La menta piperita (Mentha x piperita), comúnmente llamada piperita, menta negra, bergamota de Chile,[1] monte yuyo o toronjil de menta, es un híbrido estéril obtenido del cruce de la menta acuática (Mentha aquatica) y la hierbabuena (Mentha spicata),[2] que ocasionalmente se produce espontáneamente en las regiones templadas de Europa. Por su riqueza en componentes aromáticos se cultiva artificialmente desde el siglo XVII, cuando por primera vez se obtuvo de manera controlada en Inglaterra.
M. piperita es una planta vivaz, con tallos muy ramificados, de entre 30 y 70 cm de altura de sección cuadrangular, que nace de un rizoma subterráneo del que brota un extenso sistema radicular. Las hojas son pecioladas, opuestas, ovaladas, entre 4 y 9 cm de largo y 2 y 4 cm de ancho, con el ápice agudo y los márgenes dentados, con el haz de color verde oscuro finamente nervado de rojo en un patrón pinnado. Tanto hojas como tallos suelen ser ligeramente vellosos.
De las axilas foliares brotan los tallos florales en los que desde comienzos del verano aparecen inflorescencias terminales en forma de espiga, con las flores dispuestas en verticilastros sobre el eje floral. Son pequeñas, de hasta 8 mm, con la corola tetralobulada, de color púrpura o rosado.
Dada su esterilidad, se reproduce casi exclusivamente por propagación vegetativa a partir de rizomas subterráneos, de forma muy invasiva por lo que se ha naturalizado con facilidad, y hoy es posible encontrarla en zonas templadas de ambos hemisferios, en áreas de cultivos abandonados, plantas desechadas o por la propagación espontánea de los rizomas.
Prefiere suelos húmedos, fértiles y no tolera el exceso de sol. Se propaga rápidamente por estolones subterráneos y también por esquejes obtenidos de dividir las matas jóvenes en primavera o por división de rizomas durante el período de descanso vegetativo.
Para su uso en gastronomía, cosmética o como planta medicinal se emplean las hojas tiernas y las sumidades floridas, que se recolectan apenas los capullos comienzan a abrirse. A veces se practica una segunda recolección a comienzos del otoño, sobre todo en las explotaciones comerciales. La planta se corta a ras del suelo, y las hojas y flores se separan del tallo rápidamente, para evitar la dispersión de los principios activos.
Pueden utilizarse directamente o secarse para su mejor conservación, lo que se hace en sitio fresco y ventilado, dejando que el flujo de aire extraiga la humedad. Si se utilizan para la destilación de los principios activos debe evitarse el secado completo, que deja quebradizo y frágil el material, limitando el período a uno o dos días. Para gastronomía no es infrecuente la congelación de las hojas frescas.
La menta piperita se consume como bebida en infusión. Se utiliza como hierba aromática. Es el aroma más usado para caramelos, chicles, helados y otras preparaciones de repostería aromatizadas con menta. Se utiliza también para aderezar ensaladas, sopas, carnes de caza y de cordero; en la gastronomía inglesa la salsa de menta, elaborada con las hojas frescas, vinagre, azúcar y un gelificante, ocupa un lugar prominente. En Ibiza se utiliza en la confección del flaó, un pastel macizo de queso de oveja fresco, huevos, canela y trozos de menta.
Los licores a base de menta son también numerosos.
El aceite esencial y los flavonoides ejercen efectos antiflatulento, antiemético, espasmolítico, antipruriginoso, colerético, colagogo y analgésico de mucosas. En aplicación tópica el aceite esencial bloquea los canales de calcio, relajando los músculos, por lo que alivia dolores de cabeza si se aplica en las sienes. Los taninos son fuertes astringentes.
En la medicina tradicional se emplea en infusión para trastornos digestivos o hepáticos, al ayudar a la digestión, como antiemético y estimulante, y como antiespasmódico para el caso de dolores musculares o calambres sistémicos. El aceite cuenta con usos variados: se aplica tópicamente en las narinas para aliviar la sinusitis, en las sienes para el dolor de cabeza, en el pecho o en inhalaciones para la tos o los resfriados fuertes, tópicamente para aliviar el dolor producido por las caries, en compresas para las picaduras de insecto u otras irritaciones dérmicas.[3]
La sensibilidad al mentol no es infrecuente, y en caso de padecerla la infusión y aceite de menta pueden provocar insomnio, irritabilidad y broncoespasmos.
El aceite esencial no debe administrarse a niños menores de 2 años ni durante la lactancia o embarazo.
Mentha × piperita fue descrito por Carlos Linneo y publicado en Species Plantarum 2: 576–577. 1753.[4]
La menta piperita (Mentha x piperita), comúnmente llamada piperita, menta negra, bergamota de Chile, monte yuyo o toronjil de menta, es un híbrido estéril obtenido del cruce de la menta acuática (Mentha aquatica) y la hierbabuena (Mentha spicata), que ocasionalmente se produce espontáneamente en las regiones templadas de Europa. Por su riqueza en componentes aromáticos se cultiva artificialmente desde el siglo XVII, cuando por primera vez se obtuvo de manera controlada en Inglaterra.
Pôprova méta (znanstveno ime Mentha × piperita) je vrsta iz družine ustnatic. Verjetno je križanec med klasasto meto (M. spicata) in vodno meto (M. aquatica), ni pa točno dokazano, med katerimi vrstami je križana.
Konec 17. stoletja jo je opisal švedski biolog Carolus Linnaeus. Najprej jo je uvrstil v sistem kot samostojno vrsto, kasneje pa so dognali, da je hibrid. Meta se zlahka križa, zato obstaja v mnogih vrstah. Poleg kamilice je najbolj priljubljena in znana zdravilna rastlina. V zgodovini je že v 9. stoletju neki menih razglasil, da bi prej preštel iskre v ognjeniku kot njeno pestrost. Že stoletja je znana kot začimba in zdravilo. V Sredozemlju so poprovko gojili že Egipčani in Grki ter jo zaradi njenega ostrega vonja uporabljali kot dražilno sredstvo in krepčilo za živce. Je tudi del grške mitologije. Po legendi je bila sprva nimfa in Plutonova ljubica. Ko je njegova žena Persefona odkrila skrivno razmerje, je v izbruhu jeze začarala tekmico v nizko rastlino, ki se da poteptati. Pluton ni mogel razveljaviti začaranosti, lahko jo je le omilil, zato je obdaril meto s sladkim vonjem, da zadehti vsakič, ko se njeni listi zmečkajo.
Poprova meta je 50 do 90 cm visoka večletna rastlina. Med številnimi tipi te rastline prevladuje v Evropi temno zelena sorta, manj pa je svetlozelenih sort. Poprove mete ne najdemo v naravi - razmnoževanje križancev s semeni ni mogoče, pridobivamo jo lahko le z gojenjem npr. s potaknjenci.
Glede na to, da je križanec, obstaja veliko drugih ras poprove mete npr.Mitscham (črna meta) - ima rdečevijolično steblo in listne žile; razširjena je tudi Palescens (zelena meta), ki ima zeleno steblo in liste, največ pa jo gojijo v Nemčiji. Posebne vrste njivske mete (Mentha arvensis var.piperascens) gojijo na Japonskem, v Braziliji in na Kitajskem za pridobivanje eteričnega olja – je zelo hlapno, prodaja pa se pod imenom japonsko ali balkansko olje. Druge vrste mete, ki rastejo v naravi, npr. vodna meta (Mentha aquatica), kodrasta meta, vsebujejo manj eteričnega olja kot poprova meta, in s tem mentola, ter imajo manj izrazit vonj in okus. Zlasti vodno meto ponekod radi uporabljajo namesto poprove mete.
Poprova meta ima visoko vsebnost mentola, ki se pogosto uporablja za odišavljanje čajev, sladic, žvečilk, zobnih past ... Olje poprove mete vsebuje tudi menton in razne metilne estre. Uporablja se tudi v pripravkih za na kožo ter daje na koži občutek hlajenja.
Pripravki iz poprove mete naj bi pomagali pri lajšanju želodčnih težav, preprečevali naj bi razrast nekaterih vrst bakterij ter pri uporabi na koži ali po vdihovanju umirili mišičje. Zdravilnost se nanaša tudi na vsebnost mangana, vitamina C in A, vlaknin, kalcija, železa, folata, kalija, triptofana, magnezija, omega-3-maščobnih kislin, riboflavina in bakra.
Leta 2007 so italijanski znanstveniki objavili rezultate študije, ki kaže, da so opazili pri bolnikih, ki so štiri tedne jemali kapsule z eteričnim oljem poprove mete, 75-odstotno zmanjšanje pojavnosti sindroma iritabilnega kolona (v primerjavi z 38-odstotnim zmanjšanjem v skupini, ki je prejemala placebo).[1] Podobno so že nekatere starejše, a manj zanesljive študije pokazale zmanjšanje krčev v trebuhu,[2], a terapevtske količine olja dražijo želodec in je zato potrebna gastrorezistentna farmacevtska oblika, ki sprosti olje šele v črevesju. Poprova meta povzroča tudi relaksacijo gastroezofagealnega sfinktra, kar povzroči kolcanje.
Pôprova méta (znanstveno ime Mentha × piperita) je vrsta iz družine ustnatic. Verjetno je križanec med klasasto meto (M. spicata) in vodno meto (M. aquatica), ni pa točno dokazano, med katerimi vrstami je križana.