Passer italiae (Vieillot 1817)

Wróbel apeniński (Passer italiae) – gatunek małego ptaka z rodziny wróbli (Passeridae). Występuje w kontynentalnej części Włoch i na trzech wyspach: Sardynii, Sycylii i Krecie. Narażony na wyginięcie.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Louis Jean Pierre Vieillot w 1817 na podstawie holotypu z Włoch. Autor nadał wróblowi apenińskiemu nazwę Fringilla Italiae^[3]. Obecnie (2016) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny umieszcza wróbla apenińskiego w rodzaju Passer jako odrębny gatunek^[4]. Klasyfikacja jest jednak sporna. Wróbel apeniński tworzy nadgatunek z domowym (P. domesticus) i śródziemnomorskim (P. hispaniolensis), niektórzy autorzy uznają te taksony za jeden gatunek^[5]. Prawdopodobnie specjacja w przypadku wróbla apenińskiego zaszła przez hybrydyzację. Pierwsze sugestie wysnuto na podstawie upierzenia samców, które zdaje się być pośrednie między upierzeniem wróbla domowego i śródziemnomorskiego. Liczba chromosomów u ptaków trzech wspomnianych gatunków jest taka sama (2n = 76), w związku z czym byłaby to homoploidalna specjacja przez hybrydyzację^[6].

Morfologia

Samica

Długość ciała wynosi około 16 cm, masa ciała 23–30 g^[5]. Upierzeniem przypomina wróbla domowego i śródziemnomorskiego. Od samca wróbla śródziemnomorskiego samiec wróbla apenińskiego różni się kasztanowobrązowym ciemieniem, wyraźniejszą białą brwią, czysto białymi policzkami, obszernym czarnym śliniakiem i mocniej zarysowanym wzorem na grzbiecie. Samice wyglądają identycznie, jak samice wróbla domowego^[7]. Występuje niewielka zmienność geograficzna. Samce na większości obszaru, to jest od południowych stoków Alp na południe bez Kalabrii są jednolite fenotypowo, ale w południowo-wschodnich Włoszech, w Kalabrii i na Sycylii, samce są bardziej zbliżone wyglądem do wróbli śródziemnomorskich – wyróżniają się większym śliniakiem i częściowo paskowanymi bokami ciała^[6].

Zasięg

Wróble apenińskie występują w kontynentalnej części Włoch oraz na Sardynii, Sycylii i Krecie^[5].

Przypisy