dcsimg

Śledź oceaniczny ( Polonês )

fornecido por wikipedia POL
 src= Ten artykuł dotyczy ryby. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa. Commons Multimedia w Wikimedia Commons Wikisłownik Hasło w Wikisłowniku

Śledź oceaniczny[3], śledź atlantycki[3], śledź pospolity[4], śledź[5] (Clupea harengus) – gatunek ławicowej ryby morskiej z rodziny śledziowatych.

Blisko spokrewniony ze śledziem pacyficznym. Obydwa gatunki – powszechnie określane nazwą śledź – miały olbrzymie znaczenie gospodarcze stanowiąc główny cel połowów w rybołówstwie morskim. W wyniku przełowienia w latach 90. XX wieku liczebność poszczególnych populacji znacznie się zmniejszyła, jednak nadal śledzie są bardzo ważnymi rybami użytkowymi.

Zasięg występowania

Śledź atlantycki zasiedla wody strefy umiarkowanej i chłodnej północnego Atlantyku od Oceanu Arktycznego do kanału La Manche i Morza Bałtyckiego. Ryby te żyją w toni wodnej na głębokościach do 250 m. Przebywają w dużych grupach zwanych ławicami. W Morzu Bałtyckim występuje podgatunek śledzia atlantyckiego, śledź bałtycki[3] (C. h. membras), zwany też sałaką[3].

Charakterystyka

Ciało silnie bocznie spłaszczone, wrzecionowate, o długości ok. 30 cm (maksymalnie do 45 cm), grzbiet zielononiebieski, brzuch i boki srebrzyste. Niewielki otwór gębowy z dobrze uzębionym lemieszem, głowa bezłuska. Płetwa ogonowa głęboko wcięta, widlasta. Nasada płetwy grzbietowej jest położona przed nasadą płetw brzusznych, co różni śledzia od bardzo podobnego szprota, u którego układ tych płetw jest odwrotny. Linia boczna śledzia atlantyckiego nie jest widoczna, łuski łatwo wypadają. Pęcherz pławny jest połączony z przewodem pokarmowym i dodatkowym przewodem prowadzącym w okolicę odbytu, z otoczeniem zewnętrznym, co umożliwia szybkie wypuszczenie powietrza.

Pokarm

Śledzie odżywiają się planktonem – drobnymi skorupiakami i larwami ryb. Odbywają wędrówki w poszukiwaniu pokarmu. W dzień żerują bliżej dna, nocą bliżej powierzchni.

Rozmnażanie

Śledź przed osiągnięciem dojrzałości płciowej nazywany jest rybą młodocianą, tzw. matias, śledź dziewiczy – I i II stopień według skali Maiera. Dojrzałość płciową osiągają od 2–3 roku życia w przypadku śledzia bałtyckiego i do 5–8 roku u populacji oceanicznych. Samica, w zależności od wieku i wielkości, składa od 10 000 do 100 000 jaj. Ikra jest kleista i ciężka, łatwo opada na dno i przykleja się do niego. Larwy przeobrażają się przy długości 3–6 mm, po czym płyną stadami w stronę płytkich wód przybrzeżnych, gdzie pozostają do osiągnięcia wieku 6 miesięcy. Dojrzałe ryby przenoszą się w głębsze wody. Śledź atlantycki żyje 20–25 lat.

 src=
Filety ze śledzi

Znaczenie gospodarcze

Jeden z ważniejszych gatunków rybołówstwa morskiego. Popularny w zastosowaniach kulinarnych od zamierzchłych czasów dzięki łatwości przechowywania po zasoleniu. Spożywany jest również w stanie świeżym, wędzonym, po zamrożeniu, w postaci konserw i marynat.

Wartość energetyczna 673 kJ (161 kcal) Białka 16,3 g szczegółowe informacje RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 35% 35% 35% 35% M 29% 29% 29% 29% Węglowodany 0,0 g Tłuszcze 10,7 g szczegółowe informacje Kwasy tł. nasycone 2,15 g Kwasy tł. nienasycone Jednonienasycone 5,37 g Wielonienasycone 1,87 g omega-3 1,68 g α-Linolenowy (ALA) 0,12 g AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 11% 11% 11% 11% M 7,5% 7,5% 7,5% 7,5% omega-6 0,19 g Linolowy (LA) 0,13 g AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,1% 1,1% 1,2% 1,2% M 0,8% 0,8% 0,9% 0,9% Woda 70,9 g szczegółowe informacje AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 2,6% 2,6% 2,6% 2,6% M 1,9% 1,9% 1,9% 1,9% Witaminy Witamina C 0 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% M 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Tiamina (B1) 0,02 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,8% 1,8% 1,8% 1,8% M 1,7% 1,7% 1,7% 1,7% Ryboflawina (B2) 0,13 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 12% 12% 12% 12% M 10% 10% 10% 10% Niacyna (B3) 2,9 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 21% 21% 21% 21% M 18% 18% 18% 18% Witamina B6 0,42 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 32% 32% 28% 28% M 32% 32% 25% 25% Foliany 0,005 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,3% 1,3% 1,3% 1,3% M 1,3% 1,3% 1,3% 1,3% Kobalamina (B12) 0,013 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 542% 542% 542% 542% M 542% 542% 542% 542% Witamina A 0,025 mg RAE RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 3,6% 3,6% 3,6% 3,6% M 2,8% 2,8% 2,8% 2,8% Witamina D 0,019 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 127% 127% 127% 95% M 127% 127% 127% 95% Witamina E 1,07 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 7,1% 7,1% 7,1% 7,1% M 7,1% 7,1% 7,1% 7,1% Makroelementy Fosfor 219 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 31% 31% 31% 31% M 31% 31% 31% 31% Wapń 32 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 3,2% 3,2% 2,7% 2,7% M 3,2% 3,2% 3,2% 2,7% Magnez 24 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 7,7% 7,5% 7,5% 7,5% M 6,0% 5,7% 5,7% 5,7% Potas 239 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 5,1% 5,1% 5,1% 5,1% M 5,1% 5,1% 5,1% 5,1% Sód 89 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 5,9% 5,9% 6,8% 7,4% M 5,9% 5,9% 6,8% 7,4% Mikroelementy Jod 0,0243 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 16% 16% 16% 16% M 16% 16% 16% 16% Żelazo 0,9 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 5,0% 5,0% 11% 11% M 11% 11% 11% 11% Miedź 0,23 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 26% 26% 26% 26% M 26% 26% 26% 26% Cynk 1,12 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 14% 14% 14% 14% M 10% 10% 10% 10% Mangan 0,02 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,1% 1,1% 1,1% 1,1% M 0,9% 0,9% 0,9% 0,9% Dane liczbowe na podstawie: [6]
Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[7] Wartość odżywcza Śledź solony (100 g) Wartość energetyczna 906 kJ (216 kcal) Białka 19,8 g szczegółowe informacje RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 43% 43% 43% 43% M 35% 35% 35% 35% Tłuszcze 15,4 g szczegółowe informacje Kwasy tł. nasycone 3,09 g Kwasy tł. nienasycone Jednonienasycone 7,73 g Wielonienasycone 2,67 g omega-3 2,4 g α-Linolenowy (ALA) 0,17 g AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 15% 15% 15% 15% M 11% 11% 11% 11% omega-6 0,27 g Linolowy (LA) 0,19 g AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,6% 1,6% 1,7% 1,7% M 1,1% 1,1% 1,4% 1,4% Woda 48,8 g szczegółowe informacje AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,8% 1,8% 1,8% 1,8% M 1,3% 1,3% 1,3% 1,3% Witaminy Witamina C 0 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% M 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% Tiamina (B1) 0,035 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 3,2% 3,2% 3,2% 3,2% M 2,9% 2,9% 2,9% 2,9% Ryboflawina (B2) 0,29 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 26% 26% 26% 26% M 22% 22% 22% 22% Niacyna (B3) 3 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 21% 21% 21% 21% M 19% 19% 19% 19% Witamina B6 0,22 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 17% 17% 15% 15% M 17% 17% 13% 13% Foliany 0,005 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,3% 1,3% 1,3% 1,3% M 1,3% 1,3% 1,3% 1,3% Kobalamina (B12) 0,007 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 292% 292% 292% 292% M 292% 292% 292% 292% Witamina A 0,045 mg RAE RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 6,4% 6,4% 6,4% 6,4% M 5,0% 5,0% 5,0% 5,0% Witamina D 0,0092 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 61% 61% 61% 46% M 61% 61% 61% 46% Witamina E 2,3 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 15% 15% 15% 15% M 15% 15% 15% 15% Makroelementy Fosfor 341 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 49% 49% 49% 49% M 49% 49% 49% 49% Wapń 62 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 6,2% 6,2% 5,2% 5,2% M 6,2% 6,2% 6,2% 5,2% Magnez 39 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 13% 12% 12% 12% M 9,8% 9,3% 9,3% 9,3% Potas 240 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 5,1% 5,1% 5,1% 5,1% M 5,1% 5,1% 5,1% 5,1% Sód 5930 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 395% 395% 456% 494% M 395% 395% 456% 494% Mikroelementy Jod 0,03 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 20% 20% 20% 20% M 20% 20% 20% 20% Żelazo 1,1 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 6,1% 6,1% 14% 14% M 14% 14% 14% 14% Miedź 0,17 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 19% 19% 19% 19% M 19% 19% 19% 19% Cynk 0,95 mg RDA 19–30 31–50 51–70 70+ K 12% 12% 12% 12% M 8,6% 8,6% 8,6% 8,6% Mangan 0,02 mg AI 19–30 31–50 51–70 70+ K 1,1% 1,1% 1,1% 1,1% M 0,9% 0,9% 0,9% 0,9% Dane liczbowe na podstawie: [6]
Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[7]

Podgatunki

Wyróżniono następujące podgatunki śledzia oceanicznego[1]:

Zobacz też

 src= Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów o śledziu

Przypisy

  1. a b Clupea harengus, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Clupea harengus. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
  3. a b c d e f g h G. Nikolski: Ichtiologia szczegółowa. Tłum. Franciszek Staff. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1970.
  4. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 217/2009 z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie przekazywania danych statystycznych dotyczących połowów i działalności rybackiej przez państwa członkowskie dokonujące połowów na północno-zachodnim Atlantyku. Parlament Europejski i Rada Europejska, 11 marca 2009.
  5. Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.
  6. a b Hanna Kunachowicz; Beata Przygoda; Irena Nadolna; Krystyna Iwanow: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. wydanie II zmienione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 266-267. ISBN 978-83-200-5311-1.
  7. a b Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.)

Bibliografia

  • Clupea harengus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. www.fishbase.org [dostęp 22 marca 2009]
  • Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
  • Fritz Terofal, Claus Militz: Ryby morskie. Warszawa: GeoCenter, 1996. ISBN 83-7129-306-2.
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia POL

Śledź oceaniczny: Brief Summary ( Polonês )

fornecido por wikipedia POL

Śledź oceaniczny, śledź atlantycki, śledź pospolity, śledź (Clupea harengus) – gatunek ławicowej ryby morskiej z rodziny śledziowatych.

Blisko spokrewniony ze śledziem pacyficznym. Obydwa gatunki – powszechnie określane nazwą śledź – miały olbrzymie znaczenie gospodarcze stanowiąc główny cel połowów w rybołówstwie morskim. W wyniku przełowienia w latach 90. XX wieku liczebność poszczególnych populacji znacznie się zmniejszyła, jednak nadal śledzie są bardzo ważnymi rybami użytkowymi.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Autorzy i redaktorzy Wikipedii
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia POL