Multimedia w Wikimedia Commons Nasosznikowate (Pholcidae) – rodzina pająków z grupy Araneomorphae. Jest jedną z najbardziej zróżnicowanych grup współczesnych pająków; obejmuje dużą liczbę przeważnie tropikalnych sieciowych pająków[2]. Według The World Spider Catalog Normana Platnicka z 2012 roku należy do niej 90 rodzajów obejmujących 1288 gatunków[3]. W Polsce występują trzy gatunki - nasosznik trzęś (Pholcus phalangioides), nasosznik drobny (Pholcus opilionoides) i Psilochorus simoni[4]. Według analiz przeprowadzonych przez Hubera (2011) rodzinę można podzielić na pięć monofiletycznych podrodzin:Ninetinae, Arteminae, Modisiminae, Smeringopinae i Pholcinae[5].
Większość nasosznikowatych to niewielkie pająki o zaokrąglonym głowotułowiu i bardzo wydłużonych odnóżach, u niektórych gatunków dwudziestokrotnie przekraczających długość tułowia. Nasosznikowate mają sześcioro lub ośmioro oczu – ułożone po trzy po bokach głowotułowia. Pomiędzy nimi, na przodzie głowotułowia, znajduje się kolejna para, nieobecna u gatunków mających sześcioro oczu[6].
Zdecydowana większość nasosznikowatych buduje sieci łowne – przeważnie nieregularne trójwymiarowe, jednak sieci mające bardziej regularne kształty również są spotykane. Samice składają niewiele jaj, niekiedy poniżej dziesięciu. Nie tworzą kokonów, lecz noszą jaja w szczękoczułkach. Często kontynuują opiekę nad młodymi pająkami po ich wykluciu[6].
Nasosznikowate występują w bardzo zróżnicowanych niszach ekologicznych – od pustyń po lasy deszczowe, jednak najbardziej zróżnicowane są w regionach tropikalnych[6]. Najstarszym znanym przedstawicielem Pholcidae jest Quamtana huberi, którego skamieniałości odkryto w osadach w Le Quesnoy na terenie francuskiego departamentu Oise, datowanych na iprez, około 53 mln lat[7]. Datowanie molekularne sugeruje jednak, że nasosznikowate są grupą znacznie starszą, powstałą we wczesnym mezozoiku, około 207 mln lat temu, jeszcze przed rozpadem superkontynentu Pangei[8].
Uproszczone kladogramy Pholcidae według:
Ninetines
New World clade
Holocnemines
Pholcines
