Heloderma – rodzaj jaszczurek z rodziny helodermowatych (Helodermatidae), obejmujący jedynych żyjących współcześnie przedstawicieli tej rodziny oraz kladu Monstersauria.
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Stanach Zjednoczonych, Meksyku i Gwatemali[4].
Heloderma (Holoderma): gr. ἡλος hēlos „guz, ćwiek”; δερμα derma, δερματος dermatos „skóra”; w aluzji do osadzonych w skórze osteoderm[5].
Nazwa Heloderma została ukuta w 1829 roku przez Wiegmann jako nowa nazwa rodzajowa dla helodermy meksykańskiej, opisanej początkowo jako Trachyderma horridum[2]. Znane są trzy gatunki należące do tego rodzaju. Przez wiele lat zaliczano do niego również gatunek Lowesaurus matthewi (wówczas Heloderma matthewi), jednak w 1986 roku został on przeniesiony przez Pregilla i współpracowników do odrębnego rodzaju Lowesaurus. W 2008 roku Conrad zdefiniował nazwę Heloderma jako odnoszącą się do kladu obejmującego ostatniego wspólnego przodka gatunków H. suspectum, H. horridum i H. texana i wszystkich jego potomków[6]. Według analiz filogenetycznych przeprowadzonych przez Conrada i współpracowników (2010) wszystkie te trzy gatunki znajdują się w politomii[7]. Conrad (2008) zasugerował jednak, że H. suspectum i H. horridum są spokrewnione bliżej ze sobą niż z H. texana[6].
Analiza molekularna przeprowadzona przez Douglasa i współpracowników (2010) sugeruje, że ostatni wspólny przodek współczesnych heloderm, meksykańskiej i arizońskiej, żył w późnym eocenie, ponad 35 mln lat temu[8]. Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[4]:
oraz gatunek wymarły[9]:
Heloderma – rodzaj jaszczurek z rodziny helodermowatych (Helodermatidae), obejmujący jedynych żyjących współcześnie przedstawicieli tej rodziny oraz kladu Monstersauria.