complexum agrarium orientalem ab indigenis vallis Mississippianae domesticata, hodie cultissima est ob semina oleo cibario (40% compositionis) abundantia. Cum Brassica rapa var. oleifera et Olea europaea, ea est tertia fons olei cibarii in Europa.
Helianthus annuus (binomen a Carolo Linnaeo anno 1753 statutum) est late cultivata generis Helianthi species, cuius flos cum sole vertit. Quae planta est annua, familia Asteracearum, vel compositarum, cuius magna statura flores capitulis componuntur. Inter complexum agrarium orientalem ab indigenis vallis Mississippianae domesticata, hodie cultissima est ob semina oleo cibario (40% compositionis) abundantia. Cum Brassica rapa var. oleifera et Olea europaea, ea est tertia fons olei cibarii in Europa.
Paprastoji saulėgrąža (lot. Helianthus annuus) – astrinių (Asteraceae) šeimos augalas, kilęs iš Šiaurės Amerikos. Dabar auginamas daugelyje pasaulio valstybių.
Šiaurės Amerikoje saulėgrąžos indėnų augintos daugiau nei prieš 2000 metų. Į Europą atgabentos ispanų, XVI a. pradėtos auginti Madrido botanikos sode. Į Rytų Europą pateko XVIII a.
Augalas vienmetis, žolinis. Stiebas 0,6-3 m aukščio, status, tvirtas, padengtas šiurkščiais plaukeliais. Lapai išsidėstę pražangiai ant ilgų lapkočių, paprastieji, ištisiniai iki 40 cm ilgio, taip pat dengiami šiurkščių plaukelių. Žiedai auga stiebų viršūnėse. Tai labai stambūs graižai, kurių skersmuo siekia 30-50 cm. Kraštiniai žiedyną sudarantys žiedai liežuviški, oranžiškai geltoni, 4-7 cm ilgio, paprastai bevaisiai. Vidiniai žiedlapiai vamzdiški, rudai geltoni, dvilyčiai, gausūs (500–2000 viename žiedyne). Paprastoji saulėgrąža dažniausiai išaugina vieną žiedyną, nors kartais gali būti dar keli smulkesni. Pasižymi tuo, jog dienos bėgyje žiedynai gręžiasi Saulės kryptimi. Žydi liepos-rugsėjo mėnesiais. Rudenį subrandina juodas arba juodai-baltai dryžuotas sėklas.
Paprastoji saulėgrąža – labai svarbus aliejinis, pašarinis, maistinis augalas. Iš sėklų spaudžiamas saulėgrąžų aliejus – vienas pagrindinių augalinių aliejų pasaulyje. Saulėgrąžų sėklos valgomos šviežios taip pat skrudintos, sūdytos, jomis gardinama duona, konditerijos gaminiai. Sėklų išspaudos naudojamos galvijams šerti. Dekoratyvinės saulėgrąžų veislės auginamos darželiuose.
Paprastosios saulėgrąžos lapų ir žiedų preparatai vartojami apetitui sužadinti. Saulėgrąžų aliejumi patariama gydyti žaizdas, nudegimus, votis bei aterosklerozę.
Heralidikoje saulėgrąža yra vaisingumo, vienybės, Saulės šviesos, nušvitimo, taikos simbolis.
Subrendęs žiedynas
Keletas individų
Išlukštentos ir nelukštentos sėklos
Paprastoji saulėgrąža (lot. Helianthus annuus) – astrinių (Asteraceae) šeimos augalas, kilęs iš Šiaurės Amerikos. Dabar auginamas daugelyje pasaulio valstybių.
Šiaurės Amerikoje saulėgrąžos indėnų augintos daugiau nei prieš 2000 metų. Į Europą atgabentos ispanų, XVI a. pradėtos auginti Madrido botanikos sode. Į Rytų Europą pateko XVIII a.
Vasaras saulgrieze jeb saulespuķe (Helianthus annuus) ir viengadīgs kurvjziežu dzimtas lakstaugs.
Augums liels, 100 līdz 300 cm augsts. Adventīvs augs, dārzbēglis [1], savvaļā sastopams ne visai bieži. Stumbrs stāvs, parasti vienkāršs, ar atstāvošiem, raupjiem matiņiem. Lapas pamīšus vai pretējas, vienkāršas, veselas, trīsstūrainas vai eliptiskas, 10-25 cm garas, 7-10 cm platas, ar 3 dzīslām un abās pusēs ar īsiem, pieguļošiem matiņiem, mala rupji divkārt zāģzobaina, pamats sirdsveida, gals smails; apakšējās lapas daudz mazākas nekā augšējās, lapas kāts garš. Zied no jūlija līdz septembrim. Ziedu kurvīši nolīkuši, 10-30 cm plati, pa vienam stumbra galotnē. Vīkala lapas olveida, smailas, vairākās rindās jumstiņveidīgi, ar matiņiem. Kurvīša gultne plakana. Kausmatiņu nav, to vietā 2 plēksnes, kas drīz nobirst. Kurvīša ārmalā dzelteni sterili mēlziedi, 6-10 cm gari, līdz 2 cm plati, kurvīša vidū divdzimumu stobrziedi ar brūnganu vai sārti brūnu vainagu. Auglis — pelēki melns šķautņains sēklenis. Ziedu kurvīšiem raksturīgs heliotropisms- tie griežas līdzi saules gaitai, t.i. spilgtākās gaismas virzienā. Kultivē kā eļļas augu, pārtikas augu un krāšņumaugu. Augļi satur 20-39% eļļas. Stumbri satur līdz 35% kālija oksīda, tos izmanto potaša ieguvei. Saulgriežu eļļu izmanto ārstniecībā kā žultsdzinēju, augšējo elpošanas ceļu iekaisumu ārstēšanai, pret aterosklerozi, kā caurejas līdzekli, kā pamatu dažādām ziedēm.
Vasaras saulgrieze jeb saulespuķe (Helianthus annuus) ir viengadīgs kurvjziežu dzimtas lakstaugs.
Augums liels, 100 līdz 300 cm augsts. Adventīvs augs, dārzbēglis , savvaļā sastopams ne visai bieži. Stumbrs stāvs, parasti vienkāršs, ar atstāvošiem, raupjiem matiņiem. Lapas pamīšus vai pretējas, vienkāršas, veselas, trīsstūrainas vai eliptiskas, 10-25 cm garas, 7-10 cm platas, ar 3 dzīslām un abās pusēs ar īsiem, pieguļošiem matiņiem, mala rupji divkārt zāģzobaina, pamats sirdsveida, gals smails; apakšējās lapas daudz mazākas nekā augšējās, lapas kāts garš. Zied no jūlija līdz septembrim. Ziedu kurvīši nolīkuši, 10-30 cm plati, pa vienam stumbra galotnē. Vīkala lapas olveida, smailas, vairākās rindās jumstiņveidīgi, ar matiņiem. Kurvīša gultne plakana. Kausmatiņu nav, to vietā 2 plēksnes, kas drīz nobirst. Kurvīša ārmalā dzelteni sterili mēlziedi, 6-10 cm gari, līdz 2 cm plati, kurvīša vidū divdzimumu stobrziedi ar brūnganu vai sārti brūnu vainagu. Auglis — pelēki melns šķautņains sēklenis. Ziedu kurvīšiem raksturīgs heliotropisms- tie griežas līdzi saules gaitai, t.i. spilgtākās gaismas virzienā. Kultivē kā eļļas augu, pārtikas augu un krāšņumaugu. Augļi satur 20-39% eļļas. Stumbri satur līdz 35% kālija oksīda, tos izmanto potaša ieguvei. Saulgriežu eļļu izmanto ārstniecībā kā žultsdzinēju, augšējo elpošanas ceļu iekaisumu ārstēšanai, pret aterosklerozi, kā caurejas līdzekli, kā pamatu dažādām ziedēm.
Pokok bunga matahari (Helianthus annuus) ialah sejenis pokok semusim dalam famili Asteraceae yang berasal dari benua Amerika, dengan kepalanya berkuntum besar. Batang pokok bunga ini boleh bertumbuh setinggi 3 meter, dan bunganya pula boleh mencapai garis pusat 30 cm dengan benih-benih "besar". Perkataan "bunga matahari" juga digunakan untuk mengertikan semua tumbuhan dalam genus Helianthus yang kebanyakannya pokok saka.
Kumbang bumbel memetik nektar bunga matahari
Sebatang pokok bunga matahari setinggi 2 m (6 kaki, 6 inci)
Pucuk pokok bunga matahari, tiga hari selepas bercambah
Bunga matahari merah.
Perbungaan bunga matahari yang dilihat dari jarak dekat.
Pokok bunga matahari (Helianthus annuus) ialah sejenis pokok semusim dalam famili Asteraceae yang berasal dari benua Amerika, dengan kepalanya berkuntum besar. Batang pokok bunga ini boleh bertumbuh setinggi 3 meter, dan bunganya pula boleh mencapai garis pusat 30 cm dengan benih-benih "besar". Perkataan "bunga matahari" juga digunakan untuk mengertikan semua tumbuhan dalam genus Helianthus yang kebanyakannya pokok saka.
Voor de gelijknamige single van Rocco Granata, zie Zonnebloem (Rocco Granata) De zonnebloem (Helianthus annuus) is een tot 3 meter hoge, eenjarige plant uit de composietenfamilie (Asteraceae). De zonnebloem kan gezaaid worden van april tot half juni.
De zonnebloem is een cultuurplant, die gemakkelijk in de tuin gekweekt kan worden uit een pit. De zonnebloem kan gekweekt worden op elke goed gedraineerde grondsoort.
De zonnebloem bloeit van juli tot oktober. Een plant kan dan meerdere bloemhoofden voortbrengen. Het bloemhoofd kan een diameter krijgen tot 30 cm. Onvolwassen planten waarvan de bloemknop nog niet geopend is, vertonen heliotropisme: overdag draait de bloemknop op zonnige dagen mee met de zon. 's Nachts keert de bloemknop terug naar de oostelijke stand. Deze dagelijkse beweging wordt bewerkstelligd door ongelijke groei door celstrekking van de bloeistengel. Een zonnebloem heeft namelijk geen pulvini (bladkussentjes). Tegen de tijd dat de bloeiwijze zich opent, verstijft de bloeistengel in de oostelijke stand; het heliotropisme is dan voorbij. Daardoor wijzen bloeiende zonnebloemen de hele dag naar het oosten.
Er bestaat een kweekvorm met een hangend hoofd, die aantrekkelijk is voor boeren omdat de bloemen minder beschadigd worden door vogels en vuil vanuit de lucht.
Zonnebloemen worden gewoonlijk 1,5 tot 3,5 meter hoog. Er zijn zelfs uitzonderlijke gevallen bekend waarbij de zonnebloem een hoogte van 5 meter wist te bereiken.[1] De stengel is dik en harig. Het merg heeft een grote cellulaire dichtheid.
De bladeren zijn groot, ruw en soms gekarteld, afhankelijk van de variëteit . De bladeren zijn hartvormig en hebben opvallende nerven.[2]
Zonnebloemen komen oorspronkelijk uit Noord- en Midden-Amerika en zijn meer dan 3000 jaar geleden gedomesticeerd door de oorspronkelijke bewoners van die gebieden.[3] Rond 1530 werd het "zaad" van de plant door Spanjaarden naar Europa gebracht (Columbiaanse uitwisseling).
Zonnebloemen worden vooral gekweekt om zonnebloemolie uit de "zaden" te winnen. De olie wordt veel gebruikt in de keuken en als basis voor allerlei producten waarin plantaardige olie wordt verwerkt, zoals margarine. De olie bevat veel onverzadigde vetzuren en kan omdat deze goed bestand is tegen hitte voor frituren gebruikt worden. Zonnebloemolie bevat linolzuur, hetgeen het cholesterolgehalte in het bloed verlaagt.
De zaden kunnen ongepeld of gepeld, rauw of geroosterd worden gegeten. Ontkiemende "zaden" met een uitloop van maximaal 6 mm kunnen worden gebruikt in salades of op brood. "Zaden" met een langere uitloop smaken bitter.[2]
Bloemknoppen kunnen rauw worden gegeten of worden gestoomd en gegeten zoals artisjokken.[2]
Het loof van de zonnebloem wordt gebruikt als veevoer. De zaden kunnen aan kippen worden gevoerd, onder andere om de eierproductie te bevorderen en om de dooier donkerder te laten kleuren. Ook het meel dat na het uitpersen van de pitten resteert wordt als veevoer gebruikt.
In geraffineerde vorm wordt de olie ook voor industriële doeleinden gebruikt. De bloem kan worden gekookt om gele verfstof te verkrijgen.
De plant kan ook gebruikt worden als kamer- of tuinplant en snijbloem.
Als de stengel wordt gedroogd, wordt deze hard en is te gebruiken als brandstof.
Zonnebloemzaden
Zonnebloem drie dagen na het ontkiemen
Eerste stadium van de bloemvorming
De bloem blijft bedekt, maar richt zich naar de zon
De bloem is bijna volledig zichtbaar
De bloem is volledig zichtbaar
Speciaal gekweekte hangende zonnebloem
Meerkoppige zonnebloem, van dezelfde stam afkomstig
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Helianthus annuus op Wikimedia Commons. De zonnebloem (Helianthus annuus) is een tot 3 meter hoge, eenjarige plant uit de composietenfamilie (Asteraceae). De zonnebloem kan gezaaid worden van april tot half juni.
Solsikke (Helianthus annuus) er en plante i solsikkeslekten som kan bli over fire meter høy. Stengelen er kraftig og ruhåret, og med en opprett vekst. Blomstene er store, og kan bestå av inntil 40 cm brede blomsterkurver med gule, brune eller rødaktige blad. Solsikke er relativt lettdyrket, men krever at visse vekstvilkår er oppfylt for å utvikles maksimalt. Den trives best med full sol og varm temperatur (helst over 20°C). Solsikken er en plante som krever mye vann og næring.
Solsikker er populære som hagevekster. I tillegg til å være dekorative, er de lette å dyrke og hardføre mot sykdommer og skadedyrangrep. Det foregår en omfattende utvikling av nye sorter, hvilket gir hageentusiaster flere solsikkevarianter å velge i mellom.
Solsikker er også etterspurte som snittblomster og selges som avskåret i de fleste blomsterbutikker.
Fruktene, som kalles "solsikkefrø", brukes ofte som fuglemat, for eksempel på fuglebrett. De kan også brukes i bakverk og salater, og som snacks. Disse fruktene er botanisk sett nøtter (eller smånøtter, akener eller cypsela), dvs. det har et hardt skall som spres sammen med det egentlige frøet. Når frukten brukes i mat er det frøet (uten skall) som brukes, men som fuglemat er det gjerne hele frukten.
Solsikken dyrkes også for oljeproduksjon. Fra fruktene kan man presse solsikkeolje, en blekgul, tyntflytende, mild og feit olje som tørker inn hvis den befinner seg i kontakt med luft. Den har behagelig smak og er løselig i eter og alkohol. Kjemisk sett består den av olein, palmitin, stearin og linolein. Oljen brukes som matolje (kaldpresset) og til lakk og såpe (varmpresset).
Det som gjenstår når oljen er presset ut av fruktene, brukes som dyrefôr.
Solsikke (Helianthus annuus) er en plante i solsikkeslekten som kan bli over fire meter høy. Stengelen er kraftig og ruhåret, og med en opprett vekst. Blomstene er store, og kan bestå av inntil 40 cm brede blomsterkurver med gule, brune eller rødaktige blad. Solsikke er relativt lettdyrket, men krever at visse vekstvilkår er oppfylt for å utvikles maksimalt. Den trives best med full sol og varm temperatur (helst over 20°C). Solsikken er en plante som krever mye vann og næring.
Słonecznik zwyczajny (Helianthus annuus L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej, obecnie rozprzestrzenił się także gdzieniegdzie poza rejonem swojego rodzimego występowania[2]. Jest uprawiany w wielu rejonach świata, w Europie od XVI w. W Polsce występuje jako roślina uprawna i ozdobna.
Roślina jednoroczna. Kwitnie od lipca do października, przedprątne kwiaty zapylane są przez błonkówki[3]. W ciągu dnia koszyczek słonecznika zwrócony jest zawsze w stronę słońca i stąd pochodzi nazwa rodzajowa. Owoce słonecznika zawierają do 38% oleju[4].
Roślina łatwa w uprawie. Uprawia się z nasion wysiewanych wczesną wiosną wprost do gruntu. Wytrzymuje wiosenne przymrozki (strefy mrozoodporności 4-10)[8]. W czasie owocowania może wymagać podparcia, gdyż duże i ciężkie koszyczki mogą wywrócić roślinę wraz z korzeniami (zwłaszcza po opadach deszczu). Wymaga stanowiska w pełnym słońcu i bardzo obfitego nawożenia.
Słonecznik zwyczajny (Helianthus annuus L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej, obecnie rozprzestrzenił się także gdzieniegdzie poza rejonem swojego rodzimego występowania. Jest uprawiany w wielu rejonach świata, w Europie od XVI w. W Polsce występuje jako roślina uprawna i ozdobna.
O girassol (Helianthus annuus) é uma planta anual da família das Asteraceae, gênero Heliantheae. Está situado na tribo Heliantheae, subtribo Helianthinae.[1][2] É cultivada pelo seu óleo e frutos comestíveis. O nome é derivado do formato de sua inflorescência.
É caracterizada por possuir grandes inflorescências do tipo capítulo — com aproximadamente 30 cm de diâmetro — cujo caule pode atingir até 3 metros de altura e apresenta filotaxia[3] do tipo oposta cruzada. O girassol mais alto já registrado chegou a 9.17 metros.[4]
Pólen
Sementes
Mudas (com 3 dias)
Os girassóis são plantas originárias da América do Norte cultivada pelos povos indígenas para alimentação, foram domesticadas por volta do ano 1 000 a.C.[5] Francisco Pizarro encontrou diversos objetos incas e imagens moldadas em ouro que fazem referência aos girassóis como seu deus do Sol.
Dos seus frutos, popularmente chamados sementes, é extraído o óleo de girassol que é comestível. A produção mundial ultrapassa 20 milhões de toneladas anuais de grão. A semente também é usada na alimentação de pássaros em cativeiro[6] além de ser uma das mais utilizadas na alimentação viva.
A sua flor é comercializada como flor de corte. Existem dois grupos de variedades importantes: uniflor com haste única e uma flor terminal; multiflor com flores menores que com ramos desde a base que são mais utilizadas na confecção de bouquet.[7][8]
A semente do girassol tem sido utilizada no Brasil na produção de biodiesel.[9][10]
Tem sido também uma boa alternativa para alimentação de gado, em substituição a outros grãos.[11][12]
As suas folhas podem inibir o crescimento de plantas daninhas através do fenômeno alelopatia.[13]
Um equívoco comum é que a inflorescência do Girassol se viraria para ficar de frente para o sol a medida que ele atravessa o céu. Apesar desse comportamento estar presente na planta jovem, antes da presença da inflorescência, a planta madura tem sua direção fixa ao longo do dia.[14][15] Esse velho equívoco foi contestado em 1557 pelo botanista inglês John Gerard, que cultivava girassóis em seu herbário: "[alguns] disputaram que eles giram junto do sol, o que nunca observei, apesar de meu empenho em provar a verdade disso."[16]
O girassol (Helianthus annuus) é uma planta anual da família das Asteraceae, gênero Heliantheae. Está situado na tribo Heliantheae, subtribo Helianthinae. É cultivada pelo seu óleo e frutos comestíveis. O nome é derivado do formato de sua inflorescência.
Floarea-soarelui (Helianthus annuus) este o plantă anuală din familia Asteraceae, nativă din America. Este una din compozitele cele mai cultivate pentru semințele bogate în ulei, din acestea fiind extras uleiul de floarea-soarelui.
Frunzele sunt mari, întregi, pețiolate și cordate. Tulpina se termină cu un singur calatidiu sau, uneori, este ramificată și are mai multe inflorescențe. Calatidiile sunt mari, cu receptaculul plan, având culoare galbenă. Semințele sunt bogate în ulei, conținând, fără coaja fructului, circa 55% ulei comestibil și cu întrebuințare industrială, de exemplu, la fabricarea săpunului. Turtele rămase ca reziduuri de la extragerea uleiului alcătuiesc un nutreț concentrat, bogat în proteine brute și digestibile.
Perioada de semănare este din aprilie până în mai. Este o plantă anuală.
În graiul moldovenesc, planta se numește răsărită.[1]
Materiale media legate de Floarea-soarelui la Wikimedia Commons
Floarea-soarelui (Helianthus annuus) este o plantă anuală din familia Asteraceae, nativă din America. Este una din compozitele cele mai cultivate pentru semințele bogate în ulei, din acestea fiind extras uleiul de floarea-soarelui.
Frunzele sunt mari, întregi, pețiolate și cordate. Tulpina se termină cu un singur calatidiu sau, uneori, este ramificată și are mai multe inflorescențe. Calatidiile sunt mari, cu receptaculul plan, având culoare galbenă. Semințele sunt bogate în ulei, conținând, fără coaja fructului, circa 55% ulei comestibil și cu întrebuințare industrială, de exemplu, la fabricarea săpunului. Turtele rămase ca reziduuri de la extragerea uleiului alcătuiesc un nutreț concentrat, bogat în proteine brute și digestibile.
Perioada de semănare este din aprilie până în mai. Este o plantă anuală.
În graiul moldovenesc, planta se numește răsărită.
Slnečnica ročná (lat. Helianthus annuus) je jednoročná rastlina pôvodom zo Severnej Ameriky patriaca do čeľade astrovité (Asteraceae) s veľkým súkvetím. Stonka môže dorásť až do výšky 3 metrov, súkvetie (úbor) môže dosiahnuť priemer 30 cm s veľkými semienkami.
Koreňový systém slnečnice je mohutný, bohato rozkonárený, hlavný kolový koreň preniká do hĺbky 1,5 m a viac, čo umožňuje rastline prijímať vodu a živiny z hlbších vrstiev pôdy a dobre odolávať suchu. Postranné korene rastú spočiatku paralelne s povrchom pôdy, neskôr sa asi vo vzdialenosti 100 – 400 mm od hlavného koreňa geotropicky ohýbajú smerom dolu. Prevažná časť koreňov sa rozprestiera v hĺbke 0,2 – 0,3 m pod povrchom pôdy.
Stonka je vzpriamená, pokrytá chĺpkami (trichómami), vyplnená bielou hubovitou dreňou. U olejnatých typov sa nerozkonáruje, dosahuje výšku 1 – 2 m, u silážnych odrôd až 4 m.
Listy sú elipsovité alebo srdcovité s pilkovitým okrajom a sú drsné. Ich počet sa pohybuje podľa dĺžky vegetačného obdobia od 12 až do 40 na jednej rastline (najčastejšie 20 – 30). Okrem prvých 2 – 3 párov sú umiestnené na stonke striedavo.
Súkvetím slnečnice je úbor s priemerom 100 – 400 mm. Sú v ňom 2 typy kvietkov: po obvode sa nachádzajú žltosfarbené jazykové kvety, ktoré sú lákadlom pre opeľovačov. Celé lôžko úboru vyplňujú plodné, trubkové obojpohlavné kvety v počte 1 000 – 1 200, výnimočne až do 4 000.
Slnečnica je z hľadiska svetovej produkcie olejnín po sóji, bavlníkovom semene a plodoch podzemnice olejnej najvýznamnejšou olejninou. Jej význam spočíva predovšetkým v poskytovaní vysoko kvalitného, dieteticky hodnotného oleja, využívaného ako technický, ale najmä stolový olej. Vysokú výživnú hodnotu má najmä pre vysoký obsah esenciálnej kyseliny linolovej (až 70 %), obsah lyzínu a metionínu v bielkovinách a pre prítomnosť karotenoidov. Repkový olej obsahuje asi 25 % a sójový 45 až 50 % kyseliny linolovej, ktorá má v ľudskom organizme antikarcinogénne účinky, znižuje hladinu cholesterolu v krvi.
Najkvalitnejší slnečnicový olej sa využíva v potravinárskom priemysle na výrobu stolových olejov a stužených tukov. Ďalej pri výrobe rybích a zeleninových konzerv a menej kvalitný pri výrobe fermeží, farbív, mazadiel a mydiel. Olej zo špeciálnej – vysokoolejnatej „americkej“ slnečnice (Oliol) sa hodí na tepelnú úpravu (smaženie, pečenie) jedál.
Nezanedbateľný je význam slnečnice pre živočíšnu výrobu, kde poskytuje veľmi cenné a hodnotné krmivo vo forme výliskov a siláže. Výlisky, ktorých sa získa pri spracovaní slnečnicových semien asi 40 – 50 % a obsahujú približne 36 % bielkovín a dostatočné množstvo oleja, sú vhodné najmä pre výkrmový hovädzí dobytok. Kladne možno slnečnicu hodnotiť i ako strniskovú plodinu, na zelené kŕmenie a na zelené hnojenie. Na tento účel sa urodí takmer na celom území našej republiky a to aj v oblastiach, kde dopestovanie nažiek neprichádza do úvahy.
Semená slnečnice ročnej
Kvet slnečnice ročnej
Pestovanie
Commons ponúka multimediálne súbory na tému Slnečnica ročná
Wikidruhy ponúkajú informácie na tému Slnečnica ročná
Slnečnica ročná (lat. Helianthus annuus) je jednoročná rastlina pôvodom zo Severnej Ameriky patriaca do čeľade astrovité (Asteraceae) s veľkým súkvetím. Stonka môže dorásť až do výšky 3 metrov, súkvetie (úbor) môže dosiahnuť priemer 30 cm s veľkými semienkami.
Solros (Helianthus annuus) är en art inom familjen korgblommiga växter. Den har upp till 3 meter höga stänglar med gula blommor.[a]
Växten som har sitt ursprung i södra och sydöstra USA odlas över stora delar av världen som prydnadsväxt eller för kommersiell framställning av solrosolja och solrosfrön. Internationellt är Ukraina och Ryssland de största producentländerna.
Det vetenskapliga namnet kommer av grekiska helios, solen, ánthos, blomma[1][2] och annuus, ettårig.
Solrosen har sitt ursprung i södra och sydöstra USA.
Växten kan bli upp till 3 meter hög, i vissa fall ända upp till 5 meter, och blomman är gul till färgen.[3] De strålblomstriga blomkorgarna är mycket stora, gula och bruna. Det vi ser som en blomma är i praktiken en samling av två sorters blommor. I mitten finns bruna diskblommor och runt kanterna gula strålblommor.
Under blomningen vänder de sig mot solen under dagen, så kallad heliotropism. Efter blomning intar de dock ett fast läge och följer inte längre solen. Om man tittar på blomkorgarna ser man att de har spiraler i varsin riktning och antalet spiraler i ena riktningen är större.[4]
Antalet spiraler i respektive riktning är vanligen antingen 21 och 34, 34 och 55, 55 och 89, eller 89 och 144. De hör alla till Fibonaccis talserie: 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144 och så vidare.[4]
För att optimera utfyllnaden är det nödvändigt för växten att välja det mest passande förhållandet. Förhållandet är exakt gyllene snittet, cirka 1,6180. Motsvarande vinkel, den gyllene vinkeln, är 137,5 grader. Med denna vinkel får man optimal utfyllnad, det vill säga samma utrymme mellan alla fröna. Detta ger en optimal packning av fröna.[4]
Solrosen har små, tillplattade, torra frukter, vilka sitter tätt samman på ovansidan av diskblomman. Frukterna i sitt svarta skal används som fågelfrö vid fågelmatning, då något oegentligt marknadsförda som solrosfrön. Solrosens frön, det vill säga de skalade frukterna, används för mänsklig konsumtion, bland annat blandade i müsli; då marknadsförs de ofta som solroskärnor.[5]
Solrosens tillplattade frukter, ofta marknadsförda som solrosfrön, används gärna som fågelfrö vid fågelmatning, till exempel på fågelbord.
Solrosen odlas också för oljeproduktion. Ur fröna pressas en blekgul, tunnflytande, mild och fet olja, solrosolja, som torkar in om den befinner sig i kontakt med luften. Den har behaglig smak och lukt och är löslig i eter och etanol. Kemiskt sett består den av olein, palmitin, stearin och linolein (triglyceriderna av oljesyra, palmitinsyra, stearinsyra och linolsyra). Oljan används kallpressad som matolja och varmpressad i fernissa- och tvålfabrikation.
Det som återstår när oljan pressats ur fröna kallas solroskakor eller solrosfrökakor och används som foder till husdjur.[6] De är vanligen mycket tjocka och hårda. Solrosfrökakor som kommer från skalade frön innehåller upp till 30 % smältbart protein, 10 % fett och 20 % smältbara kolhydrater. Kakor som görs av oskalade frön har högre halt av kostfiber.
Solrosen kan även användas som prydnadsblomma i trädgårdar och som snittblomma.[7]
De största producenterna av solosfrön/soloskärnor är Ukraina och Ryska federationen. De tio största producenterna 2013 var följande:[8]
De tio största producenterna av solrosolja är (beräkning från 2016):[9]
Stor produktion av solrosolja sker även i Kazakstan, Burma, Pakistan och Indien.[9]
Blomknoppen på väg att spricka ut.
Blomkorgen i närbild.
Fält i södra Indien (2009).
Skörd med skördetröska (2011).
Wikimedia Commons har media som rör solros.
Solros (Helianthus annuus) är en art inom familjen korgblommiga växter. Den har upp till 3 meter höga stänglar med gula blommor.
Växten som har sitt ursprung i södra och sydöstra USA odlas över stora delar av världen som prydnadsväxt eller för kommersiell framställning av solrosolja och solrosfrön. Internationellt är Ukraina och Ryssland de största producentländerna.
Ayçiçeği (Helianthus annuus), papatyagiller (Asteraceae) familyasından çekirdekleri ve yağı için yetiştirilen sarı çiçekli bir tarım bitkisidir.
Ayçiçeği dünyada ve Türkiye'de en önemli yağ bitkilerinden biridir. Marmara Bölgesi'nde daha çok yetiştirilir. Trakya Bölgesi'nde yoğunluk gösterir. Ayçiçeğinin üstündeki çekirdekler fabrikalarda işlenerek satılır.
Ayçiçeği dünyada ve Türkiye'de en önemli yağ bitkilerinden biri olup, Türkiye'de genelde yağlık olarak yetiştirilir. Yağlık olarak ekiminin % 70'inden fazlası Trakya ve Marmara bölgesindedir.
Ayçiçeği, yetişme periyodu boyunca (100-150 gün) 2600-2850 °C civarında toplam sıcaklık ister. Derin ve kazık kök sistemine sahip olması nedeniyle, kuraklığa dayanımı fazladır. Her türlü toprakta yetişmesine rağmen, iyi drenajlı, nötr PH (6,5 - 7,5)'a sahip ve su tutması yüksek toprakları daha fazla sever. Taban suyu yüksek, asitli topraklardan hoşlanmaz. Tuzluluğa dayanması ortadır.
Ayçiçeğinin çimlenmesi için en az toprak sıcaklığı 8-10 °C olmalıdır. Bu nedenle genelde Nisan ayı başı-Mayıs ortası arasında ekimi yapılır. Erken ekim, verimi önemli ölçüde arttırır. Ayçiçeği soğuğa dayanıklı olup, genelde ilk donlardan 4-6 yapraklı devreye kadar zarar görmez. Ancak ısının -4 °C nin altına düşmesiyle oluşan dondan oldukça fazla etkilenir.
Optimum verim için bölge koşullarında yapılan araştırmalarda 7–8 kg. saf azot (N) ve aynı miktarda fosfor yeterli olur. Ancak sulu koşullarda bu miktarları arttırmak gerekir. Toprak analizi yapılıp tarlanın besin maddesi içeriği belirtildikten sonra gübre uygulamak son derece önemlidir. Eğer toprakta yeterli miktarda fosfor varsa 7–8 kg. saf azotu içeren 15–16 kg. üre (% 46 N) veya 25–30 kg. Amonyum nitrat (%26 N) gübresi serpilerek karıştırılır ve ardından ekim yapılır. Eğer toprakta genelde potasyumca zengin olması nedeniyle, bu besin maddesine içeren gübre tavsiye edilmez. Ancak toprak tahlil sonucu bu besin maddesinin eksikliği belirtiliyorsa, topraktaki mevcut duruma da bağlı olarak, yeterli miktarda 15-15-15 gübresi uygulamak gerekir. Çünkü kompoze gübrelerin üzerindeki üç rakam sırasıyla N-P-K yani Azot - Fosfor - Potasyum besin madde oranına göre ucuz olan gübre tercih edilmelidir.
İyi bir tohum yatağı hazırladıktan sonra, ayçiçeğinde pnömatik mibzerlerle ekim yapılır. Yapılan araştırmalar sonucunda; sonbaharda soklu pulluk ile sürüm, ilkbaharda kazayağı ve ardından tırmık ile yapılan tohum yatağı hazırlığı en ekonomik toprak işleme yöntemi olarak belirlenmiştir. Yabancı ot ilacı için genelde trifluarin terkipli ilaçlar ekim öncesi uygulanır. Ancak ilaç uygulandıktan sonra mutlaka tırmık veya benzeri bir ikinci sınıf toprak işleme aletiyle karıştırılmalıdır. Ayrıca yabancı ot mücadelesi için bitkiler 25 – 30 cm. olduğu zaman çapa makinesi ile ara çapası yapılır.
Yapılan araştırmalar, sıra arası 70 cm. ve sıra üzerinin 30–35 cm. olduğu bir ekim sıklığıyla sağlanan 4500-5000 da civarında bir bitki populasyonunun en yüksek verimi verdiğini ortaya koşmuştur. Hibrit tohumluklar yüksek verim potansiyeline sahip, aynı günlerde çiçeklenip, olgunlaşır ve aynı kalitede ürün veririler. Piyasada değişik firmalara ait birçok yağlık hibrit ayçiçeği çeşidi bulunmaktadır. Tohum iriliği arttıkça dekara atılacak tohum miktarı da artar. Aslında iri tohumun, özellikle uygun olmayan iklim ve toprak koşullarında, çimlenme gücünün biraz daha fazla olmasından başka bir avantaja sahip değildir. Dekara atılan tohum miktarı tohum iriliğine bağlı olarak 400 gr/da civarındadır.
Ayçiçeği topraktan fazla miktarda besin maddesi kaldırır. Bu nedenle üst üste ayçiçeği ekiminden kaçınılmalıdır. Bundan dolayı, genelde Buğday-Ayçiçeği ekim nöbeti uygulanır.
Tablanın biraz eğik olması, yani yere doğru bakması, kuş zararını ve güneşten kaynaklanan tabla yanıklığını azaltır. Bu nedenle, bu tip hibrit çeşitler kuş zararının yoğun olarak hissedildiği yerlerde tercih edilmelidir.
Ayçiçeği bitkisinin su ihtiyacı, yetişme periyodu boyunca yaklaşık 700–800 mm. civarındadır. Bu nedenle yüksek ve arzulanan verimi alabilmek için yağışın az olduğu yıllarda aradaki farkın, sulamaya uygun yerlerde, mutlaka sulama suyuyla verilmesi gerekir. Toprakta bitkilerin su ihtiyaçları toprak tansiyonemetresiyle ölçülür. Ayçiçeğinde en hassas devre, çiçeklenme öncesi tablaların oluşmaya başladığı devre ile süt olum devresi arasıdır. Bu devrede oluşan, suya olan stres, verimde geri gelmeyecek kayıplar ortaya çıkarır. Özellikle suya duyulan bu ihtiyaç çiçeklenme zamanında en üst seviyeye çıkar. Bundan dolayı bu devrelerde yağış yoksa, yüksek verim için ayçiçeği mutlaka sulanmadır.20'şer gün arayla yapılan sulamaların verimi arttırdığı Denizli Baklan Ovası'ndaki Dağallı çiftçiler tarafından denenmiş ve görülmüştür. 40 cm olduktan sonra her 20 günde bir sulama yapılmalıdır.
Eğer sulama yapılacaksa, bitkiler 45–50 cm. boyunda bir sulama, tabla teşekkül ettiği devrede süt ve olum devresinde yapılacak olan birer sulama ile toplam üç defa su verilmesi verimi %100 oranında arttırır. Özellikle sulanan alanlarda dekara atılan bitki sayısını ve verilecek gübre miktarını bir miktarı arttırmak verim artışı için gerekli diğer faktörlerdir.
Ayçiçeğinin en önemli zararlısı orobanş parazitidir. Ancak bu parazite dayanıklı hibritler piyasada mevcuttur. Bunun yanında diğer hastalıklar ayçiçeği mildiyösü, sap, kök ve tabla çürüklükleridir. Ayçiçeği mildiyösüne karşı hibrit tohumlar ilaçlı olup, ancak özellikle sulu alanlarda ortaya çıkan Slerotinia'ya karşı dayanıklı çeşit olmayıp, ilaçlı mücadelesi de yoktur.
Ayçiçeği tablasının arkası ve brakte yapraklarının % 50'si kahverengi renge dönüştüğünde ayçiçeği olgunluğa erişmiş olur. Ancak hasadın yapılabilmesi için tablanın, gövdenin ve yaprakların tamamen kahverengi renge dönüşmüş olması ve tanedeki nem oranının % 9-10'a düşmesi gereklidir. Çünkü ayçiçeği yağlı tohuma sahip olduğu için yüksek nemde depolandığında, taneler kısa zamanda kızışır ve bozulur. Bu nedenle hasatta tane neminin % 10'un altında olması son derece önemlidir. Zamanında yapılmayan hasat özellikle bazı çeşitlerde tane dökmeye sebep olacağından, ayçiçeği hasadı fazla geciktirilmemelidir.
Ayçiçeğinden kuru şartlarda 100-150 Kg/da,sulu şartlarda 250-400 Kg/da. ürün elde edilebilir. Ayçiçeği hasadı buğday biçer döverlerinde yapılan ufak değişiklik ve uygun ayarlama ile kolayca yapılır.
Ayçiçeğinin kafasında bulunan çiçekçiklerin modeli 1979'da H.Vogel tarafından öne sürülmüştür.[1] Bu modelin kutupsal koordinat sistemi ile olan ifadesi aşağıdaki gibidir.
Denklemde θ açı, r yarıçap, ya da merkeze olan uzaklık, ve n ise çiçekçiğin indeks numarasıdır. İfadedeki c ise sabit bir ölçekleme katsayısıdır. İfade Fermat's spiral formunu vermektedir. 137.5°'lik açı ise altın oran ile ilişkilidir, gives a close packing of florets. This model has been used to produce computer graphics representations of sunflowers.[2]
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
_of_Coimbatore.jpg)
.jpg)
|coauthors= görmezden gelindi (yardım); URL–vikibağı karışıklığı (yardım) Ayçiçeği (Helianthus annuus), papatyagiller (Asteraceae) familyasından çekirdekleri ve yağı için yetiştirilen sarı çiçekli bir tarım bitkisidir.
Стебло висотою від 0,6 до 3 метрів, пряме, переважно без гілок, покрите жорсткими волосками.
Листя чергове, на довгих черешках, верхнє сидяче, нижнє супротивне, темно-зелене, овально-серцеподібне, з пластиною до 40 см довжини, опушене короткими жорсткими волосками, з пилчастими краями.
Квітки у верхівкових, дуже великих кошиках, 30 — 50 см у діаметрі, до зацвітання (у стадії бутонів) повертаються протягом дня за сонцем. Після зацвітання квітки орієнтовані переважно на схід. Крайові квітки язичкові, оранжево-жовті, довжиною 4 — 7 см, зазвичай безплідні; внутрішні — трубчасті, буро-жовтого кольору, двостатеві, численні (500–2000). Віночок п'ятичленний. У квітці п'ять тичинок з вільними нитками, але із зрощеними пиляками. Соняшник утворює частіше одне суцвіття, але бувають додаткові відростки з малими суцвіттями. Цвіте у липні — серпні протягом 30 днів[1].
Плоди — довгасто-яйцеподібні сім'янки, слабогранчасті, трохи стиснуті, 8 — 15 мм довжини і 4 — 8 мм ширини, з шкірястим опліддям, білі, сірі, смугасті або чорні.
.jpg)
Пилкові зерна кулястої форми, з трьома борознами. У діаметрі (з шипами) 37,4 — 44,8 мкм. У контурі з полюса та екватора майже округлі. Борозни шириною 4 — 5 мкм, короткі, з нерівними краями, часто зі слабопомітними контурами, з притупленими кінцями. Ори овальні, екваторіально витягнуті, шириною 4 — 5 мкм, довжиною 6 — 6,5 мкм. Ширина мезокольпіуму 22 — 25 мкм, діаметр апокольпіуму 11 — 14,2 мкм. товщина екзини (без шипів) 1,2 — 1,8 мкм. Підстильний та нижні шари тонкі. Висота стерженьків під шипами до 1 мкм, між шипами, 0,3 — 0,4 мкм. Скульптура шипувата, висота шипів 3,5 — 5 мкм, діаметр основи 1,2 — 1,5 мкм, кінці їх відтягнуті та загострені; шипи розташовані рівновмірно, на мезокольпіумі у полярній проекції розташовано п'ять шипів. Пилок золотистого кольору[1].
Батьківщина соняшнику — Північна Америка. Археологічні розкопки підтверджують той факт, що індіанці культивували цю рослину понад 2000 років тому. До Європи соняшник було ввезено іспанцями, і на початку XVI століття його стали вирощувати у мадридському ботанічному саду.
Соняшник олійний широко культивується в Україні.
У листі та квітках виявлено флавоноїди (кверцімерітрін), кумаринової глікозид скополін, тритерпенові сапоніди, стерини (глікозид сітостеролін), каротиноїди (β-каротин, криптоксантин, тараксантин), фенолкарбонові кислоти (хлорогенова, неохлорогенова, кавова), антоціани.
У насінні міститься жирні олії (близько 40%, іноді до 50 — 52%), білки (до 20%), вуглеводи (до 25%), стерини, каротиноїди, органічні кислоти, фосфоліпіди.[2]
Широко поширена думка, що соняшники «тягнуться» до сонця (геліотропізм)[3]. Насправді зрілі квітки соняшника зазвичай спрямовані на схід і не рухаються[4]. Однак, молоді соняшники (до зацвітання) володіють геліотропізмом. Бутони соняшника змінюють свою орієнтацію зі сходу на захід протягом дня та із заходу на схід у ночі[5]. Молекулярний механізм геліотропізму соняшника було відкрито у 2016 році [6] [7] [8] [9].
Повсюдно поширена сільськогосподарська культура. Є основною олійною культурою в Україні та однією з найважливіших олійних культур у світі. Промислове виробництво соняшникової олії вперше було запатентовано 1716 року у Англії. Виведено безліч сортів, що відрізняються один від одного розміром суцвіть-кошиків та вмістом олії в насінні. Особливий внесок у агротехніку та селекцію соняшнику вніс академік В. С. Пустовойт.
Плоди — насіння вживають у сирому та підсмаженому вигляді. З насіння виготовляють соняшникову олію.
Макуха йде на корм для худоби, а також використовується для виготовлення халви. Стебла соняшнику служать сировиною для отримання паперу. У безлісних районах їх вживають також на паливо. З золи від спалювання стебел витягують поташ, який застосовується у миловарінні, виробництві тугоплавкого та кришталевого скла, при фарбуванні і як калійне добриво. Обмолочені суцвіття — кошики — йдуть на корм худобі. Високорослі сорти соняшника обробляють на силос. Соняшник висівають як кулісну рослину для затримання на полях снігу[10].
Існують декоративні сорти соняшника.
Соняшник використовується також і як лікарська рослина: з сухого листя та крайових квіток готують настоянку для підвищення апетиту. У народній медицині настій з крайових язичків квіток використовується як жарознижуючий засіб. Соняшникова олія не лише цінний продукт харчування, а й важливе лікувальний засіб. ЇЇ вживають зовнішньо для розтирань хворих суглобів, а всередину приймають як легке та м'яке проносне. У минулому свіже насіння соняшнику олійного рекомендували застосовувати при алергії, бронхіті та малярії.
Медоносні бджоли збирають з квіток соняшника однорічного нектар та пилок. В Україні, на Північному Кавказі, у ряді областей Росії та Казахстану є важливою медоносною культурою, що забезпечує головний медозбір, а також поповнення запасів пилку у гніздах бджолиних сімей[1]. Залежно від погодних умов і агротехніки посівів медоносність коливається у межах від 13 кг з гектара у Башкортостані до 25 кг у Воронезької області, а цукристість нектару — від 45 до 79%[11]. За іншими даними, медопродуктивность становить 40 — 50 кг/га[1]. Відмітна особливість нектару — незначна кількість (3 — 4%) і навіть повна відсутність тростинного цукру. Соняшниковий мед золотистий, світло-бурштиновий, іноді з зеленуватим відтінком[11].
У геральдиці соняшник — символ родючості, єдності, сонячного світла та процвітання, а також символ миру.[12].
Hướng dương (hay còn gọi là hướng dương quỳ tử, thiên quỳ tử, quỳ tử, quỳ hoa tử) là loài hoa thuộc họ Cúc (Asteraceae), có tên khoa học là Helianthus annuus.
Cây có nguồn gốc từ Mexico. Đây là loài cây thảo sống khoảng một năm, thân to thẳng có lông cứng, thường có đốm, cao 1-3 m. Lá to, thường mọc so le, có cuống dài, phiến lá hình trứng đầu nhọn, phía dưới hình tim, mép có răng cưa, hai mặt đều có lông trắng. Cụm hoa đầu lớn, đường kính 7-20 cm, bao chung hình trứng; Hoa hình lưỡi, ngoài màu vàng; các hoa lưỡng tính ở giữa màu tím hồng. Cây ra hoa vào mùa đông, mùa xuân. Thời gian ra hoa tại châu Âu thường là từ cuối tháng 6 / tháng 7 đến tháng 9.
Bông hoa hướng dương trên thực tế là một cụm hoa dạng đầu, bao gồm những bông hoa con (chiếc hoa) tập hợp cùng nhau.
Ở vòng ngoài, những bông hoa con gọi là chiếc hoa tỏa tia. Chúng có thể có màu vàng, nâu sẫm, da cam hoặc các màu khác. Những bông hoa con này không có khả năng sinh sản. Các bông hoa con nối thành một vòng tròn ở bên trong các chiếc hoa toả tia được gọi là chiếc hoa dạng đĩa. Các chiếc hoa trong cụm này được sắp xếp theo kiểu xoắn ốc.
Thông thường mỗi chiếc hoa hướng về phía chiếc tiếp theo theo một góc xấp xỉ bằng góc vàng, tạo ra một kiểu các vòng xoắn nối liền với nhau, trong đó số các vòng xoắn trái và số các vòng xoắn phải là các số kế tiếp trong dãy Fibonacci, điển hình là 34 vòng xoắn theo một hướng và 55 theo hướng kia; trên một bông hoa hướng dương rất to người ta có thể thấy 89 vòng xoắn theo một hướng và 144 theo hướng kia.
Những bông hoa dạng đĩa khi trưởng thành phát triển thành những cái mà người ta gọi là "hạt hướng dương". Tuy nhiên, các "hạt" đó thực sự là một loại quả (quả bế) của loài cây này, với những hạt thật sự nằm bên trong lớp vỏ không ăn được.
Hoa hướng dương quay theo hướng Mặt trời. Trong một nghiên cứu được công bố trên Science, các nhà nghiên cứu phát hiện đồng hồ sinh học và khả năng phát hiện ánh sáng của hoa hướng dương cùng hoạt động, kích hoạt các gen liên quan đến sự phát triển tại đúng thời điểm cho phép thân cây uốn theo hình cung của Mặt trời. Nhóm nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, khi phát triển đầy đủ, trong một số trường hợp cao bằng người, các cây luôn hướng về phía đông cho một khởi đầu mới, để được sưởi ấm từ mặt trời nhằm thu hút các côn trùng thụ phấn.
Stacey Harmer và Hagop Atamian, nhà sinh học thực vật tại Đại học California, cùng với Davis và các đồng nghiệp của họ đã nghiên cứu hoa hướng dương trên các cánh đồng, trong chậu và trong các phòng tăng trưởng. Họ nhận thấy, các cây phát triển chậm hơn so với những cây có ánh mặt trời chiếu vào. Việc đuổi theo mặt trời đã thúc đẩy quá trình tăng trưởng của cây. Thực tế là hoa hướng dương chuyển hướng lại quay về phía đông vào ban đêm, chưa có nguyên nhân cụ thể, có thể do hoạt động của đồng hồ sinh học. Các nhà nghiên cứu đặt cây hướng dương trong phòng có đèn chiếu giống như đường đi của ánh mặt trời trong các chu trình sáng và tối khác nhau. Các cây hoạt động như mong đợi trong chu kỳ 24 giờ. Nhưng trong chu kỳ 30 giờ, chúng đã bị lẫn lộn. Và khi các cây đã hoạt động theo chu kỳ 24 giờ ngoài trời và được đặt trong nhà dưới ánh sáng cố định, chúng vẫn tiếp tục uốn từ đông sang tây trong một vài ngày theo chu kỳ của mặt trời. Điều này có nghĩa rằng nhịp sinh học 24 giờ đã định hướng cho sự chuyển động của hoa hướng dương.
Thân của hướng dương non phát triển nhanh hơn vào ban đêm ở mặt phía tây cho phép đầu của chúng ngả về phía đông. Ban ngày, mặt phía đông của thân phát triển và chúng ngả về phía tây theo hướng mặt trời. Tiến sĩ Atamian đã thu thập các mẫu về các cạnh đối diện của thân từ hoa hướng dương một cách định kỳ, và tìm thấy những gen khác nhau, liên quan đến việc phát hiện ánh sáng và quá trình tăng trưởng, hoạt động của các mặt đối diện của thân cây. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện thấy các hoa trong chậu quay mặt hướng Đông được sưởi ấm và thu hút nhiều côn trùng thụ phấn hơn, ngược với những bông hoa bị buộc phải quay mặt phía tây vào lúc bình minh. Việc sưởi ấm những bông hoa quay mặt hướng tây cũng thu hút nhiều loài thụ phấn hơn. Các nhà nghiên cứu cho rằng, thực vật thường phát triển theo hướng đông khi còn non, và tiếp tục khi trưởng thành bởi vì hướng đó được sưởi ấm vào buổi sáng, khi đó các con bọ hoạt động tích cực hơn mang lợi thế phát triển cho cây.
Hướng dương ưa ấm, đất tơi xốp sợ ngập úng, nhiệt độ cao cây mọc kém, cây ngủ nghỉ. Cây hướng dương có thể trồng chậu, đất chậu thường dùng là đất lá rụng trộn với đất cát, thêm một ít bột xương. Mỗi năm thay chậu một lần vào tháng 8 - 9. Trước lúc thay chậu cần tỉa thưa, chỉnh hình, cắt bớt rễ. Hàng năm vào tháng 4 đem cây ra ngoài nơi thoáng gió. Để cho cây không ngừng ra hoa tăng cường tưới phân loãng, 10 ngày tưới một lần. Tưới nước bình thường không nên tưới nhiều nước. Đến mùa hè nóng cây bước vào ngủ nghỉ, nên đưa cây vào nhà bệ cây. Mùa thu là mùa ra hoa cần kết hợp tưới nước bón ít phân loãng.
Sau mùa hoa cần tỉa cành, xúc tiến phân nhánh. Cây hướng dương mọc nhanh hàng năm đề phải tỉa cành, mỗi năm 3 lần: mùa xuân, mùa hè và mùa thu. Căn cứ vào sinh trưởng của cây cần để cây có 3 - 5 cành chính, các cành dài cũng phải được tỉa bớt. Cây hướng dương mọc được 1 năm chỉ cần cắt ngắn ít cành. Sau khi tỉa cành thường đòi hỏi một thời gian hồi phục, nên sau đó nửa tháng phải bón thúc phân, cho cây không. Ngưng ra chồi nở hoa. Để tránh cây mọc quá cao, cần phải hái ngọn, cho mọc nhánh bên và nhiều hoa.
Nhân giống cây hoa hướng dương thông thường dùng phương pháp giâm cành. Giâm cành vào mùa xuân tỷ lệ sống cao hơn mùa thu. Cánh làm cụ thể là: Cắt đầu cành có chồi đỉnh 6 - 8 cm, cắt các đốt phía dưới, cắt bỏ lá gốc, sau khi vết cắt khô, cắm vào chậu cát hoặc sỏi, sâu 1/8 - 1/2 cành giâm, rồi tưới nước đẫm. Sau đó 2 ngày tưới 1 lần, để ở nhiệt độ 18 - 20 độ C. Sau 20 ngày mọc rễ và chờ khi cây con cao 2 – 3 cm là đưa vào chậu, chậu để nơi râm, khi cây mọc chồi mới có thể chuyển vào nơi quản lý bình thường...
Toàn bộ các bộ phận của cây hướng dương đều được dùng làm thuốc. Theo Ðông y và kinh nghiệm dân gian, thì:
Ở Việt Nam còn có loài "Hướng dương dại" (còn gọi là "sơn quỳ", "dã quỳ" tên khoa học là Tithonia diversifolia (Hemsl.) A. Gray, cùng thuộc họ Cúc. Cây được nhập trồng, hiện nay mọc hoang dại ở nhiều nơi, từ đồng bằng tới vùng núi, thường thấy ở dọc các đường đi, bãi hoang... Hướng dương dại thường được dùng làm phân xanh, một số nơi lấy lá xát trị ghẻ [2]
Theo thông tin từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, tại Việt Nam hầu như không trồng hướng dương để lấy hạt, vì điều kiện thời tiết, khí hậu không phù hợp.[3] Hướng dương tại Việt Nam thường chỉ cho hạt lép, trừ một số ít diện tích nhỏ tại Lâm Đồng, Lào Cai…[3] Hạt hướng dương tiêu thụ tại Việt Nam thường được nhập khẩu từ Trung Quốc.[3]
Cánh đồng hoa hướng dương lớn nhất Việt Nam là ở tại nông trường xã Nghĩa Sơn, huyện Nghĩa Đàn, Nghệ An rộng gần 60 ha và bắt đầu trồng hướng dương từ năm 2010 để làm thức ăn cho bò.[4] Hoa nở hai mùa vào tháng 3-4 và tháng 11-12.[4]
Giai đoạn đầu của sự hình thành hoa
Chồi hoa chưa nở
Hoa chưa nở, nhưng đã hướng về Mặt Trời
Hoa gần nở hoàn toàn
Hoa nở hoàn toàn
Cánh đồng hướng dương tại Ceüse, tỉnh Hautes-Alpes, Pháp
Cánh đồng trồng hướng dương tại miền đông Bulgaria.
Ong nghệ hút mật hoa hướng dương.
Cây hướng dương cao khoảng 2 m (6 ft).
Cây hướng dương non, khoảng 3 ngày sau khi nảy mầm.
Hoa hướng dương và ong thụ phấn.
Hoa hướng dương (tiếng Pháp:Tournesol) trong logo của MediaWiki.
Hoa hướng dương chụp tại Hà Lan, 6/2006.
Đang tạo quả.
Hoa chụp gần.
Hướng dương (hay còn gọi là hướng dương quỳ tử, thiên quỳ tử, quỳ tử, quỳ hoa tử) là loài hoa thuộc họ Cúc (Asteraceae), có tên khoa học là Helianthus annuus.
Родина подсолнечника однолетнего — Северная Америка. Археологические раскопки подтверждают, что индейцы культивировали это растение более 2000 лет назад[8]. Имеются археологические свидетельства выращивания подсолнечника на территории нынешних штатов Аризона и Нью-Мексико. Некоторые археологи утверждают, что подсолнечник начали возделывать даже раньше пшеницы. Во многих индейских культурах подсолнечник использовался в качестве символа божества Солнца, особенно у ацтеков и отоми в Мексике и у инков в Перу.
Франсиско Писарро обнаружил его в Тавантинсуйу (Перу), где местные жители почитали изображение подсолнечника как символа солнечного божества — Инти (другое название — Пунчао). Золотые статуи этого цветка, также как и семена, были доставлены в Европу. Однако академик П. М. Жуковский указывает, что первые семена растения привезены были в Европу намного ранее испанцами, возвращавшимися из экспедиции в Новую Мексику, и высеяны в мадридском ботаническом саду еще в 1510 году. Первое описание подсолнечника было дано Л’Обелем в 1576 году под наименованием «цветок солнца». Первоначально растение стали выращивать в садах как декоративное, иногда использовали в медицине, а позднее и как огородное (семена) растение. Считается, что из Испании подсолнечник однолетний проник в Италию и Францию, и к концу XVI века его выращивали в Бельгии, Англии, Голландии, Швейцарии и Германии. В середине XVII века в Англии молодые корзинки подсолнечника было модно варить и печь на углях, а потом есть с маслом и уксусом, как артишоки. В Германии в XVIII веке подсолнечник возделывали в качестве заменителя кофе, но это продолжалось недолго[2][5][8][9].
Из дикорастущих форм длительным отбором были созданы крупноплодные формы грызового подсолнечника. Впервые о производстве масла из подсолнечника в Европе задумались англичане, существует английский патент 1716 года, описывающий этот процесс. Однако масштабное производство подсолнечного масла началось в России. В Россию подсолнечник попал при Петре I, который, увидев диковинный заморский цветок в Голландии, распорядился послать его семена в Россию. Растение удачно акклиматизировалось, первоначально служило декоративным и дешёвым народным лакомством.
Начало его использования как масличного растения связано с именем Дмитрия Бокарева, крепостного крестьянина из села Алексеевки (в дальнейшем ставшим городом) Бирючинского уезда Воронежской губернии. Бокарев был знаком с производством льняного и конопляного масла и решил применить тот же процесс для производства подсолнечного. В 1829 году он первым получил подсолнечное масло на ручной маслобойке. В 1833 году купец Папушин с разрешения владельца Алексеевки графа Шереметева и при содействии Бокарева построил первый маслобойный завод по добыче подсолнечного масла на конном приводе, а в 1865 году — первый паровой маслобойный завод. Позже было налажено промышленное изготовление масла и начата селекция высокомасличных сортов. К середине XIX века во многих районах Воронежской и Саратовской губернии подсолнечник масличный занимал 30—40 % посевных площадей. В дальнейшем культура стала распространяться на прилегающих территориях, проникла на Северный Кавказ, Украину и в Зауралье. Масло подсолнечника быстро приобрело популярность в России, во многом потому, что его употребление допускается в дни постов, в которые разрешено употребление елея (откуда, кстати и происходит второе название подсолнечного масла — постное масло). В дальнейшем посевы сократились из-за значительного распространения болезней и вредителей. Только создание народной селекцией стойкого к ржавчине сорта «Зелёнка» и панцирных сортов позволило вновь занять большие площади под подсолнечник (980 тысяч га в 1913 году).
Культурный масличный подсолнечник сформировался в России. В конце XIX века эмигранты из России завезли культуру производства подсолнечника и подсолнечного масла в США и Канаду. Вскоре США стали одним из основных (после России) производителей подсолнечного масла. В Америке возделывали сорта российской селекции, такие как «Русский мамонт», «Русский гигант» и «Русский великан». Американский ботаник Чарльз Хейзер отмечал: «Быстро распространившись по всей Европе, наибольшего успеха культура подсолнечника достигла только в России». В СССР созданы высокомасличные малолузжистые (не более 27 %), заразиховыносливые, стойкие к ржавчине и подсолнечной огнёвке (панцирность 97—98 %) сорта подсолнечника масличного. Успехи В. С. Пустовойта, Л. А. Жданова и других селекционеров позволили резко поднять среднюю масличность семян и повысить заводской выход масла соответственно с 28,6 % и 25,15 % в 1940 году до 48,4 % и 40,3 % в 1973 году. Самая престижная мировая премия в области разведения подсолнечника носит имя Пустовойта. В настоящее время производство подсолнечника и масла из него распространено практически по всему миру. Основные площади посевов в Аргентине, Румынии, Турции, Испании, США; в России — в Поволжье, на Северном Кавказе и на Алтае.
Подсолнечник однолетний — наиболее известный и распространённый вид подсолнечника.
В 2010-е годы центр культивирования подсолнечника сконцентрировался на причерноморском регионе (Украина и юг России). В 2014 году мировое производство семян подсолнечника составило 41,4 миллионов тонн, при этом на Украину и Россию пришлось в сумме 18,6 миллионов тонн (45 % всего мирового производства)[10]. В обеих странах тенденция роста объёмов урожая продолжается, в 2016 году урожай на Украине составил рекордные 13,6 миллионов тонн[11], а в России — также рекордные 11,01 миллион тонн[12].
Крупнейшие производители семян подсолнечника (тысяч тонн)[10] Страна 2014 год 2016 год УкраинаОбщая потребность подсолнечника в тепле в зависимости от продолжительности вегетации различна, для короткоспелых сортов и гибридов сумма активных температур равна 1850, для раннеспелых — 2000, для среднеспелых — 2150. Средняя урожайность семян подсолнечника однолетнего составляет 10 ц/га (1 т/га или 100 т/км²). Максимальная урожайность 45 ц/га (4,5 т/га или 450 т/км²)[13].
Ещё индейцы употребляли семена подсолнечника в размолотом виде; раздавленные семена подсолнечника были изысканным блюдом. Имеются даже свидетельства производства индейцами масла из подсолнечника. Масло употреблялось в хлебопечении и даже, возможно, как косметическое средство для смазывания кожи и волос. Из подсолнечника индейцы также извлекали пурпурную краску[14].
Подсолнечник однолетний выращивается практически во всём мире. В первую очередь — для производства из семян подсолнечного масла, которое затем употребляется для приготовления пищи и для технических нужд. Гидрогенизацией подсолнечного масла получают саломас, который в дальнейшем используется при производстве маргарина или мыла. Масло также используется в лакокрасочной промышленности.
В России, ещё до изобретения производства подсолнечного масла, семена подсолнечника использовались как народное лакомство — семечки, употребляемые в сыром и поджаренном виде. Кроме того, их добавляют в кондитерские изделия, салаты, изготовляют подсолнечниковые козинаки. Молотые семена подсолнечника являются основным компонентом подсолнечной халвы.
На Украине, Северном Кавказе, в ряде областей Чернозёмной зоны, Нижнего Поволжья, Сибири и Казахстана является важнейшей медоносной культурой, обеспечивающей главный медосбор, а также пополнение запасов пыльцы в гнёздах пчелиных семей. Мёд из нектара цветущего подсолнечника золотисто-жёлтого цвета, иногда с зеленоватым оттенком, обладает слабым ароматом и несколько терпким вкусом. Кристаллизуется мелкими зёрнами и становится светло-янтарным. В зависимости от погодных условий и агротехники посевов медоносность колеблется в пределах от 13 кг с гектара в Башкортостане до 25 кг в Воронежской области, а сахаристость нектара — от 45 % до 79 %. По другим данным, медопродуктивность составляет 40—50 кг/га. Отличительная особенность нектара — незначительное количество (3—4 %) и даже полное отсутствие сахарозы. Медоносные пчёлы собирают с цветков подсолнечника однолетнего и пыльцу[6][6][15][16].
Подсолнечник масличный используется и как лекарственное растение: из сухих листьев и краевых цветков готовят настойку для повышения аппетита. В народной медицине настой из краевых язычков цветков используется в качестве жаропонижающего. Подсолнечное масло не только ценный продукт питания, но и важное лечебное средство. Его употребляют наружно для растираний больных суставов, а внутрь принимают как лёгкое и мягкое слабительное. В прошлом свежие семена подсолнечника масличного рекомендовали применять при аллергии, бронхите и малярии[17].
Отходы производства подсолнечного масла (жмых и шрот) используются как высокобелковый корм для скота. Жмых используется также для изготовления халвы. Богатая белком зелёная масса высокорослых сортов идёт на силос и сенаж. Скот охотно поедает обмолоченные корзинки, полову и силос из растений, убранных во время цветения.
Стебли подсолнечника служат сырьём для получения клетчатки и бумаги. В безлесных районах их употребляют также на топливо. Лузга подсолнечника используется для производства биотоплива — топливные брикеты. Из золы от сжигания стеблей извлекают поташ, применяемый в мыловарении, производстве тугоплавкого и хрустального стекла, при крашении и как калийное удобрение. Подсолнечник высевают как кулисное растение для задержания на полях снега[14].
Менее известно, что подсолнечник является каучуконосным растением. Созданы сорта, выделяющие латекс из надрезов стебля в значительных количествах. Резины, произведённые на его основе, отличаются гипоаллергенностью по сравнению с натуральным и синтетическими каучуками[17].
Существуют декоративные сорта подсолнечника масличного с разноцветными и махровыми цветами.
В геральдике подсолнечник — символ плодородия, единства, солнечного света и процветания, а также символ мира[18].
Родина подсолнечника однолетнего — Северная Америка. Археологические раскопки подтверждают, что индейцы культивировали это растение более 2000 лет назад. Имеются археологические свидетельства выращивания подсолнечника на территории нынешних штатов Аризона и Нью-Мексико. Некоторые археологи утверждают, что подсолнечник начали возделывать даже раньше пшеницы. Во многих индейских культурах подсолнечник использовался в качестве символа божества Солнца, особенно у ацтеков и отоми в Мексике и у инков в Перу.
Франсиско Писарро обнаружил его в Тавантинсуйу (Перу), где местные жители почитали изображение подсолнечника как символа солнечного божества — Инти (другое название — Пунчао). Золотые статуи этого цветка, также как и семена, были доставлены в Европу. Однако академик П. М. Жуковский указывает, что первые семена растения привезены были в Европу намного ранее испанцами, возвращавшимися из экспедиции в Новую Мексику, и высеяны в мадридском ботаническом саду еще в 1510 году. Первое описание подсолнечника было дано Л’Обелем в 1576 году под наименованием «цветок солнца». Первоначально растение стали выращивать в садах как декоративное, иногда использовали в медицине, а позднее и как огородное (семена) растение. Считается, что из Испании подсолнечник однолетний проник в Италию и Францию, и к концу XVI века его выращивали в Бельгии, Англии, Голландии, Швейцарии и Германии. В середине XVII века в Англии молодые корзинки подсолнечника было модно варить и печь на углях, а потом есть с маслом и уксусом, как артишоки. В Германии в XVIII веке подсолнечник возделывали в качестве заменителя кофе, но это продолжалось недолго.
Из дикорастущих форм длительным отбором были созданы крупноплодные формы грызового подсолнечника. Впервые о производстве масла из подсолнечника в Европе задумались англичане, существует английский патент 1716 года, описывающий этот процесс. Однако масштабное производство подсолнечного масла началось в России. В Россию подсолнечник попал при Петре I, который, увидев диковинный заморский цветок в Голландии, распорядился послать его семена в Россию. Растение удачно акклиматизировалось, первоначально служило декоративным и дешёвым народным лакомством.
Начало его использования как масличного растения связано с именем Дмитрия Бокарева, крепостного крестьянина из села Алексеевки (в дальнейшем ставшим городом) Бирючинского уезда Воронежской губернии. Бокарев был знаком с производством льняного и конопляного масла и решил применить тот же процесс для производства подсолнечного. В 1829 году он первым получил подсолнечное масло на ручной маслобойке. В 1833 году купец Папушин с разрешения владельца Алексеевки графа Шереметева и при содействии Бокарева построил первый маслобойный завод по добыче подсолнечного масла на конном приводе, а в 1865 году — первый паровой маслобойный завод. Позже было налажено промышленное изготовление масла и начата селекция высокомасличных сортов. К середине XIX века во многих районах Воронежской и Саратовской губернии подсолнечник масличный занимал 30—40 % посевных площадей. В дальнейшем культура стала распространяться на прилегающих территориях, проникла на Северный Кавказ, Украину и в Зауралье. Масло подсолнечника быстро приобрело популярность в России, во многом потому, что его употребление допускается в дни постов, в которые разрешено употребление елея (откуда, кстати и происходит второе название подсолнечного масла — постное масло). В дальнейшем посевы сократились из-за значительного распространения болезней и вредителей. Только создание народной селекцией стойкого к ржавчине сорта «Зелёнка» и панцирных сортов позволило вновь занять большие площади под подсолнечник (980 тысяч га в 1913 году).
Культурный масличный подсолнечник сформировался в России. В конце XIX века эмигранты из России завезли культуру производства подсолнечника и подсолнечного масла в США и Канаду. Вскоре США стали одним из основных (после России) производителей подсолнечного масла. В Америке возделывали сорта российской селекции, такие как «Русский мамонт», «Русский гигант» и «Русский великан». Американский ботаник Чарльз Хейзер отмечал: «Быстро распространившись по всей Европе, наибольшего успеха культура подсолнечника достигла только в России». В СССР созданы высокомасличные малолузжистые (не более 27 %), заразиховыносливые, стойкие к ржавчине и подсолнечной огнёвке (панцирность 97—98 %) сорта подсолнечника масличного. Успехи В. С. Пустовойта, Л. А. Жданова и других селекционеров позволили резко поднять среднюю масличность семян и повысить заводской выход масла соответственно с 28,6 % и 25,15 % в 1940 году до 48,4 % и 40,3 % в 1973 году. Самая престижная мировая премия в области разведения подсолнечника носит имя Пустовойта. В настоящее время производство подсолнечника и масла из него распространено практически по всему миру. Основные площади посевов в Аргентине, Румынии, Турции, Испании, США; в России — в Поволжье, на Северном Кавказе и на Алтае.
關於向日葵的其他意思，請見“向日葵 (消歧義)”。 「葵花」重定向至此。關於与此名称相似的其他条目，詳見「葵花 (消歧义)」。向日葵（学名：Helianthus annuus）是菊科向日葵属的植物。别名太陽花、向陽花、朝陽花、日頭花（臺灣話：ji̍t-thâu-hue）[1]，但易與非洲菊混稱，一般應稱向日葵。因花序随太阳转动而得名。
一年生草本。茎直立，圆形多棱角，质硬被白色粗硬毛。广卵形的叶片通常互生，先端锐突或渐尖，有基出3脉，边缘具粗锯齿，两面粗糙，被毛，有长柄。头状花序，直径10～30厘米，单生于茎顶或枝端。总苞片多层，叶质，覆瓦状排列，被长硬毛，夏季开花，花序边缘生中性的黄色舌状花，不结实。花序中部为两性管状花，棕色或紫色，能结实。矩卵形瘦果，果皮木质化，灰色或黑色，称葵花籽。
最常見的向日葵高度為2.5～3.5公尺。根據1567年的科學文獻報告，歷來被認為單頭向日葵植物是種植在帕多瓦，植株高度最高可達12公尺。同樣的種子，種植在其他時間和地點（如馬德里），植株高度可達近8公尺。更近的紀錄（约二十年前）則有8公尺以上的植株，在荷蘭和加拿大安大略省。 向日葵高約3米（9.8英尺），最高可達9.17米（30.1英尺）[2]。
向日葵原產地據信為北美洲。是俄羅斯、烏克蘭、葡萄牙、秘魯、玻利維亞的國花，日本北九州市的市花及以其象徵為名的職業足球隊——北九州向日葵。
種子先由溫水泡過，再以種子尖端朝下種植在土中，約4~5天即可發芽。
向日葵可用于在植生復育（英语：Phytoremediation）提取土壤有毒成份，如铅，砷和铀，并在过滤处理用于中和放射性同位素和来自水中的其他有毒成分和有害细菌。在切尔诺贝利核事故之后，它们被用来从附近的一个池塘移除铯-137和锶-90。[3]类似的方法也被运用于福岛第一核电站事故的处理中。[4][5]
_%E2%98%86%E5%BD%A111.jpg)
_6284%E2%98%86%E5%BD%A1.jpg)
在向日葵花朵上採蜜的蜜蜂
1979年由H. Vogel提出，花葉序的數學模型[6]。於极坐标系的數學式如下：[7]
為「發散角」（divergence angle）、圓心角
為距中心的半徑或距離
為自然數，花葉序的指數
為恆定比例因數向日葵（学名：Helianthus annuus）是菊科向日葵属的植物。别名太陽花、向陽花、朝陽花、日頭花（臺灣話：ji̍t-thâu-hue），但易與非洲菊混稱，一般應稱向日葵。因花序随太阳转动而得名。
この項目では、ひまわり、向日葵について説明しています。 
ヒマワリ（向日葵、学名：Helianthus annuus）はキク科の一年草である。日回りと表記されることもあり、また、ニチリンソウ（日輪草）、ヒグルマ（日車）、ヒグルマソウ（日車草）、ヒマワリソウ（日回り草）、ヒュウガアオイ（向日葵）、サンフラワー（英:Sunflower）、ソレイユ（仏:Soleil）とも呼ばれる[1][2][3]。
種実を食用や油糧とするため、あるいは花を花卉として観賞するために広く栽培される。また、ヒマワリは夏の季語でもある。
花言葉は「私はあなただけを見つめる」。
原産地は北アメリカ。高さ3mくらいまで生長し、夏から秋にかなり大きな黄色の花を咲かせる。
花弁は大きな1つの花のように見えるが、実際は頭状花序と呼ばれ、多数の花が集まって1つの花の形を形成している。これは、キク科の植物に見られる特徴である。外輪に黄色い花びらをつけた花を「舌状花」、内側の花びらがない花を「筒状花」と区別して呼ぶ場合がある。
和名の由来は、太陽の動きにつれてその方向を追うように花が回るといわれたことから。ただしこの動きは生長に伴うものであるため、実際に太陽を追って動くのは生長が盛んな若い時期だけである。若いヒマワリの茎の上部の葉は太陽に正対になるように動き、朝には東を向いていたのが夕方には西を向く。日没後はまもなく起きあがり、夜明け前にはふたたび東に向く。この運動はつぼみを付ける頃まで続くが、つぼみが大きくなり花が開く頃には生長が止まるため動かなくなる。その過程で日中の西への動きがだんだん小さくなるにもかかわらず夜間に東へ戻る動きは変わらないため、完全に開いた花は基本的に東を向いたままほとんど動かない。なお、これは茎頂に一つだけ花をつける品種が遮るもののない日光を受けた場合のことであり、多数の花をつけるものや日光を遮るものがある場所では必ずしもこうはならない。
種は長卵形でやや平たい。種皮色は油料用品種が黒色であり、食用や観賞用品種には長軸方向に黒と白の縞模様がある。
ヒマワリの原産地は北アメリカ大陸西部であると考えられている。既に紀元前からインディアンの食用作物として重要な位置を占めていた。1510年、スペイン人がヒマワリの種を持ち帰り、マドリード植物園で栽培を開始した。マドリード植物園はダリアやコスモスが最初に栽培されたことでも有名である。
ヒマワリがスペイン国外に持ち出されるまで100年近くを要し、ようやく17世紀に至りフランス、次にロシアに伝わった。ロシアに到達してはじめて、その種子に大きな価値が認められた。
正教会は大斎の40日間は食物品目の制限による斎（ものいみ）を行う。19世紀の初期にはほとんど全ての油脂食品が禁止食品のリストに載っていた。しかしヒマワリは教会の法学者に知られていなかったのか、そのリストにはなかったのである。こうした事情から、正教徒の多いロシア人たちは教会法と矛盾なく食用可能なヒマワリ種子を常食としたのであった。そして、19世紀半ばには民衆に普及し、ロシアが食用ヒマワリ生産の世界の先進国となったのであった。
OIL WORLD誌の統計によるとヒマワリの種子生産量は2006/07年産、油料用植物として大豆（234.98百万トン）、ナタネ（47.26百万トン）、綿実（44.15百万トン）に次ぐ、生産量（29.84百万トン）を誇る。
また、2006年 - 2007年の植物油生産量はパーム油（37,985千トン）、大豆油（36,716千トン）、ナタネ油（18,425千トン）、ヒマワリ油（11,171千トン）である。ヒマワリの生産地域はロシア周辺のヨーロッパに偏っている。5割強がヨーロッパ州に集中しており、アジア州と南アメリカ州がそれぞれ2割弱を生産している。
種は絞って搾油されヒマワリ油として利用される。ヒマワリ油には不飽和脂肪酸が多く含まれる。1990年代までリノール酸が70 - 80%、オレイン酸が10 - 20%のハイリノールタイプが主流であったがω-6系列の脂肪酸であるリノール酸の発ガンや高脂血症、アレルギー等との因果関係が報告されるにいたり、リノール酸が15 - 20%、オレイン酸が40 - 60%の中オレインタイプのNuSun品種が伝統的な交配育種法により育成され、2000年以降は主流となっている。
煎って食用とすることができる。乾燥した種子を用いる生薬名は「向日葵子」（こうじつきし）。また、ペット（ハムスター、小鳥など）の餌に利用される。
ディーゼルエンジン用燃料（バイオディーゼル）として利用する研究も進められている。
ヒマワリはカリウムなどと共に性質が類似するセシウムを吸収する性質を持つことから、原発事故などで放射能汚染された土地に植えたら除去できる（ファイトレメディエーション）という説が流布しているが、そのような効果は認められていない[4][5]。
そもそも、一般的に植物にとって必須元素であるカリウムの吸収が放射性セシウムの除染のために価値がある程大きいのであれば、ヒマワリの生えた後の土壌は極端に貧栄養化しているはずである。また農林水産省は「ヒマワリはセシウムの吸収率が低く、除染に極めて長い時間がかかるため実用的ではない」としている[6]。
これらの自治体ではヒマワリによる地域特産化を図り、油等食品、化粧品等のヒマワリ関連製品を販売している。北海道の標準播種期は5月上旬であり、霜や氷点下の気温にも耐性はある[7]。
ヒマワリ（向日葵、学名：Helianthus annuus）はキク科の一年草である。日回りと表記されることもあり、また、ニチリンソウ（日輪草）、ヒグルマ（日車）、ヒグルマソウ（日車草）、ヒマワリソウ（日回り草）、ヒュウガアオイ（向日葵）、サンフラワー（英:Sunflower）、ソレイユ（仏:Soleil）とも呼ばれる。
種実を食用や油糧とするため、あるいは花を花卉として観賞するために広く栽培される。また、ヒマワリは夏の季語でもある。
花言葉は「私はあなただけを見つめる」。
해바라기(영어: Helianthus 또는 sunflower)는 국화과에 속하는 일년생 식물로, 꽃은 두상화(頭狀花)이다. 한자로 규곽(葵藿), 규화(葵花), 향일화(向日花)라고 하며 해바라기속에 속하는 다른 여러해살이풀도 보통 해바라기라 부른다.
중앙아메리카가 원산지로 16세기에 유럽에서 도입되었으며 한국에서는 관상용으로 많이 기르는 한해살이풀이다. 해바라기가 속하는 해바라기속 식물은 약 60종 이상이 있다. 꽃이 태양이 있는 방향으로 향하는 성질(굴광성)이 있다. ‘꽃이 항상 해를 향한다’는 뜻이 있지만, 해바라기는 어린 시기에만 햇빛을 따라서 동서로 움직이며 꽃이 피고 나면 줄기가 굵어져서 몸을 돌리는 일이 없다. 영양번식은 가능하다고만 알려져 있을 뿐 자세히 알려져 있진 않다.
약 2,000~3,000년 전부터 북미 인디언이 식량작물로 해바라기를 재배하기 시작한 이후, 콜럼부스의 신대륙 발견을 통해 1510년 스페인으로 건너갔고, 1600년대 후반에 러시아 땅에 도착했다. 러시아인의 노력에 의해 지름 30cm가 넘는 거대한 해바라기의 육종에 성공했다. 이후 소련 대숙청을 피해 미국으로 탈출한 농부에 의해 고향으로 귀환하게 되었다.
최대 4.6m까지 자라는데 한국에서는 3m까지 자랄 수 있다.
커다란 잎은 달걀 모양이고 가장자리에 톱니가 있으며, 줄기에 서로 어긋나게 달린다.
꽃의 지름은 30cm까지 자란다. 원산지에서는 최대 4 ~ 8m까지 자라고 꽃 크기도 매우 커서 최대 지름 60cm에서 큰종은 좀 더 크다. 옆으로 가지를 치지 않고 다 크면 위에 매우 큰 꽃을 피운다. 꽃은 두상꽃차례를 이루면서 피는데 한 그루에 두상꽃차례가 한 개 이상씩 달린다. 꽃차례는 노란색을 띠는 큰 혀꽃과 이를 둘러싸는 작은 관꽃으로 이루어져 있다. 꽃차례는 보통 지름이 30cm를 넘으며, 씨를 1,000개 정도 맺는다. 하루 종일 해를 향해 피는 해바라기꽃에는 꿀이 풍부하므로 벌이 많이 날아온다. 꽃은 8~9월에 핀다.
해바라기는 봉오리가 맺혔을 때까지 해를 보며 자라고 길이가 작은 해바라기도 있다.
아래에는 해바라기의 변종을 나열한 것이다 (알파벳 순):
일반적으로 해바라기는 한해살이식물이기 때문에 어떤 종들은 씨를 뿌려 재배해야 하지만 일부는 여러해살이인 종도 있어 매년 뿌리에서 새 식물체가 자라나기도 한다. 또한 가지가 꺾이면 회복이 불가능한 종과, 여러 가지를 쳐서 가지마다 하나하나 작은 꽃을 피우며 가지가 꺾여도 2 ~ 3주내에 가지를 치므로 회복이 가능한 종류가 있다.[1]
해바라기의 씨와 줄기는 약재로도 쓰인다. 수과에는 고급 지방산이 들어 있어서 식용유, 특히 성인병 방지에 좋다고 한다. 따라서, 여러 가지 좋은 품종이 육종되어 전 세계적으로 널리 재배되고 있다.
한방에서는 줄기속〔莖心〕을 약재로 이용하고 있다. 약성은 온(溫)하고 감(甘)하며 이뇨·진해·지혈의 효능이 있다고 하여, 소변불리·요로결석·방광결석·신결석·허소·백일해·외상출혈의 증상에 치료제로 사용한다. 또, 해바라기속의 일종인 돼지감자(일명 뚱딴지)는 뿌리줄기에 이눌린이 많이 들어 있어 식용 또는 알코올 제조용으로 이용되고 있다. 이것은 개화기에 한국에 들어왔는데 번식력이 강해서 각처에서 자생 상태로 자라고 있다.[1]
물에 잘뜨는 소재인 "코르크"보다 해바라기 줄기가 더욱 가벼워 물에 더 잘뜬다는 사실을 발견한 어떤 발명가는 이 소재를 사용해 구명대와 구명조끼를 만들었다. 1912년, 대서양에서 침몰한 타이타닉호로부터 승객 일부가 살아난 것은 바로 해바라기 덕분이다.
아스텍족은 해바라기를 숭배의 대상으로 여겼다.
껍질을 까서 볶은
해바라기씨.
꽃봉오리
_6123%E2%98%86%E5%BD%A1.jpg)
_%E2%98%86%E5%BD%A16.jpg)
.jpg)
.jpg)
_6082%E2%98%86%E5%BD%A1.jpg)
![[1]](https://en.wikipedia.org/wiki/File:Sunflowers.jpg){kind=link}
