Leccinum duriusculum (Schulzer ex Kalchbr.) Singer 1947

Kozák topolový (Leccinum duriusculum) je jedlá houba z čeledi hřibovitých.

Popis

Klobouk je v mládí polokulovitý, později sklenutý až rozložený, obvykle 6-20(30) cm široký, většinou kožově hnědý. Rourky jsou v mládí bělavé, později šedavé, póry stejně zbarvené. Třeň je válcovitý nebo mírně kyjovitý, obvykle 10-20(30)cm dlouhý a 2-4(6) cm tlustý. Dužina je bělavá až šedavá, na lomu či řezu tmavnoucí do šedohněda, pevná až tvrdá. Chuť má lahodnou, vůni jemně houbovou. Výtrusný prach je světle hnědý.

Výskyt

Roste nehojně až dosti hojně pod topolem bílým (Populus alba) a dalšími topolovitými stromy, výjimečně i pod jinými listnáči, v poslední době je stále hojnější.

Užití a podobné druhy

Jedná se o výbornou jedlou houbu. Podobný rovněž jedlý a výborný Křemenáč hnědý je ještě větší, klobouk má tmavě rezavě hnědý, šupinky na třeni jsou tmavě hnědé až černé.

Kozák topolový

• Obrázky, zvuky či videa k tématu kozák topolový ve Wikimedia Commons

Leccinum duriusculum is a bolete mushroom in the genus Leccinum. Originally called Boletus duriusculus by Hungarian–Croatian mycologist Stephan Schulzer von Müggenburg in 1874, it was transferred to Leccinum by Rolf Singer in 1947.^[2]

See also

• List of Leccinum species

References

Ruskopunikkitatti (Leccinum duriusculum) on kanelin- tai harmaanruskea punikkitattilaji, joka kasvaa haavan seuralaisena koko Suomessa. Tatilla on valkoinen jalka, jossa on mustia "tupsuja". Lähisukulaisia ovat männynpunikkitatti ja koivunpunikkitatti. Pillistö on vaalea. Sieni on muiden punikkitattien veroinen ruokasieni. Sitäkään ei kuitenkaan tule syödä raakana, sillä eräät punikkitatit aiheuttavat kypsentämättöminä pahoinvointia.^[2]

Lähteet

Aiheesta muualla

• Rogers Mushrooms

Leccinum duriusculum, le bolet des peupliers, est une espèce de champignons agaricomycètes du genre Leccinum et de la famille des Boletaceae. Il était autrefois classé dans le genre Boletus (Boletus duriusculus Kalch).

Taxonomie

Nom binomial accepté

Leccinum duriusculum (Schulzer ex Kalchbr.) Singer 1947^[1]

Synonymes

• Boletus duriusculus Schulzer ex Kalchbr. 1874 (synonyme)
• Krombholzia aurantiaca f. duriuscula (Schulzer ex Kalchbr.) Vassilkov 1956 (synonyme)
• Leccinum aurantiacum duriusculum (Schulzer ex Kalchbr.) Hlavácek 1958 (synonyme)

Autres noms vernaculaires

• Bolet rude des trembles
• Bolet rude
• Bolet dur

Nom vernaculaire occitan

• Tremol en occitan (parfois Tremoulen ou Tremoulo) du nom du peuplier tremble (tremol).

Description du sporophore

Le chapeau est brun, les pores sont blancs et noircissent au toucher. Le pied est étroit et blanc avec des écailles noires formant un réseau.

Comestibilité

Ce champignon est consommé seul ou mélangé à d'autres cèpes. Sa chair parfumée est un peu plus molle que celle du cèpe de Bordeaux (Boletus edulis). En vieillissant, son pied durcit et sa chair prend un goût d'ail désagréable.

Habitat

On le rencontre sous les peupliers trembles et dans les charmaies. Il est très abondant dans les forêts d'Île-de-France.

Notes et références

Il Leccinum duriusculum (Schulzer ex Kalchbr.) Singer (1947), è un fungo basidiomicete, buon commestibile da giovane.

Descrizione della specie

Cappello

4–16 cm di diametro, da emisferico a espanso convesso,

Cuticola

leggermente eccedente, liscia, opaca, finemente vellutata, a volte screpolata col tempo secco, di colore bruno-grigio o bruno-rosso, a volte con sfumature più chiare tendenti all'ocra verso il margine.

Tubuli

Lunghi fino a 3 cm, da adnati a liberi al gambo, da biancastri a grigi o color crema sporco con l'età.

Pori

Piccoli, 0,3-0,5 mm di diametro, rotondi, concolori ai tubuli, poi da grigio a grigio-crema con sfumature oliva, al tatto virano al bruno.

Gambo

8-17 x 1,4–2 cm, robusto, compatto, cilindrico, lievemente assottigliato all'apice e clavato alla base, bianco, ricoperto da fine punteggiatura o piccole granulazioni scagliose disposte in modo da formare striature longitudinali che talvolta si uniscono fino a formare un reticolo, prima brune poi nerastre, tipicamente macchiato di verde-bluastro alla base.

Carne

Carne bianca, compatta, al taglio vira rapidamente dal rosa-salmone, rossastro, che permane per lungo tempo, fino al viola-grigio con sfumature più scure e tendenti al blu verdastro alla base del gambo, mai annerente del tutto.

• Odore e Sapore subnulli, come altre specie del genere Leccinum.

Microscopia

Spore

13-14 x 4,8-5,1 µm, fusiformi con apice conico, con evidente depressione soprailare, lisce, bruno-oliva in massa.

Basidi

19-37 x 6-9 µm, clavati, tetrasporici.

Cistidi

abbondanti sull'orlo dei pori, 20-75 x 5,5-17 x 2-4 µm, lageniformi, spesso con collo piuttosto lungo, non colorati o con granulazioni intracellulari marroni.

Caulocistidi

25-110 x 5-12 x 2-6,5 µm, lageniformi o fusiformi.

Giunti a fibbia

assenti.

Habitat

Specie simbionte cresce sotto specie di pioppo, soprattutto Pioppo tremulo, in estate-autunno; predilige terreni calcarei.

Commestibilità

fungo giovane: tutto il fungo buon commestibile

fungo maturo: mediocre. Il gambo è stopposo e il cappello molliccio

Sinonimi e binomi obsoleti

• Boletus duriusculus Schulzer & Kalchbr., in Fries, Hymenomyc. eur. (Upsaliae): 515 (1874)
• Krombholzia aurantiaca f. duruiscula (Schulzer) Vassilkov, (1956)
• Leccinum aurantiacum subsp. duriusculum (Kalchbr. & Schulzer) Hlaváček, (1958)

Nomi comuni

• Leccino
• (DE) Pappelröhrling, Hartlicher Birkenröhrling

Forme e varietà

• Leccinum duriusculum f. duriusculum (Schulzer) Singer (1947)
• Leccinum duriusculum f. robustum Lannoy & Estadès (1994)
• Leccinum duriusculum var. duriusculum (Schulzer) Singer (1947)
• Leccinum duriusculum var. salicinum Wichanský (1960)

Specie simili

• Leccinum nigellum Redeuilh, che ha cappello più scuro e ne condivide il partner micorrizico (pioppo) e vira più marcatamente verso il nerastro.
• Leccinum fuscoalbum (Sowerby) Lannoy & Estades, con cappello che tende al bruno scuro e vira più marcatamente verso il nerastro.

Etimologia

Dal latino duriusculum = piccolo e duro, per la forma del carpoforo.

Bibliografia

• (EN) Leccinum duriusculum, in Index Fungorum, CABI Bioscience.
• Cazzoli P., Approccio al Genere Leccinum, in Rivista di Micologia, vol. 3, 2002, pp. 195-216.

• Noordeloos M. E., The genus Leccinum in Western and Central Europe, su www.entoloma.nl (archiviato dall'url originale il 20 dicembre 2014).

• Kuo, M., Leccinum pseudoscabrum, su MushroomExpert.Com, 2007.

Kietasis raudonviršis (lot. Leccinum duriusculum) – baravykinių (Boletaceae) šeimos, raudonviršių (Leccinum) genties grybų rūšis.

• Augimo vieta

Lapuočių, mišrieji miškai, po drebulėmis, tuopomis.

• Augimo laikas

Vasara, ruduo.

• Pagrindiniai požymiai

Trama balta, kieta, įpjauta parausta, koto pamate pažaliuoja.

Vaisiakūniai dideli. Kepurėlė 5–12 (15) sm skresmens, matinė, plaušuota, pilkai ruda, nešvariai pilkai, geltonai ruda, juosvai ruda, kartais groblėta, suaižėjusi. Vamzdeliai pilkšvi, galiausiai – pilkai kreminiai, iki 3 cm ilgio. Poros žalsvai rusvos. Kotas 5–15×1–3,5 cm, kietas, baltas, išilgai juosvai plaušuotas, šiurkštus, pamatinėje dalyje žaliai dėmėtas. Trama balta, įpjauta parausta, vėliau tampa violetiškai rausva, koto pamate melsvai žalia. Sporos 13–17×5–6 μm.

Būdingi požymiai: vaisiakūniai kieti, kepurėlės, ypač koto paviršius šiurkštus.

Auga pavieniui ar grupelėmis lapuočių miškuose, mėgsta šviesesnes augavietes. Valgomas, retas.

Literatūra

Lietuvos grybų atlasas, Vincentas Urbonas, Kaunas, LUTUTĖ, 2007, ISBN 978-9955-692-59-1, 66 psl.

Nuorodos

• Kietojo raudonviršio nuotraukos

Brūnā apšubeka (Leccinum duriusculum) ir Latvijā visai reti sastopama beku dzimtas sēne, kuras augļķermeņi ir ēdami. Dažreiz tiek uzskatīta par parastās apšubekas pasugu Leccinum aurantiacum subsp. duriusculum, nevis par patstāvīgu sugu.

Sēnes apraksts

Sēnes šķērsgriezums

• Cepurīte: krāsa no gaiši līdz tumši brūnai vai pelēkbrūnai. Forma sākumā puslodes, vēlāk izliekta līdz polsterveidīgai. Platums līdz 15 cm. Virsmiziņa blāva, sausā laikā viegli tūbaina un sausa, mitrā laikā lipīga, vecumā var saplaisāt. Mīkstums balts, ar vāju patīkamu smaržu un vāju skābenu garšu, griezumu vietās krāsojas pelēki rozā, vēlāk kļūst tumši pelēks ar violetu nokrāsu.
• Stobriņi: Brīvi vai gandrīz brīvi no kātiņa. Atveres apaļas, mazas, sākumā netīri baltas, sēnei augot kļūst viegli pelēcīgi brūnganas, iespiedumu vietās stipri brūnē.
• Kātiņš: ciets, blīvs, cilindrisks, sākumā ar paresninājumu apakšgalā, balts ar tumšāku pašu augšgalu. Garums līdz 15 cm, resnums 1,5-3 cm. Ar pelēcīgu dzīslainu tīklojumu, daļēji klāts sīkām, tumšām, vilnainām zvīņām. Griezumu vietās mīkstums lielākajā daļā krāsojas tāpat kā cepurīte, kātiņa pamatnē var nokrāsoties zilizaļš.
• Sporas: vārpstveida ar konisku galu, masā olīvbrūnas, 13-17/4,5-6 µm.^[1] (Pēc citiem šai punktā nesaskanoša avota datiem — elipsoīdas, dzeltenīgas, masā dzeltenbrūnas, 9-13/3,5-5 µm)^[2]
• Bazīdijas: gludas, 19-37/6-9 µm.
• Cistīdas: 20-75/5,5-17 µm.^{[3] [4] [5]}

Augšanas apstākļi

Mikorizas sēne. Aug vasarā un rudenī zem papelēm kaļķainās augsnēs, uz ko norāda arī sēnes nosaukumi dažās valodās (poļu - Koźlarz topolowy, vācu Pappelröhrling), Latvijā konstatēta parasti zem bērziem un apsēm.^[6]

Barības vērtība

Ēdama bez iepriekšējas novārīšanas.

Līdzīgās sugas

Līdzīga šai pašā lācīšu ģintī ietilpstošajām bērzubekām cepurītes nokrāsas dēļ, krievu valodā šo sēni pieskaita viņām ^[7] Varētu tikt sajaukta ar parasto bērzubeku, kuras mīkstums nemaina krāsu griezumā, vai raibo bērzubeku, kuras mīkstums ir rozā nokrāsā. Sajaukšanai nav īpašas kulināras nozīmes, visas šīs ģints sēnes Latvijā ir ar līdzīgām īpašībām.

Skatīt arī

• Sēņošana
• Sēnes kulinārijā
• Sēņu tirdzniecība
• Lācīšu ģints

Atsauces

Vos an lenga piemontèisa Për amprende a dovré 'l sistema dle parlà locaj ch'a varda sì.

Capel fin a 15 cm., bolà o chërpà, da brun grisastr ciàir a café lait rossatr. Tuboj e përtus crema grisastr, con sfumadure rosastre peui cicolata, dzortut al toch. Gamba àuta fin a 20 cm. e larga fin a 5 cm., arbusta, clavà un pòch radicanta, da biancastra a gris brunastra, coatà da fin-e scajëtte brunastre spësse. Carn dura, bianca, anrossanta peui viòla grisastra ant ël capel, un pòch verd bleua ant la gamba.

Ambient

A chërs sota le albrëtte (Populus alba e Populus tremula).

Comestibilità

A venta mai mangé un bolè trovà se un a l'é nen un bon conossidor dij bolè!
Comestìbil.

Arferiment bibliogràfich për chi a veul fé dj'arserche pì ancreuse

• Leccinum duriusculum (Schulzer) Singer

Aiuto per
la lettura Ayuda para
la lectura Help for
Reading Rintré ant
la Piòla Contaté
j'Aministrator Lìber për
Amprende Coression
ortogràfica Tastadura
piemontèisa Portaj
e Proget Agiut pr'ij
Contributor Travajòt
sempi

Koźlarz topolowy

Koźlarz topolowy (Leccinum duriusculum (Schulzer ex Kalchbr.) Singer) – gatunek grzybów z rodziny borowikowatych (Boletaceae)^[1]. Grzyb jadalny.

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Boletaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1]. Schulzer ex Kalchbr.

Po raz pierwszy takson ten opisali w 1874 r. Schulzer i Kalchbrenner nadając mu nazwę Boletus duriusculus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1947 r. Singer, przenosząc go do rodzaju Leccinum^[1].

Niektóre synonimy^[2]:

• Boletus duriusculus Schulzer ex Kalchbr. 1874
• Krombholzia aurantiaca f. duriuscula (Schulzer ex Kalchbr.) Vassilkov 1956
• Leccinum aurantiacum subsp. duriusculum (Schulzer ex Kalchbr.) Hlaváček 1958
• Leccinum duriusculum f. robustum Lannoy & Estadès 1994

Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 1999 r^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnica dochodzi do 15 cm, u młodych egzemplarzy wypukły potem poduszkowato spłaszczony. Jest mięsisty, podczas suchej pogody suchy i matowy, przy wilgotnej pogodzie powierzchnia kapelusza jest lepka. Barwa od jasno- do ciemnorobrązowej. Powierzchnia łuskowata i włókniście pilśniowata^[4][5].

Rurki

Do 30 mm długości, głęboko wcięte przy trzonie. Barwa od białej u młodych, do szarej u starszych egzemplarzy. Pory okrągławe^[4]. Po uciśnięciu pory brązowieją^[5].

Trzon

Grubość do 3 cm, wysokość do 15 cm, cylindryczny. Jest biały lub kremowy i pokryty licznymi łuseczkami, które u młodych okazów są bladobrązowe, u staszych czerniawe, szczególnie w dolnej części trzonu^[5].

Miąższ

W kapeluszu biały, po przecięciu łososiowy, w górnej części trzonu siwofioletowy, u podstawy siniejący. Smak i zapach przyjemny^[5].

Wysyp zarodników

Zarodniki gładkie, wrzecionowate o rozmiarach 13-17 × 5-7 μm^[6].

Występowanie i siedlisko

Opisano jego występowanie tylko w Europie. Jest tutaj szeroko rozprzestrzeniony, na północy sięga po północne krańce Półwyspu Skandynawskiego^[7]. W Polsce jest rzadki, ale nie jest szczególnie zagrożony. Znajduje się natomiast na czerwonych listach gatunków zagrożonych w Austrii, Danii, Niemczech, Holandii, Słowacji i Czechach^[3].

Jesienią spotykany pod osikami i topolami białymi. Owocniki pojawiają się od sierpnia do października^[5].

Gatunki podobne

• koźlarz babka (Leccinum scabrum) ma gładką skórkę kapelusza i jego miąższ nie zmienia barwy. Rośnie pod brzozami^[5].
• koźlarz różnobarwny (Leccinum variicolor) ma również gładką skórkę kapelusza, przy podstawie trzonu miąższ jasnozielony. Miąższ kapelusza po przecięciu różowieje. Rośnie pod brzozami^[5].

Przypisy

Leccinum duriusculum (Karl Kalchbrenner & Stephan Schulzer von Müggenburg, 1874 ex Rolf Singer, 1947) sin. Boletus duriusculus (Stephan Schulzer von Müggenburg, 1859/1874),^[1] denumit în popor pitărcuță dură,^[2] pitarcă zgrunțuroasă sau burete de plop,^[3] este o specie de ciuperci destul de rară din încrengătura Basidiomycota în familia Boletaceae și de genul Leccinum.^[4] Acest burete coabitează, fiind un simbiont micoriza (formează micorize pe rădăcinile arborilor). În România, Basarabia și Bucovina de Nord se dezvoltă solitar sau în grupuri mici pe sol umed în păduri de foioase și altundeva, aproape numai sub plopi tremurători, mai rar și sub plopi, din iunie până în octombrie (noiembrie).^[5][6]

Istoric

St. Schulzer

Micologul Stephan Schulzer von Müggenburg a descris și ilustrat specia sub denumirea Boletus duriusculus în opera sa cea mai prestigioasă, o sistematică cu multe ilustrații a tutor bureților din Ungaria și Slavonia cu descrierea de aproximativ 1800 de specii pe care le-a observat. Această mare lucrare însă nu a fost publicată de el, ci a fost achiziționată în 1869 de către Academia Ungară de Științe, cesionând editarea micologului Karl Kalchbrenner. Acesta însă nu a publicat descrierea în lucrarea sa renumită Icones selectae Hymenomycetum Hungariae, ci în cartea Hymenomycetes Europaei, sive Epicriseos systematis mycologici din 1874 a renumitului savant Elias Magnus Fries.^[7]

În 1947, cunoscutul micolog german Rolf Singer a transferat specia la genul Leccinum, păstrând epitetul vechi, de verificat în articolul său din jurnalul micologic The American Midland Naturalist.^[8]

În cursul deceniilor sau mai făcut numeroase încercări de redenumire care, deci acceptate sinonim, nu au fost folosite niciodată și pot fi neglijate.

Descriere

Schulzer: Leccinum duriusculum

• Pălăria: are un diametru de 6-15 (20) cm, este cărnoasă la început semisferică cu marginea răsfrântă spre picior, apoi convexă, dar nu se aplatizează la bătrâne. Cuticula este catifelată până foarte fin pâsloasă, atârnând ușor deasupra marginea pălăriei. Coloritul diferă de la deschis maroniu la gri-brun închis, chiar și brun-negricios, câteodată cu nuanțe roșiatice. La bătrânețe se decoloreaza gri-gălbui.
• Tuburile și porii: sunt sinuat atașate la picior, lungi (până la 3 cm) și subțiri, devenind repede spongioase și boltite sub pălărie, fiind inițial de culoare crem-albicioasă, schimbând mai târziu în gri-crem cu nuanțe măslinii. La leziune se colorez gri-roz. Porii sunt mici, rotunzi, relativ deși și colorați tineri albicios, în vârstă gri murdar, ocazional cu pete brune.
• Sporii: sunt brun-gălbui, alungit elipsoidali, dar nu fusiformi și au o mărime de 16-20 x 5-7 microni. Pulberea lor este de un brun murdar.
• Piciorul: are o înălțime de 6 până la 15 cm și o lățime de 1,5 până la 4 cm, fiind destul de lung, plin, în tinerețe foarte bulbos, devenind cu maturitatea din ce în ce mai cilindric precum ușor subțiat către vârf, fiind de culoare albicioasă și acoperit de solzișori aspri, gri-bruni, mai închiși și deși spre bază care sunt orânduiți longitudinal.
• Carnea: este albă, pentru timp lung compactă și tare, devenind de abia la bătrânețe spongioasă și apoasă. Odată tăiată se colorează gri-roz, spre bază verde-albăstrui. Are un miros slab de ciuperci și un gust plăcut. ^[5][6]
• Reacții chimice: Carnea buretelui se colorează cu formol mai întâi roz, schimbând mai târziu în portocaliu, cu Hidroxid de potasiu galben, cu sulfat de fier albastru și cu tinctură de Guaiacum după 10 minute albastru-verzui.^[9][10]

• L. duriusculum, secțiune longitudinală

• L. duriusculum tineri

• L.duriusculum bătrân

• L. duriusculum, R. Moldova 1995

Confuzii

Buretele nu poate fi confundat cu ciuperci necomestibile sau chiar otrăvitoare, ci numai cu specii aproape înrudite, ca de exemplu cu Leccinum aurantiacum (crește în păduri de foioase în special sub plopi precum plopi tremurători, dar de asemenea pe sub sălcii),^[11] Leccinum carpini sin. Leccinum griseum,^[12] Leccinum pseudoscabrum (trăiește în păduri de foioase în special sub carpeni dar și sub aluni, mesteceni sau plopi),^[13] Leccinum crocipodius (apare în păduri de foioase, mai ales sub fagi și stejari),^[14] Leccinum piceinum (se găsește în păduri de conifere, mai ales sub molizi pe lângă afine),^[15] Leccinum quercinum (crește sub stejari),^[16] Leccinum roseofracta (trăiește sub mesteceni),^[17] Leccinum scabrum (se dezvoltă în păduri de foioase, în special sub mesteceni),^[18] Leccinum thalassinum (apare sub mesteceni pe teren nisipos și umed, este destul de răspândit, dar numai puțin cunoscut),^[19] Leccinum variicolor (se dezvoltă numai sub mesteceni prin mlaștini și turbării pe sol acru),^[20] Leccinum versipelle (crește în păduri de foioase, parcuri și pajiști sub mesteceni, plopi precum plopi tremurători, dar de asemenea pe sub sălcii),^[21] Leccinum vulpinum (se găsește în păduri sub pini de pădure)^[22] sau Porphyrellus pseudoscaber sin. Boletus porphyraceus (crește în păduri de foioase sau mixte, pe teren nisipos și pe lângă drumuri cu macadam, comestibil dar cam fibros).^[23]

Specii asemănătoare în imagini

• Leccinum aurantiacum

• Leccinum carpini

• Leccinum crocipodium

• Leccinum piceinum

• Leccinum quercinum

• Leccinum scabrum

• Leccinum variicolor

• Leccinum versipelle

• Leccinum vulpinum

• Porphyrellus pseudoscaber

Valorificare

Această ciupercă are avantajul că este numai rareori atacată de viermi. Bureții proaspeți pot fi pregătiți asemănător altor soiuri ale genului ca ciulama, de asemenea împreună cu alte ciuperci de pădure sau adăugați la un sos de carne de vită sau vânat.^[24][25] Mai departe, ei pot fi tăiați felii și congelați. De asemenea este posibilă, după tăierea în felii, uscarea lor. Foarte gustoși sunt preparați ca Duxelles (un fel de zacuscă).^[26][27]

Note

Bibliografie

• Bruno Cetto, vol. 1-5, vezi note
• Rose Marie Dähncke: „1200 Pilze in Farbfotos”, Editura AT Verlag, Aarau 2004, ISBN 3-8289-1619-8
• Ewald Gerhard: „Der große BLV Pilzführer“ (cu 1200 de specii descrise și 1000 fotografii), Editura BLV Buchverlag GmbH & Co. KG, ediția a 9-a, München 2018, ISBN 978-3-8354-1839-4
• Jean-Louis Lamaison & Jean-Marie Polese: „Der große Pilzatlas“, Editura Tandem Verlag GmbH, Potsdam 2012, ISBN 978-3-8427-0483-1
• Hans E. Laux: „Der große Pilzführer, Editura Kosmos, Halberstadt 2001, ISBN 978-3-440-14530-2
• Meinhard Michael Moser: „Röhrlinge und Blätterpilze - Kleine Kryptogamenflora Mitteleuropas” ediția a 5-ea, vol. 2, Editura Gustav Fischer, Stuttgart 1983

Legături externe

• Materiale media legate de pitărcuță dură la Wikimedia Commons
• Leccinum duriusculum, film în limba română

Brun aspsopp (Leccinum duriusculum) je grzib^[3], co go nojprzōd ôpisoł Stephan Schulzer von Müggenburg 1874 jako Boletus duriusculum. Den fördes till Leccinum av Rolf Singer 1947. Brun aspsopp nŏleży do zorty Leccinum i familije Boletaceae.^[4][5][6]

Przipisy

• 1 Місця зростання
• 2 Опис
• 3 Використання
• 4 Примітки
• 5 Посилання

1. ↑ Leccinum duriusculum (Schulzer ex Kalchbr.) Singer 1947. MycoBank. International Mycological Association. Процитовано 2012-08-25.

Систематика
на Викивидах

Изображения
на Викискладе

Подберёзовик жесткова́тый (лат. Léccinum duriúsculum) — гриб рода Обабок (Leccinum) из семейства Болетовые (Boletaceae). Съедобен.

Названия

Научные синонимы^[1]:

• Boletus duriusculus Schulzer, 1874 basionym
• Krombholzia aurantiaca subsp. duriuscula (Schulzer) Maire, 1933
• Leccinum aurantiacum subsp. duriusculum (Schulzer) Vassilkov, 1956
• Leccinum nigellum Redeuilh, 1995

Русские синонимы: подберёзовик твердоватый, подберёзовик тополевый, обабок жестковатый.

Описание

Шляпка 6—15 см диаметром, у молодых грибов полушаровидная, позже выпуклая, у зрелых грибов — подушковидная, иногда со слегка вдавленным центром. Кожица шляпки слегка опушённая или прижато-чешуйчатая, в зрелости — голая, гладкая и матовая, во влажную погоду слизистая; нависает над трубочками. Цвет шляпки крайне изменчивый — от бледного серо-коричневого с лёгким фиолетовым оттенком до охряно-, умброво- или красновато-коричневого; у молодых грибов — одного цвета с мякотью, позднее — заметно более тёмный.

Мякоть твёрдая, в шляпке и верхней части ножки белая, в основании ножки часто желтовато-зелёная; на изломе в шляпке розовеет или краснеет, на вершине ножки становится красновато-серой, в основании ножки зеленеет или синеет, позднее чернеет. Вкус приятный; запах слабый, грибной.

Трубочки 12—25 мм длиной, от приросших до почти свободных, беловатые, затем кремово-желтоватые или сероватые, при надавливании становятся оливково-коричневыми. Поры мелкие, 0,3—0,5 мм диаметром, округлые, беловатые, потом кремово-желтоватые.

Ножка 5—16 х 1—3,5 см толщиной, цилиндрическая или веретеновидная, у основания иногда заострённая, сплошная, в верхней части беловатая или кремовая, в нижней части буроватая, у основания синеватая; покрыта бурыми или чёрноватыми чешуйками, увеличивающимися к основанию, часто расположенными продольными рядами или валиками и иногда, особенно в верхней части ножки, сливающимися в сетчатый узор, резко контрастирующий с беловатой поверхностью ножки.

Микроструктуры

Споровый порошок оливково-бурый, либо светло-охряный. Споры 13—17 х 5—7 мкм, эллипсоидные или эллипсоидно-веретеновидные, гладкие, сравнительно толстостенные, бледно-охряные.

Базидии 19—37 x 6.0—9.0 мкм, булавовидные, четырёхспоровые. Гимениальные цистиды 20—75 x 5,5—17 x 2,0—4,0 мкм, бутыльчатовидные, бесцветные или с коричневым внутриклеточным пигментом. Каулоцистиды 25—110 x 5,0—12 x 2,0—6,5 мкм, бутыльчатовидные или веретенообразные, тонко- или толстостенные, бесцветные или с коричневым внутриклеточным пигментом. Пряжки отсутствуют^[2].

Экология и распространение

Растет на почве в лиственных и смешанных лесах, образуя микоризу с осиной и тополями (особенно часто с Populus alba), одиночно или небольшими группами. Предпочитает известковые почвы, встречается также на песчаных почвах и суглинке. Встречается довольно редко с конца июля до середины ноября.

Сходные виды

Сходен с другими видами подберёзовиков. Сходства с ядовитыми и несъедобными видами не имеет.

Пищевые качества

Съедобный гриб, выгодно отличается от других подберёзовиков плотной мякотью, которая редко бывает червивой. Употребляется в свежем и сушёном виде; идёт на приготовление различных блюд.

Примечания