дренови

Dereniowate (Cornaceae) – rodzina roślin z rzędu dereniowców. Obejmuje dwa rodzaje z 85 gatunkami^[1]. Rośliny te występują głównie na półkuli północnej, poza tym w różnych obszarach wszystkich kontynentów – a Ameryce Południowej w Andach, w Afryce środkowej i w północnym Madagaskarze, we wschodniej Australii i na wyspach Oceanii^[1]. Owoce derenia jadalnego spożywane są w formie soków i lemoniad. Liczne gatunki dereni sadzone są jako ozdobne. Z rodzaju Alangium zastosowanie ma tylko Alangium salviifolium wykorzystywany w Indiach do celów leczniczych^[2].

Morfologia

Pokrój

Drzewa i krzewy, rzadko rośliny zielne^[2] (opisywane też jako kłączowe półkrzewy^[1]). Rośliny z włoskami jednokomórkowymi w kształcie litery T^[1].

Liście

Naprzeciwległe (Cornus) lub skrętoległe (Alangium)^[2], zwykle całobrzegie^[1], bez przylistków^[2].

Kwiaty

Zwykle 4-krotne (rzadko 10-krotne)^[1], obupłciowe. Zebrane są w wierzchotki i główkowate baldachy (Cornus) lub rozgałęzione wiechy (Alangium). U dereni wsparte są one 4 do 6 liśćmi przykwiatowymi^[2]. Kielich jest drobny, zresztą płatki korony też niezbyt okazałe. Liczba pręcików równa liczbie płatków, nadlegle których wyrastają. U Alangium liczba pręcików bywa zwielokrotniona, a wówczas też nitki pręcików są długie. Zalążnia jednokomorowa, powstaje z 1 do 4 owocolistków. Szyjka słupka zwykle krótka, rzadko długa. Znamię ucięte lub główkowate, suche^[1].

Owoce

Pestkowce różnej barwy (białe, czerwone, niebieskie do czarnych), zwykle z 1 lub 2 nasionami^[1].

Systematyka

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jeszcze w systemie APG III z 2009 ujęcie rodziny było szerokie i obejmowała ona też podrodzinę Nyssoideae Arnott^[3], która w systemie APG IV została wyodrębniona w randze rodziny błotniowatych Nyssaceae w tym samym rzędzie dereniowców Cornales^[4].

Relacja filogenetyczne przedstawione według APweb:

dereniowce

Hydrostachyaceae

Grubbiaceae

Curtisiaceae

Nyssaceae – błotniowate

Cornaceae – dereniowate

Loasaceae – ożwiowate

Hydrangeaceae – hortensjowate

Podział rodziny

• rodzaj: Alangium Lam.
• rodzaj: Cornus – dereń

Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa dereniowe (Cornidae Frohne & U. Jensen ex Reveal), nadrząd Cornanae Thorne ex Reveal, rząd dereniowce Cornales Dumort., rodzina dereniowate (Cornaceae (Dumort.) Dumort.)^[5].

Wykaz rodzajów w ujęciu Reveala^[5]

• Afrocrania (Harms) Hutch.
• Camptotheca Decne.
• Cornus L. – dereń
• Diplopanax Hand.-Mazz.

Przypisy