Gentianella

Gentianella aspera

Goryczuszka (Gentianella Moench) – rodzaj roślin zielnych z rodziny goryczkowatych. Gatunkiem typowym jest Gentianella campestris (L.) Börner^[2].

Morfologia i biologia

Pokrój

Przeważnie byliny kłączowe, rzadziej rośliny roczne lub dwuletnie.

Liście

Naprzeciwległe, całobrzegie, siedzące.

Kwiaty

Duże, promieniste, 3-, 4- lub pięciokrotne o koronie zrosłopłatkowej, rurkowatej, dzwonkowatej lub lejkowatej, różnie zabarwionej. Znamiona słupka 2-łatkowe lub 2-wrębne. Cechą charakterystyczną, różniącą je od podobnego rodzaju goryczka jest brak w koronie wyrostków między łatkami, natomiast ich gardziel korony, a czasami także łatki są orzęsione.

Owoc

Wielonasienna torebka.

Systematyka

• Synonimy^[3]:

Aloitis Raf., Arctogentia Á. Löve, Chionogentias L. G. Adams, Parajaeschkea Burkill, Pitygentias Gilg, Selatium G. Don

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system system APG III z 2009)

Należy do rodziny goryczkowatych (Gentianaceae), która jest jednym z kladów w obrębie rzędu goryczkowców (Gentianales) z grupy astrowych spośród roślin okrytonasiennych^[1].

Pozycja w systemie Reveala (1993-1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa jasnotowe (Lamiidae Takht. ex Reveal), nadrząd Gentiananae Thorne ex Reveal, rząd goryczkowce (Gentianales Lindl.), podrząd Gentianinae Bessey in C.K. Adams, rodzina goryczkowate (Gentianaceae Juss.), rodzaj goryczuszka (Gentianella Moench)^[4].

Gatunki flory Polski^[5]

• goryczuszka bałtycka (Gentianella baltica (Murb.) Börner, syn. Gentiana baltica Murb.)
• goryczuszka błotna (Gentianella uliginosa Willd. Börner, syn. Gentiana uliginosa Willd.)
• goryczuszka czeska (Gentianella bohemica Skal., syn. Gentiana germanica auct non Willd.)
• goryczuszka gorzkawa (Gentianella amarella (L.) Börner, syn.Gentiana amarella L.)
• goryczuszka lodnikowa (Gentianella tenella (Rottb.) Börner, syn. Gentiana tenella Rottb.)
• goryczuszka orzęsiona (Gentianella ciliata (L. Borkh.), syn. Gentiana ciliata L.)
• goryczuszka polna (Gentianella campestris (L.) Börner, syn. Gentiana campestris L.)
• goryczuszka Wettsteina (Gentianella germanica (Willd.) E.Wartburg, syn.Gentiana germanica Willd., Gentiana wettsteinii Murb.)
• goryczuszka wczesna (Gentianella lutescens (Velen.) Holub)

Ochrona

W Polsce wszystkie gatunki goryczuszki występujące dziko objęte są ochroną gatunkową.

Przypisy