dcsimg
Imagem de Iriartea deltoidea Ruiz & Pav.
Life » » Archaeplastida » » Angiosperms » » Palmeira »

Iriartea deltoidea Ruiz & Pav.

General Ecology ( Inglês )

fornecido por EOL authors

Iriartea deltoidea is one of the most common palm species found in lowland forests (Kessler, 2000). It is a canopy palm, growing to between 20m and 30m, slowly and steadily. The leaves are pinnately compound and fan-shaped, with a new leaf produced each month. Inflorescences are also produced once a month, and take the form of a 1-3m spathe surrounding an equally long spadix of creamy yellow flowers. After pollination by Trigona bees and a few other species of bees, a branched infructescence forms. The fruit first begin to be produced in June and continue in the immature stage until December. Mature fruits were observed between October and April (Peres, 1994). The fruit are 3cm bluish-black drupes, and are dispersed by toucans, monkeys, and other birds and mammals, while peccaries, rodents, and red and grey brocket deer are seed predators (Henderson et al., 1995). Seed predation is density dependent, and high in most habitats of Iriartea deltoidea due to high density of I. deltoidea individuals relative to other species (Wyatt, and Silman 2004). Due to high density of individuals, increased movement by seed predators such as peccaries can increase compaction of soil and trampling of seedlings surrounding I. deltoidea (Queenborough et al., 2012).The roots grow in a dense stilt cone at the base of the stem, up to 1.5m off of the ground, and have prominent lenticels (Avalos et al., 2005). The root tips are capped before reaching the ground, allowing them to more easily penetrate swampy or clay-dominant soils.

Referências

  • Peres, Carlos A. 1994. "Composition, density, and fruiting phenology of arborescent palms in an Amazonian terra firme forest." Biotropica: 285-294.
  • Henderson, Andrew, Gloria Galeano-Garces, and Rodrigo Bernal. 1995. Field guide to the palms of the Americas. Princeton University Press.
  • Wyatt, Julie L., and Miles R. Silman. 2004. "Distance-dependence in two Amazonian palms: effects of spatial and temporal variation in seed predator communities." Oecologia 140(1): 26-35.
  • Avalos, Gerardo, Diego Salazar, and Ana L. Araya. 2005. "Stilt Root Structure in the Neotropical Palms Iriartea deltoidea and Socratea exorrhiza." Biotropica 37(1): 44-53.
  • Queenborough, Simon A., et al. 2012. "Palms, peccaries and perturbations: widespread effects of small-scale disturbance in tropical forests." BMC ecology 12(1): 1.

licença
cc-by-3.0
direitos autorais
Ari Heitler-Klevans
original
visite a fonte
site do parceiro
EOL authors

Habitat ( Inglês )

fornecido por EOL authors

Iriartea deltoidea is found from the slopes of the Andes mountains to stream banks of lowland forests, and can be found in all major habitats from swampy soils to terra firme and mature floodplains (Terbourgh and Putz, 2001). It is found equally in primary and secondary forests, as well as in forest-agriculture mosaics (Anderson and Davenport, 2001).

Referências

  • Anderson, Patti J., and F. E. Putz. 2002. "Harvesting and conservation: are both possible for the palm, Iriartea deltoidea?." Forest Ecology and Management 170(1): 271-283.
  • Terborgh, John, and Lisa Davenport. 2001. "Endogenous and exogenous control of leaf morphology in Iriartea deltoidea (Palmae)." Journal of Tropical Ecology 17(05): 695-703.

licença
cc-by-3.0
direitos autorais
Ari Heitler-Klevans
original
visite a fonte
site do parceiro
EOL authors

Distribution ( Inglês )

fornecido por EOL authors

Iriartea deltoidea is considered Neotropical, occurring from Nicaragua south to Bolivia and into the western Amazon region of Columbia, Venezuela, and Brazil. I. deltoidea is found evenly from sea level to 1300m elevation at its highest (Kessler, 2000).

Referência

Kessler, M. 2000. "Upslope‐Directed Mass Effect in Palms along an Andean Elevational Gradient: A Cause for High Diversity at Mid‐Elevations? 1." Biotropica 32.4a: 756-759.

licença
cc-by-3.0
direitos autorais
Ari Heitler-Klevans
original
visite a fonte
site do parceiro
EOL authors

Brief Summary ( Inglês )

fornecido por EOL authors

Iriartea deltoidea is a large canopy palm belonging to the Aracacea family. It is found in both primary and secondary forests throughout the lowland forests of Central and Southern America, from Nicaragua to Bolivia and the western Amazon region of Columbia, Venezuela, and Brazil (Kessler, 2000; Trudgen 2013). The palm produces 1-3m long inflorescences of creamy yellow flowers which are pollinated by bees. The fruits are 3cm drupes that are eaten and dispersed by toucans, monkeys, and other birds and mammals.

Referências

  • Kessler, M. 2000. "Upslope‐Directed Mass Effect in Palms along an Andean Elevational Gradient: A Cause for High Diversity at Mid‐Elevations? 1." Biotropica 32.4a: 756-759.
  • Trudgen, M.S. 2013. Iriartea deltoidea. The IUCN Red List of Threatened Species 2013: e.T44392200A44407793. http://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T44392200A44407793.en. Downloaded on 25 January 2017.

licença
cc-by-3.0
direitos autorais
Ari Heitler-Klevans
original
visite a fonte
site do parceiro
EOL authors

Commercial Uses ( Inglês )

fornecido por EOL authors

As a monocot, Iriartea deltoidea does not form a true trunk. However, the woody stem is strong enough to be used in producing furniture and handcrafts (Anderson and Putz, 2002). While the furniture produced from I. deltoidea trunks is too heavy for cheap transport, economies in small cities in both Ecuador and Bolivia have sprung up centered around local production and purchasing of I. deltoidea furniture and products.

Referência

Anderson, Patti J., and F. E. Putz. 2002. "Harvesting and conservation: are both possible for the palm, Iriartea deltoidea?." Forest Ecology and Management 170(1): 271-283.

licença
cc-by-3.0
direitos autorais
Ari Heitler-Klevans
original
visite a fonte
site do parceiro
EOL authors

Distribution ( Espanhol; Castelhano )

fornecido por INBio
Distribucion en Costa Rica: Toda la vertiente caribe y sur de la vertiente pacífica, el norte de Fila Costeña (Fila Retinto), en la región de Golfo Dulce, en elevaciones de 0 a 800 m.
Distribucion General: Desde el sureste de Nicaragua a Brasil y en Bolivia.
licença
cc-by-nc-sa-3.0
direitos autorais
INBio, Costa Rica
autor
J. Francisco Morales
site do parceiro
INBio

Habitat ( Espanhol; Castelhano )

fornecido por INBio
Bosque muy húmedo.
licença
cc-by-nc-sa-3.0
direitos autorais
INBio, Costa Rica
autor
J. Francisco Morales
site do parceiro
INBio

Diagnostic Description ( Espanhol; Castelhano )

fornecido por INBio
Localidad del tipo:
Depositario del tipo:
Recolector del tipo:
licença
cc-by-nc-sa-3.0
direitos autorais
INBio, Costa Rica
autor
J. Francisco Morales
site do parceiro
INBio

Benefits ( Espanhol; Castelhano )

fornecido por INBio
Iriartea deltoidea es altamente estimada en Costa Rica por su palmito dulce, el cual es degustado aún crudo. Las hojas se usan para techar casas o ranchos. La madera es extremadamente dura, y posiblemente por eso las plantas se dejan a menudo en pie, hasta en los potreros.
licença
cc-by-nc-sa-3.0
direitos autorais
INBio, Costa Rica
autor
J. Francisco Morales
site do parceiro
INBio

Diagnostic Description ( Espanhol; Castelhano )

fornecido por INBio
Es una palma monoica con el tallo erecto, éste es solitario, mide de 8 a 30 m de altura y de 10 a 45 cm de diámetro, es inerme y apoyado por un denso cono de 1 m o más, sus raíces son aéreas, negras y más o menos verrugadas. Los pecíolos más allá de la vaina son de 50 a 100 cm de largo, inermes; las vainas cerradas forman un conspicuo pseudocaule verdoso y miden de 0,5 a 1,3 m de largo. Sus láminas foliares son de 2,0 a 3,5 m de largo, son pinnado-compuestas y el raquis es inerme; las hojuelas miden de 12 a 25 cm por lado, son grandes, cuneadas en la base, truncadas distalmente y como mordidas (premorsas), divididas longitudinalmente en segmentos lineares arreglados en varios planos; la hojuela es terminal simple. Tiene inflorescencias rápidamente infrafoliares y decurvadas en la yema, son bisexuales y subpaniculado-ramificadas; el profilo es de 8 cm de largo y tempranamente caduco; el pedúnculo mide de 15 a 25 cm de largo, es curvado y presenta de 8 a 15 brácteas espiralmente arregladas, deciduas, más o menos pubescentes, pero las distales son más largas; el raquis mide de 18 a 20 cm de largo; hay de 33 a 40 raquilas de 49 a 105 cm de largo o más, son blanquecinas y se presentan en flores unisexuales, blanquecinas, espiralmente arregladas en tríadas ebracteadas, más o menos hundidas (sobre la mayoría de la raquila), y (distalmente) tiene flores estaminadas, solitarias o pareadas; las flores estaminadas son de 5,5 a 6,0 mm de largo, tienen tres sépalos separados, sacciformes, redondeados y tres pétalos separados que son mucho más grandes que los sépalos; los estambres son de 10 a 17, sus filamentos son muy cortos; presenta flores pistiladas que miden de 4,5 a 5,0 mm de largo, tiene tres sépalos y tres pétalos separados; hay de 10 a 13 estaminodios muy pequeños y en forma de dientes; hay un pistilo; es ovario trilocular; tiene tres estigmas bajos. Los frutos maduros miden de 1,6 a 2,5 por 1,5 a 2,4 cm, son subglobosos, lisos y de color verde pálido, más o menos dehiscentes, con residuo estigmático apical.
licença
cc-by-nc-sa-3.0
direitos autorais
INBio, Costa Rica
autor
J. Francisco Morales
site do parceiro
INBio

Morphology ( Espanhol; Castelhano )

fornecido por INBio
Palma.
licença
cc-by-nc-sa-3.0
direitos autorais
INBio, Costa Rica
autor
J. Francisco Morales
site do parceiro
INBio

Iriartea deltoidea ( Alemão )

fornecido por wikipedia DE

Iriartea deltoidea ist eine südamerikanische Palmenart. Sie ist die einzige Art der Gattung Iriartea und nach dem spanischen Diplomaten Bernardo de Iriarte (1735–1814) benannt.

Merkmale

Iriartea deltoidea ist eine oft sehr große, einzelstämmige und monözische Palme. Der Stamm ist aufrecht, häufig bauchig und mit auffälligen, ringförmigen Blattnarben besetzt. Sie erreicht bis zu 25 m Höhe bei einem Durchmesser von 10 bis 30 cm.[1] Bis zu 100[1] schlanke Stelzwurzeln bilden einen dichten Kegel, der die Stammbasis verdeckt. Die Stelzwurzeln sind bis 2 m lang und 3,5 cm dick sowie mit Stacheln besetzt[1].

Die Chromosomenzahl ist 2n = 32.

Blätter

Die Palme bildet recht wenige Blätter, meist 4 bis 7.[1] Diese sind gefiedert und fallen mit einer glatten Narbe ab. Die Blattscheiden bilden einen deutlich ausgeprägten, 60 bis 150 cm langen[1] Kronenschaft. Der Blattstiel ist eher kurz, hat an der Oberseite eine Rinne und ist an der Unterseite abgerundet. Die Rhachis ist an der Oberseite eckig und an der Unterseite abgerundet, sowie 2 bis 4,3 m lang.[1] Die Fiederblättchen sind groß, asymmetrisch rhombisch (deltoid, daher der Name) bis elliptisch. Der dem Blattstiel nähere (proximale) Blattrand ist im unteren Drittel ganzrandig, dann ausgerissen gezähnt. Der distale Blattrand ist kürzer ganzrandig und dann ausgerissen gezähnt. Das ganze Fiederblättchen ist selbst wieder unregelmäßig in linealische Segmente gespalten, die in verschiedenen Ebenen stehen und dem Blatt ein fiederiges Aussehen verleihen.

Blütenstände

Die Blütenstände stehen einzeln und unter den Blättern (infrafoliar). Sie hängen, sind bis 2 m lang[1] und sind im Knospenstadium stark gekrümmt. Sie sind ein- bis zweifach verzweigt, die männlichen Blüten öffnen sich zuerst (Proterandrie). Der Blütenstandsstiel ist dick und im Querschnitt rund. Das Vorblatt ist kurz, röhrig, zweikielig und an der Spitze offen. Es gibt 8 bis 12 Hochblätter am Blütenstandsstiel. Sie stehen spiralig, sind röhrig, umhüllen den Blütenstand und hinterlassen nach dem Abfallen auffällige, fast ringförmige Narben. Die Blütenstandsachse ist gleich lang wie oder etwas länger als der Stiel, sie trägt spiralig stehende, kleine, kragenartige Hochblätter. Die Seitenachsen erster Ordnung sind im distalen Bereich des Blütenstands fingerförmig verzweigt, an der Spitze des Blütenstands unverzweigt. Sie sind sehr lang und tragen in spiraliger Anordnung Blüten-Triaden. An der Spitze der Achsen sind diese zu einzelnen oder paarigen männlichen Blüten reduziert.

Blüten

Die männlichen Blüten sind annähernd symmetrisch. Die drei Kelchblätter sind nicht verwachsen, rundlich, imbricat. Die drei Kronblätter sind drei- bis viermal so lang wie der Kelch, valvat, bootförmig und gekrümmt. Es gibt 9 bis 20 Staubblätter mit sehr kurzen Staubfäden und schlangen, langen Antheren. Das Stempelrudiment ist sehr klein oder fehlt ganz. Der Pollen ist ellipsoidisch und eher bisymmetrisch. Die Keimöffnung ist ein distaler Sulcus. Die längste Achse misst 31 bis 35 Mikrometer.

Die weiblichen Blüten sind kleiner als die männlichen. Die drei Kelchblätter sind frei und breit überlappend. Die drei Kronblätter sind gleichfalls frei, breit, rundlich, imbricat mit Ausnahme der dreieckigen valvaten Spitzen. Die bis zu 12 Staminodien sind sehr klein und zahnförmig. Das Gynoeceum ist kugelig, dreifächrig mit drei Samenanlagen und drei Narben. Es reift meist nur eine Samenanlage zum Samen.

Die Bestäubung erfolgt durch Bienen.

Früchte und Samen

Die Frucht ist meist kugelig, zur Reife gelb und hat einen Durchmesser von 2 bis 2,8 cm.[1] Der Narbenrest steht an der Spitze. Das Exokarp ist glatt, das Mesokarp körnig und faserig, das Endokarp sehr dünn. Der Samen ist kugelig, sitzt basal. Die Narbe (Hilum) ist kreisförmig, das Endosperm ist homogen.

Verbreitung und Standorte

Iriartea deltoidea kommt von Costa Rica und Nicaragua nach Süden bis Kolumbien, Ecuador, Peru, Bolivien, Venezuela und Brasilien vor. Nach Osten ist ihre Verbreitung auf das westliche Amazonasbecken beschränkt.

Sie wächst in tropischem Tiefland-Regenwald und in niedrigen Lagen des Bergregenwalds. Selten ist sie über 1300 m Seehöhe zu finden. Sie wächst an Hängen und Hügelkuppen, im Tiefland auch auf flachem Gelände. An den Boden stellt sie keine besonderen Ansprüche. Im Osten ihres Verbreitungsgebietes ist sie an den Rand von Flussläufen gebunden. Der jährliche Niederschlag liegt meist zwischen 2000 und 3000 mm, der Schwerpunkt ihrer Verbreitung dürfte in Gebieten mit mehr als 2500 mm liegen.[1]

Der Schwerpunkt ihrer geographischen Verbreitung sind die Ost-Abhänge der Anden in Höhen zwischen 300 und 1200 m. In tieferen Lagen ist sie wesentlich seltener.[1]

Systematik

Die Gattung Iriartea wird innerhalb der Familie Arecaceae in die Unterfamilie Arecoideae, Tribus Iriarteeae gestellt. Die Verwandtschaftsbeziehungen innerhalb der Tribus sind nicht geklärt. Drei Untersuchungen kamen zu jeweils widersprüchlichen Ergebnissen.

In der World Checklist of Selected Plant Families der Royal Botanic Gardens, Kew, wird nur die Art Iriartea deltoidea anerkannt.[2]

Nutzung

Der äußere Teil des Stammes ist sehr hart. Er wird für den Hausbau und zur Herstellung von Speeren verwendet. Nach Alfred Russel Wallace (1853) werden die bauchigen Teile der Stämme für Kanus verwendet. In der Choco-Region von Kolumbien werden aus den Stämmen Särge hergestellt.

Belege

  • John Dransfield, Natalie W. Uhl, Conny B. Asmussen, William J. Baker, Madeline M. Harley, Carl E. Lewis: Genera Palmarum. The Evolution and Classification of Palms. Zweite Auflage, Royal Botanic Gardens, Kew 2008, ISBN 978-1-84246-182-2, S. 362 ff.

Einzelnachweise

  1. a b c d e f g h i j Andrew Henderson: Arecaceae. Part I. Introduction and the Iriarteinae. Flora Neotropica, Band 53, 1990, ISBN 0-89327-353-8, S. 1–100.
  2. Rafaël Govaerts (Hrsg.): Iriartea. In: World Checklist of Selected Plant Families (WCSP) – The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, abgerufen am 21. November 2009.

Weblinks

 src=
– Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien
 title=
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Autoren und Herausgeber von Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia DE

Iriartea deltoidea: Brief Summary ( Alemão )

fornecido por wikipedia DE

Iriartea deltoidea ist eine südamerikanische Palmenart. Sie ist die einzige Art der Gattung Iriartea und nach dem spanischen Diplomaten Bernardo de Iriarte (1735–1814) benannt.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Autoren und Herausgeber von Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia DE

Taraputu sach'a ( Quíchua )

fornecido por wikipedia emerging languages

Taraputu sach'a icha Taraputu[2] chaylla (Iriartea deltoidea) nisqaqa Uralan Abya Yalapi wiñaq sach'am, chunta yuram, sinchi-sinchi q'iruyuq. Misk'i wayunkunatam mikhunchik. Q'irunwanqa wasichanchikmi.

Hawa t'inkikuna

Pukyukuna

  1. «Iriartea». Royal Botanic Gardens, Kew: World Checklist of Selected Plant Families. 4 de agosto de 2009 rikusqa.
  2. Daniela Manya, Jhon Cuji, Marcelo Mukushigua, Igor Manya, Gabriel Manya, Elvia Gualinga, Otoniel Santi, Ana Cadena (Equipo Técnico Comunitario de la NAPE), Alexandra Proaño (Presidenta de NAPE): “Andwa ishiji nujuanó awkenó”, Andua Sumak Kawsana Ñambi 2010 – 2020. Nacionalidad Andoa de Pastaza Ecuador (NAPE), Puka Yaku 2010. p. 21 [16]. Taraputu: Iriartea deltoidea.
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia authors and editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia emerging languages

Taraputu sach'a: Brief Summary ( Quíchua )

fornecido por wikipedia emerging languages

Taraputu sach'a icha Taraputu chaylla (Iriartea deltoidea) nisqaqa Uralan Abya Yalapi wiñaq sach'am, chunta yuram, sinchi-sinchi q'iruyuq. Misk'i wayunkunatam mikhunchik. Q'irunwanqa wasichanchikmi.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia authors and editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia emerging languages

Iriartea ( Inglês )

fornecido por wikipedia EN

Iriartea is a genus in the palm family Arecaceae, native to Central and South America. The best-known species – and probably the only one – is Iriartea deltoidea, which is found from Nicaragua, south into Bolivia and a great portion of Western Amazonian basin. It is the most common tree in many forests in which it occurs.

Names

It is known by such names as bombona (which can also refer to other palms, e.g. Attalea regia) or cacho de vaca (which can refer to many other plants, like the Bignoniaceae Godmania aesculifolia or the orchid Myrmecophila humboldtii). In the Murui Huitoto language of southwestern Colombia, it is called jɨagɨna or jɨaìgɨna,[2] in western Ecuador it is known as pambil, and in Peru it is known as the pona palm.

Description

These palms are canopy trees growing to 20–35 m tall. I. deltoidea is easily recognized by the prominent bulge in the center of its trunk, and the stilt roots, which form a dense cone up to 1 m in diameter at the base. It can thus be easily be distinguished from Socratea exorrhiza (which also bears stilt roots), as the stilt roots of the former are much less tightly appressed upon one another. The leaves are up to 5 m long, and pinnate. The numerous pinnae are fan-shaped, and held in various planes. The fruit is a 2-cm diameter drupe, and primarily dispersed by bats and toucans.

Toucan foraging behavior can have quite distinct signature in young second-growth forest regeneration. In certain cases seedlings growing around a mature fruiting Iriartea palms may actually come from dozens of different trees hundreds of meters away.[3]

Uses

The fruit are also eaten by humans, and the wood is used for construction and in handicraft.[2]

Iriartea timber is highly prized for housing, furniture, and tools. Various South American countries, including Ecuador, export Iriartea wood to the United States.[4]

Taxonomy and systematics

Almost all species at one time placed in Iriartea have now been moved elsewhere or placed in synonymy with I. deltoidea. Dictyocaryum, Iriartella, Socratea and Wettinia were split off from the Iriartea but are close relatives, together with the present genus forming the tribe Iriarteeae. Less closely related palms which were at one time presumed to be Iriarteeae are members of the genera Ceroxylon, Drymophloeus, and the monotypic Deckenia nobilis.[1]

There remain a few somewhat dubious taxa, published in L'Illustration Horticole in 1881. These may be synonyms or good species, but probably the former:[1]

Footnotes

Wikimedia Commons has media related to Iriartea deltoidea.

References

  • Govaerts, R.; Dransfield, J.; Zona, S.; Hodel, D.R. & Henderson, Andrew (2004): World Checklist of Arecaceae – Iriartea. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Retrieved 2008-APR-01.
  • Marín-Corba, César; Cárdenas-López, Dairon & Suárez-Suárez, Stella (2005): Utilidad del valor de uso en etnobotánica. Estudio en el departamento de Putumayo (Colombia) [Use Value usefulness in ethnobotany. Case study in Putumayo department (Colombia)]. Caldasia 27(1): 89-101 [Spanish with English abstract]. PDF fulltext
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia authors and editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia EN

Iriartea: Brief Summary ( Inglês )

fornecido por wikipedia EN

Iriartea is a genus in the palm family Arecaceae, native to Central and South America. The best-known species – and probably the only one – is Iriartea deltoidea, which is found from Nicaragua, south into Bolivia and a great portion of Western Amazonian basin. It is the most common tree in many forests in which it occurs.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia authors and editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia EN

Iriartea deltoidea ( Espanhol; Castelhano )

fornecido por wikipedia ES

Iriartea es un género monotípico de plantas con flores perteneciente a la familia de las palmeras Arecaceae. Su única especie: Iriartea deltoidea, Ruiz & Pav., Syst. Veg. Fl. Peruv. Chil.: 298 (1798), barrigona[2]​es originaria de los trópicos de América donde se encuentran desde el sur de Nicaragua a Bolivia. Es el árbol más común en muchos bosques.

 src=
Inflorescencia
 src=
Planta joven

Descripción

Son árboles que forman el dosel o canopea, creciendo hasta 20-35 m. I. deltoidea es fácilmente reconocida por el prominente bulto en el centro de su tronco, y por las raíces, que forman un denso cono de hasta 1 m de diámetro en la base, las cuales durante su fase de crecimiento adoptan la forma de un miembro viril.[3]​ Por lo tanto, puede ser fácilmente distinguida de Socratea exorrhiza (que también tiene raíces zanco).

Las hojas son de hasta 5 m de largo, y pinnadas. Las numerosas pinnas son en forma de abanico, que nacen en diversos planos. El fruto es una drupa de 2 cm de diámetro, y principalmente son dispersados por murciélagos.

Distribución

Se distribuye por Costa Rica, Nicaragua, Panamá, Venezuela, Bolivia, Colombia, Ecuador, Perú y Brasil.[4]

Etnobotánica

De acuerdo con Galeano (1992) esta palma esta ampliamente distribuida desde Nicaragua hasta Brasil y Bolivia; de la cual se usan sus tallos porque son extremadamente duros y se emplean como material de construcción de viviendas, especialmente para pisos y separaciones de casas. Igualmente Pérez Arbeláez (1978) dice que esta especie sirve para vigas de casas y cercas, y comentan que los indios del sur hacen con ella unas largas trompetas de sonidos largos y tenues para acompañar sus bailes.

Según Gómez y sus colaboradores (1994) las partes que se utilizan en esta palma son las hojas para techar y para teñir otros materiales de color verde claro (Klinger, 1998) el palmito y la semilla tierna para alimentación, y la raíz para construir Muebles, lanzas, cerbatanas entre otros artefactos. El estípite es importante para la construcción de casas indígenas tradicionales y como insumo de madera en general (postes, paredes y pisos) debido a su durabilidad, resistencia y belleza (Veteado negro con tonos amarillos y café). Estas características del material del estípite le dan un valor económico importante a esta palma. Los muebles recubiertos con esta madera costaban 100 dólares dependiendo del tamaño y calidad del acabado. También se resalta el uso de esta madera para parqués con precios bastante altos.

Según Navarro (2013) el principal uso de la barrigona es el dado en construcción en zonas rurales, especialmente para pisos y paredes, de los cuales se dice que pueden durar hasta 30 años. Además del uso en construcción, los tallos eran empleados por comunidades indígenas para elaborar lanzas , flechas o mazos de guerra. En Colombia, la especie se usa casi en todas las zonas selváticas para la construcción de viviendas . Otros uso antiguos, pero que aún se mantienen en forma aislada en áreas rurales, son la fabricación de cercas, canales para transportar agua, columnas y puentes. También se elaboran varas que son empleadas en el hilado de la lana.[2]

Taxonomía

Casi todas las especies en un tiempo situado en Iriartea han sido trasladadas a otros taxones o puestas en sinonimia con I. deltoidea. Dictyocaryum, Iriartella, Socratea y Wettinia se separaron de Iriartea, pero son parientes cercanos y junto con él, este género forman la tribu Iriarteeae. Menos estrechamente relacionados son los géneros Ceroxylon, Drymophloeus, y el monotípico Deckenia nobilis[5]​ también se presume que son miembros Iriarteeae.

Iriartea deltoidea fue descrito por Ruiz & Pav. y publicado en Systema Vegetabilium Florae Peruvianae et Chilensis 298. 1798.[6]

Etimología

Iriartea: nombre genérico otorgado en honor de Bernardo de Iriarte (1735–1814), diplomático español.[7]

deltoidea: epíteto del latín que significa "deltoide, con forma de delta".[8]

Sinonimia
  • Iriartea ventricosa Mart., Hist. Nat. Palm. 2: 37 (1824).
  • Iriartea phaeocarpa Mart., Hist. Nat. Palm. 3: 190 (1838).
  • Deckeria corneto H.Karst., Linnaea 28: 258 (1857).
  • Deckeria phaeocarpa (Mart.) H.Karst., Linnaea 28: 259 (1857).
  • Deckeria ventricosa (Mart.) H.Karst., Linnaea 28: 259 (1857).
  • Iriartea corneto (H.Karst.) H.Wendl., Bonplandia (Hannover) 8: 102 (1860).
  • Iriartea gigantea H.Wendl. in O.C.E.de Kerchove de Denterghem, Palmiers: 262 (1878).
  • Iriartea robusta Verschaff. ex H.Wendl. in O.C.E.de Kerchove de Denterghem, Palmiers: 247 (1878).
  • Iriartea xanthorhiza Klotzsch ex Linden, Ill. Hort. 28: 31 (1881).
  • Iriartea megalocarpa Burret, Notizbl. Bot. Gart. Berlin-Dahlem 10: 921 (1930).
  • Iriartea weberbaueri Burret, Notizbl. Bot. Gart. Berlin-Dahlem 10: 921 (1930).[4]

Referencias

  1. «Iriartea». Royal Botanic Gardens, Kew: World Checklist of Selected Plant Families. Consultado el 4 de agosto de 2009.
  2. a b Navarro, Jaime (2013). Barrigona (Iriartea deltoidea) Pp. 55-62 en Bernal R. y G. Galeano (Eds.) Cosechar sin destruir. Aprovechamiento sostenible de Palmas Colombianas. Bogotá:Facultad de Ciencias-Instituto de Ciencias Naturales. Universidad Nacional de Colombia 244 pp. ISBN 978-958-761-611-8.
  3. http://www.erotic-nature.com/tag/iriartea/ Archivado el 15 de agosto de 2014 en Wayback Machine.)
  4. a b «Iriartea deltoidea». Royal Botanic Gardens, Kew: World Checklist of Selected Plant Families. Consultado el 23 de octubre de 2010.
  5. Govaerts et al. (2008)
  6. «Iriartea deltoidea». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultado el 21 de agosto de 2013.
  7. (J. Dransfield, N. Uhl, C. Asmussen, W.J. Baker, M. Harley and C. Lewis. 2008)
  8. En Epítetos Botánicos
 title=
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Autores y editores de Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia ES

Iriartea deltoidea: Brief Summary ( Espanhol; Castelhano )

fornecido por wikipedia ES

Iriartea es un género monotípico de plantas con flores perteneciente a la familia de las palmeras Arecaceae. Su única especie: Iriartea deltoidea, Ruiz & Pav., Syst. Veg. Fl. Peruv. Chil.: 298 (1798), barrigona​es originaria de los trópicos de América donde se encuentran desde el sur de Nicaragua a Bolivia. Es el árbol más común en muchos bosques.

 src= Inflorescencia  src= Planta joven
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Autores y editores de Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia ES

Iriartea deltoidea ( Francês )

fornecido por wikipedia FR

Iriartea est un genre de palmiers de la famille des Arecaceae natif de l'Amérique centrale et de l'Amérique du Sud. Il contient maintenant une seule espèce Iriartea deltoidea Ruiz & Pav.

Classification

Taxinomie

Presque toutes les espèces autrefois dans le genre Iriartea ont maintenant été déplacées ou sont devenues des synonymes de I. deltoidea. Dictyocaryum, Iriartella, Socratea et Wettinia ont été détachés du genre Iriartea, mais sont des parents très proches. Ils forment ensemble avec ce genre la tribu des Iriarteeae.

Galerie

Synonymes

  • Ceroxylon deltoideum (Ruiz & Pav.) Kunth[2]
  • Deckeria corneto H.Karst.[2]
  • Deckeria phaeocarpa (Mart.) H.Karst.[2]
  • Deckeria ventricosa (Mart.) H.Karst.[2]
  • Iriartea corneto (H.Karst.) H.Wendl.[2]
  • Iriartea gigantea H.Wendl.[2]
  • Iriartea megalocarpa Burret[2]
  • Iriartea phaeocarpa Mart.[2]
  • Iriartea robusta Verschaff. ex H.Wendl.[2]
  • Iriartea ventricosa Mart.[2]
  • Iriartea weberbaueri Burret[2]
  • Iriartea xanthorhiza Klotzsch ex Linden[2]

Références taxinomiques

Iriartea

Iriartea deltoidea

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Auteurs et éditeurs de Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia FR

Iriartea deltoidea: Brief Summary ( Francês )

fornecido por wikipedia FR

Iriartea est un genre de palmiers de la famille des Arecaceae natif de l'Amérique centrale et de l'Amérique du Sud. Il contient maintenant une seule espèce Iriartea deltoidea Ruiz & Pav.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Auteurs et éditeurs de Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia FR

Iriartea deltoidea ( Italiano )

fornecido por wikipedia IT

Iriartea deltoidea Ruiz & Pav. è una pianta appartenente alla famiglia delle Arecacee (sottofamiglia Arecoideae, tribù Iriarteeae).[2] È l'unica specie nota del genere Iriartea.[3]

Distribuzione e habitat

La specie è diffusa in America centrale (Costa Rica, Nicaragua, Panama) e nella parte tropicale dell'America meridionale (Bolivia, Colombia, Ecuador, Brasile, Perù, Venezuela).[1][3]

Note

  1. ^ a b (EN) Trudgen, M.S. 2013, Iriartea deltoidea, su IUCN Red List of Threatened Species, Versione 2020.2, IUCN, 2020. URL consultato il 31 gennaio 2021.
  2. ^ (EN) Baker W.J., Dransfield J., Beyond Genera Palmarum : progress and prospects in palm systematics, in Botanical Journal of the Linnean Society, vol. 182, n. 2, 2016, DOI:10.1111/boj.12401.
  3. ^ a b (EN) Iriartea deltoidea, su Plants of the World Online, Royal Botanic Gardens, Kew. URL consultato il 31 gennaio 2021.

 title=
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Autori e redattori di Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia IT

Iriartea deltoidea: Brief Summary ( Italiano )

fornecido por wikipedia IT

Iriartea deltoidea Ruiz & Pav. è una pianta appartenente alla famiglia delle Arecacee (sottofamiglia Arecoideae, tribù Iriarteeae). È l'unica specie nota del genere Iriartea.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Autori e redattori di Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia IT

Iriartea ( Neerlandês; Flamengo )

fornecido por wikipedia NL

Iriartea is een geslacht uit de palmenfamilie (Arecaceae). Het geslacht telt waarschijnlijk een soort die voorkomt in Centraal-Amerika en noordelijk Zuid-Amerika, van Nicaragua en verder naar het zuiden tot in Bolivia en een groot deel van het westelijke Amazonegebied.

Soorten

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia-auteurs en -editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia NL

Iriartea: Brief Summary ( Neerlandês; Flamengo )

fornecido por wikipedia NL

Iriartea is een geslacht uit de palmenfamilie (Arecaceae). Het geslacht telt waarschijnlijk een soort die voorkomt in Centraal-Amerika en noordelijk Zuid-Amerika, van Nicaragua en verder naar het zuiden tot in Bolivia en een groot deel van het westelijke Amazonegebied.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia-auteurs en -editors
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia NL

Iriartea deltoidea ( Português )

fornecido por wikipedia PT

Iriartea deltoidea é uma espécie do género botânico monotípico Iriartea, pertencente à família Arecaceae[1].

Sinónimos

Referências

  1. «Iriartea — World Flora Online». www.worldfloraonline.org. Consultado em 19 de agosto de 2020
 title=
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Autores e editores de Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia PT

Iriartea deltoidea: Brief Summary ( Português )

fornecido por wikipedia PT

Iriartea deltoidea é uma espécie do género botânico monotípico Iriartea, pertencente à família Arecaceae.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Autores e editores de Wikipedia
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia PT

Iriartea deltoidea ( Vietnamita )

fornecido por wikipedia VI

Iriartea deltoidea là loài thực vật có hoa thuộc họ Arecaceae. Loài này được Ruiz & Pav. mô tả khoa học đầu tiên năm 1798.[2]

Hình ảnh

Tham khảo

  1. ^ Govaerts et al. (2008)
  2. ^ The Plant List (2010). Iriartea deltoidea. Truy cập ngày 18 tháng 6 năm 2013.

Liên kết ngoài


Hình tượng sơ khai Bài viết liên quan đến phân họ cau Arecoideae này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia bằng cách mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.
licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia tác giả và biên tập viên
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia VI

Iriartea deltoidea: Brief Summary ( Vietnamita )

fornecido por wikipedia VI

Iriartea deltoidea là loài thực vật có hoa thuộc họ Arecaceae. Loài này được Ruiz & Pav. mô tả khoa học đầu tiên năm 1798.

licença
cc-by-sa-3.0
direitos autorais
Wikipedia tác giả và biên tập viên
original
visite a fonte
site do parceiro
wikipedia VI