nomes no trilho de navegação
Mamal o'r teulu Canidae yw'r Blaidd (Canis lupus). Y Blaidd yw'r aelod mwyaf o'r teulu, 0.6 hyd 0.9 medr (26–36 modfedd) o daldra wrth yr ysgwydd, ac yn pwyso rhwng 32 a 62 kilogram (70–135 pwys). Dangoswyd trwy astudiaethau DNA fod y ci yn perthyn yn agos i'r blaidd, ac yn cael ei roi yn yr un rhywogaeth Canis lupus; ystyrir y ci fel yr is-rywogaeth C. lupus familiaris.
Ar un adeg roedd y blaidd yn gyffredin dros y rhan fwyaf o Ewrop a Gogledd America, ond mae hela a difrodi yr amgylchedd wedi gostwng ei niferoedd yn sylweddol. Credir fod y boblogaeth fwyaf yn Kazakhstan, sydd a tua 90,000, a Canada (tua 60,000). Credir i'r blaidd olaf yng Nghymru gael ei ladd rywbryd tua dechrau'r 16g, er nad oes sicrwydd o hyn. Diflannodd bleiddiaid yr Alban ac Iwerddon yn ystod y 18g.
Rhoddir lle pwysig i'r blaidd mewn mytholeg a llên gwerin; er enghraifft yr hanes am Romulus, sefydlydd dinas Rhufain, a'i efaill Remus yn cael eu magu gan fleiddast pan yn blant. Ym mytholeg Llychlyn, ar ddiwedd y byd bydd Odin yn arwain y duwiau da yn erbyn lluoedd y fall ac yn ymladd â'r blaidd ofnadwy Fenris i amddiffyn Asgard. Yn chwedl Math fab Mathonwy mae Math yn cosbi Gwydion fab Dôn a'i frawd Gilfaethwy fab Dôn am dreisio Goewin a dechrau rhyfel rhwng Gwynedd a Deheubarth trwy eu troi yn flaidd a bleiddast am flwyddyn. Dychwelant gyda mab a gaiff ei fedyddio gyda'r enw Bleiddwn.
Cysylltir y blaidd yn aml a seintiau; er enghraifft y chwedl adnabyddus am Sant Ffransis o Assisi yn dofi blaidd oedd wedi bod yn ddychryn i ddinas Gubbio. Yng Nghymru, dywedir fod gan y sant Brynach Wyddel flaidd dof oedd yn gwarchod ei fuwch.
Roedd y blaidd hefyd yn symbol o ffyrnigrwydd, ac o'r herwydd byddai'r enw "Blaidd" yn cael ei roi i ryfelwyr, er enghraifft Rhirid Flaidd yng Nghymru. Ceir "blaidd" neu "bleiddast" mewn llawer o enwau lleoedd yng Nghymru, er enghraifft Casblaidd yn Sir Benfro.
Mamal o'r teulu Canidae yw'r Blaidd (Canis lupus). Y Blaidd yw'r aelod mwyaf o'r teulu, 0.6 hyd 0.9 medr (26–36 modfedd) o daldra wrth yr ysgwydd, ac yn pwyso rhwng 32 a 62 kilogram (70–135 pwys). Dangoswyd trwy astudiaethau DNA fod y ci yn perthyn yn agos i'r blaidd, ac yn cael ei roi yn yr un rhywogaeth Canis lupus; ystyrir y ci fel yr is-rywogaeth C. lupus familiaris.
Ar un adeg roedd y blaidd yn gyffredin dros y rhan fwyaf o Ewrop a Gogledd America, ond mae hela a difrodi yr amgylchedd wedi gostwng ei niferoedd yn sylweddol. Credir fod y boblogaeth fwyaf yn Kazakhstan, sydd a tua 90,000, a Canada (tua 60,000). Credir i'r blaidd olaf yng Nghymru gael ei ladd rywbryd tua dechrau'r 16g, er nad oes sicrwydd o hyn. Diflannodd bleiddiaid yr Alban ac Iwerddon yn ystod y 18g.
