dcsimg

Kolvari amorfa ( Aser )

fornì da wikipedia AZ

Təbii yayılması

Təbii halda Şimali Amerikada yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 2 m-ə çatan, şaxəli, çubuqvari koldur. Yanlardan çoxlu kök pöhrələri verir. Yarpaqları təklələkvari, tökülən, uzunluğu 8-20 sm-dir. Yarpaqcıqların sayı 11-25 ədəddir. Yarpaqcıqları uzunsov-ellipsvarı və ya ovalşəkilli, uzunluğu 2,5-4 sm-ə çatır, rəngi tünd yaşıldır. Xırda çiçəkləri əvvəlcə bənövşəyi, sonradan tutqun qırmızımtıl rəngdə olub, uzunluğu 15 sm-ə qədər, sıx, ensiz, dikduran, sünbülvari təpə salxımlarda yerləşir. Çiçəkaltlıqları xırdadır. Kasacığı zəngvarı, vəzili olub, 4 küt dişli və bir alt çıxıntılıdır. Tacı birləçəkli, qırmızımtıl-bənövşəyi, uzunluğu kasacığından 2-3 dəfə böyükdür. Erkəkcikləri uzanmış, narıncı-sarı rəngdə, tozkisəlidir. Tozkisələri tacın ləçəyi üzərində ucalır. Sütuncuğu düz yönəlmiş, telvaridir. May-iyun aylarında çiçəkləyir, meyvəsi avqust-sentyabrda yetişir. Paxlası tünd-qonur, açılmayan, uzunluğu 7-9 mm-ə qədər, eni 2,8-3,3 mm-dir. Xırda, uzunsov, ovalşəkilli toxumları, yaşılımtıl-şabalıdı rəngli, parlaqdır. Uzunluğu 3-5 mm, eni 1,5-2 mm və ya əyilmiş buruncuqludur. Toxum, kök bicləri və qələm vasitəsilə çoxalır.

Ekologiyası

Quraqlığa, işığa, şaxtayadavamlı, işıqsəvən koldur. Quru, qumlu və şoran torpaqlarda yaxşı inkişaf edir.

Azərbaycanda yayılması

Dendrologiya İnstitutunun təcrübə sahəsində introduksiya edilmişdir.

İstifadəsi

Dekorativ bitki kimi park və bağların yaşıllaşdırılmasında istifadəsi məqsədyönlüdür. Meyvələrin qabığından alınmış cövhərdən təbabətdə istifadə olunur. Efir yağlı bitkidir. Yarpaqlarınının tərkibində terpen, amorfen və kadinen adlanan xüsusi seskviterpenli, 0,05-0,08% efir yağı vardır.

Məlumat mənbələri

Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm. Azərbaycanın ağac və kolları. III cild. 1970; Azərbaycanın “Qırmızı” və “Yaşıl Кitabları”na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996; Azərbaycan florasının konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008.

İstinadlar

Azərbaycan Dendroflorası III cild-Bakı:"Elm",2016,400 səh. T.S.Məmmədov

licensa
cc-by-sa-3.0
drit d'autor
Vikipediya müəllifləri və redaktorları
original
visité la sorgiss
sit compagn
wikipedia AZ