nomes no trilho de navegação
Şərq yemişanı (lat. Crataegus orientalis) — gülçiçəyikimilər fəsiləsinin yemişan cinsinə aid bitki növü.
Türkiyə, Azərbycan, Gürcüstan, Ukrayna, Albaniya, Siciliya, İspaniya və Şimali Qafqazda daşlı-qayalıq ərazilərdə bitir.
Hündürlüyü 5 m-ə çatan, tikanlı, al-qırmızı, qonur, boz budaqlara malik kol və ya ağacdır. Yarpaqları 3 və ya 7 dilimli, uzunluğu еnindən 3-4 dəfə çoхdur, yayda rəngi-tünd yaşıl, payızda isə narıncı-qırmızıya çalır. Çiçəkləri ağ, al qırmızıdır, 12-15 mm uzunluqda olub, may-iyun aylarında çiçəkləyir. Mеyvələri şarşəkilli və ya bir az oval, diamеtri 10 mm-ə çatan çəyirdəkmеyvədir, sеntyabr-oktyabr aylarında yеtişir, uzun müddət ağacın üzərində qalır.
Bitki soyuğa, quraqlığa davamlıdır. Torpağa tələbkar deyildir, qayalıqlarda daha yaxşı bitir.
Böyük və Kiçik Qafqaz, Talış və Naxçıvan MR-da təbii halda rast gəlinir.
Bitki 200-300 il yaşamaqla 10 yaşından sonra mеyvə vеrir. Bir ağacdan 5-10 kq mеyvə yığılması yaхşı göstərici hеsab еdilir. Yеmişan plantasiyalarında hər hеktarda 600-ə qədər bitki əkilir.
Yarpaqları qalıntəhərdir, hər iki tərəfdən sıx məxməri boz yumşaq tüklü olub, uzunsov-əksinə yumurtaşəkillidir, qaidə hissəsində pazşəkillidir, 3-5 bölümlüdür; yarpağın bölümləriensizdir, onların uzunluğu 3-3,5 dəfə enindən artıqdır, təpə hissədə 1-4 ədəd dişli və yaxud dərin bölükşəkilli kəsiklidir; saplaq qısadır və yayarpaqlar demək olar ki, oturaqdır.
Çiçəkləri sıx azçiçəkli qalxanvari çicək qrupunda yerləşir. Çiçək qrupunun budaqları, saplağı və kasa yarpağı sıx ağ rəngli keçə tüklüdür. Sütuncuğu 5 ədəd, nadir halda 4 ədəd olur.
Meyvələri 10-12 mm uzunluğundadır, qırmızımtıl-narıncı rəngdə olub, qismən tükcüklü yaxud çılpaqdır, yastılaşmış şarşəkillidir, təpə hissədə qurumuş, bükülmüş kasa yarpaqları vardır. Toxumları 5, nadir hallarda 4 ədəd olub, üçtillidir.
(May) Iyun-Iyul.
Sentyabr-Oktyabr.
Yemişan cinsinə aid növlər C. altaica * C. azarolus * C. curvisepala * C. daurica * C. korolkowii * C. kyrtostila * C. monogyna * C. oxyacantha * C. pentagyna * C. pinnatifida * C. sanguinea * C. aestivalis * C. ambigua * C. ambitiosa * C. anamesa * C. ancisa * C. annosa * C. apiifolia * C. apiomorpha * C. aprica * C. arborea * C. arcana * C. × ariifolia * C. arnoldiana * C. ater * C. austromontana * C. berberifolia * C. biltmoreana * C. boyntonii * C. brachyacantha * C. calpodendron * C. canbyi * C. chlorosarca * C. chrysocarpa * C. coccinea * C. coccinioides * C. collina * C. columbiana * C. compta * C. crus-galli * C. cuneata * C. cupulifera * C. dahurica * C. douglasii * C. dsungarica * C. ellwangeriana * C. erythropoda * C. flabellata * C. flava * C. fontanesiana * C. × grignonensis * C. harbisonii * C. heldreichii * C. heterophylla * C. holmesiana * C. hupehensis * C. intricata * C. iracunda * C. jackii * C. jonesae * C. laevigata * C. × lavallei * C. lepida * C. × macrocarpa * C. macrosperma * C. marshallii * C. maximowiczii * C. × media * C. mercerensis * C. mexicana * C. × vailiae * C. mollis * C. × mordenensis * C. nigra * C. okanaganensis * C. orientalis * C. pedicellata * C. peregrina * C. phaenopyrum * C. phippsii * C. pruinosa * C. pubescens * C. pulcherrima * C. punctata * C. putnamiana * C. rhipidophylla * C. rivularis * C. saligna * C. sargentii * C. scabrida * C. scabrifolia * C. × sinaica * C. × smithiana * C. spathulata * C. submollis * C. succulenta * C. tanacetifolia * C. tracyi * C. triflora * C. uniflora * C. viridis * C. visenda * C. vulsa * C. wattiana * C. wilsonii Şərq yemişanı (lat. Crataegus orientalis) — gülçiçəyikimilər fəsiləsinin yemişan cinsinə aid bitki növü.
Planhigyn blodeuol sy'n frodorol o Hemisffer y Gogledd yw Draenen wen y dwyrain sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Rosaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Crataegus orientalis a'r enw Saesneg yw Oriental hawthorn.[1]
Mae'r teulu Rosaceae yn perthyn i'r genws Rosa (rhosyn) fel ag y mae'r cotoneaster a'r eirinen. Prif nodwedd y teulu yw ei ffrwythau amrywiol a phwysig i economi gwledydd.[2] Ceir 5 sepal, 5 petal ac mae'r briger wedi'u gosod mewn sbeiral sy'n ffurfio llestr tebyg i gwpan o'r enw hypanthiwm.
Planhigyn blodeuol sy'n frodorol o Hemisffer y Gogledd yw Draenen wen y dwyrain sy'n enw benywaidd. Mae'n perthyn i'r teulu Rosaceae. Yr enw gwyddonol (Lladin) yw Crataegus orientalis a'r enw Saesneg yw Oriental hawthorn.
Mae'r teulu Rosaceae yn perthyn i'r genws Rosa (rhosyn) fel ag y mae'r cotoneaster a'r eirinen. Prif nodwedd y teulu yw ei ffrwythau amrywiol a phwysig i economi gwledydd. Ceir 5 sepal, 5 petal ac mae'r briger wedi'u gosod mewn sbeiral sy'n ffurfio llestr tebyg i gwpan o'r enw hypanthiwm.
Ο Δασοκράταιγος ή Δασοτρικουκιά[1] (Crataegus orientalis) είναι φυλλοβόλος θάμνος της οικογένειας των Ροδοειδών. Απαντάται σε μεγάλο μέρος της Μεσογείου, της Ανατολικής Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής, σε ορεινούς βιότοπους.
Είναι είδος πολύ ποικίλο. Ο Knud Ib Christensen στη μονογραφία του το διαχωρίζει σε 4 υποείδη, τα οποία ισχύουν ακόμα. Από αυτά οποία στην Ελλάδα απαντά το υποείδος Crataegus o. orientalis.[1]
Ο δασοκράταιγος είναι θάμνος πολύκλαδος, αγκαθωτός, φυλλοβόλος, μέχρι 4 μ. ύψος. Φύλλα μέχρι 4 εκ, πτερόλοβα επιμήκη-ωοειδή ή αναστρέψιμα, με απότομη ή οξεία κορυφή, στενή εριώδη και σφηνοειδή βάση και μίσχο μικρό και λεπτό. Φέρει λοβούς συνήθως πέντε, οδοντωτούς στην άκρη. Τα φύλλα σκεπάζονται από πυκνό χνούδι. Μπουμπούκια γενικά κωνικά, μήκους 3 χιλιοστών.
Ταξιανθίες πυκνές, με άνθη λευκά, διαμέτρου 1,5-2 εκ. που βγαίνουν ανά 4 έως 18, τα οποία διαθέτουν 2-6 στύλους. Οι καρποί είναι σφαιρικές δρύπες, πορτοκαλόχρωμες, με διάμετρο μέχρι 2 εκ.[1] Ανθίζει την περίοδο Μαΐου - Ιουλίου.[2] Οι καρποί βγαίνουν τον Σεπτέμβριο.
Η φυσική εξάπλωση του δασοκράταιγου περιλαμβάνει την Τουρκία, την Αρμενία, τη Γεωργία, την Ουκρανία (συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας ), την Αλβανία, την Ελλάδα, τη Σικελία, τις χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας και την Ισπανία (1). Βρέθηκε επίσης στη Ρωσία και στο Βόρειο Καύκασο. Συναντάται σε πετρώδεις πλαγιές, ξέφωτα δασών και υποαλπικά λιβάδια, σε υψόμετρο 700-2050 μέτρων.[2]
Στην Ελλάδα ζει στα ορεινά δάση της ηπειρωτικής χώρας και σε μερικά νησιά του Βόρειου και Ανατολικού Αιγαίου.[1]
Δασοκράταιγος
Δασοκράταιγος με μη γινωμένους καρπούς
Δρύπη δασοκράταιγου
Άνθη του υποείδους orientalis
Φύλλα δασοκράταιγου, στα οποία φαίνεται και το χνούδι
Ο Δασοκράταιγος ή Δασοτρικουκιά (Crataegus orientalis) είναι φυλλοβόλος θάμνος της οικογένειας των Ροδοειδών. Απαντάται σε μεγάλο μέρος της Μεσογείου, της Ανατολικής Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής, σε ορεινούς βιότοπους.
Είναι είδος πολύ ποικίλο. Ο Knud Ib Christensen στη μονογραφία του το διαχωρίζει σε 4 υποείδη, τα οποία ισχύουν ακόμα. Από αυτά οποία στην Ελλάδα απαντά το υποείδος Crataegus o. orientalis.
Crataegus orientalis, known as oriental hawthorn,[2] is a species of hawthorn native to the Mediterranean region, Turkey, Caucasia, Crimea, and western Iran, with fruits that are orange or various shades of red.[1][3]
This species is highly variable. Knud Ib Christensen in his monograph[1] divides it into four subspecies:
In Caucasia the fruits are either eaten raw or used to make a type of sweet bread.[1]
Media related to Crataegus orientalis at Wikimedia Commons
Crataegus orientalis, known as oriental hawthorn, is a species of hawthorn native to the Mediterranean region, Turkey, Caucasia, Crimea, and western Iran, with fruits that are orange or various shades of red.
This species is highly variable. Knud Ib Christensen in his monograph divides it into four subspecies:
C. orientalis subsp. orientalis C. orientalis subsp. pojarkovae (Kossych) Byatt has orange fruit. C. orientalis subsp. presliana K.I.Chr. C. orientalis subsp. szovitsii (Pojarkova) K.I.Chr.Crataegus orientalis là loài thực vật có hoa trong họ Hoa hồng. Loài này được Kossych mô tả khoa học đầu tiên.[2]
Crataegus orientalis là loài thực vật có hoa trong họ Hoa hồng. Loài này được Kossych mô tả khoa học đầu tiên.
Crataegus orientalis Pall. ex M.Bieb.
Боя́рышник восто́чный (лат. Crataégus orientális) — кустарник или небольшое дерево, вид рода Боярышник (Crataegus) семейства Розовые (Rosaceae).
В природе ареал вида охватывает Турцию, Армению, Грузию, Украину (включая Крым), Албанию, Грецию (включая Крит), Сицилию, страны бывшей Югославии, Испанию.[2] В России встречается на Северном Кавказе.
Распространён в кустарниковых зарослях на сухих каменистых склонах среднего пояса гор.
Дерево высотой 3—7 м, нередко растущее кустообразно и достигающее в этом случае высоты не более 1—2,5 м. Ветки голые, красно-коричневые, молодые побеги густо войлочно опушенные. Значительное число укороченных побегов превращено в олиственные колючки; безлистные колючки немногочисленные, прямые, длиной 1—1,5 см
Почки ширококонусовидные, притуплённые, длиной около 3 мм. Листья продолговато-яйцевидные или обратнояйцевидные, с острой или тупой вершиной и узко-клиновидным, иногда (на длинных побегах) усечённым основанием, 5—7-глубокораздельные, с косо вверх направленными, узкими, на вершине крупнозубчатыми или лопастевидно-надрезанными долями, реже (у основания коротких побегов) трёхлопастные, длиной 3—5 см, шириной 2—4 см, плотные, тусклые, с обеих сторон густо и мягко серовато-опушённые. Черешки длиной 0,5—1,2 см. Прилистники серповидные, гребенчато-пильчатые, быстро опадающие.
Соцветия 4—10-цветковые, очень плотные, с короткими, густо беловойлочными осями и цветоножками длиной 2—5 мм. Цветки диаметром 1,5—2,0 см, с белыми лепестками. Чашелистики длинно заострённые, иногда с шиловидным остроконечием, цельнокрайние, при плодах отогнутые, беловойлочные. Тычинок 20, с белыми пыльниками; столбиков 5, редко 4.
Плоды шаровидные, сильно сплюснутые, несколько пятигранные, диаметром 13—20 мм, красновато-оранжевые, слабо волосистые или голые, съедобные, с приятным кисловатым вкусом. Косточки в числе 5, реже 4, трёхгранные, длиной 7—8 мм, шириной 3—4 мм, слегка ребристые со спинной стороны, гладкие с боков и килеватые с брюшной стороны.
Цветение в июне — середине июля. Плодоношение с сентября.
Вследствие большой засухоустойчивости может представлять интерес для засушливых районов, не в меньшей степени, чем Боярышник понтийский (Crataegus pontica), так как отдельные особи боярышника восточного по размерам и мясистости плодов не уступают плодам этого вида.
Встречается в культуре в европейской части России, Крыму, на Кавказе и в Узбекистане. Вне России и сопредельных стран распространен в культуре давно (с 1810 года), но не широко.
На Кавказе местное население собирает плоды этого вида, которые отличаются приятным кисловатым вкусом; они употребляются в пищу в сыром виде, реже их растирают и смешивают с мукой для приготовления сладковатого хлеба.
Благодаря большой колючести и плотности куста может быть рекомендован для живых изгородей.
Древесина используется на рукоятки для орудий.
Вид Боярышник восточный входит в род Боярышник (Crataegus) трибы Pyreae подсемейства Спирейные (Spiraeoideae) семейства Розовые (Rosaceae) порядка Розоцветные (Rosales).
Боя́рышник восто́чный (лат. Crataégus orientális) — кустарник или небольшое дерево, вид рода Боярышник (Crataegus) семейства Розовые (Rosaceae).
