nomes no trilho de navegação
Guidance for identification
Hřib siný (Gyroporus cyanescens) je houba z čeledi hřibovitých. Je vzácný a ohrožený.[zdroj?]
Klobouk je široký 40–110 mm, nejdříve je polokulovitý, později klenutý až rozložený, žlutě, krémově až kaštanově hnědý, hladký, na povrchu jemně plstnatý. Trubky jsou vysoké 4–8 mm, bělavé, krémové nebo nažloutlé a na řezu modrají. Třeň (noha houby) je dlouhý 50–100 mm, hřibovitý, dole mírně ztluštělý, křehký, krémový nebo světle kaštanový, stejně zbarvený jako klobouk. Na povrchu je do jedné třetiny plstnatý (podobně jako klobouk), pod kloboukem je lysí, což budí dojem jakési přesně ohraničené punčochy. Ve stáří je uvnitř dutý. Dužnina je velmi křehká, ve třeni vatovitá a na řezu velmi rychle a intenzivně modrá; je to až chrpově modrá barva. Má nevýraznou chuť i vůni. Celý povrch plodnice na otlačených místech nápadně modrá. Výtrusy jsou velké 8–14 × 4,5–5,5 μm, krátce elipsoidní, hladké, světle žluté. Roste dosti vzácně v červnu až srpnu (za teplého počasí se dá najít i v říjnu) v písčitých prohřátých půdách pod borovicemi, často na okrajích borů, ale i pod buky. Je jedlý.
Obrázky, zvuky či videa k tématu hřib siný ve Wikimedia Commons
Hřib siný (Gyroporus cyanescens) je houba z čeledi hřibovitých. Je vzácný a ohrožený.[zdroj?]
Der Kornblumen-Röhrling (Gyroporus cyanescens) ist ein sehr seltener, essbarer Röhrenpilz aus der Gattung der Blasssporröhrlinge. An den berührten Stellen läuft er in kurzer Zeit stark kornblumenblau an, was seinen deutschen Namen erklärt.
Der Hut des Kornblumen-Röhrlings ist etwa 5–10 cm breit und zitronengelb bis gelbocker[1], mit einer trockenen, grob filzigen Huthaut. Die Röhren des Pilzes sind am Stiel ausgebuchtet und wie die Poren weißlich bis blassgelblich, verletzt erst grünend, dann blauend[1]. Der Stiel ist wie der Hut gefärbt, meist gekammert, wird im Alter hohl und zeigt als Abrisskante der Gesamthülle eine Pseudoringzone (abrupte Farbänderung des Stiels von hutfarben zu blass, fast weiß)[1][2]. Seine Oberfläche ist oft querrissig[1]. Das Fleisch ist blass, mürbe und brüchig und verfärbt sich bei der kleinsten Verletzung sofort kornblumenblau (bei Gyroporus cyanescens fm. immutabilis bleibt das Blauen aus[1]) oder im Fall von Gyroporus cyanescens var. vinosovirescens verfärbt es erst grünblau, um schließlich schwarz zu werden[1]. Das Sporenpulver ist blass gelblich.
Die Sporen sind glatt, unregelmäßig elliptisch und 9–10,5 × 5–6 Mikrometer groß. Die Hyphen des Kornblumen-Röhrlings haben wie fast alle Blasssporröhrlinge (mit Ausnahme von Gyroporus castaneus fm. afibulatus) im Gegensatz zu den meisten anderen Röhrlingen Schnallen[1].
Der Kornblumenröhrling ist Teil eines Artenaggregats aus vier Einzelarten[2][3][4]. Hierbei zeigen zwei Arten, Gyroporus cyanescens und Gyroporus pseudcyanescens am Stiel eine Abrisskante der Gesamthülle[2][4], die den anderen beiden Arten, Gyroporus lacteus und Gyroporus pseudolacteus jeweils fehlt[2][3]. Die Unterscheidung von Gyroporus cyanescens und Gyroporus pseudocyanescens ist im Moment mit klassischen Methoden nicht eindeutig möglich[4]. Mit Hilfe der DNA-Sequenzen der ITS und LSU (jeweils rDNA) lassen sich alle vier Arten voneinander trennen[4]. Das Artenaggregat als Ganzes ist in Europa wegen des intensiven kornblumenblauen Anlaufens kaum zu verwechseln. Der giftige Gyroporus ammophilus hat ein lachsfarbenes Fleisch, das nur wenig und wenn, dann höchstens im Alter blaut[5][1]. Der Hasen-Röhrling (Gyroporus castaneus) ist mehr zimtbraun gefärbt und blaut nicht[1].
Der Kornblumen-Röhrling kommt auf sandigen Böden in Laub- und Nadelwäldern, besonders bei Birken, Buchen und Eichen vor. Man findet ihn meist auf oder unmittelbar an den Waldwegen, er fehlt aber in manchen Gebieten. Er bildet Mykorrhiza wie alle Blasssporröhrlinge. Die Fruchtkörper wachsen von Juni bis September, voreilende Funde können auch schon im Mai auftreten.[6][7]
Der für das Blauen des Fleischs bei Kontakt mit Luftsauerstoff verantwortliche Stoff Gyrocyanin ist ein Derivat der Pulvinsäure. Das Gyrocyanin und das ebenfalls in den Fruchtkörpern enthaltene Gyroporin oxidieren zu blauen Chinonen. Bei der seltenen Variante lacteus fehlt der für die Verfärbung verantwortliche Stoff.[8][9]
Der Kornblumen-Röhrling gilt als Speisepilz von vorzüglichem Geschmack, dessen Fleisch sich beim Schmoren schön hellgelb verfärbt.[10]
Der Kornblumen-Röhrling (Gyroporus cyanescens) ist ein sehr seltener, essbarer Röhrenpilz aus der Gattung der Blasssporröhrlinge. An den berührten Stellen läuft er in kurzer Zeit stark kornblumenblau an, was seinen deutschen Namen erklärt.
Gyroporus cyanescens, commonly known as the bluing bolete or the cornflower bolete, is a species of bolete fungus in the family Gyroporaceae. First described from France in 1788, the species is found in Asia, Australia, Europe, and eastern North America, where it grows on the ground in coniferous and mixed forests.
The yellowish to buff cap surface is fibrous and roughened, and reaches up to 12 cm (4.7 in) in diameter. The thick stem, roughly the same color as the cap or lighter, is hollowed out into chambers. All parts of the mushroom turn an intense blue color within a few moments of bruising or cutting. The mushroom is edible, despite its hard stem. A less common variety occurs where the color change is to deep violet rather than blue. The bluing reaction results from the oxidation of a chemical called gyrocyanin.
The species was first described scientifically by French botanist Jean Baptiste François Pierre Bulliard in his 1788 Herbier de la France.[2] Later synonyms include Boletus constrictus by Christian Hendrik Persoon in 1801,[3] Leccinum constrictum by Samuel Frederick Gray in 1821,[4] Suillus cyanescens by Petter Karsten in 1882,[5] and Leucoconius cyanescens by Günther Beck von Mannagetta und Lerchenau in 1923.[6] The variety violaceotinctus was described by Roy Watling in 1969 from collections made in Michigan, USA.[7]
The specific epithet is derived from the Ancient Greek κύανoς, meaning "dark blue",[8] while the varietal epithet violaceotinctus means "having a violet tinge".[9] It is commonly known as the bluing bolete[10] or the cornflower bolete.[11]
The cap of G. cyanescens is initially convex, but flattens out in maturity, sometimes becoming shallowly depressed;[11] it reaches a diameter of 4–12 cm (1.6–4.7 in). The cap is dry, and ranges in color from buff to yellowish to pale olive, occasionally with darker streaks of color.[10] Its surface is uneven, sometimes with wrinkles and pits.[11] The cap margin is initially curved inward, and sometimes splits in maturity.[12] The flesh is whitish to pale yellow, and has a brittle texture. On the underside of the cap, the pore surface is white to yellowish, sometimes with olive or tan tinges. There are roughly two circular pores per millimeter, and the tubes that comprise the pores are 5–10 mm (0.2–0.4 in) deep, but depressed around the top of the stem. Injury to the pores will cause them to stain first greenish yellow, then greenish blue or blue.[10]
The stem is 4–10 cm (1.6–3.9 in) long by 1–2.5 cm (0.4–1.0 in) thick, and is either roughly equal in width throughout its length, or has a basal or middle swelling. The stem tissue is hard and brittle; it is initially stuffed with a soft pith that develops cavities, or becomes entirely hollow in maturity. Roughly the same color as the cap or lighter, the stem surface is dry and lacks reticulations. It is initially covered in coarse hairs that tend to disappear in maturity to leave a relatively smooth surface. All parts of the fruit body stain blue when cut or injured. The variety G. cyanescens var. violaceotinctus is nearly identical in appearance, but stains dark lilac to indigo when bruised.[10] The odor and taste of the fruit bodies is indistinct.[13]
The color of the spore print is pale yellow. Spores are ellipsoid, smooth, hyaline (translucent), and have dimensions of 8–10 by 5–6 µm.[10] The basidia (spore-bearing cells) are club shaped, two- to four-spored, and measure 24–30 by 8–10 µm. Pleurocystidia (cystidia on the inner walls of the tubes) are light yellow brown in color, club shaped, infrequent, and measure 25–38 by 7.2 µm; the cheilocystidia (found on the tube edge) are colorless, numerous, and measure 32–47 by 7–10 µm. Clamp connections are present in the hyphae.[14]
Although there are a few lookalike species with similar overall appearance, in the field, Gyroporus cyanescens is typically readily recognized by its characteristic straw-yellow color and nearly instantaneous dark blue bruising. G. phaeocyanescens is smaller, with a dull brownish-yellow cap. Although its flesh has a bluing reaction to injury, its yellow pore surface does not. It has larger spores, measuring 9–15 by 5–7 µm. G. umbrinosquamosus, found along the Gulf Coast of the United States, is similar in appearance, but lacks the bluing reaction.[10] Newly described from China in 2003, G. brunneofloccosus closely resembles G. cyanescens, and was frequently confused with that species. It has a smaller fruit body, with a brownish cap up to 8 cm (3.1 in) in diameter. Its staining reaction involves a change from light turquoise to dark turquoise or dark blue. Its spores are 5–8.5 by 4–5.3 µm.[15] Suillus tomentosus has brownish pores that undergo a slower blue staining reaction.[11] If the fruit bodies are not uprooted and only the top of the cap is examined, G. cyanescens can be confused with young Russula fellea mushrooms.[16]
Gyroporus cyanescens is edible, and considered "choice" by several sources.[17][18][19] The fruit bodies, even if mature, are typically free of insect larvae. Specimens collected in sandy soil, however, are difficult to clean,[9] but cleaning may be facilitated by washing the fruit bodies in a bowl of water so that the sand sinks to the bottom. The blue color largely disappears after two minutes of sautéing. Cooked mushrooms have a meaty texture, and mild nutty flavor that is enhanced if fried to crispness. Drying the mushrooms strengthens the taste.[19]
The variety violaceotinctus is used in mushroom dyeing, and produces a light yellow, beige, gold, or brownish-orange color depending on the mordant used.[20]
Gyroporus cyanescens is an ectomycorrhizal species that has a broad host range.[21] Fruit bodies of Gyroporus cyanescens grow singly or scattered on the ground in deciduous and mixed forests. Often found in association with birch and poplar, the fungus tends to prefer sandy soil,[10] and also frequents road banks and woodland edges.[22] Fruiting occurs in summer and early autumn.[18] Fruit bodies can be parasitized by the mold Sepedonium ampullosporum.[23] Infection results in necrosis of the mushroom tissue, and a yellow color caused by the formation of large amounts of pigmented aleurioconidia (single-celled conidia produced by extrusion from the conidiophores).[24]
Gyroporus cyanescens is found in Asia, Australia, North America, and Europe. In China, it is known from Guangdong and Yunnan.[14] The fungus appears in eucalypt woodland in Australia.[25] In North America, it is widespread east of the Rocky Mountains.[13] The geographical distribution ranges from eastern Canada to Florida, and west to Minnesota,[10] although it has been occasionally reported from the Pacific Northwest.[19] G. cyanescens var. violaceotinctus has been reported from Japan.[26]
The identity of the chemical causing bluing upon tissue injury was reported in 1973.[27] The molecule, gyrocyanin, is a highly oxidized bis-phenol-substituted cyclopentenone that develops a blue color when it is oxidized. In contrast, the bluing of other boletes has been attributed to the oxidation of variegatic or xerocomic acid.[28] Gyrocyanin is biosynthesized from intermediates supplied by the shikimate pathway, a metabolic route used by fungi for the synthesis of aromatic amino acids.[29]
Gyroporus cyanescens, commonly known as the bluing bolete or the cornflower bolete, is a species of bolete fungus in the family Gyroporaceae. First described from France in 1788, the species is found in Asia, Australia, Europe, and eastern North America, where it grows on the ground in coniferous and mixed forests.
The yellowish to buff cap surface is fibrous and roughened, and reaches up to 12 cm (4.7 in) in diameter. The thick stem, roughly the same color as the cap or lighter, is hollowed out into chambers. All parts of the mushroom turn an intense blue color within a few moments of bruising or cutting. The mushroom is edible, despite its hard stem. A less common variety occurs where the color change is to deep violet rather than blue. The bluing reaction results from the oxidation of a chemical called gyrocyanin.
Gyroporus cyanescens es una especie de hongo de la familia Gyroporaceae. Fue descrito por primera vez como una especie del género Boletus (Boletus cyanescens) por el micólogo francés Jean Baptiste Francois Pierre Bulliard, se le asignó su nombre actual en 1886 por Lucien Quelet.[1][2]
La forma del sombrero (píleo) es cónica, con la madurez toma la forma convexa a plana, puede alcanzar los 12 centímetros de diámetro, es de color amarillento pálido, el aspecto es seco y escamoso, toma una coloración azulada al hacer contacto con los dedos o mediante un corte,[3] el estipe es de un grosor de hasta 5 centímetros y su largo puede alcanzar los 10 centímetros, de color amarillento, igual que el píleo.
Su hábitat son los bosques de madera dura (conífera y roble), prefiere los suelos arenosos.
Es una seta muy común en el este de América del Norte y en algunos países de Europa.[4]
Sus esporas son de color ocre claras.[5]
Es una seta comestible, su color azulado se pierde al cocinarlos.[6]
Gyroporus cyanescens es una especie de hongo de la familia Gyroporaceae. Fue descrito por primera vez como una especie del género Boletus (Boletus cyanescens) por el micólogo francés Jean Baptiste Francois Pierre Bulliard, se le asignó su nombre actual en 1886 por Lucien Quelet.
Sinipäkk (Gyroporus cyanescens) on seeneliik perekonnast päkk ja seltsist puravikulaadsed.
Eestis haruldane, kasvab männikutes.[1]
Sinipäkk (Gyroporus cyanescens) on seeneliik perekonnast päkk ja seltsist puravikulaadsed.
Eestis haruldane, kasvab männikutes.
Sinitatti (Gyroporus cyanescens) on Suomessa harvinainen kastanjatatin sukuinen sienilaji. Se on hyvin vaalean-kermanvärinen, lakin pinta hieman kellertävä, epätasaisen poimuinen ja nukkainen samoin kuin paksu lokeroinen jalkakin. Pillit ovat tiheässä. Sieni muuttuu nopeasti vioittuneista kohdastaan indigonsiniseksi. Sitä kehutaan erinomaisen makuiseksi. Suomessa sitä on tavattu enimmäkseen etelärannikolla eikä se ole varsinainen synkkien metsien laji, mutta viihtyy mäntyjen ja jalojen lehtipuiden kanssa.[2][3][4][5][6]
Sinitatti mainitaan potentiaaliseksi myös sienivärjäyksessä sisältämänsä gyrosyaniinin vuoksi, mutta harvinaisuutensa vuoksi sitä ei liene Suomessa kokeiltu.[7]
Sinitatti (Gyroporus cyanescens) on Suomessa harvinainen kastanjatatin sukuinen sienilaji. Se on hyvin vaalean-kermanvärinen, lakin pinta hieman kellertävä, epätasaisen poimuinen ja nukkainen samoin kuin paksu lokeroinen jalkakin. Pillit ovat tiheässä. Sieni muuttuu nopeasti vioittuneista kohdastaan indigonsiniseksi. Sitä kehutaan erinomaisen makuiseksi. Suomessa sitä on tavattu enimmäkseen etelärannikolla eikä se ole varsinainen synkkien metsien laji, mutta viihtyy mäntyjen ja jalojen lehtipuiden kanssa.
Sinitatti mainitaan potentiaaliseksi myös sienivärjäyksessä sisältämänsä gyrosyaniinin vuoksi, mutta harvinaisuutensa vuoksi sitä ei liene Suomessa kokeiltu.
Bolet indigotier, Bolet bleuissant
Le Bolet indigotier[1] ou Bolet bleuissant[2] (Gyroporus cyanescens) est une espèce de champignons basidiomycètes de la famille des Gyroporaceae. Il doit son nom à la particularité qu'a sa chair de virer à l'indigo au moindre contact. Bien qu'il ne soit pas le seul bolet à présenter ce phénomène, le contraste qu'il offre avec les couleurs pâles et ternes du champignon intact permet de le distinguer aisément. C'est une espèce peu commune mais assez largement répandue, qui n'a pas d'habitat très spécifique. Sa comestibilité ne fait pas consensus, certains le disant excellent alors que d'autres mettent en garde contre ses propriétés laxatives.
L'espèce est décrite pour la première fois en 1788 par le botaniste français Pierre Bulliard sous le nom de Boletus cyanescens. Au cours du XIXe siècle, les mycologues la transfèrent dans les genres Leccinum, puis Suillus. C'est finalement Lucien Quélet qui crée en 1886 le genre Gyroporus, avec Gyroporus cyanescens comme espèce type[3].
Le chapeau est convexe et mesure de 4 à 12 cm de diamètre[2]. Sa surface est sèche et feutrée, voire méchuleuse, de teinte crème à jaune paille[4]. Les tubes sont blanchâtre et jaunissent à maturité, leurs pores sont concolores, petits et ronds[5]. Le stipe est renflé au milieu ou vers la base, cassant et sec, d'abord farci puis creux à maturité. Il est finement fibrilleux à glabrescent, de même couleur que le chapeau ou légèrement plus pâle[2]. La chair est blanche et cassante, à la saveur douce et l'odeur faible[4]. La sporée est jaune pâle[5].
Le champignon se reconnait immédiatement à sa teinte terne contrastant avec le fort bleuissement qui se produit lorsque l'on touche n'importe laquelle de ses parties. Ce phénomène est particulièrement intense sur la face poroïde, qui est naturellement maculée de bleu par contact avec des feuilles mortes, des petites branches ou des insectes. De même la chair blanchâtre tourne immédiatement à l'indigo une fois exposée à l'air[5].
Bien qu'il existe d'autres bolets qui bleuissent au toucher, cette espèce n'a pas de sosies avec ses teintes pâles et son pied creux. Le Bolet indigotier a cependant plusieurs formes et variétés[4] :
C'est une espèce ectomycorhizienne qui n'a pas d'hôte spécifique[6]. Elle apparait sous les conifères et sous les feuillus[4], souvent dans les hêtraies ou les forêts mêlées de bouleaux et de peupliers[5]. Elle n'aime pas les sols calcaires[4] et pousse de préférence dans les endroits bien drainés et sablonneux, comme les bords de sentiers[5]. Le champignon est plutôt occasionnel voire rare. Il fructifie entre août et septembre en Amérique du Nord[2], de septembre à novembre en Europe[4].
Pour de nombreux auteurs, le Bolet indigotier est un champignon comestible, jugé bon[7] à excellent[2]. Certains recommandent cependant de le rejeter, car il aurait occasionné des intoxications sans gravité en raison de son caractère laxatif[4]. La chair résiste bien à la cuisson, devient jaunâtre, et les taches bleues disparaissent presque complètement. Elle prend une saveur à la fois douce et salée, et un parfum qui rappelle celui des cèpes. Le champignon serait excellent sauté en accompagnement des viandes rouges grillées[5].
Bolet indigotier, Bolet bleuissant
Le Bolet indigotier ou Bolet bleuissant (Gyroporus cyanescens) est une espèce de champignons basidiomycètes de la famille des Gyroporaceae. Il doit son nom à la particularité qu'a sa chair de virer à l'indigo au moindre contact. Bien qu'il ne soit pas le seul bolet à présenter ce phénomène, le contraste qu'il offre avec les couleurs pâles et ternes du champignon intact permet de le distinguer aisément. C'est une espèce peu commune mais assez largement répandue, qui n'a pas d'habitat très spécifique. Sa comestibilité ne fait pas consensus, certains le disant excellent alors que d'autres mettent en garde contre ses propriétés laxatives.
Gyroporus cyanescens (Bull.) Quél., Enchir. fung. (Paris): 161 (1886).
Gyroporus cyanescens è un fungo basidiomicete che si distingue da altre specie simili per l'intenso viraggio all'azzurro non appena viene toccato.
Fino a 10–15 cm di diametro, carnoso, emisferico poi convesso, irregolare
Lunghi fino a 15 mm, liberi, biancastri.
Piccoli, rotondi, bianco-giallognoli, al tocco virano rapidamente all'azzurro.
9-12 x 2–3 cm, pieno, poi spugnoso e cavernoso, cilindrico, ingrossato alla base, concolore al cappello.
Bianca, soda, di colore tipico azzurro-indaco al taglio.
8-10 x 4-8 µm, gialle in massa, ellissoidali, ialine.
Come detto in precedenza, il G. cyanescens, al taglio vira all'azzurro. Tale reazione è dovuta ad una sostanza chiamata acido variegatico che resta incolore fino a che non viene a contatto con l'ossigeno. Ciò avviene quando le pareti cellulari del G. cyanescens, al contatto, si rompono esponendo all'aria tale sostanza. Allora l'enzima ossigenasi converte l'acido in questione nel suo chinone metide possiede una colorazione bluastra.
In altri boleti, in ambiente anaerobico, l'acido variegatico viene invece convertito in variegatorubina, che è responsabile del viraggio al rosso.
Fruttifica in estate-autunno, solitario o gregario, specialmente nei boschi di latifoglia in luoghi aperti e asciutti.
Discreta.
Va scartato il gambo negli esemplari adulti perché fibroso. Comunque di qualità leggermente inferiore al congenere Gyroporus castaneus.
Dal greco kyanòs =azzurro, per la carne che all'aria vira al colore azzurro.
Gyroporus cyanescens (Bull.) Quél., Enchir. fung. (Paris): 161 (1886).
Gyroporus cyanescens è un fungo basidiomicete che si distingue da altre specie simili per l'intenso viraggio all'azzurro non appena viene toccato.
Melsvėjantysis šilbaravykis (lot. Gyroporus cyanescens) – alksniabaravykinių (Gyroporaceae) šeimos, šilbaravykių (Gyroporus) genties grybų rūšis.
Smėlėti spygliuočių, lapuočių miškai.
Vasara, ruduo.
Kepurėlė ir kotas balti, kreminės spalvos, šiurkščiai plaušuoti.
Vaisiakūniai dideli, mėsingi. Kepurėlė 8–10 cm skersmens, bet užauga ir daug didesnė (iki 15 cm), matinė, balsva, kreminė. Vamzdeliai ir poros balsvi, vėliau gelsvi. Kotas 5–10×2–3 cm, baltas senas - tuščiaviduris. Trama balta, perpjauta ar perlaužta greitai ir labai ryškiai pamėlynuoja. Sporos 8–15×4–8 μm.
Būdingi požymiai: kepurėlė, vamzdeliai, trama ir kotas staigiai pamėlynuoja vos tik palietus.
Auga dažniausiai pavieniui ar po kelis vaisiakūnius, sausose spygliuočių, lapuočių miškuose, mėgsta pušies kaiminystę. Valgomas, neretas.
Lietuvos grybų atlasas, Vincentas Urbonas, Kaunas, LUTUTĖ, 2007, ISBN 978-9955-692-59-1, 46 psl.
Melsvėjantysis šilbaravykis (lot. Gyroporus cyanescens) – alksniabaravykinių (Gyroporaceae) šeimos, šilbaravykių (Gyroporus) genties grybų rūšis.
Augimo vietaSmėlėti spygliuočių, lapuočių miškai.
Augimo laikasVasara, ruduo.
Pagrindiniai požymiaiKepurėlė ir kotas balti, kreminės spalvos, šiurkščiai plaušuoti.
Vaisiakūniai dideli, mėsingi. Kepurėlė 8–10 cm skersmens, bet užauga ir daug didesnė (iki 15 cm), matinė, balsva, kreminė. Vamzdeliai ir poros balsvi, vėliau gelsvi. Kotas 5–10×2–3 cm, baltas senas - tuščiaviduris. Trama balta, perpjauta ar perlaužta greitai ir labai ryškiai pamėlynuoja. Sporos 8–15×4–8 μm.
Būdingi požymiai: kepurėlė, vamzdeliai, trama ir kotas staigiai pamėlynuoja vos tik palietus.
Auga dažniausiai pavieniui ar po kelis vaisiakūnius, sausose spygliuočių, lapuočių miškuose, mėgsta pušies kaiminystę. Valgomas, neretas.
Rudzupuķu smilšbeka jeb zilējošā cūku beka (Gyroporus cyanescens, agrāk arī Suillus cyanescens un Boletus cyanescens) ir Latvijā samērā reta smilšbeku dzimtas sēne, kuras augļķermeņi ir ēdami. Ievērojama ar savu īslaicīgo, bet spēcīgo zilēšanu griezumu vietās, ko izraisa sēnē esošā girocianīna oksidācija.[1]
Mikorizas sēne, veido to ar dažādiem kokiem, bieži ar bērziem un priedēm. Aug no jūlija līdz oktobrim retos dažādu tipu mežos, skābās un smilšainās augsnēs, bieži ceļmalās.[7][8] Ir dati, kas liek domāt, ka tā var būt ne tikai mikorizas sēne, jo paretam sastopama arī pļavās un atklātās vietās.[9]
Ēdama bez iepriekšējas novārīšanas. Garšīga, cepot mīkstums kļūst koši dzeltens.[10] Bieži smilšaina savas augtenes dēļ.
Latvijā viegli atšķirama no citām sēnēm ar savu stobriņu, smilšu krāsas cepurītes un straujā rudzupuķu krāsas zilējuma komplektu.
Rudzupuķu smilšbeka jeb zilējošā cūku beka (Gyroporus cyanescens, agrāk arī Suillus cyanescens un Boletus cyanescens) ir Latvijā samērā reta smilšbeku dzimtas sēne, kuras augļķermeņi ir ēdami. Ievērojama ar savu īslaicīgo, bet spēcīgo zilēšanu griezumu vietās, ko izraisa sēnē esošā girocianīna oksidācija.
Capel fin a 12 cm, sech, feltrà dzortut al bòrd e ant ij giovo, da seuli a zigrinà, da giaunastr ciàir a biancastr. Tùboj frastajà, bianch peui giaunastr. Përtus fin. Gamba àuta fin a 10 cm e larga fin a 3 cm, un pòch dël midem color, con na linia a anel, cavernosa. A ven bleu motobin viv an pressa e daspërtut.
A chërs sota latifeuje e conìfere.
A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
Comestìbil.
Gyroporus cyanescens (Bull. : Fr.) Quélet
Capel fin a 12 cm, sech, feltrà dzortut al bòrd e ant ij giovo, da seuli a zigrinà, da giaunastr ciàir a biancastr. Tùboj frastajà, bianch peui giaunastr. Përtus fin. Gamba àuta fin a 10 cm e larga fin a 3 cm, un pòch dël midem color, con na linia a anel, cavernosa. A ven bleu motobin viv an pressa e daspërtut.
AmbientA chërs sota latifeuje e conìfere.
Comestibilità A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
Comestìbil.
Piaskowiec modrzak (Gyroporus cyanescens (Bull.) Quél.) – gatunek grzybów z rodziny piaskowcowatych (Gyroporaceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Gyroporus, Gyroporaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1788 r. J.B. Bulliard nadając mu nazwę Boletus cyanescens. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1886 r. L. Quélet, przenosząc go do rodzaju Gyroporus[1].
Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1960 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: huba siniak, borowik polny, granatek, grzyb piaskowy, grzyb siny, modrzak siniak, podgrzybek, podgrzybek siny[3]. Inne nazwy zwyczajowe to: grzyb siniak, siny grzybek, zajączek siniejący, borowik siniak, hubka sinak (siniak), mchowik siniak, modrak, modrzak, podlaszek[4].
Średnica 3,5-12 cm. Młode owocniki łukowate, później poduchowate, w końcu płaskie. Powierzchnia przypomina zamsz, pokryta jest bowiem grubą włóknistą warstwą pilśni. Ma barwę kremową, słomkowożółtą lub siarkowożółtą z żółtozielonym odcieniem. Starsze owocniki blakną i stają się białawe. W miejscach zgniecenia pojawiają się ciemnoniebieskie plamy[5].
Białe lub kremowe, najpierw przyrośnięte do trzonu, potem wolne. Po przekrojeniu zabarwiają się na niebiesko. Pory drobne, kanciasto zaokrąglone, początkowo białe, z wiekiem kremowe, sinieją po dotknięciu[5].
Wysokość 5-10 cm, grubość 1-3 cm. Jest nieregularnie cylindryczny, górą cieńszy. Początkowo w środku jest gąbczasty, później pusty, podzielony na komory. Powierzchnia w górnej części naga, poza tym pilśniowata, ubarwiona tak samo jak kapelusz. Intensywnie sinieje w miejscach zgniecenia[5].
Biały lub żółtawy, szybko i intensywnie sinieje na przekroju. Smak nieznaczny, zapach niewyraźny[5].
Bladożółty. Zarodniki o średnicy 8-15 x 4-6 µm, jajowate, gładkie, bladożółtawe.
Występuje w Ameryce Północnej, Europie, Azji i Australii[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Niemczech i Holandii[3].
Owocuje od lipca do listopada w lasach liściastych i mieszanych, na gruntach piaszczystych, szczególnie w górach i okolicach podgórskich[5]. Najczęściej rośnie pod sosnami, brzozami, dębami i bukami[3].
Grzyb jadalny i smaczny, używany do zup i sosów, jak też i do suszenia. Ze względu na sinienie niezbyt chętnie zbierany. Gatunkiem pokrewnym jest piaskowiec kasztanowaty (Gyroporus castaneus).
Piaskowiec modrzak (Gyroporus cyanescens (Bull.) Quél.) – gatunek grzybów z rodziny piaskowcowatych (Gyroporaceae).
Gyroporus cyanescens (Pierre Bulliard ex Lucien Quélet, 1886), sin. Boletus cyanescens (Pierre Bulliard, 1788),[1] este o specie de ciuperci comestibile din încrengătura Basidiomycota în familia Gyroporaceae și de genul Gyroporus care coabitează cu rădăcinile de arbori, formând micorize, denumită în popor hrib albastru[2] sau gresie.[3] În România, Basarabia și Bucovina de Nord, se dezvoltă pe teren nisipos preferat în păduri (și montane) de conifere mai ales sub pini printre afini, dar de asemenea în acele foioase, acolo în primul rând sub mesteceni, din iunie până în noiembrie.[4][5]
G. cyanescens tânăr
G. cyanescens bătrân
G. cyanescens pori și picior
G. cyanescens tăiat
Oxidația giro-cianinei
Ciuperca poate numai fi confundată cu alte soiuri comestibile, cu surata ei Gyroporus castaneus,[8] dar de asemenea cu Boletus pulverulentus,[9] Boletus subtomentosus,[10] Suillus bovinus,[11]Suillus collinitus,[12] Suillus mediterraneensis sin. Boletus leptopus,[13] Suillus variegatus sin. Boletus variegatus,[14] Xerocomellus chrysenteron sau chiar cu exemplare de culoare mai deschisă a lui Xerocomus badius.
Boletus subtomentosus
Boletus pulverulentus
Gyroporus castaneus
Suillus bovinus
Suillus collinitus
Suillus mediterraneensis sin. Boletus leptopus
Suillus sin. Boletus variegatus
Xerocomus chrysenteron
Xerocomus badius sin. Boletus badius
Bureții proaspeți pot fi pregătiți ca ciulama, cel mai bine împreună cu alte ciuperci de pădure sau adăugați la un sos de carne de vită sau vânat.[15][16] În afară de aceasta, ei pot fi tăiați felii și congelați. De asemenea este posibilă, după tăierea în felii, uscarea lor. Bine gustoși sunt preparați ca Duxelles (un fel de zacuscă pe bază de ciuperci).[17][18]
Materiale media legate de Hrib albastru la Wikimedia Commons
Gyroporus cyanescens (Pierre Bulliard ex Lucien Quélet, 1886), sin. Boletus cyanescens (Pierre Bulliard, 1788), este o specie de ciuperci comestibile din încrengătura Basidiomycota în familia Gyroporaceae și de genul Gyroporus care coabitează cu rădăcinile de arbori, formând micorize, denumită în popor hrib albastru sau gresie. În România, Basarabia și Bucovina de Nord, se dezvoltă pe teren nisipos preferat în păduri (și montane) de conifere mai ales sub pini printre afini, dar de asemenea în acele foioase, acolo în primul rând sub mesteceni, din iunie până în noiembrie.
Blåsopp (Gyroporus cyanescens) är en svampart[3] som först beskrevs av Pierre Bulliard (v. 1742–1793), och fick sitt nu gällande namn av Lucien Quélet 1886. Enligt Catalogue of Life[9][10] ingår Blåsopp i släktet Gyroporus, och familjen Gyroporaceae,[9][10] men enligt Dyntaxa[11] är tillhörigheten istället släktet Gyroporus, och familjen rottryfflar.[11] Arten är reproducerande i Sverige.[11] Inga underarter finns listade i Catalogue of Life.[9]
Wikimedia Commons har media som rör Blåsopp.
Blåsopp (Gyroporus cyanescens) är en svampart som först beskrevs av Pierre Bulliard (v. 1742–1793), och fick sitt nu gällande namn av Lucien Quélet 1886. Enligt Catalogue of Life ingår Blåsopp i släktet Gyroporus, och familjen Gyroporaceae, men enligt Dyntaxa är tillhörigheten istället släktet Gyroporus, och familjen rottryfflar. Arten är reproducerande i Sverige. Inga underarter finns listade i Catalogue of Life.
Шапинка 5-10 (15) см у діаметрі, кремова, жовтувата, вохряно-жовта, з віком іноді вохряно-коричнювата, суха, тонковолокниста, лускатоповстиста, від дотику синіє. Шкірка не знімається. Трубчастий шар білий, пізніше жовтуватий. Пори білі, згодом жовтуваті, від дотику синіють. Спори безбарвні, 8-11(14) Х 4,5-6(7) мкм. Спорова маса біла. Ніжка (3)58(12) Х 1-3(4) см, щільна, з віком з порожнинами, вгорі біла, донизу — кольору шапки. М'якуш крихкий, білий або жовтуватий, при розрізуванні на повітрі швидко синіє, з приємним запахом і смаком.
Гіропор синіючий поширений в Азії, Австралії, Північній Америці та Європі. У Китаї відомий з провінції Гуандун і Юньнань. Гриб зустрічається в евкаліптових лісах в Австралії[1]. У Північній Америці гриб широко поширений на схід від Скелястих гір[2]. G. cyanescens var. violaceotinctus повідомлялося з Японії[3].
Вважається червонокнижним в деяких країнах.[4]
В Україні росте у листяних і мішаних лісах, переважно під березою, плодові тіла з'являються у червні — жовтні.
Дуже добрий їстівний гриб. Використовують свіжим. Схожий на Gyroporus castaneus (Гіропор каштановий).
Gyroporus cyanescens là một loài nấm thuộc họ Boletaceae.
Bài viết liên quan đến Lớp Nấm tán này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. Gyroporus cyanescens là một loài nấm thuộc họ Boletaceae.
Гиро́порус сине́ющий (лат. Gyróporus cyanéscens) — вид трубчатых шляпочных грибов рода Гиропорус семейства гиропоровых. Синонимы: синяк, гиропор берёзовый.
Шляпка диаметром 5—15 см, от выпуклой до плоской, соломенно-жёлтая, буро-жёлтая или серовато-коричневая, синеет при надавливании. Кожица матовая, бархатистая, сухая.
Мякоть компактная, ломкая, белая или кремовая, на изломе приобретает характерный васильково-синий цвет, чем хорошо отличается от других синеющих болетовых (которые становятся тёмно-синими, вплоть до почти чёрного цвета). Вкус и запах приятные.
Ножка у основания утолщённая, вначале с ватообразным наполнением, потом — полая или с пустотами, цвет близкий к цвету шляпки или белый, длина 5—10 см, толщина 1,5— 3 см.
Трубочки свободные, длиной 5—10 мм, сначала (у молодого гриба) белые, у более старого — соломенно-жёлтые, при надавливании на них остаются синие пятна. Поры мелкие, округлые.
Споровый порошок бледно-жёлтый. Споры 10 × 5 мкм, эллипсоидальные.
Цвет шляпки может варьировать от кремово-белого до оливково-жёлтого.
В лиственных и смешанных лесах, обычно под берёзами, с которыми образует микоризу. Встречается также под каштанами и дубами. Произрастает как правило на песчаных почвах. Широко распространён в северной умеренной зоне, встречается местами часто, но на большей части территории России очень редок. Был включён в Красную книгу России, исключён из неё в 2005 году[1].
Сезон: июль — сентябрь.
Гиропорус каштановый (каштановик), который не синеет на изломе.
Съедобен, не имеет горьковатого вкуса, свойственного гиропорусу каштановому, и поэтому считается значительно более ценным грибом. Пригоден для сушки, применяется для приготовления соусов. При этом в России его почти не собирают из-за посинения на срезе и редкости. Не похож на ядовитые грибы.
Из гриба извлечён антибиотик болетол — один из пигментов трубчатых[2].
Гиро́порус сине́ющий (лат. Gyróporus cyanéscens) — вид трубчатых шляпочных грибов рода Гиропорус семейства гиропоровых. Синонимы: синяк, гиропор берёзовый.
