Leccinellum crocipodium (Letell.) Della Maggiora & Trassin. 2014

Koźlarz bruzdkowany (Leccinellum crocipodium (Letell.) Della Maggiora & Trassin.) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Leccinellum, Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1838 r. Jean Baptiste Letellier nadając mu nazwę Boletus crocipodius. W 1961 r. Watling przeniósł go do rodzaju Leccinum (koźlarz). Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadali mu w 2014 r. Della Maggiora & Trassin., przenosząc go do rodzaju Leccinellum^[1]. Synonimy naukowe^[2]:

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1983. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako kozak czerniejący (Leccinum nigrescens) i borowik bruzdkowany (Boletus tesselatus)^[3][4]. Od 2014 r. wszystkie nazwy polskie są już niespójne z nazwą naukową.

W taksonomii tego gatunku istnieje duże zamieszanie. W. Wojewoda w swoim zbiorczym zestawieniu grzybów wielkoowocnikowych Polski w 2003 nazwę koźlarz bruzdkowany przypisuje gatunkowi Leccinum tesselatum (O. Kuntze) Rauschert^[3]. Gatunek taki nie istnieje jednak w rejestrze Index Fungorum, jest natomiast Leccinum tessellatum (Rostk.) Rauschert – ale to według Index Fungorum inny gatunek. Synonimy wymienione przez W. Wojewodę według Index Fungorum odpowiadają gatunkowi Leccinum crocipodium^[2].

Morfologia

Kapelusz

Średnica 5-18 cm, młody półkulisty, potem poduchowaty, w końcu rozpostarty. Powierzchnia filcowata, często spękana, początkowo w kolorze bladożółtawym, oliwkowożółtym, cytrynowożółtym, z wiekiem ciemniejąca do jasnobrązowej^[5]

Hymenofor

Pory barwy żółtej, początkowo cytrynowożółte, później oliwkowe. Czasami po uciśnięciu czerwienieją^[5].

Trzon

Wysokość 5-15 cm, grubość 1,5-2 cm. U młodych owocników pękaty, następnie w kształcie wrzecionowatym. Pod kapeluszem i w podstawie zwężony. Jasnocytrynowy, z wiekiem brudnobiaławy. Pokryty kosmkami lub brodawkami, tworzącymi pionowe użebrowanie^[5].

Miąższ

W kapeluszu dość twardy, w trzonie włóknisty. U młodych okazów jest bladożółty, u starszych lekko brązowawy. Na przekroju przebarwia się na różowo lub czerwonawo, po jakimś czasie fioletowieje, a w końcu czernieje^[5].

Występowanie i siedlisko

W Polsce bardzo rzadki. Do 2003 r. w piśmiennictwie naukowym podano tylko 4 jego stanowiska^[3].

Występuje w lasach liściastych, głównie pod dębami, bukami i grabami^[3]w ciepłych okolicach^[5].

Znaczenie

Grzyb mikoryzowy^[3]. Grzyb jadalny.

Przypisy