Fragaria, llamado comúnmente fresa o frutilla, es un género de plantas rastreras estoloníferas de la familia Rosaceae. Agrupa unos 400 taxones descritos, de los cuales solo unos 20 están aceptados.[1] Son cultivadas por su fruto comestible (eterio) llamado de la misma manera, fresa o frutilla. Las variedades cultivadas comercialmente son por lo general híbridos, en especial Fragaria × ananassa, que ha reemplazado casi universalmente a las especies silvestres locales, como la eurasiática Fragaria vesca, por el superior tamaño de sus frutos.
Son plantas herbáceas, perennifolias, con rizomas y estolones epigeos más o menos desarrollados, que enraízan en los nudos donde nacen hojas arrosetadas tri-partidas. Los tallos son generalmente simples, más o menos erectos y anuales. Las hojas se agrupan en falsas rosetas, con los segmentos ovalo-rómbicos, distalmente dentados. Las inflorescencias se organizan en cimas con brácteas. Las flores, hermafroditas o funcionalmente unisexuales, tienen un receptáculo con la zona axial algo cónica, acrescente y carnosa en la fructificación. Los 5 sépalos son lanceolados y en general enteros, más o menos acrescentes, erectos, patentes o reflejos en la fructificación. El calículo tiene 5 piezas más estrechas que los sépalos y son usualmente enteros. Los pétalos, en general en número de 5, son habitualmente mayores que los sépalos; son obovados, no escotados, con la uña corta, blancos, blanco-verdosos o de color crema. Hay unos 10-20 estambres y numerosos carpelos libres implantados en la zona axial del receptáculo. El fruto es un poliaquenio de aquenios ovoides incrustados en dicho receptáculo (eterio) que se vuelve carnoso al madurar.[2]
Vista de diversas fresas y su corte transversal
Fragaria × ananassa
Flor de Fragaria × ananassa
Corte esquemático en una flor de Fragaria
Fragaria daltoniana, planta común en el Himalaya
El género fue descrito por Carlos Linneo y publicado en Species Plantarum 1: 494. 1753.[3] La especie tipo es: Fragaria vesca L.
Fragaria: nombre genérico que proviene del latín fraga, "fresa", que se deriva de fragum, "fragante", donde se refiere a la fragancia de la fruta.[4]
Las fresas se cultivan sobre todo por su uso en la gastronomía. La fresa es una fruta del bosque adecuada en regímenes dietéticos, dado que tiene escasa concentración de glúcidos. Tiene un sabor muy agradable aunque ligeramente agrio (algunas pocas especies pueden tener sabor dulce). Se consumen solas o mezcladas con azúcar, azúcar y vino, azúcar y nata, zumo de naranja, en helados, mermeladas, zumos, licuados, batidos y también son muy apreciadas en repostería para dulces, pasteles y tartas. Los frutos de color rojo vivo de varias especies dan un toque especial como adorno alimenticio. Con la fresa se hace una bebida alcohólica compuesta de aguardiente denominada licor de fresas.[cita requerida]
Las hojas tiernas se pueden consumir como verdura, aunque es infrecuente ese uso. Las hojas, deben recogerse cuando la planta esté bien florida; las raíces, cuando se encuentren a punto de secarse; y los frutos, bien maduros, de color rosado intenso. Siempre se debe conservar a la sombra y en un lugar resguardado del calor y de la humedad.[cita requerida]
Las fresas tienen un alto contenido de fibra, vitamina C, antioxidantes, potasio, ácido fólico y minerales. Es una de las frutas con un número menor de calorías. El consumo de esta fruta ayuda a mantener la piel hidratada; combate el estreñimiento debido a la fibra, evita enfermedades oculares, debido también a la vitamina C y los pigmentos como la luteína y la zeaxantina; o reduce problemas cardiovasculares.
Se debe evitar el consumo a menores de 18 meses, por ser una fruta alergénica. Debido a un alto nivel de ácido oxálico puede estar contraindicada a personas con predisposición a padecer litiasis renal.[5]
Fragaria, llamado comúnmente fresa o frutilla, es un género de plantas rastreras estoloníferas de la familia Rosaceae. Agrupa unos 400 taxones descritos, de los cuales solo unos 20 están aceptados. Son cultivadas por su fruto comestible (eterio) llamado de la misma manera, fresa o frutilla. Las variedades cultivadas comercialmente son por lo general híbridos, en especial Fragaria × ananassa, que ha reemplazado casi universalmente a las especies silvestres locales, como la eurasiática Fragaria vesca, por el superior tamaño de sus frutos.
20+ vrst; glej članek
Jagodnjak (znanstveno ime Fragaria) je rod družine rožnic.
Jagodnjak je večletni zelnati grmič, ki ga sestavljata podzemni organ (korenika s koreninami) in nadzemni del, ki ga sestavlja steblo, listi, živice in rodni organi. Plod jagodnjaka ni jagoda v botaničnem pomenu besede, temveč je birni plod, ki je sestavljen iz številnih posameznih plodičev, ki se razvijejo iz cvetišča in so posejane s plodički ali oreški (semenkami). Botanično so jagode tako plodovi plodovk, med katere spadajo tudi kumare, buče, paradižnik, ...[1]
Koreninski organ jagodnjaka tvorijo korenika in sistem razvejanih korenin, ki lahko segajo od 80 do 100 cm globoko v zemljo. Korenika je sestavljena iz kratkih cevastih snopičev, te pa sestavljajo kratke traheje. Traheje imajo na koncih in ob straneh številne reže, ki skrbijo za pretakanje hranil po koreniki. Zaradi take zgradbe jagodnjak ob poškodbi korenike odmre.
Osrednja korenina se začne razvijati že ob oblikovanju vrha rožaja, na njenem vrhu pa se razvijejo manjše koreninice, ki se končajo s koreninskimi laski. Koreninski pletež se razvije tik pod površino zemlje in se razširi na vse strani, številne dolge korenine pa rastejo skoraj povsem navpično navzdol. Koreninski pletež sega tako daleč kot listi rastline. Korenine se najmočneje razvijajo v začetku vegetacije, zgodaj spomladi pa se razvijejo samo kratke sesalne koreninice.
Steblo jagodnjaka je večletno, na leto pa se poveča za od 1 do 2 centimetra. Večina stebla je v zemlji, na zunanjem delu pa so dobro vidne letnice, po katerih se lahko določi starost rastline. Vsako leto poženejo na steblu novi poganjki, tako imenovane živice, ki skrbijo za vegetativno razmnoževanje. Ta spremenjena stebla dosežejo od 20 do 40 centimetrov in so členkasta. Na členkih se na zgornjem delu najprej razvijejo listi, kasneje pa se na spodnjem delu razvijejo še korenine. S časom se tako razvije nova rastlina, živica pa se posuši in propade.
Listi jagodnjaka so nazobčani in ovalne oblike ter zloženi. Sestavljeni so iz treh listkov, ki so pritrjeni na pecelj. Pecelj sam je dokaj debel, na steblo pa se zrašča na vegetacijskem delu, tik pred zemljo. Novi listi poženejo vsako leto pred poletjem, prva doba intenzivne rasti pa se začne marca ter traja nekje do maja. Po obdobju intenzivne rasti se začne biološki počitek, ki traja okoli 25 dni. Glavna naloga listov je ustvarjanje hranil za plodove, po koncu rasti plodov pa se začnejo sušiti. Druga faza rasti se začne po biološkem počitku. V zmernih pasovih se ta faza začne konec julija in traja do septembra, v toplih pasovih pa lahko traja tudi dlje. V tej fazi je glavna naloga listov ustvarjanje rezervnih hranilnih snovi. Te se skladiščijo v steblu in koreninah, rastlina pa jih porabi spomladi, ko se začne znova razvijati.
Cvetovi jagodnjaka se razvijejo na cvetnih pecljih različne dolžine, razvijejo pa se v skupinah po deset do dvajset. Večina sort je dvospolnih, kar pomeni, da imajo normalno razvite prašnike in plodnico z brazdo. Te sorte so samooplodne. Nekaj sort jagodnjakov pa imajo enospolne ženske cvetove, ki nimajo prašnikov ali pa so ti zakrneli in ne vsebujejo cvetnega prahu. Obstajajo tudi sorte, ki imajo samo moške cvetove (npr. sorta madame moutôt). Te sorte imajo cvetove, ki imajo nerazvite prašnike brez cvetnega prahu.
Cvetovi jagodnjaka so pretežno bele barve in imajo 10 do 16 čašnih in 5 ali več belih cvetnih listov. Cvetni popki se razvijejo konec septembra, razločevanje novih cvetnih zarodkov pa se lahko podaljša pozno v jesen ali celo v zimo. Na oblikovanje cvetnih popkov vpliva sorta jagodnjaka, dolžina dneva, svetlobna jakost, temperatura, vlaga zemlje, razvitost rastline ter njena občutljivost na zunanje vplive. Zgodnje sorte razvijejo popke prej, pozne pa kasneje. Cvetenje traja od 15 do 25 dni, odvisno od sorte in vremenskih razmer.
Plodovi dozorijo odvisno od sorte, od zgodnjega do poznega poletja. Plodovi se po velikosti in obliki med sortami močno razlikujejo. najdebelejši plodovi zrastejo v zgodnjem obdobju, najmanjši pa v poznem. Debelina plodov je odvisna tudi od starosti rastline. Najdebelejši plodovi zrastejo v prvem in drugem letu starosti rastline. Barva plodov je v vseh odtenkih rdeče barve, meso pa je lahko različno trdo in različno aromatično, kar je spet odvisno od sorte.
Jagodnjak (znanstveno ime Fragaria) je rod družine rožnic.
Jagodnjak je večletni zelnati grmič, ki ga sestavljata podzemni organ (korenika s koreninami) in nadzemni del, ki ga sestavlja steblo, listi, živice in rodni organi. Plod jagodnjaka ni jagoda v botaničnem pomenu besede, temveč je birni plod, ki je sestavljen iz številnih posameznih plodičev, ki se razvijejo iz cvetišča in so posejane s plodički ali oreški (semenkami). Botanično so jagode tako plodovi plodovk, med katere spadajo tudi kumare, buče, paradižnik, ...
.jpg)
