Pinus flexilis E. James

Pinus flexilis (lat. Pinus flexilis) - şamkimilər fəsiləsinin şam ağacı cinsinə aid bitki növü.

Mənbə

İynəyarpaqlılar ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın.

El Pi Limber, (Pinus flexilis), és una espècie de pi que apareix a les muntanyes de l'oest dels Estats Units, Mèxic i Canadà. També es coneix com a pi de les muntanyes Rocalloses. S'ha documentat un pi Limber d'Eagle Cap Wilderness, Oregon de 2.000 anys.^[1]

De vegades arriba al límit arbori.

Pinus flexilis és típicament un arbre que viu a grans altituds. En bones condicions acostuma a fer 20 m d'alt però en llocs molt exposats només arriba a 5 m.

Referències

• Conifer Specialist Group (1998). Pinus flexilis. Llista Vermella de la UICN, Unió Internacional per a la Conservació de la Natura, 2006. Consultat el 12 maig 2006 (en anglès).

Enllaços externs

• USDA Plants Profile: Pinus flexilis
• Gymnosperm Database: Pinus flexilis
• Flora of North America: profile and map - Pinus flexilis
• Pinus flexilis cone photos - & "Pinus reflexa" and "Pinus strobiformis" comparison: scroll ¼ way down page.
• High Elevation White Pine Educational Website: Pinus flexilis

Pinus flexilis

Borovice ohebná (Pinus flexilis) je severoamerický druh horské pětijehličné borovice, svými ekologickými nároky se podobá borovici limbě. Je charakteristická tenkými a velmi ohebnými větvemi. .

Synonyma

• Pinus reflexa Engelmann, 1882
• Pinus strobiformis Sudworth non Engelmann
• Limber Pine
• Rocky Mountain White Pine
• Californian Cembra Pine

Vzhled

Strom, 20 až 25 m, (v ČR max. 15 m), průměr kmene obvykle do 80 cm, zřídka do 150 cm. Koruna v mládí úzce kuželovitá, později vejčitá. Kůra v mládí hladká, šedozelená, později šupinatá, pak brázditá borka. větve tenké, nápadně ohebné – odtud zřejmě její název. Letorosty žlutozelené, jemně chlupaté, později tmavší a lysé. Pupeny široce vejčité, 1 cm dlouhé a zasmolené. Jehlice po 5 ve svazečku, 4-7 cm dlouhé, štětkovitě nahloučené na konci, tmavě zelené, málo zřetelné proužky průduchů. Šišky po 3-4 v přeslenu, podlouhlé, proměnlivé velikosti (7-15 cm), otevřené 4-6 cm široké. Jejich šupiny jsou silně dřevnaté a tlusté, zasmolené s lesklým žlutavým štítkem, pupek slabě vyklenutý ven. Spodní tři řady šupin reflexně ohnuté. Semena 5-10 mm s úzkým křídlatým lemem jsou jedlá.

Výskyt

Ve Skalistých horách od Texasu a Arizony až do Kanady (ve státech B.C. a Alberta), na západě zasahuje až do Sierra Nevada.

V ČR občas v parkových výsadbách.

Ekologie

Roste na vlhčích skalních srázech v horách od 1000 m n. m. a vystupuje až do 3.500 m. Roste velmi pomalu, zvláště vysokohorské provenience. Evropské klima snáší velmi dobře, vyžaduje lehkou propustnou hlinitopísčitou půdu, avšak trpí rzí vejmutovkovou.

Využití

Není známé, v ČR jako okrasná parková dřevina.

Taxonomická zajímavost

Existuje reálný předpoklad, že tato borovice při své evoluci sestupovala směrem na jih, kde se separovaly její příbuzné druhy, nejprve borovice vejmutovkovitá (Pinus strobiformis) (dříve pojmenovaná Pinus flexilis var. reflexa, popř. Pinus brachyptera) a více na jihu borovice mexická (Pinus ayacahuite). Na styku svých areálů se tyto druhy kříží a vytvářejí hybridní populace.

Odkazy

Reference

1. ↑ Červený seznam IUCN 2018.1. 5. července 2018. Dostupné online. [cit. 2018-08-10]

Literatura

• BUSINSKÝ, R. 2004. Komentovaný světový klíč rodu Pinus L. – Závěrečná zpráva „Výzkum a hodnocení genofondu dřevin z aspektu sadovnického použití“, Výzkumný ústav Silva Taroucy pro krajinu a okrasné zahradnictví, Průhonice.
• NOVÁK, F.A. (1953): Borovice neboli sosna, Pinus Linné (zpracováno 1942). – In: Klika, J., Novák, F.A., Šiman, K. & Kavka, B., Jehličnaté: 129–258. ČSAV, Praha.

Externí odkazy

• Obrázky, zvuky či videa k tématu borovice ohebná ve Wikimedia Commons
• Galerie borovice ohebná ve Wikimedia Commons

männliche Blütenzapfen und Nadeln

unreife Samenzapfen

Biegsame Kiefern in den San Gabriel Mountains

Die Biegsame Kiefer (Pinus flexilis), auch Nevada-Zirbelkiefer genannt, ist ein langsam wachsender Nadelbaum, der in Gebirgen im Westen Nordamerikas beheimatet ist. Sie wird selten höher als 20 Meter und erreicht ein maximales Alter von etwa 400 Jahren.^[1]

Beschreibung

Die Biegsame Kiefer ist ein 20 bis 35 Meter hoher Baum mit lockerer, in der Jugend kegelförmiger, im Alter breiter und gerundeter Krone und flacher Bewurzelung^[1]. Der Stamm erreicht Durchmesser von 100 bis 120 Zentimeter und ist mit einer 2,5 bis 5 Zentimeter dicken Schuppenborke bedeckt. Im Freistand bleibt der Stamm kurz. Meist wächst die Art mehrstämmig und krumm, an der Waldgrenze sogar buschig.^[1] Die Äste stehen aufrecht oder sind bogig aufsteigend. Junge Triebe sind gelbgrün, kahl oder mit kurzen, braunen Haaren versehen. Später werden sie hellgrau und bleiben biegsam, was der Art ihren Namen eingebracht hat. Die Winterknospen werden etwa 1 Zentimeter lang. Sie sind breit eiförmig und zugespitzt. An Kurztrieben werden fünf 4 bis 8 Zentimeter lange und 1 Millimeter breite Nadeln gebildet, die in pinselartigen, lockeren Büscheln angeordnet sind^[2]. Die 1,5 Zentimeter langen Nadelscheiden fallen früh ab. Die Nadeln sind steif, gerade oder etwas gebogen, im Querschnitt beinahe dreieckig und ganzrandig mit Spaltöffnungsstreifen auf jeder Seite. Die Lebensdauer der Nadeln beträgt 5 bis 6 Jahre.^[3]

Die Biegsame Kiefer ist einhäusig. Die männlichen Blütenzapfen werden etwa 1 Zentimeter groß und sind rötlich. Die weiblichen Blütenstände sind länglich-eiförmig, stehen aufrecht und meist in Gruppen zu drei und vier zusammen. Die fast sitzenden, glänzend hellbraunen und stark verharzten^[1] Zapfen werden 7 bis 15 Zentimeter lang und 4 bis 6 Zentimeter breit. Die hartschaligen Samen werden 8 bis 12 Millimeter lang und 7 bis 8 Millimeter breit. Sie sind mit einem 2 Millimeter breiten, bald abfallenden Flügelsaum ausgestattet. Die Samen reifen im zweiten Jahr. Die Blütezeit ist im Juni und Juli, die Samen reifen im August und September.^[3]

Die Chromosomenzahl beträgt 2 n = 24 {displaystyle 2n=24} .^[4]

Verbreitung und Standortansprüche

Verbreitungsgebiet der Biegsamen Kiefer^[5]

Die Biegsame Kiefer ist in einem inselartig zergliederten Gebiet im westlichen Nordamerika beheimatet, in den Rocky Mountains, den kalifornischen White Mountains und in der Sierra Nevada. Man findet sie vom südöstlichen British Columbia und Südwest-Alberta bis Kalifornien, Utah und Colorado und nach Osten bis North Dakota, South Dakota und Südwest-Nebraska. Isolierte Vorkommen gibt es in Nord-Arizona und im Norden von New Mexico.^[3][1]

Sie gedeiht auf trockenen, nährstoffarmen, flach bis mittelgründigen Standorten an Steilhängen^[3] in Höhen von 1000 bis 3700 Metern^[1].

Die Biegsame Kiefer wird in der Roten Liste der IUCN als nicht gefährdet („Lower Risk/Least Concern“) geführt. Es wird jedoch darauf hingewiesen, dass eine neuerliche Überprüfung der Gefährdung nötig ist.^[6]

Ökologie

Die Biegsame Kiefer bildet selten Reinbestände und ist meist mit der Douglasie sowie Tannen- und Fichtenarten vergesellschaftet. Wie viele andere fünfnadelige Kiefern ist sie sehr anfällig für den Strobenrost.^[3]

Systematik

Die Biegsame Kiefer wird in der Gattung der Kiefern der Untergattung Strobus zugeordnet, dort in der Sektion Quinquefoliae der Untersektion Strobus.^[7] Die Erstbeschreibung von Pinus flexilis erfolgte 1824 durch Edwin P. James in W.H. Keating, Narrat. Exp. St. Peter's River, Band 2, Seite 35.^[8] Synonyme von Pinus flexilis E.James sind Pinus cembra var. flexilis (E.James) F.Sanders, Apinus flexilis (E.James) Rydb., Pinus lambertiana var. brevifolia Hook. und Pinus novaemexicana P.Landry.^[8] Im Überschneidungsgebiet von Pinus flexilis und Pinus strobiformis findet man Hybriden.^[4]

Der Kultivar 'Firmament’ unterscheidet sich von der Art durch die kürzeren, gleichmäßig graublauen Nadeln.^[9]

Verwendung

Das Holz ist wirtschaftlich unbedeutend, wegen der langen, blaugrünen Nadeln hat die Biegsame Kiefer jedoch einen gewissen Zierwert.^[1] Sie gelangte 1861 nach Europa und ist in Mitteleuropa völlig winterhart. Die Samen ähneln denen der Zirbelkiefer und sind ebenfalls essbar und wohlschmeckend.^[3]

Nachweise

Literatur

• Ulrich Hecker: Bäume und Sträucher. BLV Handbuch. BLV Buchverlag, München 2006, ISBN 3-8354-0021-5, S. 82.
• Peter Schütt, Hans Joachim Schuck, Bernd Stimm (Hrsg.): Lexikon der Baum- und Straucharten. Das Standardwerk der Forstbotanik. Morphologie, Pathologie, Ökologie und Systematik wichtiger Baum- und Straucharten. Nikol, Hamburg 2002, ISBN 3-933203-53-8, S. 363 (Nachdruck von 1992).
• Andreas Roloff, Andreas Bärtels: Flora der Gehölze. Bestimmung, Eigenschaften und Verwendung. 3., korrigierte Auflage. Eugen Ulmer, Stuttgart (Hohenheim) 2008, ISBN 978-3-8001-5614-6, S. 764–765.

Einzelnachweise

1. ↑ ^{a b c d e f g} Schütt et al.: Lexikon der Baum- und Straucharten, S. 363
2. ↑ Roloff et al.: Flora der Gehölze, S. 764
3. ↑ ^{a b c d e f} Hecker: Bäume und Sträucher, S. 82
4. ↑ ^{a b} Pinus flexilis. In: Flora of North America Vol. 2. www.eFloras.org, abgerufen am 18. September 2010 (englisch).
5. ↑ Elbert L. Little Jr.: Atlas of United States Trees online (PDF; 710 kB)
6. ↑ Pinus flexilis in der Roten Liste gefährdeter Arten der IUCN 2010. Eingestellt von: Conifer Specialist Group, 1998. Abgerufen am 3. Jänner 2011.
7. ↑ Pinus flexilis. Germplasm Resources Information Network (GRIN), abgerufen am 18. September 2010 (englisch).
8. ↑ ^{a b} Rafaël Govaerts (Hrsg.): Pinus. In: World Checklist of Selected Plant Families (WCSP) – The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew, abgerufen am 24. April 2019.
9. ↑ Roloff et al.: Flora der Gehölze, S. 765

Weblinks

– Sammlung von Bildern, Videos und Audiodateien

• Christopher J. Earle: Pinus flexilis. In: The Gymnosperm Database. conifers.org, abgerufen am 20. Oktober 2011 (englisch).
• Thomas Meyer: Datenblatt mit Bestimmungsschlüssel und Fotos bei Flora-de: Flora von Deutschland (alter Name der Webseite: Blumen in Schwaben)

Pinus flexilis

Pinus flexilis (лат. Pinus flexilis) – Pinaceae семьяысь Америкалэн Огазеяськем Штатъёсызын, Канадаын но Мексикаын будӥсь пужым. Ӝуждалаез ог 20 м луэ.

Лунвыв-рытвыв чочком пожум

Лунвыв-рытвыв чочком пожум (лат. Pinus flexilis) – быдмассэзлöн пожум котырись пожум увтырын (Strobus субувтырын) торья вид. Пожумыс быдмö 20 метра вылына. Пожум пантасьӧ рытвыв Америкаись Ӧтлаасьӧм Штаттэзын, Канадаын да Мексикаын.

Pinus flexilis, the limber pine, is a species of pine tree-the family Pinaceae that occurs in the mountains of the Western United States, Mexico, and Canada. It is also called Rocky Mountain white pine.

A limber pine in Eagle Cap Wilderness, Oregon, has been documented as over 2,000 years old, and another one was confirmed at 1,140 years old.^[4][5] Another candidate for the oldest limber pine was identified in 2006 near the Alta Ski Area in Utah; called "Twister", the tree was confirmed to be at least 1,700 years old and thought to be even older.^[6]

Description

Its pliant branches gives it the common name "limber" and specific epithet flexilis. Its needles are about 8 centimeters (3+1⁄4 in) long and a dark, blueish green.^[7] Its bark is heavily creased and dark grey. Its pale wood is lightweight and soft.

Pinus flexilis is typically a high-elevation pine, often marking the tree line either on its own, or with whitebark pine (Pinus albicaulis), either of the bristlecone pines, or lodgepole pine (Pinus contorta). In favorable conditions, it makes a tree to 20 metres (65 feet), rarely 25 m (80 ft) tall. On exposed tree line sites, mature trees are much smaller, reaching heights of only 5–10 m (15–35 ft).^[8] In steeply-sloping, rocky, and windswept terrain in the Rocky Mountains of southern Alberta, limber pine is even more stunted, occurring in old stands where mature trees are consistently less than 3 m (10 ft) in height.^[9]

One of the world's oldest living limber pine trees grows on the banks of the upper North Saskatchewan River at Whirlpool Point in Alberta. Recent measurements give a maximum girth of 185". In 1986, a core sample 10 cm was retrieved by two researchers who counted 400 rings. Extrapolating this data gives an age close to 3,000 years.

Similar species

Pinus flexilis is a member of the white pine group, Pinus subgenus Strobus, and like all members of that group, the leaves ('needles') are in fascicles (bundles) of five,^[7] with a deciduous sheath. This distinguishes it from the lodgepole pine, with two needles per fascicle, and the bristlecone pines, which share five needles per fascicle but have a semi-persistent sheath.

Pinus albicaulis

Distinguishing limber pine from the related whitebark pine (P. albicaulis), also a white pine, is very much more difficult, and can only easily be done by the cones. In limber pine, the cones are 6–15 cm (2+1⁄4–6 in) long^[7] where the species overlap, green when immature, and open to release the seeds; the scales are not fragile. In whitebark pine, the cones are 4–7 cm (1+1⁄2–2+3⁄4 in) long, dark purple when immature, and do not open on drying, but are fragile and are pulled apart by birds to release the seeds.^[10] A useful clue is that whitebark pines almost never have intact old cones lying under them, whereas limber pines usually do. ^[11]

Pinus monticola

In the absence of cones, limber pine can also be hard to tell from Western white pine (P. monticola) where they occur together in the northern Rockies and the Sierra Nevada east slope. The most useful clue here is that limber pine needles are entire (smooth when rubbed gently in both directions), whereas Western white pine needles are finely serrated (feeling rough when rubbed gently from tip to base). Limber pine needles are also usually shorter, 4–7 cm (1+1⁄2–2+3⁄4 in) long, while western white pine needles are 5–10 cm (2–4 in), though the ranges overlap.

Distribution

The largest part of the limber pine's range is in the Rocky Mountains, from southwest Alberta^[7] and southeastern British Columbia south through Colorado and New Mexico into the northern states of Mexico. It is also found through the Great Basin^[7] states of Nevada and Utah, in the eastern Sierra Nevada and White Mountains of Northern California, and in the San Bernardino and San Gabriel Mountains of the Transverse Ranges in Southern California. Continuing south the species is found in the San Jacinto Mountains, Santa Rosa Mountains, and Hot Springs Mountain of the Peninsular Ranges. There are small disjunct populations in eastern Oregon, in western North Dakota and Nebraska,^[12] and in the Black Hills of South Dakota.^[2][8] It is found at a wide range of altitudes depending on the latitude, from 850 to 3,810 m (2,790 to 12,500 ft). In the northern half of its range, it grows in the montane zone near the lower tree line; in the middle of its range between the 45th and 40th parallels, it grows on windswept sites in the montane and subalpine zones; and in the southern part of its range, it grows mainly at high elevations in the subalpine zone near the upper tree line.^[12] It can more often be found at the outer fringes of a forest than in the forest itself.^[7]

Ecology

Pinus flexilis is an important source of food for several species, including red squirrels and Clark's nutcrackers, the latter being an important distributor of seeds.^[13][7] There is evidence that limber pines co-evolved with Clark's nutcrackers, which are the primary dispersers of the seeds.^[14][13][15] In a relic, low elevation population, seeds are also dispersed by small rodents.^[16] American black bears and grizzly bears may raid squirrel caches for limber pine nuts.^[7] Squirrels, Northern flickers, and mountain bluebirds often nest in the trees. There is some evidence that P. flexilis has a symbiotic relationship with nitrogen-fixing bacteria that inhabit the needles.^[17]

The species is generally shade tolerant and resistant to fire, but does not thrive in dense habitats, instead occurring in areas relatively hostile to other species.^[18][7]

Threats

Limber pine is susceptible to white pine blister rust,^[7] caused by Cronartium ribicola, a fungus that was introduced accidentally from Europe. Limber pine mortality is high in many areas throughout its range, except Arizona, where it has not yet been found. However, there is little hope of controlling the blister rust in existing trees. Research is under way, locating and breeding from the occasional naturally resistant limber pines, and by studying the resistance mechanisms of the European and Asian white pines (e.g. Swiss pine, Macedonian pine), which are strongly resistant to the disease.

The tree has also been damaged by bark beetle epidemics, particularly at drought-affected low elevations.^[7]

Cultivation

The popular cultivar P. flexilis 'Vanderwolf's Pyramid' is widely available as an ornamental tree for gardens. 'Vanderwolf's Pyramid' derives from P. reflexa, though it is usually listed in nursery catalogs under P. flexilis.

The Southwestern white pine is popular as a windbreak tree or an ornamental tree due to its drought tolerance. It is also grown as a Christmas tree, liked for the soft needles but with stiffer branches than an Eastern white pine.

Uses

The large seeds are edible,^[19] and were reportedly consumed by Native Americans in Montana.^[7]

See also

• Burmis Tree

References

Further reading

• Chase, J. Smeaton (1911). "Pinus flexilis (Limber-pine, White-pine)". Cone-bearing Trees of the California Mountains. Eytel, Carl (illustrations). Chicago: A.C. McClurg & Co. pp. 48–50. LCCN 11004975. OCLC 3477527.
• Schoettle, Anna; et al. (February 2019). Proactive Limber Pine Conservation for the Greater Rocky Mountain National Park Area. Fort Collins, CO: U.S. Department of Agriculture, Forest Service, Rocky Mountain Research Station. Retrieved 7 March 2019.

La fleksebla pino (Pinus flexilis) estas malrapide kreskanta pingloarbo, kiu hejmiĝas en montaroj de la okcidento de Nordameriko. Ĝi nur malofte fariĝas pli alta ol 20 metroj kaj ĝia maksima aĝo estas ĉ. 400 jaroj.

Priskribo

La fleksebla pino estas 20 ĝis 35 metro alta arbo kun maldensa krono kaj malprofunda radikaro. La trunko atingas diametron de 100 ĝis 120 cm kaj havas 2,5 ĝis 5 cm dikan ritidomon. Libere kreskante la trunko restas malalta. Ofte la specio kreskas plurtrunke kaj nerekte, ĉe arbarlimo la specio kreskas arbuste.^[1] La branĉoj staras vertikale kaj arke supren. Junaj branĉoj estas flave verdaj, kalvaj kaj kovrataj de mallongaj brunaj haroj. Poste ili iĝas helgrize kaj ili restas flekseblaj.

La fleksebla pino estas monoika. La masklaj strobiloj iĝas ĉ. 1 cm longaj kaj estas ruĝecaj. La inaj floraroj estas oblongaj- ovformaj, kaj staras vertikale en grupoj de tri ĝis kvar. La preskaŭ sidantaj floraroj estas brile helbrunaj kaj kovrataj de rezino.^[1] Strobilo longas 7 ĝis 15 cm kaj larĝas 4 ĝis 6 cm. La durŝelaj semoj longas 8 ĝis 12 mm kaj larĝas 7 ĝis 8 mm. Ili havas 2 mm larĝan flugorlon. La semoj maturiĝas en la dua jaro. La arbo floras en junio kaj julio. La semoj maturiĝas en aŭgusto kaj septembro.

La kromosomonombro estas 2 n = 24 {displaystyle 2n=24} .^[2]

Disvastigo kaj postuloj al la kreskejoj

disvastigejo de la fleksebla pino

La fleksebla pino troviĝas kiel insuloj en la okcidento de Nordameriko, en la Rok-montaro, la kalifornia Blanka montaro kaj la Sierra Nevada. Ĝi kreskas de la sudorienta Brita Kolumbio kaj sudokcidenta Alberto ĝis Kalifornio, Utaho kaj Koloradio kaj orienten ĝis Norda Dakoto, Suda Dakoto kaj sudokcidenta Nebrasko. Izolitaj kreskejoj ekzistas en norda Arizono kaj en la nordo de Nov-Meksiko. ^[3][1]

La planto bone kreskas sur sekaj, nutraĵmalriĉaj, malprofundaj ĝis mezprofundaj kreskejoj. ^[3] Ĝi ofte kreskas en deklivoj en alteco de 1000 ĝis 3700 metroj^[1].

Ekologio

La fleksebla pino ofte kreskas kune kun Menzies-pseŭdocugo, abioj kaj piceoj. Ĝi estas atakata de la fungo Cronartium ribicola kiel la aliaj kvinpinglaj pinoj. ^[3]

Sistematiko

La fleksebla pino apartenas al la subgenro strobus kaj tie al la sekcio quinquefoliae.^[4] En ĝiaj limregionoj la planto hibridiĝas kun Pinus strobiformis.^[2]

La kultivaro 'Firmament’ havas pli mallongajn pinglojn kaj pli pli grizbluajn pinglojn ol la cetero de la specio.

Uzado

La ligno estas ekonomie senvalora, sed la planto havas ian ornamvoloron. Ĝi atingis en 1861 Mezeŭropon, kie ĝi estas vintrorezista. La semoj similas al cembro kaj same havas manĝeblajn kaj bongustajn semojn.

Literaturo

• Hecker, U. :Bäume und Sträucher. BLV Handbuch. BLV Buchverlag. München. 2006. ISBN=3-8354-0021-5. Paĝo 82.

Referencoj

^{[3] [1] [5] [6] [4] [2]}

Pinus flexilis, el pino huyoco,^[2]​ es una especie arbórea de la familia de las pináceas.

Distribución y hábitat

Se encuentra en las montañas del oeste de los Estados Unidos, México, y Canadá. El pino huyoco en la Eagle Cap Wilderness, Oregón ha sido documentado como de más de dos mil años, y se ha confirmado que otro tiene 1.140 años.^[3]​

Conos masculinos de un pino huyoco, este de Sierra Nevada, California.

El pino huyoco - Pinus flexilis se encuentra específicamente en las zonas subalpinas de: las Montañas Rocosas del suroeste de Alberta Canadá hacia el sur hasta Colorado y Nuevo México hacia los estados septentrionales de México; desde las montañas en el este de los estados del Noroeste del Pacífico a través de los estados de la Gran Cuenca de Nevada y Utah; y en la parte este y sur de California en el este de Sierra Nevada, las montañas Blancas, y la sierra de San Bernardino, así como la sierra de San Jacinto; y una pequeña población separada en las Black Hills de Dakota del Sur.^[4]​^[5]​

Descripción

Pinus flexilis es típicamente un pino de gran altura, a menudo marcando la línea de árboles o límite arbóreo, bien por sí mismo o con el pino de corteza blanca, o con los pinos de conos erizados, o el pino contorto. En condiciones favorables, el árbol llega a 20 m, raramente 25 m de alto. Sin embargo, en lugares de línea de árboles expuesta, los árboles maduros son mucho más pequeños, alcanzando alturas de sólo 5-10 m.^[4]​ En laderas muy inclinadas, terreno rocoso y barrido por el viento en las montañas Rocosas de Alberta meridional, el pino huyoco es todavía más raquítico, apareciendo en grupos viejos cuando los árboles maduros son consistentemente menos de 3 metros de alto.^[6]​

En Arizona y Nuevo México, las poblaciones de pino huyoco difiere de las poblaciones de más al norte. Estos a veces son tratados como una variedad, Pinus flexilis var. reflexa, pero más a menudo como una especie distintiva, bien "exactamente" bajo el nombre de Pinus reflexa, o erróneamente por confusión con el Pinus strobiformis que se aplica correctamente a un pino blanco de Chihuahua.

Este pino del suroeste difiere del típico pino huyoco en que es un árbol más grande, de 25-35 m de alto, con acículas más grandes, de 6-11 cm de largo, que tienen unas bandas estomatales muy blancas en las caras inferiores de las acículas (no conspicuas en el tipo), y son ligeramente serrados hacia las puntas de las acículas.

Los conos son también más grandes, típicamente 10-20 cm de largo. Este pino del suroeste difiere del verdadero Pinus strobiformis mexicano en que las acículas no son totalmente serrados, y los conos son más pequeños, de 15-25 cm en P. strobiformis), las escamas del cono son más cortas y las semillas más pequeñas.

Es posible que Pinus reflexa sea un híbrido natural entre Pinus flexilis y Pinus strobiformis. Las localidades del tipo de los tres taxones son:

• Pinus flexilis: Pico Pikes, Colorado
• Pinus reflexa: sierra de Santa Catalina 40 km al este de Tucson, Arizona
• Pinus strobiformis: Cusihuiráchic, 90 km al suroeste de la ciudad de Chihuahua, en el sur del estado mexicano de Chihuahua

Taxonomía

Pinus flexilis fue descrita por Edwin James y publicado en An Account of an Expedition from Pittsburgh to the Rocky Mountains 2: 27, 34, 35. 1823.^[7]​

Etimología

Pinus: nombre genérico dado en latín al pino.^[8]​

flexilis: epíteto latino que significa "flexible".^[9]​

Sinonimia

• Apinus flexilis (E.James) Rydb.
• Pinus lambertiana var. brevifolia Hook.
• Pinus novaemexicana P.Landry^[10]​^[11]​

var. reflexa Engelm.

• Pinus ayacahuite var. reflexa (Engelm.) Voss
• Pinus reflexa (Engelm.) Engelm.

Referencias

Bibliografía

1. Abrams, L. 1923. Ferns to Birthworts. 1: 1–557. In L. Abrams (ed.) Ill. Fl. Pacific States. Stanford University Press, Stanford.
2. CONABIO. 2009. Catálogo taxonómico de especies de México. 1. In Capital Nat. México. CONABIO, Mexico City.
3. Cronquist, A.J., A. H. Holmgren, N. H. Holmgren & Reveal. 1972. Vascular Plants of the Intermountain West, U.S.A. 1: 1–271. In A.J. Cronquist, A. H. Holmgren, N. H. Holmgren, J.L. Reveal & P. K. Holmgren (eds.) Intermount. Fl.. Hafner Pub. Co., New York.
4. Flora of North America Editorial Committee, e. 1993. Pteridophytes and Gymnosperms. Fl. N. Amer. 2: i–xvi, 1–475.
5. Great Plains Flora Association. 1986. Fl. Great Plains i–vii, 1–1392. University Press of Kansas, Lawrence.
6. Hitchcock, C. H., A.J. Cronquist, F. M. Ownbey & J. W. Thompson. 1969. Vascular Cryptogams, Gymnosperms, and Monocotyledons. 1: 1–914. In Vasc. Pl. Pacif. N.W.. University of Washington Press, Seattle.
7. Jepson, W. L. 1909. Fl. Calif. vol. 1. 578 pp. Cunningham, Curtiss & Welch, San Francisco.
8. Moss, E. H. 1983. Fl. Alberta (ed. 2) i–xii, 1–687. University of Toronto Press, Toronto.
9. Munz, P. A. 1974. Fl. S. Calif. 1–1086. University of California Press, Berkeley.
10. Munz, P. A. & D. D. Keck. 1959. Cal. Fl. 1–1681. University of California Press, Berkeley.
11. Perry, J. P. 1991. Pines Mex. Centr. Amer. 1–231. Timber Press, Portland, Oregon.
12. Scoggan, H. J. 1978 [1979]. Pteridophyta, Gymnospermae, Monocotyledoneae. 2: 93–545. In Fl. Canada. National Museums of Canada, Ottawa.

Kaljumänd (Pinus flexilis) ehk kalju-seedermänd ehk kalifornia seedermänd on männiliste sugukonda männi perekonda kuuluv okaspuu. Ta kuulub viieokkaliste mändide hulka (alamperekond Strobus).

Teisendid ja nende levikuala

Kaljumännil (Pinus flexilis) eristatakse kahte teisendit:

• Pinus flexilis var. flexilis – kaljumänd (ehk põhiteisend) kasvab Kaljumäestikus, Kanadas Briti Columbias ja Albertas ning USA-s Oregonis, Idahos, Montanas, Põhja-Dakotas, Lõuna-Dakotas, Nebraskas, Wyomingis, Colorados, Utah's, Nevadas, New Mexicos, Arizonas ja Californias.
• Pinus flexilis var. reflexa Engelm. kasvab USA-s Arizonas, New Mexicos ja Texases.^[3]

Botaanilised tunnused

Okkad ja käbid

Isasõisikud

Kaljumänd on pikaealine ja madala kasvuga okaspuu ning kasvab 10–15 (26) m kõrguseks^[3]. Kuid tuultele avatud kohas on puud palju väiksemad, ulatudes üksnes 5 meetri kõrguseni, ja levila põhjaosas Albertas on nad tuulistel ja kaljustel mäenõlvadel üksnes 3 m kõrgused^[4]. Levila lõunaosas on puud suuremad, 25–35 meetri kõrgused.

Võra on laikoonusjas-kuhikjas. Väliselt sarnaneb ta mõnevõrra alpi seedermänniga. Tüvi on lühike ja jäme, läbimõõt on 0,6–0,9 (2,0) m^[3]. Tüve koor on noortel puudel sile ja helehall, hiljem moodustub rõmeline tumehall korp.^[5]

Juurestik on maapinnalähedane, mis on tingitud kaljupõhjal olevast õhukesest kasvupinnasest. Samas on puu küllalt tormikindel, kuna juurestik pressib ennast kaljupragude vahele. Mükoriisa esineb seeneliigiga Gomphidius smithii.^[6]

Okkad on viiekaupa kimbus, 3–7 (9) cm pikkused, jäigad. Õhulõheread on okka kõigil tahkudel. Noorena on okkad hõbedased, hiljem sinakasrohelised, püsivad puul 5–6 aastat.^[5] Levila lõunaosas on okkadki pikemad, 6–11 cm.

Pungad on kollakad kuni pruunid, vaigused, tihedalt liibunud pungasoomustega. Noored võrsed on karvased, kollakasrohelised, hiljem paljad ja kollakaspruunid.^[5]

Isasõisikud on punased, emasõisikud tumepurpurpunased. Käbid on 7–15 cm pikkused ja läbimõõduga 4–6 cm, kollakas- või helepruunid ja läikivad. Seemnesoomused on paksenenud apofüüsiga, väljaulatuv osa on rombjas, valmides kõverdunud ja väljapoole hoiduvad.^[5]

Seemned on 10–15 mm pikkused^[3], pruunikaskirjud, vaevumärgatava tiivakesega ja söödavad.^[5] Seemne mass on 67–142 mg.^[6]

Eluiga

Kaljumänd on küllaltki pikaealine ja aeglasekasvuline okaspuu. Kuivas mäestikukliimas võib ta elada üle 1000 aasta vanuseks. Seni vanima leitud puu vanuseks on aastarõngaste loendamisel saadud 1670 aastat.^[7] Pikaealise puuna on kaljumännist palju kasu dendrokronoloogiliste uuringute läbiviimisel.^[6]

Paljunemine

Hallmänsak on oluline seemnete levitaja

Kaljumänd on ühekojaline taim ja paljuneb seemnetega. Tolmlemine toimub juunis-juulis. Seemned valmivad järgmise aasta augustis-septembris, 14–15 kuud pärast tolmlemist. Seemned varisevad septembris-oktoobris. Head seemneaastad korduvad 2–4 aasta järel. Levila lõunaosas on seemned suuremad kui põhjaosas. Enamusel seemnetest tiivake puudub, kuid osal puudest on seemned väga väikese tiivakesega.^[6]

Seemneid levitavad põhiliselt närilised ja linnud. Lindudest on kõige olulisem levitaja hallmänsak, kes võib seemneid viia vähemalt 23 km kaugusele. Ühe lennuga suudab ta keelealuses paunas ära viia kuni 125 seemet. Hiljem matab ta neid ühe- kuni viiekaupa 2–3 cm sügavusele.^[6]

Kaljumänni seemned on oluline toiduallikas lisaks hallmänsakule veel oravatele, kuld-kollarähnile ja mägi-sinilinnule.

Kasvukohad ja kaasliigid

1500-aastane kaljumänd Californias San Gabrieli mägedes

Kaljumänd kasvab mägede madalatel ja kõrgetel nõlvadel, mis on üldjuhul kuivad ja tuultele avatud. Vastupidava puuliigina suudab ta tõusta Põhja-Dakotas kuni 870 m ja Colorados 3810 meetri kõrgusele. Ta kasvab tihti kivistel seljandikel ja järskudel nõlvadel. Ta talub väga tugevaid tuuli ja kasvab ka metsapiiril. Väga kuivas kliimas kasvavad kaljumännid võivad elada väga kõrge eani.^[6]

Kaljumändi on keeruline eristada samasse perekonda kuuluvast valgetüvelisest seedermännist. Üksnes käbide põhjal saab seda kergesti teha. Kohas, kus nende levila kattub, on kaljumännikäbi 6–12 cm pikk, noorelt roheline ja küpselt tõmbuvad käbisoomused laiali, paljastades seemned. Soomused ei ole haprad. Seevastu valgetüvelise seedermänni käbid on sealkandis 4–7 cm pikad, noorelt tumepunased ja küpselt soomused ei avane. Selle asemel on käbisoomused haprad, nii et linnud suudavad selle lammutada ja seemned kätte saada. Kaljumänni all leidub tavaliselt vanu terveid käbisid, aga valgetüvelise seedermänni all peaaegu mitte kunagi.^[8]

Kaljumändi on keeruline eristada ka läänemännist. Kaljumänni okkad on siledad, kui neid silitada, aga läänemänni okkad on pisut hambulised ja tunduvad silitamisel karedatena. Läänemänni okkad on 5–10 cm pikad, nii et ka pikkuses on väike erinevus.

Kliima

Areaalis valitseb üldjuhul mandriline kliima, mida iseloomustavad väike õhuniiskus ja vähene sademete hulk, millest enamus langeb kasvuperioodil. Talved võivad olla väga külmad, väheste sademetega, suurte temperatuurikõikumistega ja soojade tuulte Chinookidega.^[6] Aastas esineb sademeid keskmiselt 500...1500 mm. Aasta keskmine õhutemperatuur on vahemikus 0...6 °C. Suve soojemate kuude keskmised temperatuurid tõusevad kuni 10...20 °C ja talve kõige külmemate kuude keskmised temperatuurid langevad kuni −5...–10 °C.^[9]

Kasvupinnas

Kasvupinnas on üldjuhul väga õhuke ja sõltub kasvupiirkonna geoloogilisest aluspõhjast. Muldade lähtekivimiteks on enamasti lubjakivi, liivakivi, graniit, serpentiin, kvartsiit või vulkaanilised kivimid (pimss, vulkaaniline klaas).^[6] Mullad on üldjuhul neutraalse, happelise või väga happelise reaktsiooniga^[9].

Kaasliigid

Kaljumänd koos Engelmanni kuuskedega

Karmides kliima- ja pinnaseoludes kasvav kaljumänd moodustab sageli puhaspuistuid. Segametsades on kaasliikidena esindatud peamiselt järgmised puuliigid:^[9]

• ameerika haab (Populus tremuloides)
• Engelmanni kuusk (Picea engelmannii)
• hall nulg (Abies concolor)
• hõbenulg (Abies procera)
• igimänd (Pinus longaeva)

• Jeffrey mänd (Pinus jeffreyi)
• kaljukadakas (Juniperus scopulorum)
• kanada kuusk (Picea glauca)
• kollane mänd (Pinus ponderosa)
• mäginulg (Abies lasiocarpa)

• ohteline mänd (Pinus aristata)
• valkjas mänd (Pinus strobiformis)
• sinihall ebatsuuga (Pseudotsuga menziesii var. glauca)
• suhkrumänd (Pinus lambertiana)
• valgetüveline seedermänd (Pinus albicaulis)

Kasutamine

Kaljumänd Utah's

Kaljumänni puit on kerge, pehme, kitsaste aastarõngastega ja paljude oksakohtadega. Kitsas maltspuit on kreemikasvalge, lülipuit aga pruunikas kuni oranžikaskollane. Aeglase kasvu ja ebakorrapärase tüvekuju tõttu ei ole puidul suurt majanduslikku tähtsust. Seetõttu kasutatakse puitu vaid vähesel määral puutöödel ja küttepuuna. Kaljumänd suudab kasvada kuivadel ja kivistel pinnastel, kus teised puuliigid enam kasvada ei suuda.^[6][9]

Kasvatamine Eestis

Kaljumänd on Eestis vähelevinud. Ta peaks olema meil üsna külmakindel, kuna talub negatiivseid õhutemperatuure −34...–40 °C^[10]. Siiski piirab tema laialdast kasvatamist asjaolu, et kaljumänd võib nakatuda männi-koorepõletikku^[11], mida põhjustab seen Cronartium ribicola. Üks külmakindel puu kasvab Tartus Raadi dendropargis ja kannab mõnel aastal väga rikkalikult käbisid.^[5]

Viited

Välislingid

• Kaljumänd andmebaasis eElurikkus

Pinus flexilis

Le Pin flexible (Pinus flexilis) est un arbre appartenant au genre Pinus et à la famille des Pinaceae.

C'est une espèce originaire d'Amérique du Nord.

Description

Aiguilles et cônes mâles de pin flexible.

Capacité à fixer l'azote de l'air

Jusqu'en 2012 toutes les symbioses et endosymbioses permettant à des plantes de fixer de l'azote atmosphérique avec l'aide de bactéries produisant de la nitrogénase avaient été trouvées chez des herbacées, dont des graminées, tropicales notamment.

En 2016, une étude démontre que le Pin flexible abrite dans ses aiguilles des colonies bactériennes diazotrophiques, c'est-à-dire fixatrices d'azote^[1].

Distribution

Distribution naturelle de Pinus flexilis.

Notes et références

Article connexe

• Burmis Tree, un pin flexible remarquable en Alberta.

Sveigfura (fræðiheiti Pinus flexilis) er sígrænt barrtré. Sveigfura er 10-25 m há með stuttan og sveran bol en verður runnkennd þar sem aðstæður eru ekki góðar. Ung tré eru með keilulaga krónu en með aldrinum verður krónan breiðkúlulaga og verða greinar gráar og sveigjanlegar og oft dálítið hangandi og uppsveigðar í enda.

Heimildir

Wikimedia Commons er með margmiðlunarefni sem tengist

Sveigfura

• Sveigfura (Lystigarður Akureyrar)

Wikiorðabókin er með skilgreiningu á orðinu

Sveigfura

Wikimedia Commons er með margmiðlunarefni sem tengist

sveigfuru

Wikilífverur eru með efni sem tengist

sveigfuru

Þessi líffræðigrein er stubbur. Þú getur hjálpað til með því að bæta við greinina.

1. ↑ Schoettle, A.; Stritch, L. (2013). „Pinus flexilis“. IUCN Red List of Threatened Species. IUCN. 2013: e.T42363A2975338. doi:10.2305/IUCN.UK.2013-1.RLTS.T42363A2975338.en. Sótt 13. nóvember 2016.

Sosna giętka (Pinus flexilis E. James) – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna giętka występuje w stanie dzikim w Górach Skalistych w Kanadzie i USA. Obszar jej występowania rozciąga się od kanadyjskiej Alberty i południowo-wschodniej Kolumbii Brytyjskiej aż po Nowy Meksyk, Arizonę i południową Kalifornię. Populacje tej sosny można spotkać także na zachodnich terenach Dakoty Północnej, Dakoty Południowej i Nebraski. Odmiana var. reflexa występuje również w kilku miejscach w Meksyku (Chihuahua, Coahuila i na południu Nuevo León)^[2]. Szacuje się, że najstarsze egzemplarze żyją około 1670 lat.

Morfologia

Pokrój

Drzewo małych lub średnich rozmiarów. Korona stożkowata, z czasem zaokrągla się. Przy granicy drzew może przybierać formy karłowate.

Pień

Osiąga najczęściej 12–15 m wysokości, sporadycznie do 26 m, oraz 60–90(200) cm średnicy. Ze względu na długotrwałe wystawienie na silne wiatry gałęzie i pień często są powykrzywiane. Kora jasnoszara, delikatnie spękana, z wiekiem staje się ciemnobrązowa.

Liście

Igły zebrane w po 5 na krótkopędach, długości 3–7 cm, grubości 1–1,5 mm, ciemnozielone i gładkie.

Szyszki

Szyszki męskie elipsoidalne do cylindrycznych, długości ok. 15 mm, początkowo zielone lub żółte, potem rudawo-fioletowe, z czasem brązowieją. Zlokalizowane są blisko szczytu gałązki, ułożone w nieregularne spirale. Szyszki żeńskie wyrastają krótko po męskich, zielone lub czerwone, aż do odcieni purpurowych. Są cylindryczne, początkowo po zapyleniu zielone, dojrzewając stają się żółte i błyszczące, z czasem jasnobrązowe, o długości 7–15 cm, żywiczne. Nasiona brązowe, o długości 10–15 mm, bez skrzydełka lub ze śladowym.

Korzeń

Rodzaj podłoża istotnie wpływa na system korzeniowy sosny giętkiej. Kamieniste i skaliste grunty sprawiają, że korzenie często wiernie odzwierciedlają system pęknięć skalnych.

• Szyszki męskie

• Szyszki nasienne

Gatunki podobne

Pod nieobecność szyszek sosna giętka jest bardzo podobna do Pinus albicaulis. Jej gałązki wcześniej stają się chropowate (poniżej 10 cm średnicy) niż P. albicaulis (powyżej 10 cm średnicy). Podczas kwitnienia różnią się także kolorem szyszek męskich: P. albicaulis są czerwone, sosny giętkiej żółte do rudawych.

Biologia i ekologia

Nucifraga columbiana zbierająca nasiona sosny giętkiej, Bryce Canyon National Park, Utah

Pinus balfouriana (po lewej i w centrum) i sosna giętka (w głębi po prawej). Sierra Nevada, Kalifornia

Drzewo długowieczne, wolno rosnące, zimozielone, jednopienne. Szyszki męskie dominują w dolnej części korony, żeńskie w górnej. Pylenie od czerwca do lipca. Do zapłodnienia dochodzi ok. 13 miesięcy po zapyleniu, po czym na przełomie września i października szyszki nasienne dojrzewają i uwalniają nasiona, opadając wkrótce potem. Drzewa obradzają obficie co 2–4 lata, produkując średnio 10800 nasion na 1 kg. Nasiona rozsiewane są głównie przez gryzonie i ptaki. Najważniejszą rolę odgrywa orzechówka popielata (Nucifraga columbiana), która może przenosić do 125 nasion jednorazowo, na odległość ponad 20 km od macierzystego drzewa. Zakopuje po 1–5 nasion w ziemnym schowku, na głębokości 2–3 cm.

Igły pozostają na drzewie przez 5–6 lat.

Liczba chromosomów: 2n=24. Na północnych obszarach występowania rośnie na suchych stokach, blisko dolnej granicy lasu. Im dalej na południe, tym zajmuje wyżej położone stanowiska, sięgając górnej granicy lasu. Rozpiętość wysokości od 870 m n.p.m. w Dakocie Północnej do ok. 3810 m w Kolorado. Występuje głównie w strefie klimatu kontynentalnego, tylko niewielkie populacje we wschodnim Oregonie i Idaho są pod wpływem klimatu morskiego znad Pacyfiku. Rośnie na różnych glebach: pochodnych wapienia, piaskowca, granitu, kwarcu. Porasta łagodnie pofalowane wzgórza i strome urwiska, toleruje porywiste wiatry zarówno na dolnej jak i górnej granicy lasu. Lubi stanowiska nasłonecznione, niezbyt dobrze toleruje zacienienie.

Tworzy czysto-gatunkowe lasy iglaste lub lasy mieszane. Towarzyszy takim gatunkom jak: Picea engelmannii, Abies lasiocarpa, Pinus albicaulis, Pinus aristata, Pinus longaeva, jedlica, topola, Pinus contorta, Pinus ponderosa.

Korzenie drzewa wchodzą w związek mikoryzowy z klejówką Gomphidius smithii.

Systematyka i zmienność

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus^[3]:

• podrodzaj Strobus
  • sekcja Quinquefoliae
    • podsekcja Strobus
      • gatunek P. flexilis

P. flexilis var. reflexa, Sandia Crest, New Mexico, USA

W obrębie gatunku wyróżnia się czasem dwie odmiany:

• Pinus flexilis var. flexilis – odmiana typowa
• Pinus flexilis var. reflexa – traktowana czasem jako odrębny gatunek Pinus reflexa, rosnący na obszarach stanów Arizona i Nowy Meksyk w USA. Drzewa osiągają większe rozmiary (25–35 m), szyszki i igły także są dłuższe.

Sosna giętka tworzy naturalne mieszańce z Pinus strobiformis. Przypuszcza się, że odmiana P. flexilis var. reflexa, która zawiera więcej genów P. strobiformis niż P. flexilis, jest takim mieszańcem. Dalsze krzyżowanie się z P. strobiformis wzmocni tylko powiązania genetyczne między tymi taksonami^[2].

Zagrożenia

Międzynarodowa organizacja IUCN umieściła ten gatunek w Czerwonej księdze gatunków zagrożonych, przyznając mu kategorię zagrożenia LR/lc (lower risk/least concern), uznając go za gatunek najmniejszej troski, o niskim ryzyku wymarcia^[4]. Po ponownej ocenie w 2011 r. klasyfikację tę utrzymano i opublikowano w roku 2013^[5]. Odmiana Pinus flexilis var. reflexa znana jest tylko z pięciu lokalizacji, gdzie zajmuje łącznie 2 tys. km², i została uznana za bliską zagrożeniu (kategoria NT, near threatened). Liczebność populacji całego gatunku maleje.

Zastosowanie

Stosowana była do wyrobu stempli kopalnianych, podkładów kolejowych i słupów. W porównaniu z innymi, bardziej poszukiwanymi gatunkami sosny, wyrąb prowadzony rzadko, ze względu na poskręcane i żywiczne drewno.

Nasiona były czasem wykorzystywane przez rdzennych Amerykanów jako pożywienie, m.in. przez północne szczepy Szoszonów.

Choroby i szkodniki

• Rdza wejmutkowo-porzeczkowa – choroba wywoływana przez grzyb Cronartium ribicola, przypadkowo zawieziona do Ameryki Północnej z Europy. Na niektórych obszarach drzewa znacząco wymierają, szczególnie w stanach Arizona i Nowy Meksyk.
• Opieńkowa zgnilizna korzeni – choroba wywoływana przez opieńkę miodową (Armillaria mellea). Atakuje drzewa w prawie całym zasięgu.
• Brunatna zgnilizna drewna korzeniowego i odziomkowego starych drzew iglastych – choroba wywoływana przez murszaka rdzawego (Phaeolus schweinitzii). Atakuje drzewa w prawie całym zasięgu.
• Choristoneura lambertiana – motyl z rodziny zwójkowatych, żeruje na młodych igłach, zaobserwowany na stanowiskach w Montanie.
• Szyszeń (Dioryctria) – owady z tego rodzaju żerują na szyszkach, zaobserwowane na stanowiskach w Dakocie Północnej.
• Pineus coloradensis – owad z rodziny ochojnikowatych, atakuje młode sadzonki, ale drzewa wykazują pewną odporność na szkodnika.
• Dendroctonus ponderosae – chrząszcz z rodziny ryjkowcowatych, sporadycznie atakuje sosnę giętką.
• Urson (Erethizon dorsatum) – gryzoń, żywi się igłami sosny giętkiej, szczególnie w okresie zimowym.
• Arceuthobium cyanocarpum – roślina pasożytnicza (pasożyt pędowy), której głównym gospodarzem jest sosna giętka^[6]. Powoduje istotne obumieranie drzew na stanowiskach w Górach Skalistych. Trzy inne gatunki Arceuthobium americanum, A. douglasii i A. vaginatum subsp. cryptopodium również pasożytują na sośnie giętkiej, ale mają mniejsze znaczenie^[7].

Przypisy

Bibliografia

1. Russell M. Burns, Barbara H. Honkala. Silvics of North America / v.1, Pinus flexilis. „Agriculture Handbook”. 654, s. 476-488, 1990. Dept. of Agriculture, Forest Service (ang.). [dostęp 2009-08-04].

Pinus flexilis é uma espécie de pinheiro originária do Novo Mundo. Faz parte do grupo de espécies de pinheiros com área de distribuição no Canadá e Estados Unidos (com excepção das àreas adjacentes à fronteira com o México).^[1]

Ver também

• Lista de espécies de pinheiro por região
• Pinaceae
• Conífera

Referências

Pinus flexilis

Thông Limber (danh pháp hai phần: Pinus flexilis); thuộc họ Pinaceae) là một loài thông có trong khu vực miền núi ở miền tây Hoa Kỳ và Canada, đặc biệt là các khu vực cận kề núi cao của dãy núi Rocky từ tây nam Alberta kéo dài về phía nam tới biên giới México; các dãy núi trong Đại Lòng Chảo (Great Basin) ở Nevada và Utah; dãy núi White, sườn đông của Sierra Nevada và dãy núi San Bernardino ở California với quần thể nhỏ đứt đoạn tại Black Hills ở Nam Dakota. Loài này được E.James miêu tả khoa học đầu tiên năm 1824.^[1]

Mô tả

Nón thông Limber từ dãy núi San Jacinto.

Nó là loài thông của vùng có độ cao lớn, thông thường nó đánh dấu đường giới hạn cây thân gỗ hoặc cùng với thông vỏ trắng hay thông nón cứng hoặc thông Lodgepole tạo ra đường này. Trong các điều kiện thích hợp, nó có thể cao tới 20 m, đôi khi tới 25 m, nhưng tại các khu vực giáp đường giới hạn cây thân gỗ thì nó chỉ cao 5–10 m.

Thông Limber là thành viên của nhóm thông trắng (phân chi Strobus) trong chi Pinus, và giống như mọi thành viên khác của nhóm này, các lá kim mọc thành chùm (bó) gồm 5 lá, với vỏ bao sớm rụng. Đây là đặc trưng để phân biệt nó với thông Lodgepole với chỉ 2 lá kim trong một bó, và thông nón cứng với 5 lá kim/bó nhưng các vỏ bao bền lâu hơn.

Phân biệt thông Limber với thông vỏ trắng là khó khăn hơn do chúng cùng nhóm thông trắng nên chỉ có thể phân biệt bằng hình thái nón. Ở thông Limber thì các nón dài 6–12 cm, màu xanh lục khi non, các vảy không dễ gãy và mở ra để giải phóng hạt trong khi ở thông vỏ trắng thì các nón dài 4–7 cm, màu tía sẫm khi non và không mở ra khi khô đi, nhưng dễ vỡ và được chim tha đi để phát tán hạt. Thông vỏ trắng gần như không bao giờ có các nón già còn nguyên vẹn trên cây, trong khi thông Limber lại thường xuyên có.

Khi không có các nón, rất khó phân biệt nó với thông trắng miền tây cũng có mặt ở miền bắc dãy núi Rocky và sườn đông Sierra Nevada. Đặc điểm hữu ích nhất để phân biệt là các lá kim của thông Limber là nguyên vẹn (cảm giác trơn nhẵn khi cọ xát nhẹ nhàng theo cả hai chiều), trong khi các lá kim của thông trắng miền tây là có khía răng cưa mịn (cảm giác thô ráp khi cọ xát nhẹ nhàng từ đỉnh tới đế lá). Các lá kim của thông Limber thường cũng ngắn hơn (4–7 cm), trong khi ở thông trắng miền tây là 5–10 cm.

Tại Arizona và New Mexico, thông Limber khác với các quần thể xa hơn về phía bắc. Các quần thể này, thường biết đến với tên gọi thông trắng tây nam, đôi khi được coi là một thứ (Pinus flexilis var. reflexa), nhưng thông thường được coi là loài riêng biệt, hoặc là dưới danh pháp (chính xác) Pinus reflexa, hoặc (lộn xộn với thông trắng Chihuahua ở Mexico) sai lầm dưới danh pháp Pinus strobiformis (danh pháp này chính xác là của thông trắng Chihuahua). Thông trắng tây nam khác thông Limber điển hình ở chỗ là cây thân gỗ lớn hơn, cao tới 25–35 m với các lá kim dài hơn (6–11 cm) với các dải khí khổng màu trắng rõ hơn ở mặt trong của lá kim và hơi có khía răng cưa về phía đỉnh của lá kim. Các nón của nó cũng to hơn, thông thường dài 10–20 cm. Nó khác với thông Chihuahua thật sự (Pinus strobiformis) ở chỗ các lá kim không khía răng cưa trọn vẹn và các nón nhỏ hơn (15–25 cm ở P. strobiformis), các vảy nón ngắn hơn và hạt nhỏ hơn. Rất có thể Pinus reflexa là cây lai ghép tự nhiên giữa Pinus flexilis và Pinus strobiformis. Các khu vực tiêu biểu của các loài này là:
Pinus flexilis: đỉnh Pikes, Colorado
Pinus reflexa: dãy núi Santa Catalina 40 km về phía đông của Tucson, Arizona
Pinus strobiformis: Cusihuiráchic, 90 km về phía tây nam của thành phố Chihuahua ở miền nam bang Chihuahua, México.

Thông Limber là nguồn thức ăn quan trọng của một số loài, như sóc thông và chim bổ hạt Clark. Gấu đen Bắc Mỹ cũng có thể cướp phá các kho tích trữ của sóc để lấy hạt thông Limber. Sóc và gõ kiến đốm Bắc Mỹ (Colaptes auratus) cùng chim xanh miền núi (Sialia currucoides) thường làm tổ trên cây thông Limber.

Thông Limber dễ bị nấm gỉ sắt phồng rộp thông trắng (Cronartium ribicola) tấn công. Tỷ lệ chết vì bệnh này là khá cao tại nhiều khu vực trong vùng sinh trưởng của nó, ngoại trừ Arizona.

Giống cây trồng phổ biến Vanderwolf's Pyramid được buôn bán tại Mỹ như là cây tạo cảnh quan, được tạo ra từ Pinus reflexa, nhưng thường được liệt kê trong các catalog của các vườn ươm dưới tên gọi Pinus flexilis.

Chú thích

Liên kết ngoài

• Phương tiện liên quan tới Pinus flexilis tại Wikimedia Commons
• Dữ liệu liên quan tới Pinus flexilis tại Wikispecies
• Conifer Specialist Group (1998). Pinus flexilis. Sách đỏ 2006. IUCN 2006. Truy cập 12-5-2006.
• Hình ảnh nón thông Limber (Pinus flexilis); so sánh với Pinus reflexa và Pinus strobiformis
• Cơ sở dữ liệu thực vật hạt trần: Pinus flexilis
• Quần thực vật Bắc Mỹ: Pinus flexilis
• USDA Plants ProTập tin: Pinus flexilis

• Apinus flexilis (E.James) Rydb.^[1]
• Pinus novaemexicana P.Landry^[1]

• 1 Распространение
  • 1.1 Северо-западная и западная формы
  • 1.2 Юго-Западная форма
• 2 Примечания
• 3 Литература