Gazella é un xénero de mamíferos artiodáctilos da familia dos bóvidos e subfamilia dos antilopinos, que comprende vaias especies de antílopes de tamaño pequeno, elegantes, áxiles e de patas longas, que viven en África e no suroeste de Asia (península Arábiga, Irán, India e Paquistán).
Moi rápidas na carreira, algunhas gacelas poden alcanzar unha velocidade de 100 km/h nunha distancia de varios centos de metros, ou correr a unha velocidade de 50 km/h en distancias máis longas. Tamén son capaces de cambiar bruscamente a súa traxectioria mediante grandes saltos.
Aliméntanse de gramíneas e outras herbas, e de follas de arbustos. Algunhas poden vivir sen auga durante un tempo considerábel.
Para sobreviviren en campo aberto, deben estaren atentas todo o tempo. Aínda que a miúdo se deitan, non dormen máis dunha hora ao día, en curtos períodos de cinco minutos ou menos.
O tamaño e o peso das gacelas varían dependendo da especie. Miden de 80 a 150 cm de lonxitufde, a súa altura na cruz oscila entre 50 e 110 cm, e o peso é de 12 a 60 kg. Esveltas e elegantes, teñen longas patas, finas e lixeiras e unha musculatura enxoita, concentrada. Os seus ósos son lixeiros, e a súa columna vertebral é moi flexíbel.
A cabeza é pequena e leva un par de cornos anelados, en forma de lira, en retortos en espiral ou rectos bien, sempre máis curtos, e máis finos nas femias. Presentan unha franxa lonxitudinal parda (ou negra nalgunhas especies), desde a base dos cornos e que, atravesando os bordos dos ollos, chegan até as fosas nasais e a boca.
As gacelas teñen pezuños pequenos, fráxiles e moi agudos, apropiados para a carreira. O sus pulmóns están moi desenvolvidos para favorecer o intercambio de gases. Posúen un VO2 max (volume de oxíxeno inspirado no esforzo) de máis de 380 ml/(kg·min).
As gacelas habitan nas rexións cálidas e secas de África e de parte do Oriente Medio e o suroeste de Asia, en sabanas, estepas ou desertos. Non súan, e a súa pelaxe (de cor crema, abrancazada ou leonada) reflicte os raios do sol. A súa urina está moi concentrada, e os seus excrementos moi secos.
Están dotadas dun impresionante sistema de arrefriamento, con centos de pequenos vasos sanguíneos a carón das paredes respirtatorias; o aire inspirado arrefría no nariz e, por tanto, o sangue que levan estes por pequenos vasos, que se fusionan despois nos que irrigan directamente o cerebro, chega alí frío.
Espelidas, as gacelas teñen moi boa vista (abarcan até os 360º grazas aos seus grandes e avultados ollos), e poden detectar un depredador a 300 m de distancia. Tamén o olfacto é agudo, e teñen bo oído. Cando están excitadas ou preocupadas, ou para disuadiren aos depredadores potenciais, efectúan uns característicos saltos, denominados en inglés stotting ou spronking, coa cabeza e as patas ríxidas, como se tiveran o corpo entalado.[1] Estes espectaculares saltos, duns 2 m en vertical, só son superados polos de Antidorcas marsupialis, que poden chegar até os 3 pou 4 m.[2]
As gacelas son máis activas á mañanciña e ao atardecer, cando vai más fresco. Nas horas máis cálisas do día, déitanse á sombra das árbores. Dependendo da especie, viven en pequenos grupos ou en mandas (de entre 5 até máis de 60 individuos), formados por femias e crías e un só macho adulto; estes rabaños-harén son, porén, de organización flutuante, e o seu tamaño pode variar de hora en hora. Xeralmente é unha femia vella a que dirixe o grupo, actuando como sentinela. Os machos vellos adoitan seren soitarios e presentan un forte comportamente territorial. En temnpos pasados, as gacelas de Thopmson congregábanse en enormes mandas, de até miloes de individupos, migrando segundo as estacións, formando rabaños mixtos con impalas e gacelas de Grant.[1]
As gacelas son fitófagas, fundamentamente herbóvoras; as herbas curtas que consomen nos seus pasteiros constitúen até o 90 % da súa dieta, e tamém con menm follas e ramiñas de varias árbores e arbustos. Adoiran beberen diariuamente pero,cando as condicións dos pasteiros son secas, poden prescindir da auga durante longos períodos de tempo, se dispoñen de herbas fresacas e sucosas.[1]
Os machos reúnense coas femias na época da reprodución. Fóra deste período formaron grupos de solteiros. Os machos adultos loitan entre eles, e o vencedor reina sobre un grupo de femias. Daquela marca o os límites do seu territorio, urinando e defecando no solo espido, e fregando as herbas e os arbustos coas olorosas secrecións das súas glándulas preorbitais. A pesar da súa aparencia fráxil, as gacelas son bastante pendenceiras e os combates entre os machos poden seren violentos.
A xestación dura de cinco a seis meses, parindo unha única cría, ás veces dúas. Estas, fráxiles e trementes sobre as súas longas patas, permanecem agochadas bentre arbustos ou herbas altas durante varios días; carentes de cheiros que as protexan dos depredadores, a súa nai vai aleitalas varias veces ao día. As femias entran novamente en celo dúas ou tres semanas despois do parto. É posíbel que algunhas teñan dúas camadas ao ano.
A lonxevidade das gacelas é duns 12 anos na natureza, chegando aos 20 en catividade.
As gacelas adultas en bo estado de saúde son moi rápidas na carreira e poden deixar atrás aos depredadores, a excepción do guepardo, o seu principal inimigo. As crías poden ser presa de numerosos cazadores, como aguias, babuínos, caracais etc., porque aínda non son capaces de correr rápido xa que son bastante torpes nas súas patas longas e finas.
Pero as gacelas enfermas, feridas ou moi vellas poden ser cazadas por leóns, leopardos, hienas pintas, licaóns, pitóns, crocodilos e até chacais.
Nalgunas zonas concretas de África a hiena pinta é o principal depredador das gacelas.[1]
Les gazelles ne sont pas très répandues dans les zoos européens, elles le sont plus dans les zoos arabes et américains, à titre d'exemple le Zoo de San Diego présente la plus grande collection de gazelles vivant en captivité au monde avec pas moins de 13 espèces.
A pesenza de gacelas non é moi frecuente nos zoolóxicos europeos, pero é habitual nos zoos árabes e americanos. Por exemplo, no Zoo de San Diego (San Diego) está a maior colección de gacelas en cativerio do mundo.
En Europa hai sobre todo grupos reprodutoros de Antidorcas marsupialis e de impalas, que teñen a vantaxe de que, pertenecentes a xéneros diferentes e monoespecíficos, non poden hibridar con outras especies de gacelas e antílopes.
As especies de gacelas que viven en medios desérticos do norte de África están extremadamente ameazadas de extinción e pouco representadas nos zoolóxicos europeos.
Nalgúns zoos europeos que albergan gacelas de Thomson e gacelas dorcas, incluíndo os parques zoolóxicos alemáns de Hannover e Leipzig, entre outros, as máis pequenas especies do xénero Gazella (en sentido amplo), comprobouse que son máis temerosas e máis agresivas en catividade e a súa aclimatación é por tanto máis delicada. A gazela dama mhorr, a chamada gacela xirafa (Litocranius walleri) e o impala (estas últimas non verdadeiras gaelas) son menos agresivas, quizais porque as femias destas especies están desprovistas de cornos.
O xénero foi establecido 1816 polo zoólogo francés Henri Marie Ducrotay de Blainville.
A especie tipo é Gazella dorecas, que fora descrita por Linneo en 1758 como Capra dorcas.
O nome científico do xénero, ao igual que nos idiomas modernos, parece que entrou a través do italiano gazelle, que provén do árabe clasico gazāl (feminino gazāla) ou do árabe magerbí gazēl.[3][4] que, á súa vez, a omou do persa ghazâl, que significa "elegante e rápida".
A taxonomía deste xénero é confusa, e a clasificación de especies e subespecies é un problema aínda sen resolver. Chegaron a considerarse até 13 especies. Estas diferenzas taxonómicas débense á discrepancias na consideración da composición dos xéneros Gazella, Eudorcas e Nanger, estes dous últimos (con tres especies cada un) antigamente foron considerados como subxéneros de Gazella.
Das especies descritas, catro extinguíronsde recentemente (Gazella rufina, G. arabica, G. bilkis e G. saudiya). A maioría das sobreviventes están consideradas como ameazada en diversos graos.
A gacela máis abundante na actualidade é a gacela de Thomson (Gacela thomsoni Günther = Eudorcas thomsonii Günther), de África Oriental, onde se coñece popularmente por thommie.[1]
Por outra parte, algúns autores tamén consideraron ao xénero Procapra como subxénero de Gazella e, por tanto, tamén denominan gacelas ás súas tres especies, as chamadas por algúns gacelas de Asia Central: P. gutturosa (gacerla mongola), P. picticaudata (gacela tibetana) e P. przewalskii (gacela de Przewalski).[5]
Estreitente relacionada coas gacelas verdaderas, ademais das especies de Procapra, son Antilope cervicapra e Antidorcas marsupialis e Arepyceros melampus, africanas.
Segundo Wilson & Reeder, o xénero Gazella está integrado acrualmente polas siguientes especies e subespecies:[6]
Porén, outros autores condideeran as especeies:[7]
Gazella subgutturosa
Gazella bennettii
Gazella dorcas
Gazella cuvieri
Gazella soemmerringii
Gazella rufifrons
Gazella leptoceros
Gazella spekei
Gazella é un xénero de mamíferos artiodáctilos da familia dos bóvidos e subfamilia dos antilopinos, que comprende vaias especies de antílopes de tamaño pequeno, elegantes, áxiles e de patas longas, que viven en África e no suroeste de Asia (península Arábiga, Irán, India e Paquistán).
Moi rápidas na carreira, algunhas gacelas poden alcanzar unha velocidade de 100 km/h nunha distancia de varios centos de metros, ou correr a unha velocidade de 50 km/h en distancias máis longas. Tamén son capaces de cambiar bruscamente a súa traxectioria mediante grandes saltos.
Aliméntanse de gramíneas e outras herbas, e de follas de arbustos. Algunhas poden vivir sen auga durante un tempo considerábel.
Para sobreviviren en campo aberto, deben estaren atentas todo o tempo. Aínda que a miúdo se deitan, non dormen máis dunha hora ao día, en curtos períodos de cinco minutos ou menos.
.jpg)
.jpg)
