Dzwonkówka trująca, wieruszka zatokowata (Entoloma sinuatum (Bull.) P. Kumm.) – gatunek grzybów należący do rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae)[1].
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Entoloma, Entolomataceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1793 r. Jean Baptiste Bulliard nadając mu nazwę Agaricus sinuatus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. P. Kumm., przenosząc go do rodzaju Entoloma[1]. Synonimów naukowych ma około 20. Niektóre z nich:[2]:
Nazwę polską podał Władysław Wojewoda w 2003 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był wcześniej jako wieruszka zatokowata[3]. Istnieje też wiele nazw regionalnych: wieruszka ciemna, bedłka trująca, bedłka sinawa, lub zatokowata, wieruszka sinawa, łęgot zaginany[4].
Średnica 5-20 cm. Jest jedwabiście błyszczący, białawy, lub szaroochrowy, dojrzały szarobrązowy, gładki, nagi, lekko włóknisty, lekko śluzowaty. Za młodu półkolisty, później wypukły, wreszcie płaski[5].
Najpierw białawe, potem kremowe, z wiekiem czerwonawe, średnio gęste, wycięte z ząbkiem. Są zatokowato przyrośnięte i stąd gatunkowa nazwa tego grzyba[6].
Wysokość 5-12 cm, szerokość 1-3 cm, cylindryczny, za młodu pełny, potem gąbczasty, lekko bruzdowany i błyszczący. U nasady ma białą, filcowatą grzybnię[6].
Biały i błyszczący, nie zmieniający zabarwienia po przekrojeniu. Smak i zapach nieznaczny, mączno-ogórkowy[6].
Żółtaworóżowy. Zarodniki nieregularnie sześciograniaste, gładkie[7].
W Europie Środkowej gatunek niezbyt pospolity[6]. W Polsce również jest nieczęsty[8].
Pojawia się od końca maja do jesieni w lasach liściastych, zazwyczaj w grupach pod bukami i dębami. Spotykany jest głównie na terenach podgórskich i w górach aż po piętro alpejskie. Występuje także na mokrych łąkach, pastwiskach i przy drogach[5].
Jest grzybem mikoryzowym[9]. Grzyb trujący, wywołujący zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Spożycie nawet niedużej ilości już po czasie 15 minut do 2 godzin powoduje bolesne wymioty, biegunkę i utratę sił. W większych dawkach może spowodować nawet zatrucie śmiertelne[4].
Można tego grzyba pomylić z wieloma gatunkami grzybów, szczególnie z dzwonkówką gwiaździstozarodnikową (Entoloma conferendum), dzwonkówką tarczowatą (Entoloma clypeatum), wodnichą gładką (Hygrophorus penarius), czy lejkówką szarawą (Clitocybe nebularis)[10]. Dzwonkówka trująca różni od tych gatunków łososiowe zabarwienie blaszek, garb na kapeluszu u starszych okazów i różowawy wysyp zarodników. Niebezpieczne jest pomylenie z jadalną gęśnicą wiosenną (Calocybe gambosa), o co szczególnie łatwo w przypadku młodych okazów[6][10].
Dzwonkówka trująca, wieruszka zatokowata (Entoloma sinuatum (Bull.) P. Kumm.) – gatunek grzybów należący do rodziny dzwonkówkowatych (Entolomataceae).
