Lepiota magnispora Murrill 1912

Czubajeczka brzuchatozarodnikowa (Lepiota magnispora Murrill) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lepiota, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Synonimy^[2]:

• Lepiota claviceps Henn.
• Lepiota magnispora var. fulva (Bon) Valade 2014
• Lepiota magnispora var. umbrinorufescens (Bon) Valade 2014
• Lepiota ventriosospora D.A. Reid 1958
• Lepiota ventriosospora var. fulva Bon 1974
• Lepiota ventriosospora var. umbrinorufescens Bon 1993
• Lepiota ventriosospora D.A. Reid 1958 var. ventriosospora

Nazwę polską zaproponował Władysław Wojewoda w 2003 r. (dla synonimu Lepiota ventriosospora)^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 2-6 cm, początkowo dzwonkowaty, potem płaskowypukły. Powierzchnia różowoochrowa do jasnobrązowej, tylko na środku kapelusza czerwonawobrązowa, promieniowo włókienkowata. Brzegi ze zwieszającymi się resztkami osłony^[4].

Blaszki

Wolne, gęste, białawe^[4].

Trzon

Wysokość 4-10 cm, grubość 0,3-1 cm, kształt walcowaty, nieco zgrubiały przy podstawie. Powierzchnia włóknista, pokryta takimi samymi włókienkami, jak na kapeluszu. Posiada kłaczkowatą strefę pierścieniową^[4] lub pierścień, który często jednak zanika. U podstawy łodygi obfita biała grzybnia^[5].

Miąższ

Cienki, o barwie od białej do żółtawobrązowej, bez smaku. Zapach nieprzyjemny^[4]. białawy, żółtawobrązowy w trzonie; zapach nieprzyjemny, smak neutralny^[4].

Wysyp zarodników

Biały^[5].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki cylindryczno-wrzecionowate i niesymetryczne, hialinowe, amyloidalne, o rozmiarach 13–22 × 4–5 μm. Cheilocystydy o rozmiarach około 30 × 10 μm, butelkowate lub maczugowate, niepozorne i podobne do bazydioli. Pleurocystyd brak. Komórki skórki kapelusza zbudowane ze splątanych strzępek, niektóre z nich mają sprzążki^[5].

Występowanie

Czubajeczka brzuchatozarodnikowa znana jest w większości krajów Europy, poza tym odnotowano jej występowanie w Kostaryce oraz Kamerunie i Maroku^[6]. W niektórych rejonach Europy jest częsta^[4]. Podawane jest jej występowanie także w Ameryce Północnej, ale tutaj jej występowanie jest niepewne, mylona jest bowiem z czubajeczką tarczowatą (Lepiota clypeolaria)^[5]. Na terenie Polski do 2003 r. podano 4 stanowiska^[3].

Saprotrof. Owocniki wyrastają od lata do jesieni na leśnych ściółkach, pod drzewami liściastymi i iglastymi^[5].

Gatunki podobne

Najbardziej podobna jest czubajeczka tarczowata. Jest podobnie strzępiasta, ale czubajeczka brzuchatozarodnikowa odróżnia się bardziej żółtymi kolorami i bardziej kontrastującym środkiem kapelusza^[5].

Przypisy