Liliales

Ten artykuł dotyczy roślin. Zobacz też: inne znaczenia.

Liliowce (Liliales Perleb) – rząd roślin zielnych należący do klasy jednoliściennych. Obejmuje 10 rodzin z 67 rodzajami i 1558 gatunkami^[1]. Są to głównie rośliny wieloletnie, wytwarzające zwykle jako organy przetrwalnikowe kłącza, bulwy lub cebule. Do cech charakterystycznych należy brak fitomelaniny, obecność kwasu chelidonowego oraz fruktanów w łodydze^[2].

Morfologia

Pokrój

Często geofity z kłączami, bulwami lub cebulami^[2].

Liście

Nasady liści bez pochwy liściowej^[2].

Kwiaty

Promieniste, rzadziej grzbieciste, często duże i efektownie zabarwione (często nakrapiane^[2]). Okwiat tworzy 6 listków w dwóch okółkach. Słupek zbudowany z trzech owocolistków (rzadziej trzy wolne słupki) jest górny lub dolny. Kwiaty są owadopylne – owady przywabiane są przez barwny okwiat i zbierają nektar produkowany przez miodniki umieszczone w zalążni słupka.

Owoce

Suche torebki z dużą liczbą nasion^[2].

Systematyka

W miarę rozwoju wiedzy w zakresie systematyki ustalany był różny skład tego rzędu. W ujęciu Cronquista (1988) był to obszerny i parafiletyczny takson. Później rząd został znacznie odchudzony (Takhtajan 1997 i Reveal 1999). W końcu w systemie APG I (1998), po rozpoznaniu filogenezy tej grupy roślin, nazwę Liliales nadano ponownie obszernemu, ale tym razem jednak już monofiletycznemu kladowi i w takiej wersji utrzymuje się on w kolejnych aktualizacjach systemów APG.

Pozycja systematyczna i relacje filogenetyczne wśród jednoliściennych według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

←

tatarakowce Acorales

żabieńcowce Alismatales

Petrosaviales

pochrzynowce Dioscoreales

pandanowce Pandanales

liliowce Liliales

szparagowce Asparagales

arekowce Arecales

wiechlinowce Poales

komelinowce Commelinales

imbirowce Zingiberales

Podział i relacje filogenetyczne między rodzinami liliowców według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Kladogram przedstawia ujęcie systematyczne według systemu APG III z 2009 i APG IV z 2016 (z plemieniiem Luzuriageae w obrębie rodziny krasnolicowatych Alstroemeriaceae). W ujęciu APWeb i wcześniejszych wersji systemu APG plemię Luzuriageae podnoszone jest do rangi rodziny Luzuriageae Bentham & Hooker^[1].

liliowce

korsjowate Corsiaceae

Campynemataceae

Petermanniaceae

zimowitowate Colchicaceae

krasnolicowate Alstroemeriaceae

melantkowate Melanthiaceae

liliowate Liliaceae

kolcoroślowate Smilacaceae

Philesiaceae

Rhipogonaceae

Podział według systemu Reveala (1999) i Takhtajana (1997)

• Podrząd: Liliineae Rchb.
  • Rodzina: liliowate (Liliaceae Juss.)
  • Rodzina: Medeolaceae (S. Wats.) Takht.

Podział według systemu Cronquista (1981)

• • Rodzina: Philydraceae
  • Rodzina: Pontederiaceae – rozpławowate
  • Rodzina: Haemodoraceae – hemodorowate
  • Rodzina: Cyanastraceae
  • Rodzina: Liliaceae – liliowate
  • Rodzina: Iridaceae – kosaćcowate
  • Rodzina: Velloziaceae
  • Rodzina: Aloeaceae – aloesowate
  • Rodzina: Agavaceae – agawowate
  • Rodzina: Xanthorrhoeaceae – żółtakowate
  • Rodzina: Hanguanaceae
  • Rodzina: Taccaceae – krąpielowate
  • Rodzina: Stemonaceae
  • Rodzina: Smilacaceae – kolcoroślowate
  • Rodzina: Dioscoreaceae – pochrzynowate

Przypisy