Kakapo (mao. Kākāpō; lat. Strigops habroptilus) və ya bayquş tutuquşu — Yeni Zelandiyanın təbii meşələrində yayılmış taksonomik ranq olan Yeni Zelandiya tutuquşularının böyük növlərindən biri olan tutuquşu növü. Kakapo dünyada uça bilməyən yeganə tutuquşu növüdür. Sayıları həddən artıq azdır. Strigopidae fəsiləsinin yeganə yaşayan növüdür. Gecə həyat tərzi keçirmələri, yumuşaq lələklərə malik olmaları, bayquşlara oxşamalarına görə bəzən bayquş tutuquşu adlandırılırlar.

Təkamül

Kakapo ilə insanın müqayisəsi.

Aparılan araşdırmalar kakapoların digər quşlardan 82.000-85.000 il əvvəl ayrılmışlar. Kakapoların nə zaman Yeni Zelandiyaya köç etdikləri məlum deyil. Amma onların buraya gəlməzdən əvvəl uça bildikləri məlumdur. Yeni Zelandiyanın Qondvanadan ayrılmasından sonra digər yerlərdən təcrid olması, yırtıcıların və rəqabətin olmaması kakapolar üçün əlverişli şərait yaratmış, buna görə də uçmaq qabiliyyətlərinə ehtiyac qalmamışdır. Uça bilmək qabiliyyətini buranın ətraf mühitinə uyğunlaşdıqdan və təkamül keçirdikdən sonra itirmişlər.

Haqqında

Kakapolar Yeni Zelandiyanın nəmli torpaqlarında yaşayırlar. Yaşıl rəngdə olurlar. Kakapolar dünyada ən uzun, ən ağır, ən iri və ən uzunömürlü tutuquşulardır. Ağırlıqları 4 kq-a çatır.^[1] Uzunluqları isə 60 sm olur. Əsasən 60-90 il ömür sürürlər.

Uça bilməyən və gecələr aktiv həyat tərzi keçirən yeganə tutuquşu növü də kakapodur. Kakapolar uça bilmirlər, yavaş hərəkət edirlər. Buna görə də müdafiəsizdirlər. Ətrafa saçdıqları qoxu də onların ovlanmalarını asanlaşdırır. Qanadlarından ancaq bədənlərinin tarazlığını saxlamaq üçün istifadə edirlər.^[2] Təbiətdə ən böyük düşmənləri gəlinciklər, pişiklər və siçavullardır.

Ağaclara sürətlə dırmaşa bilirlər. Əsasən ot, meyvə, yarpaq, böcək və onurğasızlarla qidalanırlar. Gündüz dincəlir, gecələr ova çıxırlar. Buna baxmayaraq görmə qabiliyyətləri zəifdir, amma qoxubilmə qabiliyyətləri güclüdür. Açdıqları çuxura bir dəfəyə 2-3 yumurta qoyurlar. İldə iki dəfə yumurtlayırlar.

Kakapoları yerli Maori xalqı həm ovlayaraq yem kimi, həm də tutaraq ev heyvanı kimi istifadə edirdilər.

Qorunması

E.ə. 900-cü ildə Yeni Zelandiyaya ilk dəfə insanlar gələndə kakapolar müdafiəsiz idilər. Nəsilləri avropalılar bu torpaqlara pişikləri gətirdikləri dövrdə daha da təhlükəyə düşdü. Nəsillərinin təhlükəyə düşməsinin səbəblərindən biri də kakapoların dişi yumurtadan çox, erkək yumurta buraxmasıdır (dişi fərdlər erkək fərdlərə nisbətən döllənmədə daha məhzuldar iştirak edir). Hər 2 dişiyə 3 erkək düşür. 1974-cü ildə bioloqlar nəsli kəsilməyə başlayan bu quş növünü qorumaq üçün onları digər məməlilərdən təcrid edərək başqa Kodfiş, Maud və Kiçik Barrier adalarına köçürdülər.^[3] 1989-cu ildə isə Kakapo Bərpaolunma Planı başladıldı. 1995-ci ildə sayıları cəmi 51 idi. Hazırda təcrid olunmuş adalarda 138 kakapo yaşamaqdadır. Bioloqların fikrincə kakapoların əvvəlki saylarına çatdırılması 12-109 il vaxt ala bilər.^[4]

Kakapo Bərpaolunma Planı

Kakapoların sayı.

Qalereya

• Feliks adlı kakapo.

• Kodfiş adasında kakapo.

• Kakapo skleti.

• Kakapo maketi.

• 1904-cü ildə çəkilmiş kakapo şəkli.

• 1808-ci ildə çəkilmiş kakapo şəkli.

• 1873-cü ildə çəkilmiş kakapo şəkli.

İstinadlar

Xarici keçidlər

• Kakapo Bərpaolunma Planı

Ar c'hakapo (liester : kakapoed)^[1] a zo ur spesad perokeded-noz, Strigops habroptila an anv skiantel anezhañ.
Dont a ra e anv boutin eus ar ger maorieg "kākāpō" a dalv kement ha peroked-noz.

Anvet e voe Strigops habroptilus (kentanv) da gentañ-penn (e 1845) gant al loenoniour saoz George Robert Gray (1808-1872) ; ar spesad nemetañ eo er genad Strigops.

Doareoù pennañ

Strigops habroptila,
treset gant Keulemans (1888).

Gwall bounner (betek pevar c'hilogramm) ha bras (betek tri-ugent kantimetr) eo ar c'hakapo, ar pezh a laka anezhañ da vezañ ar peroked nemetañ dic'houest da nijal.

Boued

Geotdebrer eo ar spesad peurvuiañ.

Annez

Brosezat eo ar spesad e koadegi Nothofagus Zeland-Nevez^[2].

Liammoù diavaez

• (en) Strigops habroptila war al lec'hienn BirdLife International.
• (en) Strigops habroptila war lec'hienn an International Union for Conservation of Nature (IUCN).

Muioc'h a restroù diwar-benn

ar C'hapako

a vo kavet e Wikimedia Commons.

War Wikispecies e vo kavet ditouroù ouzhpenn diwar-benn:

ar C'hapako

Notennoù ha daveennoù

El kàkapo ^[1] o kakapo^[2][3] (Strigops habroptilus, del maori kākāpō, que significa lloro nocturn), és una espècie d'au de la família dels lloros de Nova Zelanda (Strigopidae), nocturn i endèmic de Nova Zelanda. És famós per ser l'únic lloro del món no volador, el més pesat, i l'únic lloro que té un sistema de cria del tipus lek. És també un dels ocells més longeus. És l'única espècie del gènere Strigops i subfamília Strigopinae.

Els kakapos estan en perill crític d'extinció, amb només 91 exemplars vius reconeguts, tots ells classificats. En la prehistòria, l'antic kakapo va migrar a les illes de Nova Zelanda, i a causa de l'absència de depredadors, va perdre la capacitat de volar. Amb la colonització polinèsia i europea, i la introducció de predadors com gats, rates i erminis, gairebé tots els kakapos van ser exterminats. Els esforços per la seva protecció i conservació van començar en 1890, però van mancar d'èxit fins a la implantació del Pla de recuperació del kakapo en 1980. Tots els supervivents estan guardats en dues illes lliures de depredadors, l'Illa Chalky al sud-oest de Fiordland i a l'Illa Codfish, prop de l'Illa Steward, on són controlats de prop.

Referències

Parot mawr, nosol, o Seland Newydd sy'n methu hedfan yw'r cacapo (lluosog: cacapoaid;^[2] Strigops habroptilus).

Cyfeiriadau

Eginyn erthygl sydd uchod am aderyn. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.

Kakapo soví (Strigops habroptila), jinak též papoušek soví, je jeden z nejvzácnějších papoušků na světě, který přežívá na několika ostrovech Nového Zélandu, zbavených introdukovaných savčích predátorů. Dosahuje výšky kolem 60 centimetrů, váhy až 4 kg, takže je největším a nejtěžším papouškem na světě, a neumí létat. Jeho obličej připomíná sovu, a jako sova se také vyznačuje noční aktivitou (kākāpō v řeči původních obyvatel, Maorů, znamená noční papoušek). Mohou se prý dožívat až 100 let.

Evoluce, vzhled

Kakapo soví

Dokonce i mezi novozélandskými ptáky působí kakapo soví výstředně. Je příkladem těch pokusů evoluce, které se odehrály na odlehlých ostrovech bez přítomnosti predátorů. Když se části jižního prakontinentu Gondwana před asi 90 miliony lety začaly od sebe vzdalovat a Nový Zéland se dostal do své dnešní polohy, byl dosažitelný už jenom vzduchem nebo vodou – tedy pro ptáky či létavé a ploutvonohé savce, ne však pro čtyřnohé šelmy. A tak se kakapové vzdali energeticky náročného létání. Vystačí si se schopností šplhat, křídla jim pouze slouží ke zpomalování skoků ze stromů. Peří mají žlutozelenočerné. Je to noční pták, kterého není snadné zpozorovat. Je ale možné ho vystopovat pomocí cestiček, které si při opakovaném pohybu na zemi vytváří a které se podobají cestičkám malých savců.

Kakapové jsou největší papoušci. Dospělci měří 58 až 64 cm a jejich hmotnost se pohybuje mezi 0,9 až 3,6 kg.^[2] Samci jsou asi o třetinu větší než samice, váží v průměru okolo 2 kg, kdežto samice 1,3 až 1,5 kg. Kakapové váží asi o 400 g více než největší létavý papoušek ara hyacintový. Kakapové jsou schopni akumulovat značné zásoby tuku. Samcům umožňuje přečkat hnízdní sezonu, při které jim na sběr potravy nezbývá moc času.

Ohrožení a záchrana druhu

Kdysi obývaly Nový Zéland tisíce papoušků sovích. Poté, co přišli Maorové se psy a krysami a několik století po nich evropští kolonisté přivezli další savčí predátory, začal se počet kakapů rychle snižovat. V 70. letech 20. století začalo pátrání po těch, co přežili – šlo o nejnákladnější expedice v historii ochrany ptactva. Vypátralo se posledních cca 100–200 jedinců na ostrově Stewart Island. Část z nich byla postupně přestěhována na ostrovy bez predátorů. V současnosti se vyskytují na třech ostrovech: Anchor Island (maorsky Puke Nui), Little Barrier Island (maorsky Hauturu) a Codfish Island (maorsky Whenua Hou). V roce 2016 byl dosud největší kakapí babyboom – narodilo se hned 47 mláďat, z nichž 34 přežilo prvních pár týdnů. Probíhající sezona v roce 2019 však tu z roku 2016 výrazně překoná. Populace kakapa tedy opět stoupá. Za to vděčí ochranářům a mnoha dobrovolným pomocníkům. Druh bude považován za zachráněný teprve tehdy, až budou populace kakapa schopny přežít bez asistence člověka a nadále se rozmnožovat na různých místech: jedním z hlavních problémů dneška je najít dostatečně velké ostrovy, kde dosud nevymizel přirozený les a kde nežijí krysy. V roce 2016 ovšem Nový Zéland vyhlásil cíl zbavit se do roku 2050 introdukovaných predátorů i na obou hlavních ostrovech ([1]). Pokud by byl splněn, vyhlídky kakapa a dalších původních druhů by se zlepšily.

Původní rozšíření Kakapa sovího

Maximální rozšíření (sledováno od roku 1840)

Fosilní záznam

Rozmnožování

Rozmnožování těchto papoušků závisí na množství plodů nohoplodovitého stromu rimu (Dacrydium cupressinum). Množství potravy rozhoduje i o pohlaví budoucích mláďat, pokud je potravy dostatek, rodí se samečci, kteří vyžadují více krmení. Ochranáři tak intenzivním příkrmem v minulosti nechtěně vychýlili poměr pohlaví ve prospěch samců. V současnosti je ale již poměr vyrovnaný.

Samci jsou polygamní. Při námluvách se samci shlukují na místech s nízkým porostem, hloubí si ozvučné jámy, nafukují hrudní vak a vydávají hluboký charakteristický zvuk, který je slyšet několik kilometrů daleko. Tímto dají samicím najevo, že jsou připraveni k páření. Samičky poté pěšky putují na tato místa, spáří se se samečkem a o mláďata se starají samy. Samci pokračují ve vábení dalších samic. Hnízdí od ledna do března. Samice naklade 2–3 vejce do zemních děr a prohlubní, ptáčata se vyklubou zhruba za 30 dnů. V noci se samice vydává hledat potravu, vejce jsou tedy nehlídána, mláďata často zůstávají sama na několik hodin. Při nízkých teplotách ochranáři a pomocníci hnízda zateplují, nebýt jich, uhynula by polovina potomků. Mláďata se zpravidla opeří předtím, než opustí hnízdo, tedy asi po deseti týdnech. Matka je může krmit až po dobu šesti měsíců.

Papouščí celebrita

Nejslavnější kakapo, Sirocco

Nejslavnějším kakapem je jednoznačně Sirocco. Ten se narodil v roce 1997, a jelikož trpěl po narození zánětem dýchacích cest, odchovali jej ochranáři uměle. Díky tomu si Sirocco vtiskl člověka jako svůj živočišný druh, a to včetně sexuálních preferencí. Právě to ale nakonec způsobilo, že se stal celosvětově proslulý, když se objektem jeho zájmu stal fotograf Mark Carwardine, jenž byl součástí dokumentární výpravy BBC. Video, na kterém se Sirocco pokouší pářit s fotografovou hlavou, obletělo svět, a Novozélanďané nečekané popularity papouška využili - založili mu facebookovou i a twitterovou stránku a ministr životního prostředí jej jmenoval oficiálním vyslancem ochrany přírody na Novém Zélandu. Od té doby Sirocco skutečně plní svoji úlohu - několik měsíců v roce stráví na "turné" - veřejnost se s ním na vybraných místech může setkat a jeho prostřednictvím se dozvědět o záchraně ohrožených novozélandských endemitů. Aktivní je i na obou zmíněných sociálních sítích. V roce 2016 se Sirocco kvůli nefunkční vysílačce na dva roky ztratil, ale o dva roky později byl šťastně nalezen. Přestože se Sirocco zřejmě již nikdy nezapíše do genofondu kakapů - "důmyslné" pokusy o odebrání spermatu selhaly - svému druhu i dalším novozélandským unikátním druhům je platný více než dost. Díky popularitě kakapů se nachází dost štědrých dárců, kteří jsou ochotni na záchranu ohrožených druhů přispívat.

Reference

1. ↑ Červený seznam IUCN 2018.1. 5. července 2018. Dostupné online. [cit. 2018-08-10]
2. ↑ POWLESLAND, Ralph; MERTON, D.V.; COCKREM, John. A parrot apart: The natural history of the kakapo (Strigops habroptilus), and the context of its conservation management. Notornis. 2006-03-01, roč. 53, s. 3–26. Dostupné online [cit. 2018-02-02].

Externí odkazy

• Obrázky, zvuky či videa k tématu kakapo soví ve Wikimedia Commons
• Článek o rozmnnožování Kakapů v Živě
• Zpráva na stránkách Ekolistu
• Záchrana papouška Kakapo soví

• Galerie kakapo soví ve Wikimedia Commons

Kakapoen (Strigops habroptila), eller uglepapegøjen, er verdens tungeste papegøje, da den kan veje op til 3,5 kg.^{[kilde mangler]} Kakapoen er samtidig verdens eneste papegøje, der ikke kan flyve. Den er aktiv om natten.

Udbredelse

Kakapoen er endemisk for New Zealand, hvor den engang var udbredt overalt. Den findes nu kun på fire mindre øer, heriblandt Chalky Island og Codfish Island, hvortil den er blevet flyttet for at kunne blive beskyttet mod rovdyr.

Truet

Arten er stærkt truet, således var der i 1997 kun ca. 62 eksemplarer tilbage, mens der nu (2012) findes 126 kakapoer med en stigende tendens. For at få bestanden op, er der sat et stort avlsprojekt i gang, hvor blandt andet yngledygtige hunner fodres op for at få et ekstra fedtlag, som er krævet for at få unger. Hvis det lykkes at få unger, bliver disse optaget og overvåget i døgndrift med infrarøde kameraer.^{[kilde mangler]}

Desuden har æggene 60% risiko for at mislykkes på grund af den meget ensformige genpulje fra de få individer. Derfor forsøges der med inseminering af hunnerne.^{[kilde mangler]}

Kilder

• BirdLife International 2013. Strigops habroptila. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2.

• Wikimedia Commons har flere filer relateret til Kakapo

Der Kakapo (Strigops habroptila) ist ein Papagei, der in Neuseeland beheimatet ist. Er ist die einzige Art der Unterfamilie Strigopinae (Eulenpapageien). Sein Name kommt aus der Sprache der Māori: Kākāpō, deutsch Nacht-Papagei. Der nachtaktive Vogel ist im Wesentlichen ein Pflanzenfresser. Er ist der einzige bekannte rezente flugunfähige Papagei. Der Kakapo ist akut vom Aussterben bedroht. Im Jahre 1994 war mit nur noch 47 Vögeln ein Tiefststand erreicht. Seitdem hat sich der Bestand aufgrund intensiver Bemühungen um die wenigen verbliebenen Vögel langsam, aber kontinuierlich erhöht und umfasste Mitte 2019 wieder 200 Kakapos.^[1]

Aussehen

In dichter Vegetation ist der Kakapo gut getarnt

Alle heute bekannten Kakapos zeichnen sich durch ein moosgrünes Gefieder aus, das am Rücken schwarze Streifen aufweist. Der Unterkörper, der Nacken und das Gesicht sind eher grün-gelblich gefiedert, wobei die Färbung individuell stark variiert. Von Vogelbälgen in wissenschaftlichen Sammlungen weiß man jedoch, dass es auch Exemplare gegeben hat, die völlig gelblich gefiedert waren. Das Gefieder ist ungewöhnlich weich, darauf bezieht sich die Artbezeichnung habroptila (altgriech. habro- „weich“, ptilon „Feder“).

Porträt eines Kakapos, Gesichtsschleier und Schnabelborsten sind gut sichtbar

Kakapos haben einen sogenannten Gesichtsschleier; das heißt, das Gesicht ist von feinen Federn umgeben, wie es für Eulen typisch ist. Hierdurch erklärt sich der wissenschaftliche Gattungsname Strigops (lateinisch strix „Eule“, altgriechisch ops „Gesicht“). Die europäischen Einwanderer auf Neuseeland nannten daher den Kakapo auch Eulenpapagei. Den Schnabel umgeben feine Schnabelborsten, mit denen nachts Hindernisse geortet werden. Die Enden der Schwanzfedern sind meistens zerschlissen, da sie ständig am Boden entlanggezogen werden.

Kakapos sind sehr große Papageien; ausgewachsene Männchen messen bis zu 60 Zentimeter und wiegen zwischen drei und vier Kilogramm. Die Flügel sind relativ klein und es fehlt das verstärkte Brustbein (Sternum), an dem die kräftige Flugmuskulatur anderer Vögel ansetzt. Sie gebrauchen ihre Flügel nur zum Balancieren und um ihren Fall abzubremsen, wenn sie von Bäumen herabspringen. Anders als andere Landvögel können Kakapos große Mengen Depotfett speichern.

Der Schnabel des Kakapos ist dafür geeignet, Nahrung sehr fein zu zerkleinern. Kakapos haben kleine Kröpfe. Die Füße sind groß und schuppig und haben wie bei allen Papageien zwei nach vorne und zwei nach hinten gerichtete Zehen. Ihre ausgeprägten Krallen sind an das Klettern angepasst (Adaption).

Eines der ungewöhnlichsten Charakteristika der Kakapos ist ihr starker, aber angenehmer Geruch, der dem Geruch von Blumen und Honig oder Bienenwachs ähnelt.

Verbreitung und Lebensraum

Die Kakapos besiedelten früher beide neuseeländische Hauptinseln. Der Lebensraum der Kakapos umfasste unterschiedliche Habitate, darunter alpine Heiden, Buschland wie auch küstennahe Bereiche. Sie bewohnten außerdem eine Vielzahl unterschiedlicher Waldformen, in denen Steineibengewächse (Podocarpaceae) (vor allem Rimu (Dacrydium cupressinum)), Scheinbuchen, Tawa (Beilschmiedia tawa) oder Eisenhölzer (Metrosideros sp.) dominierten. Bevorzugt wurden dabei Waldrandzonen oder Waldbereiche in jungen Sukzessionsstadien, da sie ihnen eine größere Vielfalt an Nahrung boten. In den Fjordgebieten Neuseelands nannte man die Bereiche, in denen nach Lawinenabgängen oder Erdrutschen junge Wälder mit einem dichten, fruchttragenden Strauchwerk aufwuchsen, „Kakapo-Gärten“.

Alle Kakapos, von deren Existenz man weiß, sind aus Schutzgründen überwiegend auf zwei kleine Inseln umgesiedelt worden: Anchor Island (Pukenui), die sich im Tamatea / Dusky Sound, einem Teil des Fiordland-Nationalpark, befindet, sowie Codfish Island / Whenua Hou, die vor der Westküste von Stewart Island liegt.

Verhalten und Nahrung

Kakapos sind nachtaktiv. Tagsüber ruhen sie versteckt in Bäumen oder am Erdboden; nachts streifen sie durch ihr Revier. Sie können nicht fliegen, sind jedoch exzellente Kletterer, die bis in die Kronen der höchsten Bäume klettern. Man hat beobachtet, wie sie von diesen Höhen „fallschirmähnlich“ herabgleiten, indem sie ihre Flügel spreizen und dadurch ihren Fall abbremsen. Kakapos sind ausgezeichnete Läufer; während einer Nacht können sie mehrere Kilometer zurücklegen und dabei hunderte von Höhenmetern überwinden. Sie können auch mit einem beachtlichen Tempo rennen, halten eine hohe Geschwindigkeit aber nicht über eine längere Distanz.

Kakapos ernähren sich überwiegend von einer großen Zahl von Pflanzen, Samen, Früchten, Pollen und sogar vom Baumsaft von Bäumen. Mit besonderer Vorliebe fressen sie die Früchte des Rimu-Baums und ernähren sich ausschließlich davon, wenn diese Früchte reichlich vorhanden sind. Blätter werden häufig mit einem Fuß festgehalten, um dann mit dem Schnabel die nahrhaften Teile abzustreifen, so dass die hartfaserigen Blattbestandteile übrig bleiben. Die Reste solcher Blätter sind ein eindeutiges Kennzeichen der Anwesenheit von Kakapos. Man hat darüber hinaus auch beobachtet, dass Kakapos Insekten und andere wirbellose Tiere fressen.

Kakapos sind von Natur aus sehr neugierig und reagieren mitunter sogar interessiert auf gelegentlich anwesende Menschen. Wie andere Papageien auch verfügen Kakapos über eine große Bandbreite unterschiedlicher Rufe, die verschiedene Funktionen haben. Zusätzlich zu den „booms“ und „chings“ ihrer Balzrufe geben sie beispielsweise mit einem „skraark“ ihre Anwesenheit anderen Vögeln bekannt.

Verhalten gegenüber Räubern

Kakapos haben wie viele flugunfähige Inselformen kein Feindverhalten gegen Bodenprädatoren, da es in Neuseeland ursprünglich keine solchen gab. Wenn Kakapos sich bedroht fühlen, erstarren sie und verlassen sich auf ihre Tarnung. Dieses Verhalten ist ein geeigneter Schutz gegenüber Adlern, die früher ihre einzigen Feinde waren, es schützt sie jedoch nicht vor den durch Menschen eingeführten Raubtieren, die vor allem ihren Geruchssinn bei der Nahrungssuche nutzen.

Fortpflanzung

Balzarena

Kakapos haben ein Balzverhalten, das keinem anderen Papagei gleicht. Männchen sammeln sich an einer gemeinschaftlichen Balzarena, dem sogenannten Lek, und konkurrieren um die Gunst der Weibchen. Die Weibchen, die an der Balzarena erscheinen, beobachten die Balz der Männchen und wählen aus den Balzenden das Männchen aus, mit dem sie sich paaren.

Die Balzarenen liegen gewöhnlich auf Anhöhen; während der Balzzeit verlassen die Männchen ihre angestammten Reviere und ziehen zu diesen Balzarenen, wo jedes Männchen sich einen eigenen Balzplatz schafft. Balzarenen können bis zu sieben Kilometer vom angestammten Revier eines Männchens entfernt sein. Mit dem Eintreffen an der Balzarena beginnt eine Auseinandersetzung unter den Männchen, wobei sie mit gesträubten Federn, auseinander gespreizten Flügeln, geöffneten Schnäbeln, erhobenen Krallen und unter lautem Krächzen und Brummen untereinander um die besten Balzplätze innerhalb dieser Balzarena kämpfen. Gelegentlich werden bei diesen Kämpfen auch Vögel verletzt.

Die individuellen Balzplätze

Die individuellen Balzplätze sind innerhalb dieser Arena im Durchschnitt etwa 50 Meter voneinander entfernt. Die Männchen graben für ihre Balzplätze eine etwa zehn Zentimeter tiefe, schalenförmige Vertiefung in den Boden, die etwa einen Durchmesser von einem halben Meter hat, so dass die Vögel in diese Vertiefung passen. Die Balzplätze werden gerne vor Felsen, Erdhängen oder Baumstämmen angelegt, die den Schall der Rufe reflektieren. Zum individuellen Balzplatz gehört ein Netzwerk an Pfaden, die sich entweder etwa 50 Meter auf einer Anhöhe entlangziehen oder als Rundweg mit einem Durchmesser von etwa 20 Meter eine Anhöhe umrunden.

Die Männchen befreien sowohl ihre Balzplätze als auch die Pfade von Zweigen und Blättern. Reservatsmitarbeiter nutzen diese Angewohnheit der Vögel, indem sie einige Zweige in den Balzplatz legen, um so festzustellen, ob der Balzplatz aktiv genutzt wird. Falls ein Männchen während der Nacht am Balzplatz erscheint, räumt es diese Zweige sorgfältig weg.

Balzrufe

Um Weibchen anzuziehen, lassen die Männchen während der Nacht ihre „Boom“-Rufe erschallen. Männchen beginnen mit leisen Grunzgeräuschen, die an Stärke zunehmen, während sich ihr Kehlsack aufbläst. Nach einer Folge von etwa 20 Boomrufen nimmt die Lautstärke wieder ab. Nach einer kurzen Pause beginnt das Männchen erneut mit einer Folge von „Boom“-Rufen. Die Männchen drehen sich ein wenig nach einer Folge von Rufen, um so die „Boom“-Rufe in eine andere Richtung erschallen zu lassen. Diese Rufe können in einer windstillen Nacht bis zu einem Kilometer weit gehört werden, und der Wind kann ihren Ruf bis zu fünf Kilometer tragen. Männchen rufen bis zu acht Stunden während einer Nacht; jedes Männchen lässt daher tausende von „Boom“-Rufen über Nacht erschallen. Dieses Balzverhalten kann sich über drei bis vier Monate hinziehen. Die Männchen verlieren in dieser Zeit bis zur Hälfte ihres Körpergewichts.

Paarung

Weibchen werden von den „Boom“-Rufen angezogen und verlassen gleichfalls ihre Territorien, um über mehrere Kilometer hinweg zu diesen Balzarenen zu ziehen. Hat sich ein Weibchen für ein Männchen entschieden und betritt seinen Balzplatz, beginnt ein komplexes Balzverhalten seitens des Männchens. Das Männchen schwankt von Seite zu Seite, während es Klickgeräusche mit seinem Schnabel macht. Es dreht dem Weibchen seinen Rücken zu, spreizt seine Flügel und geht rückwärts auf es zu. Über den eigentlichen Paarungsakt ist wenig bekannt – es wird lediglich angenommen, dass er sehr kurz ist.

Männchen sind in dieser Zeit sexuell sehr erregbar und versuchen die Kopulation auch mit anderem als mit einem Kakapo-Weibchen zu vollziehen. Man hat Männchen dabei beobachtet, wie sie versuchten, sich mit einem herabgefallenen Ast oder einem zusammengerollten Pullover zu paaren.

Brut

Die Weibchen kehren nach der Verpaarung in ihre Reviere zurück, um dort Eier zu legen und die Jungen großzuziehen. Die Männchen setzen währenddessen ihre Balzrufe fort, um noch weitere paarungswillige Weibchen anzulocken.

Die Weibchen legen zwischen einem und vier Eier je Brutperiode. Ihr Nest bauen sie auf der Erde im Schutz von Pflanzen oder in hohlen Baumstämmen. Sie bebrüten das Gelege allein und müssen daher ihr Nest nachts für die Nahrungssuche verlassen. Die Eier sind dabei sowohl der Gefahr ausgesetzt, von Räubern gefressen zu werden, als auch zu unterkühlen.

Die Küken schlüpfen nach einer Brutzeit von etwa 30 Tagen; sie sind nach etwa zehn bis zwölf Wochen flügge. Das Weibchen füttert die Jungvögel gelegentlich bis zu ihrem sechsten Lebensmonat, während diese langsam selbständiger werden.

Männchen beginnen mit ihren „Boom“-Rufen erst ab dem 5. Lebensjahr; Weibchen suchen die Balzarenen der Männchen erst ab ihrem 9. bis 10. Lebensjahr auf. Kakapos brüten außerdem nicht jedes Jahr. Sie brüten nur, wenn ihnen aufgrund einer Baummast reichlich Nahrung zur Verfügung steht. Die Rimu-Bäume haben eine solche Mast nur alle drei bis fünf Jahre. In Wäldern, in denen der Rimu-Baum überwiegt, wie etwa auf Codfish Island / Whenua Hou, brüten die Kakapos entsprechend unregelmäßig.

Systematik

Kea, ein Nestorpapagei

Der Kakapo ist der einzige Vertreter der Gattung Strigops, die meist als Unterfamilie zu den Eigentlichen Papageien gestellt wird. Über die genaue phylogenetische Position ist nichts bekannt, meistens werden sie als ursprünglichste Form allen anderen Echten Papageien gegenübergestellt und stellen somit die Schwestergruppe all dieser Gruppen dar:

Kakadus (Cacatuidae)

Eigentliche Papageien (Psittacidae)

Eulenpapageien (Strigopinae), Kakapo (Strigops habroptila)

Nach anderen Quellen wird diese ursprünglichste Position auch von den ebenfalls auf Neuseeland lebenden Nestorpapageien (Nestorinae) eingenommen.

Die Vorfahren der Kakapos tauchten vor mehreren Millionen Jahren erstmals auf den neuseeländischen Inseln auf. Unter Wissenschaftlern wird davon ausgegangen, dass diese Vögel kleiner waren als die heutigen Kakapos und mehr anderen Papageien ähnelten. In ihrer Anpassung an ihren Lebensraum wurden sie größer, schwerer und verloren allmählich ihre Flugfähigkeit. Auf Neuseeland waren Säugetiere zu diesem Zeitpunkt nur durch drei kleine Fledermausarten vertreten. Kakapos scheinen mit ihrer Lebensform die Nische ausgefüllt zu haben, die anderorts vorwiegend durch Säugetiere besetzt wurde. Vor der ersten Ankunft von Menschen waren Kakapos mit ihrer Lebensstrategie überaus erfolgreich; man geht davon aus, dass Millionen von Individuen vor der Ankunft der ersten Menschen auf Neuseeland lebten.

Präparierter Kakapo im Museum Koenig in Bonn

Bestandsentwicklung und Gefährdung

Da – von einigen Greifvogelarten abgesehen – erst mit der Ankunft erster Pioniere aus Polynesien und später Europa Raubtiere nach Neuseeland kamen, entwickelten die Kakapos keinen Fluchtinstinkt gegenüber Räubern; bei Gefahr bleiben sie auf dem Boden hocken und können daher leicht Opfer von verwilderten Katzen, Hunden, Mardern, Wieseln und Frettchen werden. Eine weitere Gefahr stellen Nesträuber wie die Ratte dar. Die überlebenden Kakapos wurden deshalb im 20. Jahrhundert auf kleinere Inseln vor Neuseeland (Codfish Island / Whenua Hou, Maud Island, Fiordland und Little Barrier Island) umgesiedelt, die von eingeschleppten Raubtieren befreit wurden.

Besiedlung Neuseelands durch die Māori

Von Polynesien aus begannen vor etwa 1000 Jahren Māori Neuseeland zu besiedeln. Sie jagten Kakapos als Nahrung und verarbeiteten ihre Häute und Federn zu Capes. Getrocknete Kakapo-Köpfe wurden als Ohrschmuck verwendet. Aufgrund ihrer Flugunfähigkeit, ihres starken Geruchs und ihrer Angewohnheit, bei Bedrohung zu erstarren, waren die Kakapos für die Māori und die von ihnen eingeführten Hunde einfache Jagdbeute. Polynesische Ratten, die durch die Māori auf Neuseeland eingeschleppt wurden, fraßen die Küken und Eier. Durch Rodungen schränkten Māori den Lebensraum der Kakapos so ein, dass die Vögel in einigen Landesteilen bereits ausgestorben waren, als die Europäer auf Neuseeland eintrafen.

Besiedlung Neuseelands durch die Europäer

Ab 1840 begannen Europäer große Flächen der neuseeländischen Inseln für Landwirtschaft und Weidewirtschaft urbar zu machen und damit den Kakapo-Lebensraum noch weiter einzugrenzen. Mit den Europäern gelangten weitere Raubsäuger nach Neuseeland: Katzen, europäische Ratten und noch mehr Hunde, die sowohl erwachsene Kakapos als auch die jungen Vögel jagten.

Die Europäer wussten wenig über die Kakapos, bis der Wissenschaftler George Gray vom Britischen Museum sie 1845 auf Basis von Vogelbälgen beschrieb. Wie die Māori betrachteten die europäischen Siedler auf Neuseeland Kakapos als Nahrungsmittel, mit dem man auch die Hunde füttern konnte. Gegen Ende des 19. Jahrhunderts waren Kakapos als wissenschaftliche Kuriosität in Europa wohlbekannt, und tausende der Vögel wurden in Neuseeland gefangen oder getötet, um Exemplare oder Vogelbälge für Zoos, Museen und Sammler zu liefern. Die lebend gefangenen Vögel starben innerhalb weniger Monate.

Spätestens seit 1870 war den Sammlern bewusst, dass die Anzahl der Kakapos deutlich abnahm und die Gefahr des Aussterbens dieser Art bestand. Unglücklicherweise konzentrierte man sich in der Folge darauf, so viele Vogelbälge zu sammeln wie möglich, bevor diese Art verschwand.

Ab 1880 wurden durch die Europäer auf Neuseeland Hermeline, Frettchen und Wiesel in großer Anzahl freigelassen, um damit die Anzahl der rasch zunehmenden Kaninchen zu reduzieren. Die Tiere jagten jedoch nicht nur Kaninchen, sondern auch zahlreiche einheimische Arten – darunter den Kakapo.

Beginn der Rettungsversuche

Bereits 1891 beschloss die neuseeländische Regierung, Resolution Island im Fjordgebiet zum Naturreservat zu erklären, und ernannte 1894 Richard Henry zum Leiter dieses Reservats. Als engagierter Naturschützer war sich Henry dessen bewusst, dass die Individuenzahl der einheimischen Vögel aufgrund der eingeführten Räuber rasch abnahm. Er erkannte den Wert von Resolution Island als raubtierfreies Reservat und begann Kakapos und Kiwis auf diese Insel umzusiedeln. Bis 1900 hatte er über 200 Kakapos dahin evakuiert. 1900 durchschwammen Marder die etwa 1 km breite Meerenge zwischen der Insel und dem Festland, siedelten sich dort an und vernichteten binnen sechs Jahren die gesamte Kakapopopulation auf Resolution Island.

1903 hatte man bereits drei Kakapos von Resolution Island zum Naturreservat Hauturu / Little Barrier Island nordöstlich von Auckland evakuiert. Da auf dieser Insel jedoch auch verwilderte Hauskatzen lebten, wurden diese drei Vögel nicht wieder gesehen. 1912 siedelte man drei Kakapos im Reservat Kapiti Island nordwestlich von Wellington an. Einer dieser Vögel überlebte zumindest bis 1936.

1920 bis zum Beginn der 1970er Jahre

Während der Weltwirtschaftskrise in den 1920er und 1930er Jahren sowie während der beiden Weltkriege stand der Schutz der Kakapos nicht im Fokus der neuseeländischen Regierung. 1920 war der Kakapo auf der Nordinsel ausgestorben, sein Bestand auf der südlichen Insel war dramatisch gesunken. Eine der wenigen Regionen, wo er noch vorkam, war das zerklüftete Fjordland. Während der 1930er Jahre wurden Kakapos dort noch häufig gesehen oder ihre Rufe gehört. Gelegentlich landeten sie auch noch im Kochtopf von Jägern und Straßenarbeitern. In den 1940er Jahren nahm die Anzahl der Beobachtungen jedoch deutlich ab.

In den 1950er Jahren begann der New Zealand Wildlife Service systematisch im Fjordland nach Kakapos zu suchen. Sieben Expeditionen zwischen 1951 und 1956 fanden nur wenige Zeichen dafür, dass überhaupt noch Individuen dieser Art existierten. Aus Sorge, dass Rehe und Europäische Mufflons im Fjordgebiet wichtige Nahrungspflanzen für sich beanspruchten und damit die Überlebenschance dieser Vögel noch weiter einschränkten, traf man die Entscheidung, die nächsten Vögel, die man fände, in Gefangenschaft zu halten. Von den fünf Vögeln, die man deswegen 1961 ins Mount Bruce Native Bird Reserve nahe Masterton auf der Nordinsel brachte, starben vier in den ersten Monaten ihrer Gefangenschaft; der fünfte Vogel überlebte immerhin vier Jahre. Ein 1967 gefangener Vogel überlebte das erste Jahr seiner Gefangenschaft nicht.

1970 bis heute

Zu Beginn der 1970er Jahre war unklar, ob überhaupt noch Kakapos existierten. Mit Hilfe von Hubschraubern gelang es jedoch damals, auch Expeditionen in Regionen von Neuseeland vorzunehmen, die bis dahin weitgehend unzugänglich waren. Täler, die von nahezu senkrechten Felsklippen umgeben waren, waren bis dahin von der Besiedlung durch Rehe und Mufflons verschont geblieben – jedoch auch bis dorthin waren Marder bereits vorgedrungen.

Von 1974 bis 1976 fand man eine Reihe männlicher Vögel und war erstmals in der Lage, das Balzverhalten wissenschaftlich zu beschreiben. Das Fehlen weiblicher Vögel führte man darauf zurück, dass sie beim Brüten rasch Opfer von Mardern werden. Man hielt es nicht für ausgeschlossen, dass keine weiblichen Vögel mehr lebten und die Art damit im Prinzip schon ausgestorben war. Alle eingefangenen Vögel wurden in geschützteren Reservaten wie Maud Island freigelassen.

1977 begann man endlich, auch Stewart Island (Rakiura) systematisch zu untersuchen. Bereits in den Jahrzehnten zuvor waren gelegentlich von dort Kakapo-Beobachtungen gemeldet worden – die letzte 1970 durch einen Rehjäger. Die 1977er Expedition fand bereits am ersten Expeditionstag eine Kakapo-Balzarena. Da sie in den folgenden Wochen Spuren von Dutzenden Vögeln fand, stieg die Hoffnung, hier vielleicht doch noch Weibchen zu finden. 1980 suchte man die Insel systematisch mit Spürhunden ab (die Hunde trugen Maulkörbe, damit sie keinen der seltenen Vögel töten konnten). Unter den so gefundenen Vögeln waren fünf Weibchen. Man war sich auch sicher, dass auf Stewart Island keine Marder, Wiesel oder Frettchen lebten. Allerdings lebten hier verwilderte Hauskatzen, die die Kakapos in alarmierender Zahl töteten. Von 1977 bis 1982 starben rund 50 % der geschätzten Kakapopopulation auf Stewart Island durch Katzen. Auf der Insel Little Barrier Island (Hauturu) hatte man die verwilderten Katzen bereits gezielt ausgerottet; Marder, Wiesel und Frettchen kamen dort nicht vor. Man begann, Vögel auch hier gezielt anzusiedeln.

Nordwestlich der Stewart Island liegt Codfish Island / Whenua Hou. Nachdem man die dort vorkommenden eingeschleppten Fuchskusus ausgerottet hatte, begann man auch diese Insel gezielt mit Kakapos zu besiedeln. 1995 bestand die Weltpopulation nur noch aus 50 Individuen, 19 davon waren Weibchen.

Erste Bestandserholung

1989 wurde ein Kakapo Recovery Plan zum Bestandserhalt und -aufbau entwickelt und eine Einrichtung etabliert, die diesen Plan umsetzen sollte, die Kakapo Recovery Group. Eine der ersten Maßnahmen war, auf Little Barrier Island die Weibchen mit zusätzlichem Futter zu versorgen, da in den sieben vorangegangenen Jahren kein Bruterfolg festzustellen gewesen war. Die Maßnahme hatte Erfolg. Vier Vögel legten Eier, 1991 wurden zwei Jungvögel erfolgreich aufgezogen. 1992 brüteten auch die Vögel auf Codfish Island / Whenua Hou das erste Mal. Da die Früchte der Rimu-Bäume aufgrund schlechter Wetterbedingungen nicht ausreiften, stand nicht ausreichend Nahrung für die Jungvögel zur Verfügung. Drei unterernährte Jungvögel wurden in den Auckland Zoo gebracht, wo zwei starben; der dritte, den man Hoki taufte, wurde erfolgreich mit der Hand aufgezogen und anschließend auf Maud Island angesiedelt. Erst 1997 kam es wieder zu Bruten. Erneut reiften die Rimu-Früchte nicht aus, aber mit einer zusätzlichen Fütterung der Muttervögel wurden drei Jungvögel groß.

Während auf Codfish Island / Whenua Hou und Little Barrier Island keine Katzen, Wiesel, Frettchen sowie europäischen Ratten vorkamen, lebte hier jedoch die kleinere polynesische Ratte. Erst allmählich wurde klar, dass diese Rattenart zwar ausgewachsene Kakapos in Ruhe ließ, jedoch Kakapo-Eier und Küken fraß. Die polynesische Ratte war außerdem ein Nahrungskonkurrent des Kakapo. Man beschloss, Codfish Island / Whenua Hou von den Ratten zu befreien und Little Barrier Island als Siedlungsort aufzugeben, da dieses Gebiet zu zerklüftet war, um die Tiere dort sinnvoll betreuen zu können. Für zwei Jahre siedelte man die Vögel auf Pearl Island an und vergiftete in dieser Zeit die auf Codfish Island / Whenua Hou lebenden Ratten. Ein Teil der geschlüpften Jungvögel wurde künstlich aufgezogen. In drei Jahren stieg die Anzahl der bekannten Individuen von 50 auf 62 Vögel.

Als absehbar war, dass 2001 die Rimu-Bäume auf Codfish Island / Whenua Hou reichlich tragen würden, siedelte man alle 21 geschlechtsreifen Weibchen auf diese Insel um. 20 der Weibchen legten tatsächlich Eier, und Anfang 2002 schlüpften 24 Küken – in den vorherigen 20 Jahren waren insgesamt nur 15 Jungvögel groß geworden. In einem Jahr war damit die Population um 39 % auf 86 Individuen angestiegen.

Ein reichlicher Fruchtansatz der Rimu-Bäume war für die nächsten zwei Jahre nicht zu erwarten – die Kakapos brüteten entsprechend in diesen Jahren nicht in den Wäldern von Codfish Island / Whenua Hou, die von Rimu-Bäumen dominiert wurden. Andere Baumarten fruchten regelmäßiger als der Rimu-Baum; daher schien es sinnvoll, das von Scheinbuchen dominierte Chalky Island stärker zu besiedeln. Junge, noch nicht geschlechtsreife Vögel wurden auf Chalky Island angesiedelt in der Hoffnung, dass sie sich dem dortigen Fruchtzyklus anpassen und damit häufiger brüten würden. Achtzehn Vögel wurden nach Chalky Island gebracht; allerdings starben drei Weibchen an einer Bakterieninfektion. Die übrigen Vögel impfte man und behandelte sie mit Antibiotika.

Das Kakapo Recovery Programm

Die noch überlebenden Tiere werden über das Kakapo Recovery Programm^[2] intensiv betreut, um so die Arterhaltung zu gewährleisten. Mit Übersiedlungsprogrammen versucht man, die Vögel vor Raubtieren zu schützen und zu häufigeren Bruten anzuregen. Männchen, die man für unfruchtbar hält, werden von den Weibchen ferngehalten, um unproduktive Paarungen zu vermeiden.

Um die genetische Vielfalt zu erhalten, versucht man zu vermeiden, dass nur wenige Männchen die Paarung dominieren. Nur ein einziger männlicher Vogel, getauft auf den Namen Richard Henry, stammte von der Südinsel von Neuseeland; ihm maß man besondere Bedeutung bei der Sicherstellung der genetischen Vielfalt bei. Er war gelblicher gezeichnet als die übrigen Vögel und „boomte“ in einem anderen Dialekt. Wie erhofft zeugte er 1998 zwei männliche und ein weibliches Küken, weitere Nachkommen blieben jedoch aus. Richard Henry starb im Dezember 2010 im Alter von geschätzten 80 Jahren eines natürlichen Todes.

Weibchen werden mit zusätzlichem Futter versorgt. Ihr Futter erhalten sie an individuellen Futterstationen in der Hoffnung, dass sie irgendwann jährlich brüten werden. Gelegentlich werden Eier und Jungvögel entfernt, um so die weiblichen Vögel zu ermutigen, ein zweites Mal Eier zu legen. Ältere Weibchen werden als Ersatzmütter eingesetzt und haben erfolgreich Jungvögel aufgezogen. Andere Jungvögel wurden künstlich ausgebrütet und anschließend mit der Hand aufgezogen.

Die Nester der Kakapos werden ständig mit verschiedenen Methoden beobachtet. Verlässt das Weibchen nachts das Nest, um nach Nahrung zu suchen, werden die Eier von Reservatsmitarbeitern mit Decken warmgehalten, um zu verhindern, dass – wie in der Vergangenheit bereits geschehen – Eier oder Jungvögel erfrieren. Die Nester werden auch mit Flohpulver behandelt, nachdem ein Weibchen aus Versehen ein Ei zerdrückt hatte, als es sich aufgrund von Flohbissen kratzte.

Die Aussichten dafür, dass die Kakapos als Art einige Jahre mehr überleben werden, haben sich deutlich verbessert. Der plötzliche Tod an einer Bakterieninfektion von drei der 2002 geschlüpften 15 weiblichen Jungvögel hat aber auch deutlich gemacht, wie kritisch der Bestand der Vögel ist.

Das Jahr 2019 war die bislang beste Brutsaison seit der Wiederentdeckung im Jahr 1977, es wurden 76 Küken ausgebrütet, wovon bei 60 erwartet wird, dass sie das Erwachsenenalter erreichen.^[3]

In der ersten Hälfte des Jahres 2019 trat vermehrt Aspergillose auf. 7 Vögel (5 Küken und 2 ausgewachsene Exemplare) starben an der durch Pilzsporen verursachten Atemwegsinfektion. Mindestens 17 weitere Vögel sind infiziert.^[4]

Bestandsentwicklung des Kakapo seit 1986

Mediale Rezeption

Der Kakapo ist wegen seiner massiven Bedrohung und der Rettungsmaßnahmen Gegenstand diverser wissenschaftlicher und populärwissenschaftlicher Bücher, Magazine und Fernsehdokumentationen. Vor allem Sirocco, ein von Menschenhand aufgezogener männlicher Kakapo, erlangte Bekanntheit in der BBC-Fernsehreihe Last Chance to See, die auf dem Buch Die Letzten ihrer Art des Zoologen Mark Carwardine und des Science-Fiction-Autors Douglas Adams basiert. Dort versuchte er, sich vor laufender Kamera mit dem Zoologen zu verpaaren. Aufgrund der weltweiten Verbreitung der Sendung über Fernsehen und Internet stieg sowohl der internationale Bekanntheitsgrad der Kakapos als auch jener Siroccos an.

In Neuseeland wurde der Kakapo als erster Vogel zum zweiten Mal als Vogel des Jahres (2008, 2020) gewählt.^[14]

Das für Tierdarstellungen auf den Einbänden bekannte, im O’Reilly Verlag erschienene Buch R for Data Science zeigt einen Kakapo auf dem Titel.^[15]

Literatur

in deutscher Sprache

• Günther Steinig: Eulenpapagei oder Kakapo (Strigops habroptilus). In: Brehms Exotische Vogelwelt. Safari, Berlin 1962, S. 62–71 (Die Darstellung folgt vor allem Beobachtungen der frühen Erforscher Neuseelands, wie Julius Haast, Georg Grey und Lyall).
• Jim Rearden: Die letzten Tage des Kakapo. In: GEO. G+J Medien GmbH, 1978, ISSN 0342-8311, S. 88–102 (über die Erhaltungsbemühungen in Fiordland).
• R. L. Schreiber, A. W. Diamond, H. Stern, G. Thielcke: Eulenpapagei: Brummend balzt das letzte Männchen. In: Rettet die Vogelwelt. O. Maier, Ravensburg 1987, ISBN 3-473-46160-1, S. 198–201.

in englischer Sprache

• Don V. Merton, Rodney B. Morris, Ian A. E. Atkinson: Lek behaviour in a parrot: the Kakapo Strigops habroptilus of New Zealand. In: IBIS – International Journal of Avian Science. Volume 126, Issue 3. British Ornithologists’ Union, Juli 1984, ISSN 1474-919X, S. 277–283, doi:10.1111/j.1474-919X.1984.tb00250.x (englisch).
• David Cemmick, Dick Veitch: Kakapo Country. The Story of the World's most unusual bird. Hodder & Stoughton, Auckland 1987, ISBN 0-340-41647-5 (englisch).
• David Butler: Quest for the Kakapo. The full story of New Zealand’s most remarkable bird. Heinemann Reed, Auckland 1989, ISBN 0-7900-0065-2 (englisch).
• Ralph Powlesland: Kakapo recovery plan, 1989–1994. Department of Conservation, Wellington 1989, ISBN 0-478-01114-8 (englisch).
• Tim Higham: The Kakapo of Codfish Island. In: New Zealand Geographic. Jul.–Sep., Issue 15. Kowhai Media, 1992, ISSN 0113-9967, S. 30–38 (englisch, Online [abgerufen am 4. Januar 2018]).
• R. G. Powlesland, A. Roberts, B. D. Lloyd, D. Merton: Number, fate, and distribution of kakapo (Strigops habroptilus) found on Stewart Island, New Zealand, 1979–92. In: New Zealand Journal of Zoology. Volume 22, Issue 3, 1995, S. 239–248, doi:10.1080/03014223.1995.9518039 (englisch).
• Mary Cresswell: Kakapo recovery plan 1996–2005. In: Threatened Species Recovery Plans. No.21, Part 1. Department of Conservation, 1996, ISSN 1170-3806 (englisch, Online [PDF; 340 kB; abgerufen am 4. Januar 2018]).
• Mary Cresswell: Kakapo recovery plan 1996–2005. In: Threatened Species Recovery Plans. No.21, Part 2. Department of Conservation, 1996, ISSN 1170-3806 (englisch, Online [PDF; 235 kB; abgerufen am 4. Januar 2018]).
• Don Merton: Kakapo. In: S. Marchant, P. J. Higgins (Hrsg.): Handbook of Australian, New Zealand and Antarctic Birds. Vol. 4. Oxford University Press, Melbourne 1999, ISBN 0-19-553071-3, S. 633–646 (englisch).
• Philip Temple, Chris Gaskin: The Story of the Kakapo. Parrot of the Night. Longacre Press, 2000, ISBN 978-1-877135-34-7 (englisch, Erstausgabe 1988 bei Hodder And Stoughton).
• Derek Grzelewski: Kakapo – Bird on the brink. In: New Zealand Geographic. Mar.–Apr., Issue 56. Kowhai Media, 2002, ISSN 0113-9967 (englisch, Online [abgerufen am 4. Januar 2018]).
• Gerard Hutching: Back from the Brink. The Fight to Save our Endangered Birds. Penguin Books Publisher, Auckland 2004, ISBN 0-14-301948-1 (englisch).
• Mick N. Clout: A Celebration of kakapo. progress in the conservation of an enigmatic parrot. In: Notoris and Birds New Zealand. Volume 53, 2006, ISSN 0029-4470 (englisch, Online [PDF; 86 kB; abgerufen am 4. Januar 2018]).
• Alison Ballance: Kakapo. Rescued from the Brink of Extinction. Potton & Burton, Nelson 2018, ISBN 0-947503-82-X (englisch, überarbeitete Ausgabe).

Videos

• „Birds of New Zealand – A Rare View“ von Rob Morris&Rod Hayden. About 3 Birds: Takahe-Kakapo-Black Robin. Wild South/Natural History Series. TV NZ Enterprises, Auckland /Dunedin 1990. 98 Minuten (Kakapo-Film von 1982; mit seltenen Bildern von Fiordland und Stewart Island)
• „To Save the Kakapo“ von Alison Ballance. Wild South Videos, Natural History New Zealand Ltd. Dunedin 1998. (60 Minuten, über die Brutsaison 1997 auf Codfish Island)
• „The Unnatural History of the Kakapo“ von Scott Mouat. ELWIN Productions, Dunedin 2009. 78 Minuten. (Film über den Rückgang der Populationen und die Bemühungen zur Erhaltung der Art)
• Wildes Neuseeland – Letztes Refugium für Kakapos. Beitrag aus der NDR-Reihe „Expeditionen ins Tierreich“ (2005)
• Der geheimnisvolle Kakapo, Eulenpapageien in Neuseeland. Beitrag aus der Reihe Abenteuer Wildnis. (2001) [Deutsche Bearbeitung und auf ca. 15 Min. gekürzte Fassung des Films von Alison Ballance].

Einzelnachweise

1. ↑ ^{a b} Erstmals wieder 200 Kakapo-Papageien, 19. August 2019 auf orf.at.
2. ↑ Homepage. In: Kakapo Recovery. Department of Conservation, abgerufen am 4. Januar 2018 (englisch).
3. ↑ Rare kakapo parrots have best breeding season on record. BBC, 17. April 2019, abgerufen am 17. April 2019 (englisch): „Kakapos - the world's fattest species of parrot - have had their most successful breeding season on record, according to New Zealand's Department of Conservation (DOC).“
4. ↑ Kakapo Aspergillosis Outbreak. 13. Juni 2019, abgerufen am 30. Juni 2019 (englisch).
5. ↑ Anmerkung: 1986 wurde der Etat zur Erhaltung der Art erhöht.
6. ↑ First adult female death in 19 years. Department of Conservation, archiviert vom Original am 4. August 2012; abgerufen am 4. Januar 2018 (englisch, Originalwebseite nicht mehr verfügbar).
7. ↑ Conservation Minister Praises Kakapo Recovery Efforts. Department of Conservation, 7. April 2011, archiviert vom Original am 29. August 2011; abgerufen am 4. Januar 2018 (englisch, Originalwebseite nicht mehr verfügbar).
8. ↑ Another kakapo death as Te Rau Aroha Marae (Bluff) prepares to welcome special guest for Waitangi Day celebrations. Department of Conservation, 31. Januar 2012, abgerufen am 22. April 2019 (englisch).
9. ↑ Kākāpō Recovery Science Update. (PDF 932 kB) Department of Conservation, August 2014, abgerufen am 4. Januar 2018 (englisch).
10. ↑ Kākāpō Recovery Programme Update. (PDF 406 kB) Department of Conservation, Juli 2015, abgerufen am 4. Januar 2018 (englisch).
11. ↑ Kākāpō Recovery Update. Department of Conservation, 2016, abgerufen am 3. Januar 2018 (englisch).
12. ↑ Population falls to 151. Department of Conservation, 20. Dezember 2017, abgerufen am 3. Januar 2018 (englisch).
13. ↑ News and updates from the Kākāpō Recovery Team. Abgerufen am 14. Mai 2018.
14. ↑ Kākāpō wins bird of the year for an unprecedented second time. Radio New Zealand, 16. November 2020, siehe auch en:Bird of the Year
15. ↑ Garrett Grolemund, Hadley Wickham: R for Data Science. O'Reilly Media, 2016, ISBN 978-1-4919-1039-9. (oreilly.com)

Dieser Artikel wurde am 27. Februar 2005 in dieser Version in die Liste der exzellenten Artikel aufgenommen.

Kakapo térã kákapu (maoríñe'ẽme kākāpō, he'iseva ‘gua'a pyharepegua’; Strigops habroptilus) ha'e peteĩ guyra gua'a juehegua, oiko pyharére ha oikovente mante Pyahu Selanda retãme. Ko guyra ha'e gua'a año mante ndovevéiva opa yvórape, ha'e avei gua'a ipohýiveva.

Ku guyra juehegua kakapo ikatu ndoikoveva hekoháre, oĩ ñónte 131 guyrakuéra kakapo oikovéva ko'ãga, opa ha'ekuéra ojeikuaava.^[1] Kakapo kuéra oikovente mbohapy ypa'ũ Pyahu Selanda pegua.

Mandu'apy

The kakapo (Māori: kākāpō or nicht parrot), Strigops habroptila (Gray, 1845), an aa cried houlet parrot, is a species of lairge, flichtless, nocturnal, grund-dwellin parrot o the super-faimily Strigopoidea endemic tae New Zealand.^[2]

References

Ko Kura tēnei, he Kākāpō kei te moutere o Whenua-hou

Ko te Kākāpō he manu ngahere nō Aotearoa. He manu haerepō, tau ki te whenua, kaore e rere. Ko ngā huruhuru he kāriki kōtiwhatiwha o te tuarā, he kārikikaho o te poho. He manu whakamīharo te manu nei. I ēnei wā, ka nohoia tonutia e taua manu he wāhi kōtahitahi nei o Aotearoa. Ko aua wāhi i Maud Island, i Fiordland, i Whenua Hou, i Hauturu. Ko te whakaaro, i tae-ā-parirau mai ōna tūpuna; i te kore kararehe konihi o konei, i ngaro ai te kaha o ōna parirau. Nō te tukunga atu e Tauiwi o te ngeru o ngā kiore, o ērā atu o ngā kararehe konihi, i ngaro kē atu te nuinga o ngā Kākāpō. Nō te tau 1995, e 50 ngā Kākāpō kei te ora tonu. I nāia tonu nei, kua tae ki te 87 te nama o ngā Kākāpō kua rehitatia. Ko ia tonu te manu kotahi o te puninga Strigops o te whānau Strigopinae hoki.

He nui ngā āhua motuhake o te Kākāpō; ko ēnei ngā tino āhua i wehe ai te manu nei i ngā kākā kē. Tuatahi, he nui rawa atu tana taumaha, tae noa ki te 4 kg. He rerekē hoki te haruru e tukua atu e te toa; he rerekē i ā ngā kararehe atu o tana takiwā. Ki te hiahia te toa ki te uha māna, ka kohia tana hā ki tētahi pēki i tana puku, ā, ka whakaputa mai te rururu tahā rahi nei. I te kūpapa o te auau, ka taea te rongo i te hararu nei tae noa ki te 5 kiromita. He mano kē te nui o aua hararutanga e whakaputaina e ia toa, e ia toa, i te pō kotahi, ki te whawhai tētahi ki tētahi. I mua i te whakanohonga, ka waiho i a ia te mahi whakatupu pītaketake. Ka haere tonu ōna hararutanga, kia kite ai ia i tētahi atu uha māna.

O kakapo (en maorí kākāpō, nombre scientifico Strigops habroptila) ye una especie de loro no volador, nocturno perteneixient a la superfamilia Strigopoidea, endemica de Nueva Zelanda.^[1]

Descripción

Tien un plumache con finas tacas amariellas y verdas, un distinctivo disco facial con plumas sensorials, un gran pico griso, garras curtas, pietz grans y alas y una coda de relativament curta largaria. Una combinación de rasgos que lo fa unico en a suya especie; ye l'unico loro d'o mundo que no ye volador, o loro más pesau, nocturno, herbivoro, sexualment dimorfico en a grandaria d'o suyo cuerpo, tien una baixa tasa de metabolismo basal, os masclos no paran cuenta d'os muixonetz y ye l'unico loro que tien un sistema de cría basau en a polichinia. Tamién ye probablement un d'os muixons que más anyos vive d'o mundo.^[2] A suya anatomía tipifica a tendencia d'a evolución d'as aus en as islas ocianicas, con pocos depredadors y a-saber-la comida: un fisico cheneralment cerenyo, con perduga d'a eficiencia termodinamica debiu a las suyas nulas habilidatz ta volar, musclos d'as alas reducius y una carena reducida en o esternón.^[2]

O kakapo en a cultura

Como muitas atras especies de muixons neozelandesas, o kakapo estió historicament important ta os maorís, o pueblo indichena de Nueva Zelanda, apareixendo en muitas d'as suyas leyendas y folclor tradicional; manimenos yera prou cazau y emplegau como recurso por os maorís, d'una man por a suya carne como alimento y d'atra por as suyas alas, que yeran emplegadas ta fer piezas de ropa de gran valura. Os kakapos tamién yeran ocasionalment emplegaus como mascotas.

Estau de conservación

O kakapo ye criticament menazau; estando en abril de 2018, a suya población adulta conoixida de 149 eixemplars, seguntes informacions d'o programa ta a recuperación d'o kakapo, muitos d'ells con nombres propios.^[3] Debiu a las colonizacions polinesia y europea y a introducción de depredadors como gatos, ratas, furons y arminios, o kakapo practicament ha desapareixiu. Os esfuerzos ta a suya conservación prencipioron en a decada de 1890, pero no tenioron guaire exito dica a implementación d'o Plan de Recuperación d'o Kakapo en a decada de 1980. En abril de 2012, os kakapos que encara quedaban viviban en tres islas libres de depredadors, as Codfish (Whenua Hou), Anchor, y Little Barrier, a on os suyos movimientos son monitorizaus.^[4][5] Actualment dos grans islas de Fiordland, Resolution y Secretary, se quieren rehabilitar ecolochicament ta creyar ecosistemas autosostenibles con habitats apropiaus ta o kakapo.

Referencias

Το Κακάπο είναι ψιττακόμορφο πτηνό της οικογενείας των Ψιττακιδών (παπαγάλοι), που απαντά αποκλειστικά σε αυστηρά ελεγχόμενες περιοχές της Νέας Ζηλανδίας. Η επιστημονική ονομασία του είδους είναι Strigops habroptila και δεν περιλαμβάνει υποείδη (μονοτυπικό).^[2]

Το κακάπο ανήκει σε εκείνα τα πτηνά που έχουν κινήσει το ενδιαφέρον των ερευνητών -και όχι μόνον- για τα μορφολογικά χαρακτηριστικά και τις «παραδοξότητες» της ηθολογίας τους, στοιχεία που, σε συνδυασμό με τον ελάχιστο εναπομείναντα πληθυσμό του, προκάλεσαν την κινητοποίηση όλων των εμπλεκομένων φορέων για την σωτηρία του. Στις κυριότερες «αποκλίσεις» του από τους άλλους παπαγάλους συμπεριλαμβάνονται:

• Απώλεια πτητικής ικανότητας
• Δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της νύκτας
• Μεγάλο βάρος και, μεγάλη έως πολύ μεγάλη εποχική διακύμανσή του
• Χαμηλός μεταβολισμός
• Αποκλειστικά φυτικό διαιτολόγιο
• Καθορισμός του φύλου των απογόνων
• Εξαιρετικά ιδιόμορφη φωνή

Το κακάπο είναι είδος Άκρως Απειλούμενο (CR).^[1] Τον Ιούλιο του 2012, μόνον 124 άτομα είχαν απομείνει, τόσο λίγα, που στα περισσότερα από αυτά έχουν δοθεί ονόματα.^[3] Η προσπάθεια για τη διάσωση του πτηνού είναι πολύ παλαιά. Λόγω της ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας στην Πολυνησία και την εισαγωγή θηρευτών όπως γάτες, αρουραίοι, νυφίτσες και κουνάβια, το κακάπο σχεδόν αφανίστηκε. Οι προσπάθειες διατήρησης ξεκίνησαν στη δεκαετία του 1890, αλλά δεν ήσαν πολύ επιτυχείς, μέχρι την εφαρμογή του «Σχεδίου για την Ανάκαμψη του Κακάπο» (Kakapo Recovery Plan), στη δεκαετία του 1980. Από τον Απρίλιο του 2012, όλα τα σωζόμενα πουλιά φυλάσσονται σε κάποια νησιά, προσεκτικά επιλεγμένα χωρίς θηρευτές, το Κόντφις (Codfish), το Άνκορ (Anchor) και το Λιτλ Μπάριερ (Little Barrier), όπου τελούν υπό στενή προστασία και παρακολούθηση.^[4][5] Επίσης, δύο μεγάλα νησιά από την περιοχή Φιόρντλαντ, τα Ρεζολούσιον (Resolution) και Σεκρετέρι (Secretary), έχουν αποτελέσει το αντικείμενο, μεγάλης κλίμακας, δραστηριοτήτων οικολογικής αποκατάστασης, μέσω προετοιμασίας αυτοσυντηρούμενων οικοσυστημάτων με κατάλληλο βιότοπο για το είδος. Η κυβέρνηση της Νέας Ζηλανδίας είναι πρόθυμη να παραχωρήσει τα συγκεκριμένα νησιά γι’ αυτό το σκοπό.

Ονοματολογία

Η συνολική επιστημονική ονομασία του πτηνού «συμπυκνώνεται» με ακρίβεια σε τέσσερις ελληνικές λέξεις, οι οποίες παραπέμπουν σε κάποιες από τις πολλές του ιδιαιτερότητες: Strigops < Στριξ «κουκουβάγια» + Όψις, habroptila < Αβρός «μαλακός» + Πτίλον «πτερό». Σε ελεύθερη μετάφραση: «το πτηνό με πρόσωπο κουκουβάγιας και μαλακό πτέρωμα», δηλαδή από μόνη της η απόδοση της ονομασίας, δίνει μία αδρή περιγραφή του είδους. ^[i]

Η λαϊκή και παγκοσμίως καθιερωμένη του ονομασία Κακάπο,^[6] είναι η απ’ ευθείας απόδοση της λέξης kākāpō, των ιθαγενών της Νέας Ζηλανδίας Μάορι, και προέρχεται από τις λέξεις kākā «παπαγάλος» + pō «νύκτα». Το πολυνησιακό kākā και η παραλλαγή ʻāʻā, ήσαν όροι που περιέγραφαν τις Ψιττακίδες του Ν. Ειρηνικού. Για παράδειγμα, οι γηγενείς ονόμαζαν έτσι, το εξαφανισμένο σήμερα Cyanoramphus zealandicus της Ταϊτής, και γενικότερα τα μέλη του γένους Cyanoramphus της Νέας Ζηλανδίας.

Για τον ορθό τονισμό της λέξης φαίνεται ότι είναι αποδεκτές όλες οι εκδοχές, διότι στην αυθεντική λέξη των Μάορι τονίζονται όλες οι συλλαβές: kākāpō. Επομένως, μπορεί επίσης να αποδοθεί ως «Κάκαπο», «Κακάπο» και «Κακαπό».

Συστηματική ταξινομική

Η ιστορική Κατανομή του κακάπο. Με λαδί χρώμα οι περιοχές όπου βρέθηκαν απολιθώματα

Το είδος περιγράφηκε για πρώτη φορά, το 1845, από τον Άγγλο ορνιθολόγο Τζόρτζ Ρόμπερτ Γκρέι (George Robert Gray), στη Νότια Νήσο της Νέας Ζηλανδίας. Έχει τόσο πολλά ασυνήθιστα χαρακτηριστικά που τοποθετήθηκε αρχικά στη δική του «φυλή» (tribe), Strigopini. Πρόσφατες φυλογενετικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει τη μοναδική θέση του γένους, καθώς και τη συγγένειά του με το Nestor, επίσης από τη Νέα Ζηλανδία.^[7][8][9] Κάποιοι ερευνητές, θεωρούν ότι τα χαρακτηριστικά του είναι τέτοια που, πρέπει να τοποθετηθεί στην ξεχωριστή οικογένεια Γλαυκοπίδες (Strigopidae).^[10] Ωστόσο, κανένας σημαντικός φορέας δεν έχει κάνει ακόμη αποδεκτή αυτή την πρόταση, όπως η ITIS ^[11] και η IUCN,^[1] γι’ αυτό ακολουθείται επί του παρόντος η κατά Howard & Moore ταξινομική, που εξακολουθεί να κατατάσσει το είδος στην οικογένεια Psittacidae.^[2]. Ο κοινός πρόγονος των γενών Strigops και Nestor είχε αποσπαστεί από τα υπόλοιπα είδη παπαγάλων, όταν η Νέα Ζηλανδία διαχωρίστηκε από την Γκοντβάνα, περίπου 82 εκατομμύρια χρόνια πριν. Περίπου 70 εκατομμύρια χρόνια πριν, διαχωρίστηκαν και τα δύο γένη μεταξύ τους.^[7][8][9] Παλαιότεροι ορνιθολόγοι θεωρούσαν ότι το κακάπο ενδέχεται να σχετίζεται με τους παπαγάλους του γένους Pezoporus της Αυστραλίας, λόγω του παρόμοιου χρωματισμού τους, αλλά αυτό έρχεται σε αντίφαση με πρόσφατες μελέτες ^[12][13] και, το κρυπτικό (καμουφλάζ) χρώμα φαίνεται να είναι η προσαρμογή στις εδαφικές συνθήκες, δηλαδή υπήρξε εξελικτική σύγκλιση (convergent evolution) στα δύο γένη.

Το γένος Strigops είναι μονοτυπικό, δεν περιλαμβάνει δηλαδή άλλο είδος, εκτός από το Strigops habroptila.^[2] Παλαιότερα, το είδος ονομαζόταν Strigops habroptilus, αλλά σήμερα αυτή η ονομασία θεωρείται συνώνυμο (synonym) και ακολουθείται η κατά David and Gosselin (2002b) συμφωνία ονοματοδοσίας.^[1]

Γεωγραφική κατανομή

Το κακάπο απαντά ως ενδημικό είδος της Νέας Ζηλανδίας. Παλαιότερα αφθονούσε και στα τρία μεγάλα νεοζηλανδέζικα νησιά (Βόρειο, Νότιο, Στιούαρντ) και μάλιστα, ήταν το 3ο πιο κοινό πουλί σε αυτά.^[14] Κατόπιν, άρχισε η σταδιακή του μείωση και εξαφάνιση από τις μεγάλες του επικράτειες. Σήμερα, όπως προαναφέρθηκε, όλα τα σωζόμενα πουλιά επιτηρούνται σε κάποια νησιά, προσεκτικά επιλεγμένα χωρίς θηρευτές, το Κόντφις (Codfish), το Άνκορ (Anchor) και το Λιτλ Μπάριερ (Little Barrier), όπου τελούν υπό στενή προστασία και παρακολούθηση.^[4][5]

Βιότοπος

Φαίνεται ότι το κακάπο -όπως και πολλά άλλα είδη πτηνών της Νέας Ζηλανδίας- έχει εξελιχθεί για να καταλαμβάνει ένα συγκεκριμένο οικολογικό θώκο, που συνήθως βρίθει από διάφορα είδη θαλασσίων θηλαστικών (τα μόνα μη-θαλάσσια θηλαστικά στη Νέα Ζηλανδία είναι τρία είδη μικρών νυχτερίδων). Πριν από την άφιξη του ανθρώπου, το κακάπο βρισκόταν και στα τρία κύρια νησιά της Νέας Ζηλανδίας σε ποικιλία ενδιαιτημάτων, συμπεριλαμβανομένων εδαφών με τοπικά αγρωστώδη (tussocklands), αλλά και σε θαμνώδεις ή παράκτιες περιοχές. Επίσης κατοικούσε στα δάση, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που κυριαρχούνται από την οικογένεια Ποδοκαρπίδες, δηλαδή τα κωνοφόρα του Νοτίου Ημισφαιρίου (Rimu, Matai, Kahikatea, Totara), οξιές, τάουα (Beilschmiedia tawa) και ράτα (Metrosideros umbellata). Μάλιστα, στο Φιόρντλαντ (Fiordland) της Νέας Ζηλανδίας, περιοχές διαβρωμένες από χιονοστιβάδες, γεμάτες σάρες υπό κλίση, με αναγεννητική και καρποφόρα βλάστηση -μερικά ντόπια φυτά ονομάζονται Tutu, Hebes και Coprosmas- είναι γνωστές ακόμη και σήμερα ως «Κήποι του Κακάπο».^[15]

Μορφολογία

Πορτρέτο ενήλικου κακάπο

Ανατομία

Ο σκελετός του κακάπο διαφέρει από εκείνον των άλλων παπαγάλων, σε διάφορα σημεία που σχετίζονται με την απώλεια πτητικής ικανότητας:

• Έχει το μικρότερο λόγο μεγέθους πτερύγων προς μέγεθος σώματος από κάθε παπαγάλο.
• Τα φτερά των πτερύγων του είναι μικρότερα, πιο στρογγυλεμένα, λιγότερο ασύμμετρα και, έχουν λιγότερα ραχιαία μυστάκια που συνδέονται μεταξύ τους, για να σταθεροποιήσουν την πτέρυγα.
• Το στέρνο είναι μικρό και έχει χαμηλή, υπολειπόμενη τρόπιδα και μικρότερη εξωτερική άκανθα. Όπως και σε άλλα πτηνά που έχουν απωλέσει την πτητική τους ικανότητα -ωστόσο και σε ορισμένους «ιπτάμενους» παπαγάλους-, οι κλείδες δεν συντήκονται για να σχηματίσουν το δίκρανο (furcula) (το κοινώς λεγόμενο «γιάντες»), αλλά απλώς βρίσκονται σε επαφή με κάθε κορακοειδές οστό.
• Η γωνία μεταξύ του στέρνου και εκάστου κορακοειδούς είναι διευρυμένη (αμβλεία), ενώ και η λεκάνη είναι μεγαλύτερη απ’ ότι στους άλλους παπαγάλους.
• Τα οστέινα τμήματα των πτερύγων και των ταρσών που βλέπουν προς το σώμα (proximal) είναι δυσανάλογα μεγάλα, ενώ εκείνα που βλέπουν προς τα έξω (distal) είναι δυσανάλογα μικρά.
• Τόσο οι θωρακικοί όσο και ο υπερκορακοειδής, μύες, είναι σημαντικά υποανεπτυγμένοι. Μεταξύ των τενόντων που συνδέουν τους θωρακικούς μυς με τα οστά του καρπού δεν εμφανίζονται κάποια διακριτές μυικές ίνες, ενώ ακόμη και ο στερνοκορακοειδής μυς είναι ατροφικός.^[16]

Γενικά

Το κακάπο είναι ένα μεγάλος παπαγάλος με «στρουμπουλό» παρουσιαστικό. Τα ώριμα ενήλικα άτομα έχουν μήκος σώματος 59-64 εκατοστά.^[17] Αφού είναι ανίσχυρες για πτήση, οι πτέρυγες χρησιμοποιούνται για ισορροπία, στήριξη, ή ανάσχεση τυχόν μεγάλης πτώσης, όταν το πουλί πηδάει από δέντρο σε δέντρο. Σε αντίθεση με άλλα πουλιά που ζουν στο έδαφος, τα κακάπο μπορούν να συσσωρεύουν μεγάλες ποσότητες σωματικού λίπους ως αποθηκευτικό ενεργειακό μέσο, καθιστώντας τα ως τους βαρύτερους παπαγάλους.^[18]

Η άνω επιφάνεια του σώματος είναι πρασινοκιτρινωπή στο χρώμα των βρύων (moss), ανάμικτο με μαύρες ή σκούρες καφετί ραβδώσεις ή κηλίδες. Οι συγκεκριμένοι χρωματικοί συνδυασμοί προσφέρουν εξαιρετική κάλυψη μέσα στη φυσική βλάστηση, αφού σε αυτό το περιβάλλον, δύσκολα μπορεί κάποιος να ξεχωρίσει το πουλί. Διαφορετικά άτομα μπορεί να έχουν έντονες διαφορές ως προς το βαθμό και την ένταση των χρωματικών τόνων, μάλιστα, μουσειακά δείγματα δείχνουν ότι μερικά πουλιά είχαν εντελώς κίτρινο χρωματισμό. Το στήθος και οι πλευρές είναι κιτρινοπράσινες με κίτρινες ραβδώσεις. Η κοιλιά, η περιοχή κάτω από την ουρά, ο λαιμός και το πρόσωπο είναι κατά κύριο λόγο κιτρινωπά, με ραβδώσεις ανοικτοπράσινες και αχνά καφεγκρίζα στίγματα.

Επειδή τα φτερά, που συνθέτουν τις πτέρυγές του, δεν έχουν τη δύναμη και την ακαμψία που απαιτούνται για να υποστηρίξουν πτήση, είναι εξαιρετικά απαλά, δικαιολογώντας απόλυτα το όνομα του είδους, habroptila. Το κακάπο έχει εμφανή δίσκο προσώπου που τον συνθέτουν συγκεκριμένα μικρά φτερά, δίνοντάς του κάποια όψη κουκουβάγιας. Έτσι, δικαιολογείται και η ονομασία του γένους, Strigops (βλ. και Ονοματολογία). Μάλιστα, οι πρώτοι Ευρωπαίοι άποικοι που κατέφθασαν στη Νέα Ζηλανδία, ονόμασαν το κακάπο «κουκουβάγια-παπαγάλο» (owl-parrot), ονομασία που χρησιμοποιείται ακόμη και στις μέρες μας. Το ράμφος περιβάλλεται από λεπτές σμήριγγες, κάποιες διακριτές τρίχες δηλαδή εν είδει μουστακιού, που τις χρησιμοποιεί το πουλί για να ανιχνεύει το έδαφος κατά την «πλοήγηση», καθώς περπατά με το κεφάλι χαμηλωμένο. Η κάτω γνάθος (γναθοθήκη) έχει περίπου το χρώμα του ελεφαντόδοντου (ivory), ενώ η άνω (ρινοθήκη) είναι μπλε-γκρι. Τα πόδια είναι μεγάλα, φολιδωτά και, όπως όλοι οι παπαγάλοι, τα κακάπο ανήκουν στην ομάδα των ζυγοδάκτυλων πτηνών, έχουν δηλαδή τους δύο δακτύλους να στρέφονται προς τα εμπρός και τους άλλους δύο προς τα πίσω. Τα νύχια των ποδιών είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένα, χρήσιμα για αναρρίχηση. Τα άκρα των πηδαλιωδών φτερών της ουράς, συχνά φθείρονται από τη συνεχή επαφή τους με το έδαφος. Η ίριδα των οφθαλμών είναι σκούρα καφέ.^[18]

Ενήλικο κακάπο

Στα κακάπο εμφανίζεται φυλετικός διμορφισμός, με τα θηλυκά να είναι ελαφρύτερα, ενώ έχουν πιο στενό και λιγότερο «θολωτό» κεφάλι, στενότερο και, αναλογικά μακρύτερο ράμφος, μικρότερο κήρωμα και ρουθούνια, λεπτότερους ταρσούς και πόδια, χρώματος ροζ- γκρι και, ουρά αναλογικά μακρύτερη. Ενώ το χρώμα των φτερών της θηλυκιάς δεν είναι πολύ διαφορετικό από εκείνο του αρσενικού, ο τόνος είναι πιο αχνός, με λιγότερο κίτρινο και ποικιλία στις αποχρώσεις. Έχει την τάση να αντιστέκεται περισσότερο και να είναι πιο επιθετική από ό, τι τα αρσενικά, όταν την χειρίζονται οι επιστήμονες στις έρευνές τους. Τέλος, τα θηλυκά που ωοτοκούν διαθέτουν ένα χαρακτηριστικό «μπάλωμα» στο γυμνό δέρμα της κοιλιάς.^[18]

Τα νεαρά άτομα ξεχωρίζουν από τους ενήλικες, επειδή το πτέρωμά τους είναι γενικά πιο θαμπό λαδί με λεπτότερες, πιο ομοιόμορφες, μαύρες ρίγες και λιγότερο κίτρινο.^[19][20] Η ουρά και οι πτέρυγες είναι συγκριτικά μικρές, επίσης και το ράμφος είναι μικρότερο με πιο έντονη καμπύλη κοντά στο άκρο, απ’ ό, τι στους ενήλικες. Έχουν μόνο τρεις πρωτογενείς αντηρίδες (struts) στην κάτω επιφάνεια της γναθοθήκης, αντί για τις πέντε των ενηλίκων. Το πρόσωπό τους είναι πιο ανοιχτόχρωμο γκρι, με πιο σκουρόγκριζους χαλινούς(lores).^[21] Ο οφθαλμικός δακτύλιος είναι πιο ανοικτόχρωμος και περιβάλλεται από μικρά φτερά που μοιάζουν με βλεφαρίδες, που δεν εμφανίζεται στους ενήλικες. Τέλος, τα πρωτεύοντα ερετικά φτερά είναι μικρότερα από εκείνα των ενηλίκων με μυτερές άκρες.^[20]

Μάζα

Το κακάπο είναι ο πιο ογκώδης και διμορφικός παπαγάλος ^[16], με τα αρσενικά να ζυγίζουν 30%-40% περισσότερο από τα θηλυκά.^[22] Το βάρος του ενήλικα κυμαίνεται εποχιακά, αντανακλώντας την εναπόθεση και τη χρήση των αποθεμάτων λίπους για αναπαραγωγή.^[23] Το μέγεθος αυτών των διακυμάνσεων του βάρους φαίνεται να είναι μεγαλύτερο από ό, τι σε οποιοδήποτε άλλο επίγειο πουλί, με εποχική αύξηση κατά μέσο όρο 25%, αλλά μερικές φορές να φθάνει μέχρι το 100%, στα πτηνά με ελεύθερη διαβίωση, χωρίς συμπληρωματική τεχνητή τροφή.^[23]

Βιομετρικά στοιχεία

(Πηγές:^[18][20] Οι διαστάσεις σε εκατοστά, το βάρος σε κιλά)

Τροφή

Συγκριτικό μέγεθος κακάπο και ανθρώπου

Το ράμφος του κακάπο είναι προσαρμοσμένο για να «αλέθει» την τροφή του σε πολύ λεπτά κομμάτια. Για το λόγο αυτό, έχει πολύ μικρό μυώδη στόμαχο (gizzard) σε σύγκριση με άλλα πτηνά του μεγέθους του. Είναι γενικά φυτοφάγο και τρέφεται με διάφορα ενδημικά φυτά, σπόρους, φρούτα, γύρη, ακόμη και και το σομφό των δέντρων. Μελέτη του 1984, έδειξε ότι στη διατροφή του κακάπο περιλαμβάνονται 25 διαφορετικά είδη φυτών.^[24] Αγαπά ιδιαιτέρως τον καρπό του δένδρου Ριμού (Dacrydium cupressinum), μάλιστα αποτελεί την αποκλειστική τροφή του στην εποχή της καρποφορίας του.

Το κακάπο κάνει αλλαγές στη διατροφή του ανάλογα με την εποχή. Τα φυτά που καταναλώνονται πιο συχνά κατά τη διάρκεια του έτους περιλαμβάνουν είδη, όπως τα Lycopodium ramulosum, L. fastigium, Schizaea fistulosa, Blechnum minus, B. procerum, Cyathodes juniperina, Dracophyllum longifolium, Olearia colensoi και Thelymitra venosa. Μεμονωμένα φυτά του ίδιου είδους, συχνά αντιμετωπίζονται με διαφορετικό τρόπο. Το πτηνό αφήνει εμφανή στοιχεία στις περιοχές σίτισης, που έχουν εμβαδόν από 10 × 10 μέτρα έως 50 × 100 μέτρα.^[24] Πιστεύεται, ότι ο πρόλοβος του πτηνού διαθέτει ειδική χλωρίδα (βακτηρίδια) που βοηθάει στη ζύμωση και πέψη της φυτικής ύλης.^[25]

Ηθολογία

Η ηθολογία του κακάπο παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον σε όλες τις εκφάνσεις της. Κατ΄αρχήν, είναι κυρίως νυκτόβιο είδος. Κουρνιάζει υπό κάλυψη στα δέντρα ή στο έδαφος κατά τη διάρκεια της ημέρας και κινείται γύρω από τα εδάφη του κατά τη διάρκεια της νύκτας.^[24] Αν και δεν μπορεί να πετάξει, είναι εξαιρετικός αναρριχητής ανεβαίνοντας μέχρι το θόλο των ψηλότερων δένδρων. Όταν κατεβαίνει από αυτά, χρησιμοποιεί μια τεχνική που λέγεται κατ’ ευφημισμόν «κατάβαση-αλεξίπτωτο»: ανοίγει τις πτέρυγές του και κάνει μικρές, διαδοχικές πτώσεις από ένα ψηλότερο σε ένα χαμηλότερο κλαδί, μέχρι να φθάσει στο έδαφος. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί και «πετάει» για λίγα μέτρα, πάντοτε προς τα κάτω και υπό γωνία μικρότερη από 45°.^[18]

Έχοντας απωλέσει την πτητική του ικανότητα, το κακάπο έχει αναπτύξει ισχυρά πόδια. Ο κλασσικός τρόπος κίνησής του είναι ένας γρήγορος βηματισμός, σαν ελαφρύ «τρέξιμο», με τον οποίο μπορεί να διανύσει πολλά χιλιόμετρα.^[20] Ένα θηλυκό είχε παρατηρηθεί να κάνει δύο «ταξίδια μετ’ επιστροφής», κάθε βράδυ κατά τη διάρκεια της ωοτοκίας, από τη φωλιά της σε μια πηγή τροφίμων μέχρι 1 χλμ. μακριά,^[26] ενώ το αρσενικό μπορεί να περπατήσει από τη θέση κουρνιάσματος μέχρι την αρένα επίδειξης (βλ. Αναπαραγωγή), μέχρι 5 χλμ μακριά κατά την περίοδο του ζευγαρώματος (Οκτώβριος-Ιανουάριος).^[27]

Τα νεαρά πτηνά έχουν τη συνήθεια, όταν παλεύουν παίζοντας, να «κλειδώνουν» συχνά το λαιμό του αντιπάλου κάτω από το πηγούνι τους.^[28] Επίσης, τα κακάπο είναι περίεργα από τη φύση τους και, έχει γίνει γνωστό ότι συναναστρέφονται με τους ανθρώπους. Το προσωπικό και οι εθελοντές στα καταφύγια προστασίας των πτηνών, έχουν αναπτύξει πολύ καλές σχέσεις με κάποια άτομα, τα οποία έχουν ξεχωριστή προσωπικότητα.

Το κακάπο έχει τη χαρακτηριστική συνήθεια να κρατάει κάποιο φύλλο με το ένα πόδι και να το απογυμνώνει από τα θρεπτικά του μέρη, χρησιμοποιώντας το ράμφος του και, αφήνοντας ένα σβώλο από φυτικές ίνες. Αυτά τα μικρά συσσωματώματα φυτικών ινών είναι ένα διακριτό σημάδι της παρουσίας του πουλιού.^[29][30] Ένα ακόμη, από τα πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία του πτηνού, είναι η καλά ανεπτυγμένη αίσθηση της όσφρησης, που έρχεται να συμπληρώσει τις νυκτερινές του συνήθειες. Μπορεί να διακρίνει διαφορετικές οσμές όταν αναζητεί την τροφή του, μια ιδιότητα που έχει παρατηρηθεί μόνο σε αυτό και ακόμη ένα είδος παπαγάλου.^[31]

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά χαρακτηριστικά του κακάπο είναι η δυνατή και ευχάριστη μυρωδιά που αναδίδει, η οποία έχει περιγραφεί ως «η μυρωδιά που βγαίνει από παλαιά και υγρά αντικείμενα» (musty).^[32] Μάλιστα, δεδομένης της καλά ανεπτυγμένης αίσθησης της όσφρησης, αυτή η μυρωδιά μπορεί να λειτουργεί ως κοινωνικό χημειοερέθισμα (chemosignal). Ωστόσο, η συγκεκριμένη μυρωδιά λειτουργεί και εις βάρος του πτηνού, ειδοποιώντας συχνά κάποια αρπακτικά για την παρουσία του.^[33]

Φωνή

Όπως πολλοί παπαγάλοι, το κακάπο έχει ποικιλία στις φωνές που αρθρώνει. Εκείνο, όμως, που αποτελεί καθοριστικό διαφοροποιητικό στοιχείο για το είδος, είναι το χαρακτηριστικό του κάλεσμα προς τα θηλυκά, όταν βρίσκεται στα εδάφη αναπαραγωγής και συγκεκριμένα στην «αρένα επίδειξης». Το κάλεσμα αυτό είναι μοναδικό, όχι μόνον ανάμεσα στα πτηνά, αλλά και σε ολόκληρο το ζωικό βασίλειο (βλ. Αναπαραγωγή).

Αναπαραγωγή

Λεκ, Μπόουλ και Μπουμ

Το κακάπο είναι ο μοναδικός μη-ιπτάμενος παπαγάλος στον κόσμο ^[34] και το μοναδικό πτηνό, γενικά, με απώλεια πτητικής ικανότητας που χρησιμοποιεί «αρένα επίδειξης», το λεκ (lek), κατά την περίοδο αναπαραγωγής.^[35] Η λέξη λεκ προέρχεται από το σουηδικό lekställe «χώρος ζευγαρώματος» και αυτή με τη σειρά της από το επίθημα -lek «παιγνιά», που απαντά σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες (λ.χ. αγγλ. –loch).

Τα αρσενικά συγκεντρώνονται σταδιακά σε έναν ειδικό χώρο -«αρένα»- και ανταγωνίζονται μεταξύ τους για να προσελκύσουν τα θηλυκά. Εκείνα, με τη σειρά τους, ακούνε τα αρσενικά να ανταγωνίζονται και επιλέγουν τον σύντροφο της προτίμησής τους, με βάση την ποιότητα της επίδειξης. Το ζευγάρι δεν σχηματίζει κάποιο μόνιμο «δεσμό» και οι εταίροι ανταποκρίνονται μόνο για να ζευγαρώσουν. Κατά τη διάρκεια της περιόδου «φλερταρίσματος», τα αρσενικά αφήνουν τα εδάφη τους, για να έλθουν στις κορυφές των λόφων και τις κορυφογραμμές, όπου βρίσκεται η αρένα επίδειξης, το «λεκ», και ανταγωνίζονται για τις καλύτερες θέσεις. Το «λέκ» μπορεί να απέχει μέχρι και 7 χιλιόμετρα από τον συνήθη χώρο όπου ζουν, ενώ κρατούν και απόσταση, κατά μέσον όρο, 50 μέτρων μεταξύ τους. Τα αρσενικά παραμένουν στα «λεκ» καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου αναπαραγωγής, ενώ μπορεί και να δώσουν μάχη για να εξασφαλίσουν τα καλύτερα πόστα. Αντιμετωπίζει ο ένας τον άλλον με ανορθωμένα φτερά και νύχια, τεντωμένες πτέρυγες, ανοικτά ράμφη, ενώ αρθρώνουνν δυνατές στριγγλιές και βρυχηθμούς. Οι μάχες αυτές, μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμούς ή ακόμα και να αποβούν μοιραίες για κάποια πουλιά.^[22]

Το καμουφλάζ του κακάπο μέσα στη βλάστηση

Κάθε «λεκ» περιλαμβάνει κοιλότητες σκαμμένες στο έδαφος από τα αρσενικά, που ονομάζονται «μπόουλς» (bowls). Κάθε μπόουλ έχει βάθος 10 εκατοστών, περίπου και, μήκος τόσο ώστε να χωράει το σώμα του πουλιού. Τα καλύτερα «μπόουλς», κατασκευάζονται συνήθως κοντά σε βράχια, όχθες ή κορμούς δένδρων, δομές που βοηθούν στην εντονότερη ανάκλαση του ήχου, λειτουργώντας με αυτόν τον τρόπο ως ενισχυτές.^[35] Επίσης, κάθε «μπόουλ» εκτός από την κοιλότητα, περιλαμβάνει και ένα δίκτυο από μικρά μονοπάτια-διόδους, που μπορεί να εκτείνονται και σε ακτίνα 10 μέτρων γύρω από τη θέση κατασκευής ή 50 μέτρα κατά μήκος της ράχης του λόφου όπου βρίσκεται.^[34] Οι δίοδοι αυτές, διατηρούνται επισταμένως καθαρές από διάφορα σκουπίδια, ή άλλα αντικείμενα. Μάλιστα, όταν οι ερευνητές θέλουν να ελέγξουν εάν ένα «μπόουλ» είναι σε χρήση από τον κάτοχό του, τοποθετούν κατά τη διάρκεια της ημέρας μερικά κλαδάκια στις διόδους. Εάν το «μπόουλ» είναι σε χρήση, την επομένη ημέρα δεν υπάρχει ίχνος από αυτά, διότι το αρσενικό το έχει επισκεφθεί κατά τη διάρκεια της νύχτας και τα έχει απομακρύνει. Για να προσελκύσουν τα θηλυκά, τα αρσενικά αρθρώνουν δυνατούς, υπόκωφους ήχους, χαμηλής συχνότητας -κάτω των 100 Hz-, που ονομάζονται «μπουμς». Κάθε μπουμ (boom), παράγεται από το πουλί, όταν εκείνο φουσκώνει με ιδιαίτερο τρόπο τη θωρακική του κοιλότητα, γεμίζοντας με αέρα τους πνεύμονες ^[20][36] κάτι ανάλογο με τους βατράχους που φουσκώνουν τους φωνητικούς τους σάκους. Οι ήχοι αυτοί είναι μοναδικοί, όχι μόνον στον κόσμο των πτηνών, αλλά στη φύση, γενικότερα και, δεν μπορούν εύκολα να κατηγοριοποιηθούν σε μια ομάδα γνωστών ακουσμάτων, επειδή έχουν κάτι το απόκοσμο. Μοιάζουν λίγο με τον μπάσο ήχο ενός μεμβρανόφωνου κρουστού, σε συνδυασμό με τον ήχο ενός ηλεκτρονικού οργάνου σε χαμηλές συχνότητες, ενώ κατ’ ουδένα τρόπο φαίνεται ότι μπορεί να αρθρώνονται από ένα πτηνό τέτοιας εμφάνισης και μεγέθους.

• Δείγματα φωνής (εξωτερικός σύνδεσμος)

Κάθε φωνητική «παράσταση» από «μπουμς» είναι ένας κύκλος που διαιρείται σε τρία στάδια: ξεκινάει αρχικά με σιγανά γρυλίσματα, τα οποία βαθμιαία αυξάνουν σε ένταση και «όγκο», διότι το κακάπο έχοντας χαμηλωμένο το κεφάλι, φουσκώνει τη θωρακική του κοιλότητα σταδιακά. Όταν ο θώρακας γεμίσει επαρκώς, στο κυρίως στάδιο, ακούγεται το πρώτο δυνατό «μπουμ» που, ανάλογα με την ποσότητα αέρα στο θώρακα του πτηνού, ακολουθείται από 10-20 επόμενα, αδειάζοντας σιγά-σιγά τους πνεύμονες. Τέλος, το κακάπο συνοδεύει το «κυρίως μενού», με έναν υψηλής συχνότητας, μεταλλικό, τσίγκινο ήχο (ching), για να κλείσει ο πρώτος κύκλος.^[37] Το αρσενικό, στη συνέχεια, ξεκουράζεται για λίγο και αρχίζει να ξαναφουσκώνει το στήθος του, για να ξεκινήσει ο επόμενος κύκλος. Τα «μπούμς», ανάλογα με το κάθε άτομο και τη θέση του μέσα στο «λεκ», μπορεί να ακούγονται σε απόσταση τουλάχιστον ενός χιλιομέτρου μακριά. Στη μεγάλη αυτή απόσταση, φαίνεται ότι συνηγορούν η χαμηλή (μπάσα) συχνότητα του ήχου, αλλά και ο άνεμος, ο οποίος όταν πνέει ισχυρός, μπορεί να διαδώσει τον ήχο τουλάχιστον 5 χιλιόμετρα μακριά από το «λεκ».^[34] Τα αρσενικά παράγουν «μπουμς», κατά μέσον όρο 8 ώρες κάθε νύκτα, όσο διαρκεί η αναπαραγωγική περίοδος. Έτσι, κάθε αρσενικό παράγει εκατοντάδες ή και χιλιάδες «μπουμς» μέσα σε αυτό το διάστημα, που μπορεί να είναι 3-4 μήνες, στη διάρκεια των οποίων το αρσενικό μπορεί να χάσει το μισό βάρος του σώματός του, εξηγώντας εν μέρει το ασυνήθιστα μεγάλο του βάρος, μέσα στην οικογένεια Ψιττακίδες. Κάθε αρσενικό κινείται ανάμεσα σε διαφορετικά «μπόουλς» μέσα στο «λεκ», έτσι ώστε τα «μπουμς» να αποστέλλονται σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Ωστόσο, υπάρχει και το τίμημα: η χροιά και η ένταση των «μπόουλς», μπορούν επίσης να προσελκύσουν θηρευτές, προδίδοντας τη θέση τους και, με μοιραία κατάληξη για τα αρσενικά.

Ζευγάρωμα

Τα θηλυκά προσελκύονται από τα «μπουμς» των ανταγωνιζομένων αρσενικών και, όπως εκείνα, μπορεί να χρειαστεί να περπατήσουν αρκετά χιλιόμετρα μακριά από το έδαφός τους, μέχρι να φθάσουν στα «λεκ». Μόλις κάποιο θηλυκό εισέλθει στην αρένα επίδειξης, το πλησιέστερο αρσενικό εκτελεί μια σειρά από επιδεικτικές κινήσεις (displays), μετακινούμενο από τη μία πλευρά στην άλλη και παράγοντας θορύβους με το ράμφος του.^[18] Κατόπιν, γυρίζει την πλάτη του στο θηλυκό, απλώνει τις πτέρυγές του και περπατά προς τα πίσω, προς το μέρος της. Στη συνέχεια ακολουθεί το ζευγάρωμα που, αναλόγως, μπορεί να διαρκέσει από 2 έως 14 λεπτά. Αμέσως μετά, το θηλυκό επιστρέφει στην επικράτειά του για να ωοτοκήσει και να μεγαλώσει τους νεοσσούς. Το αρσενικό, όμως, συνεχίζει τα «μπουμς», με σκοπό να προσελκύσει το επόμενο θηλυκό.

Ωοτοκία

Το θηλυκό κακάπο γεννά έως 3 αυγά σε κάθε περίοδο αναπαραγωγής,^[36] στο έδαφος, κάτω από φυτική κάλυψη ή σε κοιλότητες όπως κουφάλες δένδρων. Το θηλυκό επωάζει τα αυγά έχοντας πάντοτε το νου της σ’ αυτά, αλλά αναγκάζεται να τα αφήνει για λίγο κάθε βράδυ, όταν φεύγει σε αναζήτηση τροφής. Οι θηρευτές βρίσκουν τότε την ευκαιρία να φάνε τα αυγά, αλλά μπορεί και τα έμβρυα να πεθάνουν από το κρύο κατά την απουσία της μητέρας. Αν όλα πάνε καλά. η εκκόλαψη πραγματοποιείται μέσα σε 30 ημέρες.^[23] Οι γκριζόχρωμοι νεοσσοί είναι φωλεόφιλοι και αρκετά αβοήθητοι. Μετά την εκκόλαψη των αυγών, το θηλυκό τροφοδοτεί τους νεοσσούς για τρεις μήνες, αλλά αυτοί εξακολουθούν να παραμένουν με την μητέρα για μερικούς μήνες ακόμη -μέχρι και 6-, μετά την ανάπτυξη του πρώτου πτερώματος.^[36] Είναι εξίσου ευάλωτοι στα αρπακτικά, όπως τα αυγά και, πολλοί έχουν σκοτωθεί από τα ίδια αρπακτικά που επιτίθενται στους ενήλικες.

Σεξουαλική ωριμότητα

Επειδή το κακάπο είναι εξαιρετικά μακρόβιο (βλ. Προσδόκιμο ζωής), τείνει να έχει μια «εφηβεία» πριν από την έναρξη της αναπαραγωγικής ωριμότητας.^[38] Έτσι, τα αρσενικά δεν αρχίζουν να «μπουμάρουν» μέχρι να γίνουν περίπου 5 ετών,^[20] ενώ για τα θηλυκά πιστευόταν ότι φθάνουν στη σεξουαλική ωριμότητα σε ηλικία 9 ετών. Αυτή όμως η άποψη καταρρίφθηκε το 2008, όταν δύο 6-χρονα θηλυκά, η Apirama και η Rakiura εναπόθεσαν αυγά.^[39] Βέβαια, σε γενικές γραμμές, τα θηλυκά αρχίζουν να αναζητούν αρσενικά μεταξύ 9 και 11 ετών.^[23]

Τα κακάπο δεν αναπαράγονται κάθε χρόνο, έχοντας ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά αναπαραγωγής μεταξύ των πουλιών. Η αναπαραγωγή «πυροδοτείται» μόνο σε χρονιές που τα δέντρα προτίμησης είναι σε μεγάλη καρποφορία (βλ. Τροφή), παρέχοντας αφθονία τροφίμων. Για παράδειγμα, στο δένδρο Rimu, αυτό συμβαίνει μόνο κάθε 3-5 χρόνια, έτσι, στα δάση όπου κυριαρχεί το συγκεκριμένο είδος (Dacrydium cupressinum), όπως εκείνα στο νησί Κόντφις (Codfish Island), το κακάπο αναπαράγεται, αντιστοίχως, αραιά.^[40] Μια άλλη ενδιαφέρουσα πτυχή του συστήματος αναπαραγωγής του κακάπο, είναι ότι το θηλυκό μπορεί να καθορίσει το φύλο των απογόνων που παράγει, ανάλογα με την κατάσταση που βρίσκεται. Έτσι, ένα θηλυκό που τρώει τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες παράγει περισσότερους αρσενικούς απογόνους (τα αρσενικά έχουν 3% -40% περισσότερο σωματικό βάρος από ό, τι τα θηλυκά, βλ. Μάζα). Επομένως, η αφθονία τροφής, επηρεάζει όχι μόνον το ποσοστό αναπαραγωγής αλλά και την αναλογία αρσενικών-θηλυκών, προς όφελος των πρώτων σε καλές περιόδους. Υπάρχει λοιπόν ένας φυσικός «αλγόριθμος» στο είδος: ένα θηλυκό κακάπο, κατά πάσα πιθανότητα θα είναι σε θέση να παράγει αυγά, ακόμη και όταν υπάρχουν λίγοι διαθέσιμοι πόροι, ενώ ένα αρσενικό θα είναι πιο ικανό προς διαιώνιση του είδους, όταν υπάρχουν πολλά αρσενικά για να ζευγαρώσουν με πολλά θηλυκά.^[41] Αυτό υποστηρίζει την υπόθεση Τράιβερς-Ουίλαρντ (Trivers-Willard) της εξελικτικής βιολογίας: παραγωγή περισσοτέρων αρσενικών όταν οι γενικότερες περιβαλλοντικές συνθήκες είναι καλές και, περισσοτέρων θηλυκών όταν είναι πτωχές σε πόρους.

Η σχέση μεταξύ αναλογίας των φύλων και μητρικής διατροφής έχει επιπτώσεις στη διατήρηση του είδους, επειδή σε ένα πληθυσμό σε αιχμαλωσία, παρέχεται διατροφή υψηλής ποιότητας, οπότε θα παράγονται λιγότερα θηλυκά και ως εκ τούτου λιγότερα πολύτιμα άτομα για τη μακρόχρονη ανάκαμψη του είδους.^[42]

Προσδόκιμο ζωής

Το κακάπο είναι από τους μακροβιότερους παπαγάλους -οι οποίοι ούτως ή άλλως ζουν πολύ- και από τα μακροβιότερα όντα στη Φύση. Το προσδόκιμο επιβίωσης ενός υγιούς ατόμου είναι 95 χρόνια. Αυτός ο αριθμός, ωστόσο, είναι ο μέσος όρος διότι έχουν καταγραφεί άτομα που έχουν επιβιώσει για 120 έτη.^[18][38]

Θηρευτές

Το κακάπο υπήρξε πολύ επιτυχημένο είδος της Νέας Ζηλανδίας, στην προ-ανθρώπου εποχή,^[14] διότι είχε αναπτύξει ειδικές προσαρμογές για να αποφεύγει αποτελεσματικά τη θήρευση από τα τότε ιθαγενή αρπακτικά πτηνά, τα οποία ήσαν οι μόνοι θηρευτές του στο παρελθόν. Ωστόσο, αυτές οι ικανότητες δεν είχαν καμία χρησιμότητα όταν τα πουλιά ήρθαν αντιμέτωπα με τα αρπακτικά θηλαστικά τα οποία εισήχθησαν στη Νέα Ζηλανδία, μετά την εγκατάσταση του ανθρώπου, διότι αυτά κυνηγούσαν με διαφορετικούς τρόπους. Ως κυνηγοί, τα πουλιά συμπεριφέρονται πολύ διαφορετικά από τα θηλαστικά, έχοντας ως βασικό όπλο την ισχυρή τους όραση για να βρουν το θήραμα και ως εκ τούτου, συνήθως, (με την εξαίρεση τις κουκουβάγιες) κυνηγούν την ημέρα. Εκτός από τα δύο σωζόμενα αρπακτικά πτηνά της Νέας Ζηλανδίας, το Falco novaeseelandiae και το Circus approximans, υπήρχαν δύο άλλα αρπακτικά πτηνά πριν καταφθάσουν οι πρώτοι άνθρωποι στα νησιά: το †Harpagornis moorei και το †Circus eylesi.^[14] Τα τέσσερα αυτά είδη έψαχναν για θήραμα στο φως της ημέρας και, για να τα αποφύγουν, οι πρόγονοι του κακάπο εξέλιξαν σταδιακά, καμουφλαρισμένο πτέρωμα και έγιναν νυκτόβια πτηνά. Επιπλέον, όταν το κακάπο αισθάνεται να απειλείται, ακινητοποιείται ακαριαία, έτσι ώστε να είναι πιο αποτελεσματικό το καμουφλάρισμά τους. Βέβαια, δεν ήταν απόλυτα ασφαλές τη νύχτα, με την κουκουβάγια †Sceloglaux albifacies, όπως αποδεικνύεται από απομεινάρια των φωλιών της σε ασβεστολιθικές αποθέσεις του Canterbury και, φαίνεται ότι το κακάπο ήταν μεταξύ των θηραμάτων της.^[43]

Όμως τα θηλαστικά, σε αντίθεση με τα πουλιά, βασίζονται στην αίσθηση της όσφρησης και της ακοής για να βρουν θήραμα και, συχνά κυνηγούν τη νύχτα,^[14] οπότε οι προσαρμογές του κακάπο ήσαν άχρηστες εναντίον των καινούργιων θηρευτών του. Αυτός είναι ένας από τους λόγους για την τεράστια μείωση των πληθυσμών του, μετά την εισαγωγή σκύλων, γατών και μουστελιδών. Άλλωστε, μια τυπική παλαιότερη μέθοδος κυνηγιού των κακάπο από τους ανθρώπους, ήταν η απελευθέρωση ειδικά εκπαιδευμένων σκύλων.^[44]

Διατήρηση

Το Κακάπο και ο Άνθρωπος

Βαλσαμωμένο κακάπο σε μουσείο της Γερμανίας

Ο πρώτος, χρονικά και, κυριότερος παράγοντας για την παρακμή του κακάπο ήταν αναμφίβολα η άφιξη των πρώτων ανθρώπων στη Νέα Ζηλανδία και τα γύρω νησιά. Στη λαογραφία των Μάορι αναφέρεται ότι το είδος ήταν κοινό σε όλη τη χώρα, όταν οι Πολυνήσιοι έφτασαν για πρώτη φορά εκεί, περίπου 700 χρόνια πριν,^[45] κάτι στο οποίο συνηγορούν και τα απολιθώματα.^[46] Οι Μάορι άρχισαν να κυνηγούν τα κακάπο για να τα φάνε, αλλά και για το δέρμα και τα φτερά τους, με τα οποία έφτιαχναν πανωφόρια. Επίσης χρησιμοποίησαν τα αποξηραμένα κρανία των πουλιών σαν στολίδια για τα αυτιά. Λόγω της ανικανότητάς του να πετάξει, της έντονης οσμής που αναδίδει και της συνήθειάς του να ακινητοποιείται όταν απειλείται, το κακάπο υπήρξε πολύ εύκολη λεία για τους Μάορι και τα σκυλιά τους. Τα αυγά και νεοσσοί του, επίσης, καταστρέφονταν από το Κιόρε Rattus exulans, έναν αρουραίο που έφεραν οι Μάορι στη Νέα Ζηλανδία.^[47] Επιπλέον, η εσκεμμένη εκκαθάριση της βλάστησης από τους Μάορι μείωσε τα ενδιαιτήματα του πτηνού. Παρά το γεγονός ότι τα κακάπο είχαν ήδη εξαφανιστεί σε πολλές περιοχές της Νέας Ζηλανδίας, όταν κατέφθασαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι,^[48] ήσαν ακόμη παρόντα στο κεντρικό τμήμα του Βόρειου Νησιού (North Island) και σε κάποιες δασώδεις περιοχές του Νότιου.^[46]

Στη δεκαετία του 1840, οι Ευρωπαίοι άποικοι εκκαθάρισαν τεράστιες εκτάσεις γης για καλλιέργεια και βόσκηση, προκαλώντας περαιτέρω μείωση των οικοτόπων του είδους. Έφεραν μαζί τους περισσότερα σκυλιά και άλλα αρπακτικά θηλαστικά, όπως κατοικίδιες γάτες, αρουραίους και νυφίτσες.^[42] Οι Ευρωπαίοι γνώριζαν λίγα πράγματα για το κακάπο, μέχρι που ο Τζόρτζ Ρόμπερτ Γκρέι (George Robert Gray), το περιέγραψε και το καταχώρησε ως νέο είδος, το 1845. Δεδομένου ότι οι Μάορι σιγά-σιγά άρχισαν να μειώνονται, οι Ευρωπαίοι και τα σκυλιά τους πήραν τη θέση τους. Έτσι, στα τέλη του 19ου αιώνα, το κακάπο δεν ήταν παρά ένα «αξιοπερίεργο» της φύσης και, χιλιάδες αιχμαλωτίστηκαν ή σκοτώθηκαν για ζωολογικούς κήπους, μουσεία ή συλλέκτες. Τα περισσότερα αιχμαλωτισθέντα άτομα έχαναν τη ζωή τους μέσα σε λίγους μήνες. Από το 1870, τουλάχιστον, οι συλλέκτες γνώριζαν ότι ο πληθυσμός των κακάπο είχε μειωθεί δραματικά, αλλά αντί να ξεκινήσουν τη διάσωσή τους, πρωταρχικό μέλημά τους ήταν να συλλέξουν όσο το δυνατόν περισσότερα «δείγματα» πριν το πουλί να εξαφανιστεί.

Στη δεκαετία του 1880, μεγάλος αριθμός από μουστελίδες (κουνάβια και νυφίτσες) εισήχθησαν στη Νέα Ζηλανδία για να βοηθήσουν στη μείωση του αριθμού των κουνελιών, που όντως ήσαν πραγματική μάστιγα για τη χώρα,^[49] εκείνα όμως έτρωγαν, επίσης σε μεγάλο βαθμό, πολλά ενδημικά είδη συμπεριλαμβανομένου του κακάπο. Άλλα ξενικά προς τη χώρα εισηγμένα ζώα, όπως ελάφια, ανταγωνίζονταν με το πτηνό για την τροφή, αλλά και προκάλεσαν την εξαφάνιση κάποιων, προτιμώμενων από το κακάπο, φυτικών ειδών. Το τελευταίο κακάπο φαίνεται να πιάστηκε στο Βόρειο Νησί, το 1895.^[50]

Πρώτες προσπάθειες

Το 1891, η κυβέρνηση της Νέας Ζηλανδίας ανακήρυξε τη νήσο Ρεζολούσιον (Resolution) ως καταφύγιo για το είδος. Το 1894, η κυβέρνηση διόρισε τον Ρίιτσαρντ Χένρι (Richard Henry) ως επιτηρητή, έναν οξυδερκή φυσιοδίφη ο οποίος γνώριζε ότι πολλά αυτόχθονα είδη ήταν σε πτωτική τάση, και άρχισε να συλλαμβάνει και να μετακινεί κακάπο αλλά και κίβι από την ηπειρωτική χώρα στο προστατευόμενο νησί. Σε έξι χρόνια, πάνω από 200 κακάπο είχαν μεταφερθεί στη νήσο Ρεζολούσιον. Όμως, μέχρι το 1900, αρκετές νυφίτσες είχαν κολυμπήσει μέχρι το νησί και το αποίκησαν, αφανίζοντας τον εκεί πληθυσμό μέσα σε 6 χρόνια.^[51]

Το 1903, τρία κακάπο μεταφέρθηκαν από τη νήσο Ρεζολούσιον στο καταφύγιο του νησιού Λιτλ Μπάριερ (Little Barrier Island), ΝΑ του Όκλαντ, αλλά άγριες γάτες βρίσκονταν στην περιοχή και τα συγκεκριμένα άτομα εξοντώθηκαν. Το 1912, επίσης τρία κακάπο μεταφέρθηκαν σε ένα άλλο καταφύγιο, το νησί Κάπιτι (Kapiti) ΒΔ του Ουέλλινγκτον. Ένα από αυτά επέζησε τουλάχιστον μέχρι το 1936, παρά την παρουσία αδέσποτων γατών.^[51] Μέχρι το 1920, το κακάπο είχε εξαφανιστεί από το Βόρειο Νησί της Νέας Ζηλανδίας, ενώ η επικράτεια και οι αριθμοί του στο Νότιο Νησί, ήταν σε πτωτική τάση.^[48] Ένα από τα τελευταία καταφύγια του είδους ήταν η άγρια περιοχή Φιόρντλαντ (Fiordland). Εκεί, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930, κάποιοι είχαν συχνά δει ή ακούσει το πτηνό και, μερικές φορές, θηρευόταν από κυνηγούς ή εργάτες. Μέχρι το 1940, οι αναφορές για το πτηνό είχαν αρχίσει να σπανίζουν.

Από το 1950 μέχρι το 1980

Στη δεκαετία του 1950, ιδρύθηκε η Υπηρεσία Άγριας Ζωής της Νέας Ζηλανδίας (New Zealand Wildlife Service) και άρχισε να κάνει τακτικές αποστολές για να αναζητήσει το κακάπο, ως επί το πλείστον στο Φιόρντλαντ και εκεί που είναι τώρα το Εθνικό Πάρκο Καχουράνγκι (Kahurangi) στο βορειοδυτικό Νότιο Νησί. Μετά από επτά αποστολές στο Φιόρντλαντ, μεταξύ 1951 και 1956, βρέθηκαν μόνο λίγες ενδείξεις. Τέλος, το 1958 ένα (1) άτομο πιάστηκε και απελευθερώθηκε στο Μίλφορντ Σάουντ (Milford Sound) του Φιόρντλαντ. Έξι ακόμη άτομα πιάστηκαν το 1961. Το ένα απελευθερώθηκε και τα υπόλοιπα μεταφέρθηκαν στο Καταφύγιο Πτηνών του Όρους Μπρους (Bruce Bird Reserve) κοντά στο Μάστερτον (Masterton), στο Βόρειο Νησί. Μέσα σε λίγους μήνες, τέσσερα από τα πουλιά είχαν πεθάνει και το πέμπτο πέθανε μετά από περίπου τέσσερα χρόνια. Στα επόμενα 12 χρόνια, οι αποστολές βρήκαν μερικά σημάδια του πτηνού, υπογραμμίζοντας ότι οι αριθμοί εξακολουθούσαν να μειώνονται. Μόνο ένα πουλί συνελήφθη το 1967, που πέθανε το επόμενο έτος.

Στις αρχές του 1970, δεν ήταν πλέον βέβαιο ότι το κακάπο ανήκε ακόμη στα υπάρχοντα είδη. Όμως, στο τέλος του 1974, επιστήμονες εντόπισαν αρκετά αρσενικά και έκαναν τις πρώτες επιστημονικές παρατηρήσεις για τα καλέσματα, «μπουμς», του πτηνού. Οι παρατηρήσεις αυτές οδήγησαν τον ερευνητή του είδους Ντον Μέρτον (Don Merton) να προβεί στις πρώτες αναφορές ότι, το κακάπο έχει ένα σύστημα αναπαραγωγής «λεκ».^[47] Από το 1974 έως το 1976, 14 άτομα ανακαλύφθηκαν, αλλά όλα ήσαν αρσενικά. Αυτό ήγειρε την υποψία ότι το είδος θα εξαφανιζόταν, γιατί μπορεί να μην υπήρχαν επιζώντα θηλυκά. Ένα αρσενικό πουλί που πιάστηκε στην περιοχή Μίλφορντ το 1975, βαφτίστηκε " Richard Henry" και μεταφέρθηκε στο νησί Μοντ (Maud). Όλα τα πουλιά που εντόπισε η Υπηρεσία Άγριας Ζωής, μεταξύ 1951-1976, βρίσκονταν σε απομονωμένες σε σχήμα U παγετωνικές κοιλάδες, πλαισιωμένες από σχεδόν κάθετους βράχους και περιβάλλονταν από ψηλά βουνά. Τέτοιες «ακραίες» περιοχές είχε επιβραδύνει τον αποικισμό από τα θηλαστικά. Ωστόσο, ακόμη και εκεί, νυφίτσες ήσαν παρούσες και, από το 1976, τα κακάπο είχαν εξαφανιστεί από τη βάση των κοιλάδων και, μόνο λίγα αρσενικά επιζούσαν ψηλά, στα πιο απόμακρα σημεία των γκρεμών.^[18]

Πριν το 1977 δεν είχαν πραγματοποιηθεί αποστολές στο νησί Στιούαρντ για να αναζητήσουν το πουλί, κατόπιν όμως άρχισαν οι πρώτες αναφορές από εκεί.^[18] Μια αποστολή στο νησί ανακάλυψε ένα «μπόουλ» με τις διόδους του και, από τότε, αρκετές δεκάδες κακάπο. Η εύρεση μιας περιοχής 8.000 εκταρίων, η οποία είχε θάμνους και είχε αναγεννηθεί μετά από πυρκαγιά, έδωσε ελπίδες ότι εκεί θα περιελαμβάνονταν και θηλυκά. Ο συνολικός πληθυσμός υπολογίστηκε σε 100 έως 200 πτηνά.^[52]

Οι μουστελίδες δεν είχαν αποικίσει ποτέ τη νήσο Στιούαρντ (Steward), αλλά άγριες γάτες ήσαν παρούσες. Κατά τη διάρκεια έρευνας, βρέθηκε ότι οι γάτες σκότωναν τα πουλιά με ποσοστό θήρευσης 56% ετησίως.^[53] Με το ρυθμό αυτό, τα πουλιά δεν μπορούσαν να επιβιώσουν στο νησί και ως εκ τούτου, εφαρμόστηκε εντατικός έλεγχος των γατών το 1982, μετά τον οποίο δεν σημειώθηκε κάποιος θάνατος κακάπο από αυτή την αιτία.^[18] Ωστόσο , για να εξασφαλιστεί η επιβίωση των υπόλοιπων πτηνών, οι επιστήμονες αποφάσισαν αργότερα ότι αυτός ο πληθυσμός θα πρέπει να μεταφερθεί σε νησιά χωρίς θηρευτές, κάτι που έγινε πραγματικότητα μεταξύ του 1982 και του 1997.^[54]

Το «Σχέδιο για την Ανάκαμψη του Κακάπο»

Ο Φελίξ, ένα από τα κακάπο του «Σχεδίου για την Ανάκαμψη του Κακάπο» της Νέας Ζηλανδίας

Το 1989, τέθηκε σε εφαρμογή το «Σχέδιο για την Ανάκαμψη του Κακάπο» (Kakapo recovery Plan) και συστάθηκε μια ομάδα για την εφαρμογή του.^[55] Η πρώτη ενέργεια ήταν να μετεγκατασταθούν όλα τα εναπομείναντα κακάπο σε κατάλληλα νησιά για να αναπαραχθούν. Ωστόσο, υπήρχε μεγάλη δυσκολία διότι, κανένα από τα νησιά της Νέας Ζηλανδίας δεν ήταν ιδανικό για την εγκατάσταση των πτηνών, χωρίς πρώτα την εκτενή αποκατάσταση της φυτοκάλυψης και την εξόντωση των εισαχθέντων θηρευτών και των ανταγωνιστών θηλαστικών. Τελικά, τέσσερα νησιά επιλέχθηκαν: το Μοντ (Maud), το Λίτλ Μπάριερ (Little Barrier), το Κόντφις (Codfish) και το Μάνα (Mana).^[54] Εξήντα πέντε κακάπο (43 αρσενικά και 22 θηλυκά) μεταφέρθηκαν με επιτυχία πάνω στα τέσσερα νησιά. Το Λίτλ Μπάριερ, τελικά αποδείχθηκε ακατάλληλο λόγω της τραχύτητας του τοπίου, του πυκνού δάσους και της συνεχούς παρουσίας αρουραίων, οπότε, εκκενώθηκε από τα πουλιά το 1998.^[56] Αργότερα, ακολούθησαν διαδοχικές μετεγκαταστάσεις σε διαφορετικά νησιά, διότι το πρόγραμμα βρισκόταν σε δυναμική κατάσταση και, δεν μπορούσε να προβλεφθεί η παρουσία θηρευτών ή άλλων αρνητικών παραγόντων. Τελικά, σήμερα τα 124 εναπομείναντα κακάπο βρίσκονται σε τρία νησιά, το Κόντφις, το Άνκορ και το Λιτλ Μπάριερ.

Αν και η αναπαραγωγική ικανότητα των θηλυκών μπορεί να βελτιωθεί με συμπληρωματική διατροφή, η επιβίωση των νεοσσών παρεμποδίζεται από την παρουσία αρουραίων της Πολυνησίας. Από τους 21 νεοσσούς που εκκολάφθηκαν μεταξύ 1981 και 1994, οι 9 σκοτώθηκαν είτε από τους αρουραίους ή έχασαν τη ζωή τους και στη συνέχεια φαγώθηκαν από αρουραίους.^[57] H προστασία των φωλιών έχει ενταθεί από το 1995 με τη χρήση παγίδων και θέσεων με δηλητήριο, από τη στιγμή που έχει εντοπιστεί μια φωλιά. Μια μικρή βιντεοκάμερα με υπέρυθρη πηγή φωτός παρακολουθεί τη φωλιά συνεχώς και, είναι προγραμματισμένη να τρομάζει τους αρουραίους με μικρές «εκρήξεις» και φώτα φλας. Για να αυξηθεί το ποσοστό επιτυχίας της ωοτοκίας, ένας υπάλληλος του προγράμματος τοποθετεί μια μικρή, θερμοστατικά ελεγχόμενη ηλεκτρική κουβέρτα πάνω στα αυγά ή τους νεοσσοούς, κάθε φορά που το θηλυκό αφήνει την φωλιά για να τραφεί. Το ποσοστό επιβίωσης των νεοσσών αυξήθηκε από το 29% σε μη προστατευόμενες φωλιές έως το 75% σε προστατευόμενες.^[57]

Για τη συνεχή παρακολούθηση του πληθυσμού των κακάπο, κάθε πτηνό είναι εξοπλισμένο με ραδιοπομπό, ενώ τεχνητή επώαση των αυγών και σίτιση με τα χέρια έχουν χρησιμοποιηθεί, κατά καιρούς, για να βελτιωθεί η κατάσταση των αυγών και των νεοσσών.^[23] Το μότο της επίσημης ιστοσελίδας του προγράμματος είναι: «7 δισεκατομμύρια άνθρωποι στη Γη και λιγότερα από 150 κακάπο. Η ώρα είναι κρίσιμη».^[58]

Η Λίστα με τα Κακάπο

Σήμερα, τα κακάπο είναι τόσο λίγα που, τους έχουν δοθεί ονόματα και καταγράφεται λεπτομερώς το γενεαλογικό τους δένδρο και το ιστορικό τους. Συνολικά ζουν 124 πουλιά, 60 θηλυκά και 64 αρσενικά. Η τελευταία απώλεια ήταν ένα θηλυκό με το όνομα 'Φούξια', που πέθανε το Μάρτιο του 2013. Σε κάθε πουλί, εκτός από μερικούς νεοσσούς, έχει δοθεί ένα όνομα από τους υπαλλήλους του προγράμματος «Σχέδιο για την Ανάκαμψη του Κακάπο». Είναι ένας στοργικός τρόπος για το προσωπικό συντήρησης να αναφέρονται σε μεμονωμένα πουλιά, και μια σκληρή υπενθύμιση τού πόσο λίγα έχουν απομείνει. Πολλά από τα μεγαλύτερα πουλιά έχουν αγγλικά ονόματα, αλλά στα νεαρότερα έχουν δοθεί ονόματα Μάορι. Μερικά κακάπο, όπως ο 'Ρίτσαρντ Χένρι' και ο 'Άραβας', έχουν ονομαστεί προς τιμήν ανθρώπων που έχουν παράσχει βοήθεια στις προσπάθειες διατήρησης του είδους.

Το Κακάπο στους Μάορι

Το κακάπο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την πλούσια παράδοση και τις πεποιθήσεις των Μάορι. Ο ακανόνιστος κύκλος αναπαραγωγής του πουλιού, εξαρτώμενος από την καρποφορία συγκεκριμένων φυτών, όπως του Rimu, οδήγησαν εύλογα τους Μάορι στη δοξασία ότι το πουλί έχει την ικανότητα να προβλέπει το μέλλον. Άλλη δοξασία, βασίζεται στο ότι οι Μάορι έχουν δει τα πουλιά να τοποθετούν κάποιους καρπούς στο νερό για να τους διατηρήσουν. Από αυτό το «μύθο» προέρχεται η πρακτική των Μάορι να εμβαπτίζουν τροφή σε νερό για τον ίδιο σκοπό.^[59]

Παρά τις δοξασίες, οι Μάορι θεωρούσαν το κακάπο ως ξεχωριστή «λιχουδιά» ^[45] και το κυνηγούσαν, όταν ήταν ακόμα ευρέως διαδεδομένο.^[60] Μια πηγή αναφέρει ότι «η σάρκα του μοιάζει με αρνί στη γεύση και την υφή»,^[59] παρόλο που οι ευρωπαίοι έποικοι έχουν περιγράψει ότι έχει «δριμεία και ελαφρώς στυφή (sic) γεύση».^[45]

Εκτός από το κρέας του, οι Μάορι χρησιμοποιήσουν το δέρμα και τα φτερά του κακάπο, είτε ως σύνολο, είτε έβγαζαν τα φτερά και τα έραβαν πάνω σε ίνες λιναριού για τη δημιουργία ιδιαίτερων, περίτεχνων ενδυμάτων, που φοριούνταν ως μανδύες ή πανωφόρια.^[60][61][62] Για κάθε έναν από αυτούς τους μανδύες, απαιτούνταν έως και 11.000 φτερά,^[63] που τους καθιστούσε όχι μόνον πολύ όμορφους, αλλά και πολύ ζεστούς.^[61][63] Οι μανδύες αυτοί είχαν υψηλή αξία και, οι λίγοι που εξακολουθούν να υφίστανται μέχρι σήμερα θεωρούνται taonga, «θησαυροί». Μάλιστα, μια παλαιά παροιμία των Μάορι λέει: «Έχεις μια κάπα κακάπο και εξακολουθείς να διαμαρτύρεσαι για το κρύο», που χρησιμοποείται για να περιγράψει κάποιον που δεν είναι ποτέ ικανοποιημένος.^[60]

Παρά το γεγονός αυτό, το κακάπο θεωρείτο ως ένα στοργικό κατοικίδιο ζώο από τους Μάορι. Η άποψη αυτή επιβεβαιώνεται από τους ευρωπαίους εποίκους στη Νέα Ζηλανδία κατά τον 19ο αιώνα, μεταξύ των οποίων από τον George Edward Grey, ο οποίος έγραψε κάποτε σε μια επιστολή προς συγγενή του, ότι η συμπεριφορά του κακάπο που είχε ως κατοικίδιο, προς αυτόν και τους φίλους του, «μοιάζει περισσότερο με αυτή ενός σκύλου απ’ ότι ενός πουλιού».^[59]

Σημειώσεις

i. ^{^} Για την ορθογραφία της λέξης Γλαύκοψ, ακολουθείται η κατ΄αντιστοιχίαν απόδοση της λέξης Έποψ «τσαλαπετεινός» (και όχι Έπωψ) και άρα Γλαυκοπίδες κατά το Εποπίδες ^[64][65][66]

Παραπομπές

Βιβλιογραφία

• Howard and Moore, Checklist of the Birds of the World, 2003.
• Colin Harrison, Nests, Eggs and Nestlings Of British and European Birds, Collins, 1988.
• Christopher Perrins, Birds of Britain and Europe, Collins 1987.
• Bertel Bruun, Birds of Britain and Europe, Hamlyn 1980.
• Hermann Heinzel, RSR Fitter & John Parslow, Birds of Britain and Europe with North Africa and Middle East, Collins, 1995
• Colin Harrison & Alan Greensmith, Birds of the World, Eyewitness Handbooks, London 1993
• Mary Taylor Gray, The Guide to Colorado Birds, Westcliffe Publishers, 1998
• Detlef Singer, Field Guide to Birds of Britain and Northern Europe, The Crowood Press, Swindon 1988
• Jim Flegg, Field Guide to the Birds of Britain and Europe, New Holland, London 1990
• Dennis Avon and Tony Tilford, Birds of Britain and Europe, a Guide in Photographs, Blandford 1989
• R. Grimmett, C. Inskipp, T. Inskipp, Birds of Nepal, Helm 2000
• Peter Colston and Philip Burton, Waders of Britain and Europe, Hodder & Stoughton, 1988
• Bob Scott and Don Forrest, The Birdwatcher’s Key, Frederick Warne & Co, 1979
• Γιώργος Σφήκας, Πουλιά και Θηλαστικά της Κρήτης, Ευσταθιάδης, 1989
• Γιώργος Σφήκας, Πουλιά και Θηλαστικά της Κύπρου, Ευσταθιάδης, 1991
• Πάπυρος Λαρούς, εκδ. 1963
• Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, εκδ. 1996
• Ιωάννη Όντρια, Πανίδα της Ελλάδας, τόμος Πτηνά.
• Ιωάννη Όντρια, Συστηματική Ζωολογία, τεύχος 3.
• Ντίνου Απαλοδήμου, Λεξικό των ονομάτων των πουλιών της Ελλάδας, 1988.
• Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας (ΣΠΕΕ), ΕΟΕ 1994
• «Το Κόκκινο Βιβλίο των Απειλουμένων Σπονδυλοζώων της Ελλάδας», Αθήνα 1992
• Γεωργίου Δ. Μπαμπινιώτη, Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Αθήνα 2002
• BirdLife International. 2004. Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status. BirdLife International, Cambridge, U.K.
• Linnaeus, C (1758). Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Tomus I. Editio decima, reformata. Holmiae. (Laurentii Salvii).
• IUCN Red List: http://www.iucnredlist.org/

Πηγές

• Anon. 2008. How to make a big-boned bird breed. New Scientist 199(2673): 16.
• Anon. 2008. Kakapo set to breed. Forest and Bird: 3.
• Anon. 2009. Long lost Kakapo rediscovered after 21 years. Available at: #https://web.archive.org/web/20130507123316/http://www.wildlifeextra.com/go/news/kakapo-rediscovered.html.
• Atkinson, I. A. E. and Merton, D. V. (2006). "Habitat and diet of kakapo (Strigops habroptilus) in the Esperance Valley, Fiordland, New Zealand". Notornis 53 (1): 37–54.
• H.A. Best (1984). "The Foods of Kakapo on Stewart Island as Determined from Their Feeding Sign" (PDF). New Zealand Journal of Ecology 7: 71–83
• H.A. Best and R.G. Powlesland (1985). Kakapo. Dunedin: John McIndoe and New Zealand Wildlife Service
• Christidis L, Boles WE (2008). Systematics and Taxonomy of Australian Birds. Canberra: CSIRO Publishing. p. 200. ISBN 978-0-643-06511-6.
• Clout, M.; Merton, D. 1998. Saving the Kakapo: the conservation of the world's most peculiar parrot. Bird Conservation International 8: 281-296.
• Clout, M.N., Elliott, G.P. and Robertson, B.C. 2002. Effects of supplementary feeding on the offspring sex ratio of kakapo: a dilemma for the conservation of a polygynous parrot. Biological Conservation 107(1): 13-18.
• J.F. Cockrem (2002). "Reproductive biology and conservation of the endangered kakapo (Strigops habroptilus) in New Zealand". Avian and Poultry Biology Reviews 13 (3): 139–144. doi:10.3184/147020602783698548.
• Collar, N. J.; Butchart, S. H. M. 2013. Conservation breeding and avian diversity: chances and challenges. International Zoo Yearbook.
• Cottam Yvette, Don V. Merton, and Wouter Hendriks (2006). "Nutrient composition of the diet of parent-raised kakapo nestlings". Notornis 53 (1): 90–99.
• Cresswell, M. 1996. Kakapo recovery plan 1996-2005. Department of Conservation, Wellington.
• Crowe Andrew (2001). Which New Zealand Bird?. Penguin.
• David, N.; Gosselin, M. 2002. Gender agreement of avian species names. Bulletin of the British Ornithologists' Club 122: 14-49.
• Diamond, Judy; Daryl Eason, Clio Reid & Alan B. Bond (2006). "Social play in kakapo (Strigops habroptilus) with comparisons to kea (Nestor notabilis) and kaka (Nestor meridionalis)". Behaviour 143 (11): 1397–1423. doi:10.1163/156853906778987551. Cite uses deprecated parameters (help)
• Eason, D.K.; Elliott, G.P.; Merton, D.V.; Jansen, P.W.; Harper, G.A.; Moorhouse, R.J. 2006. Breeding biology of kakapo (Strigops habroptilus) on offshore island sanctuaries, 1990-2002. Notornis 53(1): 27-36.
• Elliott, G.P.; Merton, D.V.; Jansen, P.W. (2001). "Intensive management of a critically endangered species: the kakapo". Biological Conservation 99 (1): 121–133. doi:10.1016/S0006-3207(00)00191-9.
• George Gibbs (2007). Ghosts of Gondwana; The history of life in New Zealand. Craig Potton Publishing.
• Grant-Mackie, E.J.; J.A. Grant-Mackie, W.M. Boon & G.K. Chambers (2003). "Evolution of New Zealand Parrots". NZ Science Teacher 103. Cite uses deprecated parameters (help)
• Gray, R.S. (1977). The kakapo (Strigops habroptilus, Gray 1847), its food, feeding and habitat in Fiordland and Maud Island. MSc thesis. Massey University, Palmerston North, New Zealand.
• Hagelin, Julie C. (January 2004). "Observations on the olfactory ability of the Kakapo Strigops habroptilus, the critically endangered parrot of New Zealand". Ibis 146 (1): 161–164. doi:10.1111/j.1474-919X.2004.00212.x. Cite uses deprecated parameters (help)
• Harper, G. A.; Elliott, G. P.; Eason, D. K.; Moorhouse, R. J. 2006. What triggers nesting of Kakapo (Strigops habroptilus)? Notornis 53(1): 160-163.
• Heather Barrie and Hugh Robertson, illustrated by Derek Onley, The Field guide to the birds of New Zealand, Viking, revised edition, 2005
• Henry, R. (1903). The habits of flightless birds of New Zealand: with notes on other flightless New Zealand birds. Wellington: Government Printer
• Higgins, P. J. 1999. Handbook of Australian, New Zealand and Antarctic birds: parrots to dollarbirds. Oxford University Press, Oxford, U.K.
• Hill, S.; Hill, J. 1987. Richard Henry of Resolution Island. Dunedin, John McIndoe.
• Hirschfeld, E. 2008. Rare Birds Yearbook 2009: the world's 190 most threatened birds. MagDig Media Ltd., Shrewsbury, UK.
• IUCN. 2001. IUCN Red List categories and criteria: version 3.1. IUCN, Gland & Cambridge.
• IUCN. 2013. IUCN Red List of Threatened Species (ver. 2013.2). Available at: http://www.iucnredlist.org. (Accessed: 13 November 2013).
• P. N. Johnson (1975). "Vegetation associated with kakapo (Strigops habroptilus Gray) in Sinbad Gully, Fiordland, New Zealand". New Zealand Journal of Botany 14: 151–159.
• Karl, B.J; Best, H.A. (1982). "Feral cats on Stewart Island: their foods and their effects on kakapo". New Zealand Journal of Zoology 9: 287–294
• de Kloet, R. S.; de Kloet, S. R. (2005). "The evolution of the spindlin gene in birds: Sequence analysis of an intron of the spindlin W and Z gene reveals four major divisions of the Psittaciformes". Molecular Phylogenetics and Evolution 36 (3): 706–721. doi:10.1016/j.ympev.2005.03.013. PMID 16099384
• Leeton, P.R.J., Christidis, L., Westerman, M. & Boles, W.E. (1994). Molecular phylogenetic relationships of the Night Parrot (Geopsittacus occidentalis) and the Ground Parrot (Pezoporus wallicus). Auk 111: 833–843
• Lindsey Terrence and Morris Rod, "Collins Field Guide to New Zealand Wildlife", Harper Collins Publishers ( New Zealand) limited, 2000
• Livezey, Bradley C. (July 1992). "Morphological corollaries and ecological implications of flightlessness in the kakapo (Psittaciformes: Strigops habroptilus)". Journal of Morphology 213 (1): 105–145. doi:10.1002/jmor.1052130108
• Lopez-Calleja, M. Victoria; Bozinovic, F. (2000). "Energetics and nutritional ecology of small herbivorous birds". Revista chilena de historia natural 73 (3): 411–420. doi:10.4067/S0716-078X2000000300005.
• Lloyd, B. D.; Powlesland, R. G. 1994. The decline of Kakapo Strigops habroptilus and attempts at conservation by translocation. Biological Conservation 69: 75-85.
• Merton, D. 1997. Kakapo update. PsittaScene 9(1): 3-4.
• Merton, D. 1998. Kakapo update.
• Merton, D. 2009. Kakapo news. PsittaScene 21(3): 18.
• Merton, D.V.; Morris, R.D.; Atkinson, I.A.E. (1984). "Lek behaviour in a parrot: the Kakapo Strigops habroptilus of New Zealand". Ibis 126 (3): 277–283. doi:10.1111/j.1474-919X.1984.tb00250.x.
• Merton, D.; Clout, M. 1998. Red Data Bird: Kakapo Strigops habroptilus. World Birdwatch 20: 20-21.
• Merton, D.; Clout, M. 1999. Kakapo: back from the brink. Wingspan 9(2): 14-17.
• Merton, D.; Reed, C.; Crouchley, D. 1999. Recovery strategies and techniques for three free-living, critically-endangered New Zealand birds: Kakapo Strigops habroptilus, Black Stilt Himantopus novaezelandiae and Takahe Porphyrio mantelli. In: Roth, T.L.; Swanson, W.F.; Blattman, L.K. (ed.), Proceedings 7th world conference on breeding endangered species, pp. 151–162. Cincinnati Zoo and Botanical Garden, Cincinnati.
• Merton, D. V. 2006. The Kakapo: some highlights and lessons from five decades of applied conservation. Journal of Ornithology 147(5): 4.
• Merton, D.V. (1976). Conservation of the kakapo: a progress report. In Proc. Science in Nat. Parks. . National Parks Authority, Wellington, N.Z. National Parks Series No. 6: 139–148.
• Morris Rod, Hal Smith (1995). Wild South: Saving New Zealands endangered birds. New Zealand: Random House.
• Murphy, E and Dowding, J. (1995). "Ecology of the stoat in Nothofagus forest: home range, habitat use and diet at different stages of the beech mast cycle" (PDF). New Zealand Journal of Ecology 19 (2): 97–109.
• Mussen, Deirdre (8 February 2009). "Kakapo back to nest after 21 years". Sunday Star-Times. Archived from the original on 8 February 2009.
• Powlesland, R. G.; Merton, D. V.; Cockrem, J. F. 2006. A parrot apart: the natural history of the Kakapo (Strigops habroptila), and the context of its conservation management. Notornis 53(1): 3-26.
• Powlesland, R.G.; Roberts, A.; Lloyd, B. D. and Merton, D.V. (1995). "Number, fate and distribution of kakapo (Strigops habroptilus) found on Stewart Island, New Zealand, 1979–92" (PDF). New Zealand Journal of Zoology 22 (3): 239–248. doi:10.1080/03014223.1995.9518039.
• R.G. Powlesland; B.D. Lloyd; H.A. Best; D.V. Merton (1992). "Breeding Biology of the Kakapo Strigops-Habroptilus on Stewart Island, New Zealand". IBIS 134 (4): 361–373. doi:10.1111/j.1474-919X.1992.tb08016.x.
• Powlesland, R.G. (1989). Kakapo recovery plan 1989–1994. Wellington: Department of Conservation.
• Raubenheimer, D.; Simpson, S. J. 2006. The challenge of supplementary feeding: can geometric analysis help save the Kakapo? Notornis 53(1): 100-111.
• Reischek, A. 1884. Notes on New Zealand ornithology. Transactions of the New Zealand Institute 17: 187-198.
• Reischek, A. 1930. Yesterdays in Maoriland, New Zealand in the eighties. Jonathan Cape, London.
• Riley Murdoch (2001). Maori Bird Lore; An introduction. Viking Sevenseas NZ LTD.
• Robertson, H.A., Karika, I. and Saul, E.K. 2006. Translocation of Rarotonga monarchs Pomarea dimidiata within the Southern Cook Islands. Bird Conservation International 16(3): 197-215.
• Schodde, R. & Mason, I.J. (1981). Nocturnal Birds of Australia. Illustrated by Jeremy Boot. Melbourne: Lansdowne Edns 136 pp. 22 pls [35–36]
• Sutherland, William J. (2002). "Conservation biology: Science, sex and the Kakapo". Nature 419 (6904): 265–266. doi:10.1038/419265a. PMID 12239554.
• Tipa, Rob (2006). "Kakapo in Māori lore". Notornis 53 (1).
• G. R. Williams (1956). "The Kakapo (Strigops habroptilus, Gray): a review and reappraisal of a near-extinct species". Notornis 7 (2): 29–56.
• Worthy, T.H.; Holdaway, R.N. (2002). The Lost world of the Moa: Prehistoric life in New Zealand. Christchurch: Canterbury University Press. p. 718.
• Westerskov, K.E. 1981. Reischek’s 1890 paper on ‘the kakapo (Strigops habroptilus) in the wild and in captivity.’ Notornis 28: 263-280.
• Wright, T.F.; Schirtzinger E. E., Matsumoto T., Eberhard J. R., Graves G. R., Sanchez J. J., Capelli S., Muller H., Scharpegge J., Chambers G. K. & Fleischer R. C. (2008). "A Multilocus Molecular Phylogeny of the Parrots (Psittaciformes): Support for a Gondwanan Origin during the Cretaceous". Mol Biol Evol 25 (10): 2141–2156. doi:10.1093/molbev/msn160. PMC 2727385. PMID 18653733. Cite uses deprecated parameters (help)

Какапа, або савіны папугай (Strigops habroptilus) — птушка зь сямейства папугаевых, адзіны від падсямейства Савіныя папугаі. Зьяўляецца эндэмікам Новай Зэляндыі, сустракаецца вельмі рэдка.

Апісаньне

Буйная птушка, каля 60 см вышыні. Самец буйнейшы за самку. Пер'е імшыста-зялёнае, на сьпіне з чорнымі, а ў іншых месцах з бурымі і жоўтымі палосамі. Добра разьвітае апярэньне на твары надае падабенства да савы, што і абумовіла назву.

Малюнак какапа з кнігі W. Buller «Birds of New Zealand»

З-за слаба разьвітых грудных мышцаў і кіля какапа не можа лётаць.

Экалёгія

Какапа сустракаецца ў вільготных месцах на раўнінах і ў гарах (да 1400 м вышэй за ўзровень мора).

Корміцца расьліннай ежай, пераважна ягадамі.

Гнёзды робіць у шчылінах скал, паміж каранёў дрэваў. Адкладвае 2 яйкі, звычайна ў студзені — лютым.

Літаратура

• Жизнь животных в 6-ти т. Т. 5. Птицы. / Под ред. Н.А. Гладкова, А.В. Михеева — 2-е изд., перераб. — М.: Просвещение, 1970.

Вонкавыя спасылкі

• Птушкі Новай Зеландыі: Какапа ^(анг.)

— сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

ਕਾਕਾਪੋ (ਮਾਓਰੀ: kākāpō, ਮਤਲਬ ਰਾਤ ਵਾਲਾ ਤੋਤਾ; ਵਿਗਿਆਨੀ ਨਾਂ: Strigops habroptila)^[2], ਇਸ ਨੂੰ ਉੱਲੂ ਤੋਤਾ (owl parrot) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਨਾਂ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਜਾਗਣ ਵਾਲਾ ਤੋਤਾ ਹੈ, ਜੋ ਨਿਊਜੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[3]

ਹਵਾਲੇ

ஆந்தைக் கிளி அல்லது காக்காப்போ ( kakapo (மாவோரி மொழி: kākāpō அல்லது இரவுக் கிளி ), Strigops habroptilus (Gray, 1845), என்பது, ஒரு வகைக் கிளி ஆகும். இது ஒரு பறக்காத பறவையாகத் தரையில் வாழக்கூடிய ஒரு இரவாடி இவை நியூசிலாந்தில் காணப்படக்கூடிய அகணிய உயிரினமாகும்.^[2]

இவை மஞ்சள், பச்சை கலந்த நிறத்துடன், பூனை மீசை போன்று வாயைச் சுற்றி முளைத்துள்ள மயிர் போன்ற இறகுகள், பெரிய சாம்பல் நிற அலகு, குறுகிய கால்கள், பெரிய கால் அடிகளை உடையவை. இவற்றின் இறக்கைகள் மற்றும் வால் ஒப்பீட்டளவில் குறுகிய நீளமுடையவை. இது உலகின் ஒரே பறக்கமுடியாத கிளியாக இருக்கிறது, இவை உடல் பருமன் கொண்டவை; இரவு நேரங்களில் மட்டும் திரியக்கூடிய தாவர உண்ணிகளாகும். மேலும் இவ்வினப் பறவைகள் உடல் தோற்றத்தில் பால் ஈருருமை தோற்றம் உடையவை, இவை உலகில் நீண்டநாள் வாழும் பறவைகளில் ஒன்றாகும்.^[3] சில கிளிகள் 120 ஆண்டுகள்வரைகூட உயிர் வாழும். ^[4] நியூசிலாந்தின் பல பறவை இனங்களைப் போலவே, ஆந்தைக் கிளியும் மாவோரி மக்களின் பழங்குடி வாழ்வில் வரலாற்று சிறப்புமிக்கதாக, பாரம்பரியப் புனைவுகள் மற்றும் நாட்டுப்பறவியல் முக்கியத்தவம் மிக்கதாக இருந்தது. இவை இந்தப் பழங்குடி இனத்தவரால் வேட்டையாடப்பட்டு பல வகையில் பயன்படுத்தப்பட்டன. இவற்றின் இறைச்சி உணவுத் தேவைக்கும், இவற்றின் சிறகுகள் ஆடைகளை மதிப்பு மிக்கதாக மாற்றுவதற்கும் இம்மக்களுக்குப் பயனுள்ள பொருள்களாக இருந்தன.

மேற்கோள்கள்

The kākāpō (/ˈkɑːkəpoʊ/ KAH-kə-poh;^[3] Māori: [kaːkaːpɔː];^[4] from the Māori: kākāpō, lit. 'night parrot'; PL: kākāpō), also known as owl parrot (Strigops habroptilus), is a species of large, flightless, nocturnal, ground-dwelling parrots of the super-family Strigopoidea, endemic to New Zealand.^[5]

Up to 64 cm (25 in) in length, these flightless birds have finely blotched yellow-green plumage, a distinct facial disc, owl-style forward-facing eyes with surrounding discs of specially-textured feathers, a large grey beak, short legs, large blue feet, and relatively short wings and tail: a combination of traits making it unique among parrots. It is the world's only flightless parrot, the world's heaviest parrot, and also is nocturnal, herbivorous, visibly sexually dimorphic in body size, has a low basal metabolic rate, and does not have male parental care. It is the only parrot to have a polygynous lek breeding system. It is also possibly one of the world's longest-living birds, with a reported lifespan of up to 100 years.^[6] The weight is 1.5–3 kilograms (3.3–6.6 lb) for males and 0.950–1.6 kilograms (2.09–3.53 lb) for females.

Its anatomy typifies the tendency of bird-evolution on oceanic islands. With few predators and abundant food, kākāpō exhibit island syndrome development, having a generally-robust torso physique at the expense of flight abilities, resulting in reduced shoulder- and wing-muscles along with a diminished keel on the sternum. Like many other New Zealand bird species, the kākāpō was historically important to Māori, the indigenous people of New Zealand. It appeared in many of their traditional legends and folklore. It was also heavily hunted and was used as a resource by Māori (both for its meat and for its feathers, which were used to make highly-valued pieces of clothing). Rarely, kākāpō were kept as pets.

The kākāpō is critically endangered; the total known adult population is 248^[7] living individuals, all of which are named and tagged, confined to four small islands off the coast of New Zealand that have been cleared of predators.^[8] The past introduction of predators such as cats, rats, ferrets, and stoats during British colonisation almost wiped out the already-rare kākāpō, having suffered over-hunting from the early Māori. Conservation efforts began in the 1890s, but they were not very successful until the implementation of the Kakapo Recovery Programme a century later in 1995.

Most kākāpō are kept on two predator-free small islands, Codfish / Whenua Hou and Anchor, where they are closely monitored, while somewhat larger Little Barrier / Hauturu Island is being trialled as a third home for the species.

Taxonomy, systematics and naming

Illustration of a kākāpō from the book A History of the Birds of New Zealand by Walter Lawry Buller, published in 1873.^[9]

The name kākāpō is Māori, from kākā ("parrot") + pō ("night");^[10] the name is both singular and plural. "Kākāpō" is increasingly written in New Zealand English with the macrons that indicate long vowels.

The kākāpō was originally described by English ornithologist George Robert Gray in June 1845 and named Strigops habroptilus.^[10][a] Its generic name Strigops is derived from the Ancient Greek strix, genitive strigos "owl", and ops "face", while its specific epithet habroptilus comes from habros "soft", and ptilon "feather".^[11]

The bird has so many unusual features that it was initially placed in its own tribe, Strigopini. Recent phylogenetic studies have confirmed the unique position of this genus as well as the closeness to the kākā and the kea, both belonging to the New Zealand parrot genus Nestor.^[12] Together, they are now considered a separate superfamily within the parrots, Strigopoidea, the most basal of all living parrots.^[13]

Within the Strigopoidea, the kākāpō is placed in its own family, Strigopidae. The common ancestor of the kākāpō and the genus Nestor became isolated from the remaining parrot species when New Zealand broke off from Gondwana, around 82 million years ago. Around 30 million years ago, the kākāpō diverged from the genus Nestor.^[14][12]

Earlier ornithologists felt that the kākāpō might be related to the ground parrots and night parrot of Australia due to their similar colouration, but this is contradicted by recent studies;^[15] rather, the cryptic colour seems to be adaptation to terrestrial habits that evolved twice convergently.^[16]

Description

A year-old kākāpō on Codfish Island / Whenua Hou.

The kākāpō is a large, rotund parrot. Adults can measure from 58 to 64 cm (23 to 25 in) in length, and weight can vary from 0.95 to 4 kg (2 to 9 lb) at maturity.^[17][18] Males are larger than females. 28 males were found to average 2 kg (4.4 lb) in one study, and 39 males were found to average 2.06 kg (4.5 lb) in another. In the same studies, 28 females were found to average 1.5 kg (3.3 lb) and 18 females were found to average 1.28 kg (2.8 lb), respectively.^[19][20] Kākāpō are the heaviest living species of parrot and on average weigh about 400 g (14 oz) more than the largest flying parrot, the hyacinth macaw.^[19]

The kākāpō cannot fly, having relatively short wings for its size and lacking the keel on the sternum (breastbone), where the flight muscles of other birds attach.^[6] It uses its wings for balance and to break its fall when leaping from trees. Unlike many other land birds, the kākāpō can accumulate large amounts of body fat.^[6]

The upper parts of the kākāpō have yellowish moss-green feathers barred or mottled with black or dark brownish grey, blending well with native vegetation. Individuals may have strongly varying degrees of mottling and colour tone and intensity – museum specimens show that some birds had completely yellow colouring. The breast and flank are yellowish-green streaked with yellow. The belly, undertail, neck, and face are predominantly yellowish streaked with pale green and weakly mottled with brownish-grey. Because the feathers do not need the strength and stiffness required for flight, they are exceptionally soft, giving rise to the specific epithet habroptilus. The kākāpō has a conspicuous facial disc of fine feathers resembling the face of an owl; thus, early European settlers called it the "owl parrot". The beak is surrounded by delicate feathers which resemble vibrissae or "whiskers"; it is possible kākāpō use these to sense the ground as they walk with its head lowered, but there is no evidence for this. The mandible is variable in colour, mostly ivory, with the upper part often bluish-grey. The eyes are dark brown. Kākāpō feet are large, scaly, and, as in all parrots, zygodactyl (two toes face forward and two backward). The pronounced claws are particularly useful for climbing. The ends of the tail feathers often become worn from being continually dragged on the ground.^[6]

The "whiskers" around the beak

Females are easily distinguished from males as they have a narrower and less domed head, narrower and proportionally longer beak, smaller cere and nostrils, more slender and pinkish grey legs and feet, and proportionally longer tail. While their plumage colour is not very different from that of the male, the toning is more subtle, with less yellow and mottling. Nesting females also have a brood patch of bare skin on the belly.^[6]

The kākāpō's altricial young are first covered with greyish white down, through which their pink skin can be easily seen. They become fully feathered at approximately 70 days old. Juvenile individuals tend to have duller green colouration, more uniform black barring, and less yellow present in their feathers. They are additionally distinguishable because of their shorter tails, wings, and beaks. At this stage, they have a ring of short feathers surrounding their irises that resembles eyelashes.^[6]

Like many other parrots, kākāpō have a variety of calls. As well as the booms (see below for a recording) and chings of their mating calls, they will often loudly skraark.^[21]

The kākāpō has a well-developed sense of smell, which complements its nocturnal lifestyle.^[22] It can distinguish between odours while foraging, a behaviour reported in only one other parrot species.^[22] The kākāpō has a large olfactory bulb ratio (longest diameter of the olfactory bulb/longest diameter of the brain) indicating that it does, indeed, have a more developed sense of smell than other parrots.^[22] One of the most striking characteristics of the kākāpō is its distinct musty-sweet odour.^[21] The smell often alerts predators to the presence of kākāpō.^[23]

As a nocturnal species, the kākāpō has adapted its senses to living in darkness. Its optic tectum, nucleus rotundus, and entopallium are smaller in relation to its overall brain size than those of diurnal parrots. Its retina shares some qualities with that of other nocturnal birds but also has some qualities typical of diurnal birds, lending to best function around twilight. These modifications allow the kākāpō to have enhanced light sensitivity but with poor visual acuity.^[24]

Internal anatomy

Skeleton

The skeleton of the kākāpō differs from other parrots in several features associated with flightlessness. Firstly, it has the smallest relative wing size of any parrot. Its wing feathers are shorter, more rounded, less asymmetrical, and have fewer distal barbules to lock the feathers together. The sternum is small and has a low, vestigial keel and a shortened spina externa. As in other flightless birds and some flighted parrots, the furcula is not fused but consists of a pair of clavicles lying in contact with each coracoid. As in other flightless birds, the angle between the coracoid and sternum is enlarged. The kākāpō has a larger pelvis than other parrots. The proximal bones of the leg and wing are disproportionately long and the distal elements are disproportionately short.^[25]

The pectoral musculature of the kākāpō is also modified by flightlessness. The pectoralis and supracoracoideus muscles are greatly reduced. The propatagialis tendo longus has no distinct muscle belly. The sternocoracoideus is tendinous. There is an extensive cucularis capitis clavicularis muscle that is associated with the large crop.^[25]

Genetics

Because kākāpō passed through a genetic bottleneck, in which their world population was reduced to 49 birds, they are extremely inbred and have low genetic diversity. This manifests in lower disease resistance and fertility problems: 40% of kākāpō eggs are infertile.^[26] Beginning in 2015, the Kākāpō 125 project aimed to sequence the genome of all living kākāpō, as well as some museum specimens – the first time an entire species has had its genome sequenced.^[27] The project is a collaboration between Duke University and the New Zealand Genomics lab in Dunedin.^[26]

Habitat

Before the arrival of humans, the kākāpō was distributed throughout both main islands of New Zealand. Although it may have inhabited Stewart Island / Rakiura before human arrival, it has so far not been found in the extensive fossil collections from there.^[28] Kākāpō lived in a variety of habitats, including tussocklands, scrublands and coastal areas. It also inhabited forests dominated by podocarps (rimu, mataī, kahikatea, tōtara), beeches, tawa, and rātā. In Fiordland, areas of avalanche and slip debris with regenerating and heavily fruiting vegetation – such as five finger, wineberry, bush lawyer, tutu, hebes, and coprosmas – became known as "kākāpō gardens".^[29]

The kākāpō is considered to be a "habitat generalist".^[6] Though they are now confined to islands free of predation, they were once able to live in nearly any climate present on the islands of New Zealand. They survived dry, hot summers on the North Island as well as cold winter temperatures in the sub-alpine areas of Fiordland. Kākāpō seem to have preferred broadleaf or mountain beech and Hall's tōtara forest with mild winters and high rainfall, but the species was not exclusively forest-dwelling.^[30] All kākāpō that were transferred to predator-free islands in the last decades have adapted well to any changes in environment and food plants.

Ecology and behaviour

Historic distribution of the kākāpō:

Maximum distribution since 1840

Fossil evidence

It seems that the kākāpō – like many of New Zealand's bird species – has evolved to occupy an ecological niche normally filled by various species of mammal (the only non-marine mammals native to New Zealand are three species of small bats).

The kākāpō is primarily nocturnal; it roosts under cover in trees or on the ground during the day and moves around its territories at night.^[5]

Though the kākāpō cannot fly, it is an excellent climber, ascending to the crowns of the tallest trees. It can also "parachute" – descending by leaping and spreading its wings. In this way it may travel a few metres at an angle of less than 45 degrees.^[6] With only 3.3% of its mass made up of pectoral muscle, it is no surprise that the kākāpō cannot use its wings to lift its heavy body off the ground. Because of its flightlessness, it has very low metabolic demands in comparison to flighted birds. It is able to survive easily on very little or on very low quality food sources. Unlike most other bird species, the kākāpō is entirely herbivorous, feeding on fruits, seeds, leaves, stems, and rhizomes. When foraging, kākāpō tend to leave crescent-shaped wads of fiber in the vegetation behind them, called "browse signs".^[31]

Having lost the ability to fly, it has developed strong legs. Locomotion is often by way of a rapid "jog-like" gait by which it can move several kilometres.^[17] A female has been observed making two return trips each night during nesting from her nest to a food source up to 1 km (0.6 mi) away^[32] and the male may walk from its home range to a mating arena up to 5 km (3 mi) away during the mating season (October–January).^[33]

Individual nicknamed Trevor feeding on poroporo fruits, Maud Island

Young birds indulge in play fighting, and one bird will often lock the neck of another under its chin.^[34] The kākāpō is curious by nature and has been known to interact with humans. Conservation staff and volunteers have engaged extensively with some kākāpō, which have distinct personalities.^[35] While they are curious toward humans, kākāpō are not social birds.

The kākāpō was a very successful species in pre-human New Zealand, and was well adapted to avoid the birds of prey which were their only predators. As well as the New Zealand falcon, there were two other birds of prey in pre-human New Zealand: Haast's eagle and Eyles' harrier.^[36] All these raptors soared overhead searching for prey in daylight, and to avoid them the kākāpō evolved camouflaged plumage and became nocturnal. When a kākāpō feels threatened, it freezes, so that it is more effectively camouflaged in the vegetation its plumage resembles. Kākāpō were not entirely safe at night, when the laughing owl was active, and it is apparent from owl nest deposits on Canterbury limestone cliffs that kākāpō were among their prey.^[37]

Kākāpō defensive adaptations were no use, however, against the mammalian predators introduced to New Zealand by humans. Birds hunt very differently from mammals, relying on their powerful vision to find prey, and thus they usually hunt by day.^[36] Mammalian predators, in contrast to birds, often hunt by night, and rely on their sense of smell and hearing to find prey; a common way for humans to hunt kākāpō was by releasing trained dogs.^[38][36] The kākāpō's adaptations to avoid avian predation have thus been useless against its new enemies, and the reason for its massive decline since the introduction of dogs, cats and mustelids (see Conservation: Human impact).

Breeding

Hatching kākāpō egg

The kākāpō is the only extant species of flightless parrot in the world,^[20] and the only flightless bird that has a lek breeding system.^[39] Males loosely gather in an arena and compete with each other to attract females. Females listen to the males as they display, or "lek".^[40] They choose a mate based on the quality of his display; they are not pursued by the males in any overt way. No pair bond is formed; males and females meet only to mate.

During the courting season, males leave their home ranges for hilltops and ridges where they establish their own mating courts. These leks can be up to 5 kilometres (3 mi) from a kākāpō's usual territory and are an average of 50 metres (160 ft) apart within the lek arena. Males remain in the region of their court throughout the courting season. At the start of the breeding season, males will fight to try to secure the best courts. They confront each other with raised feathers, spread wings, open beaks, raised claws and loud screeching and growling. Fighting may leave birds with injuries or even kill them. Mating occurs only approximately every five years, with the ripening of the rimu fruit. In mating years, males may make "booming" calls for 6–8 hours every night for more than four months.^[41]

Each court consists of one or more saucer-shaped depressions or "bowls" dug in the ground by the male, up to 10 centimetres (4 in) deep and long enough to fit the half-metre length of the bird. The kākāpō is one of only a handful of birds in the world which actually constructs its leks.^[39] Bowls are often created next to rock faces, banks, or tree trunks to help reflect sound:^[20] the bowls themselves function as amplifiers to enhance the projection of the males' booming mating calls.^[39] Each male's bowls are connected by a network of trails or tracks which may extend 50 metres (160 ft) along a ridge or 20 metres (70 ft) in diameter around a hilltop.^[20] Males meticulously clear their bowls and tracks of debris. One way researchers check whether bowls are visited at night is to place a few twigs in the bowl; if the male visits overnight, he will pick them up in his beak and toss them away.

To attract females, males make loud, low-frequency (below 100 Hz) booming calls from their bowls by inflating a thoracic sac.^[17][42] They start with low grunts, which increase in volume as the sac inflates. After a sequence of about 20 loud booms, the male kākāpō emits a high-frequency, metallic "ching" sound.^[43] He stands for a short while before again lowering his head, inflating his chest and starting another sequence of booms. The booms can be heard at least 1 kilometre (0.62 mi) away on a still night; wind can carry the sound at least 5 kilometres (3.1 mi).^[20] Males boom for an average of eight hours a night; each male may produce thousands of booms in this time. This may continue every night for three or four months during which time the male may lose half his body weight. Each male moves around the bowls in his court so that the booms are sent out in different directions. These booms are also notorious for attracting predators, because of the long range at which they can be heard.

Females are attracted by the booms of the competing males; they too may need to walk several kilometres from their territories to the arena. Once a female enters the court of one of the males, the male performs a display in which he rocks from side to side and makes clicking noises with his beak.^[6] He turns his back to the female, spreads his wings in display and walks backwards towards her. He will then attempt copulation for 40 minutes or more.^[44] Once the birds have mated, the female returns to her home territory to lay eggs and raise the chicks. The male continues booming in the hope of attracting another female.

Hatchlings

The female kākāpō lays 1–4 eggs per breeding cycle, with several days between eggs.^[42][44] She nests on the ground under the cover of plants or in cavities such as hollow tree trunks. The female incubates the eggs faithfully, but is forced to leave them every night in search of food. Predators are known to eat the eggs, and the embryos inside can also die of cold in the mother's absence. Kākāpō eggs usually hatch within 30 days,^[45] bearing fluffy grey chicks that are quite helpless. After the eggs hatch, the female feeds the chicks for three months, and the chicks remain with the female for some months after fledging.^[42] The young chicks are just as vulnerable to predators as the eggs, and young have been killed by many of the same predators that attack adults. Chicks leave the nest at approximately 10 to 12 weeks of age. As they gain greater independence, their mothers may feed the chicks sporadically for up to 6 months.

The kākāpō is long-lived, with an average life expectancy of 60 (plus or minus 20) years, and tends to reach adolescence before it starts breeding.^[44] Males start booming at about 5 years of age.^[17] It was thought that females reached sexual maturity at 9 years of age, but four five-year-old females have now been recorded reproducing.^[45][44] The kākāpō does not breed every year and has one of the lowest rates of reproduction among birds. Breeding occurs only in years when trees mast (fruit heavily), providing a plentiful food supply. Rimu mast occurs only every three to five years, so in rimu-dominant forests, such as those on Whenua Hou, kākāpō breeding occurs as infrequently.^[46]

Another aspect of the kākāpō's breeding system is that a female can alter the sex ratio of her offspring depending on her condition. A female in good condition produces more male offspring (males have 30%–40% more body weight than females).^[6] Females produce offspring biased towards the dispersive sex when competition for resources (such as food) is high and towards the non-dispersive sex when food is plentiful. A female kākāpō will likely be able to produce eggs even when there are few resources, while a male kākāpō will be more capable of perpetuating the species when there are plenty, by mating with several females.^[47] This supports the Trivers–Willard hypothesis. The relationship between clutch sex ratio and maternal diet has conservation implications, because a captive population maintained on a high quality diet will produce fewer females and therefore fewer individuals valuable to the recovery of the species.^[48]

Feeding

The beak of the kākāpō is adapted for grinding food finely. For this reason, the kākāpō has a very small gizzard compared to other birds of their size. It is entirely herbivorous, eating native plants, seeds, fruits, pollen and even the sapwood of trees. A study in 1984 identified 25 plant species as kākāpō food.^[5] It is particularly fond of the fruit of the rimu tree, and will feed on it exclusively during seasons when it is abundant. The kākāpō strips out the nutritious parts of the plant out with its beak, leaving a ball of indigestible fibre. These little clumps of plant fibres are a distinctive sign of the presence of the bird.^[49][31] The kākāpō is believed to employ bacteria in the fore-gut to ferment and help digest plant matter.^[50]

Kākāpō diet changes according to the season. The plants eaten most frequently during the year include some species of Lycopodium ramulosum, Lycopodium fastigium, Schizaea fistulosa, Blechnum minus, Blechnum procerum, Cyathodes juniperina, Dracophyllum longifolium, Olearia colensoi and Thelymitra venosa. Individual plants of the same species are often treated differently. Kākāpō leave conspicuous evidence of their feeding activities, over feeding areas that range between 10 by 10 metres (30 ft × 30 ft) and 50 by 100 metres (160 ft × 330 ft) per individual.^[5] Kākāpō feeding grounds almost always host manuka and yellow silver pine (Lepidothamnus intermedius) scrubs.

Preserved coprolites of kākāpō have been studied to obtain information on the historic diet of the bird. This research has identified 67 native plant genera previously unrecorded as food sources for kāpāpō including native mistletoes as well as Dactylanthus taylorii.^[51]

Conservation

Fossil records indicate that in pre-Polynesian times, the kākāpō was New Zealand's third most common bird^[36] and it was widespread on all three main islands. However, the kākāpō population in New Zealand has declined massively since human settlement of the country, and its conservation status as ranked by the Department of Conservation continues to be "Nationally Critical".^[2] Since the 1890s, conservation efforts have been made to prevent extinction. The most successful scheme has been the Kākāpō Recovery Programme; this was implemented in 1995 and continues to this day.^[52] Kākāpō are absolutely protected under New Zealand's Wildlife Act 1953.^[53] The species is also listed under Appendix I of the Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES) meaning international export/import (including parts and derivatives) is regulated.^[54]

Human impact

Specimens at the Vienna Museum of Natural History; thousands of kākāpō were collected for museums across the world

The first factor in the decline of the kākāpō was the arrival of humans. Māori folklore suggests that the kākāpō was found throughout the country when the Polynesians first arrived in Aotearoa 700 years ago.^[55] Subfossil and midden deposits show that the bird was present throughout the North and South Island before and during early Māori times.^[56] Māori hunted the kākāpō for food and for their skins and feathers, which were made into cloaks.^[55]

Due to its inability to fly, strong scent and habit of freezing when threatened, the kākāpō was easy prey for the Māori and their dogs. Its eggs and chicks were also preyed upon by the Polynesian rat or kiore, which the Māori brought to New Zealand as a stowaway.^[40] Furthermore, the deliberate clearing of vegetation by Māori reduced the habitable range for kākāpō. Although the kākāpō was extinct in many parts of the islands by the time Europeans arrived,^[57] including the Tararua and Aorangi Ranges,^[58] it was locally abundant in parts of New Zealand, such as the central North Island and forested parts of the South Island.^[56]

Although kākāpō numbers were reduced by Māori settlement, they declined much more rapidly after European colonisation.^[59] Beginning in the 1840s, Pākehā settlers cleared vast tracts of land for farming and grazing, further reducing kākāpō habitat. They brought more dogs and other mammalian predators, including domestic cats, black rats and stoats.^[60] Europeans knew little of the kākāpō until George Gray of the British Museum described it from a skin in 1845. As the Māori had done, early European explorers and their dogs ate kākāpō. In the late 19th century, the kākāpō became well known as a scientific curiosity, and thousands were captured or killed for zoos, museums and collectors. Most captured specimens died within months. From at least the 1870s, collectors knew the kākāpō population was declining; their prime concern was to collect as many as possible before the bird became extinct.

In the 1880s, large numbers of mustelids (stoats, ferrets and weasels) were released in New Zealand to reduce rabbit numbers,^[61] but they also preyed heavily on many native species including the kākāpō. Other browsing animals, such as introduced deer, competed with the kākāpō for food, and caused the extinction of some of its preferred plant species. The kākāpō was reportedly still present near the head of the Whanganui River as late as 1894, with one of the last records of a kākāpō in the North Island being a single bird caught in the Kaimanawa Ranges by Te Kepa Puawheawhe in 1895.^[58]

Early protection efforts

In 1891, the New Zealand government set aside Resolution Island in Fiordland as a nature reserve. In 1894, the government appointed Richard Henry as caretaker. A keen naturalist, Henry was aware that native birds were declining, and began catching and moving kākāpō and kiwi from the mainland to the predator-free Resolution Island. In six years, he moved more than 200 kākāpō to Resolution Island. By 1900, however, stoats had swum to Resolution Island and colonised it; they wiped out the nascent kākāpō population within 6 years.^[62]

In 1903, three kākāpō were moved from Resolution Island to the nature reserve of Little Barrier Island (Hauturu-o-Toi) north-east of Auckland, but feral cats were present and the kākāpō were never seen again. In 1912, three kākāpō were moved to another reserve, Kapiti Island, north-west of Wellington. One of them survived until at least 1936, despite the presence of feral cats for part of the intervening period.^[62]

By the 1920s, the kākāpō was extinct in the North Island and its range and numbers in the South Island were declining.^[57] One of its last refuges was rugged Fiordland. There, during the 1930s, it was often seen or heard, and occasionally eaten, by hunters or roadworkers. By the 1940s, reports of kākāpō were becoming scarce.

1950–1989 conservation efforts

Sinbad Gully in Fiordland, seen between the mountains on the far side of a fjord, was one of the last strongholds of the kākāpō on mainland New Zealand.^[63]

In the 1950s, the New Zealand Wildlife Service was established and began making regular expeditions to search for the kākāpō, mostly in Fiordland and what is now the Kahurangi National Park in the northwest of the South Island. Seven Fiordland expeditions between 1951 and 1956 found only a few recent signs. Finally, in 1958 a kākāpō was caught and released in the Milford Sound / Piopiotahi catchment area in Fiordland. Six more kākāpō were captured in 1961; one was released and the other five were transferred to the aviaries of the Mount Bruce Bird Reserve near Masterton in the North Island. Within months, four of the birds had died and the fifth died after about four years. In the next 12 years, regular expeditions found few signs of the kākāpō, indicating that numbers were continuing to decline. Only one bird was captured in 1967; it died the following year.^[64]

By the early 1970s, it was uncertain whether the kākāpō was still an extant species. At the end of 1974, scientists located several more male kākāpō and made the first scientific observations of kākāpō booming. These observations led Don Merton to speculate for the first time that the kākāpō had a lek breeding system.^[40] From 1974 to 1978 a total of 18 kākāpō were discovered in Fiordland, but all were males. This raised the possibility that the species would become extinct, because there might be no surviving females. One male bird was captured in the Milford area in 1975, christened "Richard Henry", and transferred to Maud Island. All the birds the Wildlife Service discovered from 1951 to 1976 were in U-shaped glaciated valleys flanked by almost-vertical cliffs and surrounded by high mountains. Such extreme terrain had slowed colonisation by browsing mammals, leaving islands of virtually unmodified native vegetation. However, even here, stoats were present and by 1976 the kākāpō was gone from the valley floors and only a few males survived high on the most inaccessible parts of the cliffs.^[6]

Before 1977, no expedition had been to Stewart Island / Rakiura to search for the bird. In 1977, sightings of kākāpō were reported on the island.^[6] An expedition to Rakiura found a track and bowl system on its first day; soon after, it located several dozen kākāpō. The finding in an eight-thousand-hectare (twenty-thousand-acre) area of fire-modified scrubland and forest raised hope that the population would include females. The total population was estimated at 100 to 200 birds.^[65]

Mustelids have never colonised Stewart Island / Rakiura, but feral cats were present. During a survey, it was apparent that cats killed kākāpō at a rate of 56% per year.^[66] At this rate, the birds could not survive on the island and therefore an intensive cat control was introduced in 1982, after which no cat-killed kākāpō were found.^[6] However, to ensure the survival of the remaining birds, scientists decided later that this population should be transferred to predator-free islands; this operation was carried out between 1982 and 1997.^[67]

Kākāpō Recovery programme

In 1989, a Kākāpō Recovery plan was developed, and a Kākāpō Recovery programme was established in 1995.^[68] The New Zealand Department of Conservation replaced the Wildlife Service for this task.

The first action of the plan was to relocate all the remaining kākāpō to suitable islands for them to breed. None of the New Zealand islands were ideal to establish kākāpō without rehabilitation by extensive re-vegetation and the eradication of introduced mammalian predators and competitors. Four islands were finally chosen: Maud, Hauturu/Little Barrier, Codfish and Mana.^[67] Sixty-five kākāpō (43 males, 22 females) were successfully transferred onto the four islands in five translocations.^[67] Some islands had to be rehabilitated several times when feral cats, stoats and weka kept appearing. Little Barrier Island was eventually viewed as unsuitable due to the rugged landscape, the thick forest and the continued presence of rats, and its birds were evacuated in 1998.^[69] Along with Mana Island, it was replaced with two new kākāpō sanctuaries: Chalky Island (Te Kakahu) and Anchor Island.^[6] The entire kākāpō population of Codfish Island was temporarily relocated in 1999 to Pearl Island in Port Pegasus while rats were being eliminated from Codfish.^[70] All kākāpō on Pearl and Chalky Islands were moved to Anchor Island in 2005.^[71]

Supplementary feeding

A key part of the Recovery Programme is the supplementary feeding of females. Kākāpō breed only once every two to five years, when certain plant species, primarily Dacrydium cupressinum (rimu), produce protein-rich fruit and seeds. During breeding years when rimu masts supplementary food is provided to kākāpō to increase the likelihood of individuals successfully breeding.^[72] In 1989, six preferred foods (apples, sweet potatoes, almonds, Brazil nuts, sunflower seeds and walnuts) were supplied ad libitum each night to 12 feeding stations. Males and females ate the supplied foods, and females nested on Little Barrier Island in the summers of 1989–1991 for the first time since 1982, although nesting success was low.^[73]

Supplementary feeding affects the sex ratio of kākāpō offspring, and can be used to increase the number of female chicks by deliberately manipulating maternal condition.^[74] During the winter of 1981, only females lighter than 1.5 kg (3.3 lb) were given supplementary feeding to avoid raising their body condition, and the sex ratio results in 1982 were close to parity, eliminating the male-biased sex ratios in the unrestricted feeding.

Today commercial parrot food is supplied to all individuals of breeding age on Whenua Hou and Anchor. The amount eaten and individual weights are carefully monitored to ensure that optimum body condition is maintained.^[44]

Nest management

Department of Conservation worker with chicks

Kākāpō nests are intensively managed by wildlife conservation staff. Before Polynesian rats were removed from Whenua Hou, the rats were a threat to the survival of young kākāpō. Of 21 chicks that hatched between 1981 and 1994, nine were either killed by rats or died and were subsequently eaten by rats.^[72] Kākāpō nest protection was intensified after 1995 by using rat traps and rat poison stations as soon as a kākāpō nest was detected. A small video camera and infra-red light source would watch the nest continuously and scare approaching rats with flashing lights and loud popping sounds.

All kākāpō islands are now rat-free, but infrared cameras still allow rangers to remotely monitor the behaviour of females and chicks in nests. Data loggers record when mother kākāpō come and go, allowing rangers to pick a time to check on the health of chicks, and also indicate how hard females are having to work to find food. Because mother kākāpō often struggle to successfully rear multiple chicks, Kākāpō Recovery rangers will move chicks between nests as needed.^[44]

Eggs are often removed from nests for incubation to reduce the likelihood of accidents, such as lost eggs or crushing. If chicks become ill, are not putting on weight, or there are too many chicks in the nest (and no available nest to move them to) they will be hand-reared by the Kākāpō Recovery team.^[44] In the 2019 season, eggs were also removed from nests to encourage females to re-nest. By hand-raising the first group of chicks in captivity and encouraging females to lay more eggs, the Kākāpō Recovery Team hoped that overall chick production would be increased.^[75] By the end of February 2020, the bird's summer breeding season, these efforts led to the production of 80 chicks, "a record number."^[76]

Monitoring

To monitor the kākāpō population continuously, each bird is equipped with a radio transmitter.^[72] Every known kākāpō, barring some young chicks, has been given a name by Kākāpō Recovery Programme officials, and detailed data is gathered about every individual.^[26] GPS transmitters are also being trialled to provide more detailed data about the movement of individual birds and their habitat use.^[44] The signals also provide behavioural data, letting rangers gather information about mating and nesting remotely.^[26] Every individual kākāpō receives an annual health check and has their transmitter replaced.

Reintroduction

The Kākāpō Recovery programme has been successful, with the numbers of kākāpō increasing steadily. Adult survival rate and productivity have both improved significantly since the programme's inception. However, the main goal is to establish at least one viable, self-sustaining, unmanaged population of kākāpō as a functional component of the ecosystem in a protected habitat.^[77] To help meet this conservation challenge, Resolution Island (20,860 ha (51,500 acres)) in Fiordland has been prepared for kākāpō re-introduction with ecological restoration including the eradication of stoats.^[78][6] Ultimately, the Kākāpō Recovery vision for the species is to restore the mauri (Māori for "life-force") of the kākāpō by breeding 150 adult females.^[79]

Fatal fungal infection

In late April 2019, the first case of the fungal disease aspergillosis in New Zealand kākāpō was discovered. As of 13 June 2019, almost 20% of the population, or 36 birds, have been flown by helicopter to veterinary hospitals around New Zealand for CT scan diagnosis and intensive treatment that usually lasted for several months.^[80]

Dunedin's Wildlife Hospital has treated 12 birds.^[81]

Population timeline

Cat control in 1982 arrested a sharp decline in kākāpō numbers, and they have recently increased under the Kākāpō Recovery plan. Red arrows indicate breeding years. Numbers become less precise before 1995, with the 1977 figure perhaps out by 50 birds.^[82]

• 1977: Kākāpō rediscovered on Stewart Island / Rakiura
• 1989: Most kākāpō are removed from Rakiura to Whenua Hou and Hauturu-O-Toi
• 1995: Kākāpō population consists of 51 individuals; beginning of the Kakapo Recovery Programme
• 1999: Kākāpō removed from Hauturu
• 2002: A significant breeding season led to 24 chicks being hatched
• 2005: 41 females and 45 males, including four fledglings (3 females and 1 male); kākāpō established on Anchor Island^[6]
• 2009: The total kākāpō population rose to over 100 for the first time since monitoring began.^[83] Twenty-two of the 34 chicks had to be hand-reared because of a shortage of food on Codfish Island.^[84]
• December 2010: Death of the oldest known kākāpō, "Richard Henry", possibly 80 years old.^[85]
• 2012: Seven kākāpō transferred to Hauturu, in an attempt to establish a successful breeding programme. Kākāpō were last on the island in 1999.^[86]
• March 2014: With the kākāpō population having increased to 126, the bird's recovery was used by Melbourne artist Sayraphim Lothian as a metaphor for the recovery of Christchurch, parallelling the "indomitable spirit of these two communities and their determination to rebuild".^[87][88]
• 2016: First breeding on Anchor; a significant breeding season, with 32 chicks; kākāpō population grows to over 150
• 2018: After the death of 3 birds, the population reduced to 149 birds.^[89]
• 2019: An abundance of rimu fruit and the introduction of several new technologies (including artificial insemination and 'smart eggs') helped make 2019 the best breeding season on record, with over 200 eggs laid and 72 chicks fledged. According to the Kākāpō Recovery Team at the New Zealand Department of Conservation, this was the earliest and longest breeding season yet.^[90][91] Population reached 200 juvenile or older birds on 17 August 2019.^[92]
• 2022: The population increased to 252 birds after a productive breeding season and successful artificial insemination.^[93]

In Māori culture

The kākāpō is associated with a rich tradition of Māori folklore and beliefs. The bird's irregular breeding cycle was understood to be associated with heavy fruiting or "masting" events of particular plant species such as the rimu, which led Māori to credit the bird with the ability to tell the future.^[94] Used to substantiate this claim were reported observations of these birds dropping the berries of the hinau and tawa trees (when they were in season) into secluded pools of water to preserve them as a food supply for the summer ahead; in legend this became the origin of the Māori practice of immersing food in water for the same purpose.^[94]

Use for food and clothing

Feathers

The meat of kākāpō made good eating and was considered by Māori to be a delicacy^[55] and it was hunted for food when it was still widespread.^[95] One source states that its flesh "resembles lamb in taste and texture",^[94] although European settlers have described the bird as having a "strong and slightly stringent [sic] flavour".^[55]

In breeding years, the loud booming calls of the males at their mating arenas made it easy for Māori hunting parties to track the kākāpō down, and it was also hunted while feeding or when dust-bathing in dry weather. The bird was caught, generally at night, using snares, pitfall traps, or by groups of domesticated Polynesian dogs which accompanied hunting parties – sometimes they would use fire sticks of various sorts to dazzle a bird in the darkness, stopping it in their tracks and making the capture easier.^[94] Cooking was done in a hāngi or in gourds of boiling oil.^[95] The flesh of the bird could be preserved in its own fat and stored in containers for later consumption – hunters of the Ngāi Tahu tribe would pack the flesh in baskets made from the inner bark of tōtara tree or in containers constructed from kelp.^[96] Bundles of kākāpō tail feathers were attached to the sides of these containers to provide decoration and a way to identify their contents.^[55][96] Also taken by the Māori were the bird's eggs, which are described as whitish "but not pure white", and about the same size as a kererū egg.^[94]

As well as eating the meat of the kākāpō, Māori would use kākāpō skins with the feathers still attached or individually weave in kākāpō feathers with flax fibre to create cloaks and capes.^[95][96][97] Each one required up to 11,000 feathers to make.^[98] Not only were these garments considered very beautiful, they also kept the wearer very warm.^[95][98] They were highly valued, and the few still in existence today are considered taonga (treasures), so much so that the old Māori adage "You have a kākāpō cape and you still complain of the cold" was used to describe someone who is never satisfied.^[95] Kākāpō feathers were also used to decorate the heads of taiaha, but were removed before use in combat.^[55][96][98]

Despite this, the kākāpō was also regarded as an affectionate pet by the Māori. This was corroborated by European settlers in New Zealand in the 19th century, among them George Edward Grey, who once wrote in a letter to an associate that his pet kākāpō's behaviour towards him and his friends was "more like that of a dog than a bird".^[94]

In the media

The conservation of the kākāpō has made the species well known. Many books and documentaries detailing the plight of the kākāpō have been produced in recent years, one of the earliest being Two in the Bush, made by Gerald Durrell for the BBC in 1962.^[99]

A feature-length documentary, The Unnatural History of the Kakapo^[100] won two major awards at the Reel Earth Environmental Film Festival. Two of the most significant documentaries, both made by NHNZ, are Kakapo – Night Parrot (1982) and To Save the Kakapo (1997).

Sirocco on Maud Island

The BBC's Natural History Unit also featured the kākāpō, including a sequence with Sir David Attenborough in The Life of Birds. It was also one of the endangered animals Douglas Adams and Mark Carwardine set out to find for the radio series and book Last Chance to See. An updated version of the series has been produced for BBC TV, in which Stephen Fry and Carwardine revisit the animals to see how they are getting on almost 20 years later, and in January 2009, they spent time filming the kākāpō on Codfish Island / Whenua Hou.^[63][101] Footage of a kākāpō named Sirocco attempting to mate with Carwardine's head was viewed by millions worldwide, leading to Sirocco becoming "spokes-bird" for New Zealand wildlife conservation in 2010.^[102] Sirocco became the inspiration for the party parrot, a popular animated emoji frequently associated with the workflow application Slack.^[103]

The kākāpō was featured in the episode "Strange Islands" of the documentary series South Pacific, originally aired on 13 June 2009,^[104] in the episode "Worlds Apart" of the series The Living Planet,^[105] and in episode 3 of the BBC's New Zealand Earth's Mythical Islands.^[106]

In a 2019 kākāpō awareness campaign, the Kākāpō Recovery Programme New Zealand National Partner, Meridian Energy, ran a Search for a Saxophonist to provide suitable mood music for encouraging mating to coincide with the 2019 kākāpō breeding season. The search and footage from the islands where breeding was taking place were featured on the One News Breakfast programme.^[107]

The bird was voted New Zealand's bird of the year in 2008 and 2020.^[108][109]

See also

• Cats in New Zealand
• Conservation in New Zealand
• Island syndrome

Notes

References

Kakapo (Kākāpō, maorie signifas nokta papago) aŭ, latinlingve, Strigops habroptilus estas granda ne fluganta papago endemia en Novzelando. La birdoj havas verdan dorson, kun makuloj je bruno, flavo kaj nigro. Ili estas sufiĉe grandaj - ĉ. 60 cm stara, eble la plej grandaj papagoj en la mondo.

Kelkaj nomas la specion Striga papago ĉar ĝia kapo similas al tiu strigo. Ĝi manĝas kreskaĵojn, kaj vivas en fagaj arbaroj. Oni kredas, ke kakapoj povas vivi pli ol 120 jaroj, do ili estas la plej longvivaj birdoj en la mondo.
Tiu ĉi birdo, multa kiam la unuaj eŭropanoj venis en Novzelandon, estas nun tre endanĝerata specio, kies restis kvindek specianoj en 1997. Ĝi iĝis viktimo de la mamuloj enkondukitaj de homoj, kiel katoj, ratoj, foinoj, kioreoj ktp.
Nune estas ekzakte 92 birdoj kiuj loĝas sur du malgrandaj insuloj apud Nov-Zelando - Anchor Island kaj Codfish Island (Whekua Hou), kiuj estis tre diligente purigitaj de mamuloj. Ĉiuj birdoj havas proprajn nomojn kaj tenas radiosignalilojn por ke sciencistoj ĉiam sciu kie ili estas. Nun aliaj insuloj estas pretigataj por transferi la kakapojn tien.

Vidu ankaŭ

• Listo de Kakapoj

El kakapo o kákapu (del maorí kākāpō, que significa ‘loro nocturno’; Strigops habroptilus)^[2]​ es una especie de ave psitaciforme de la familia de los loros de Nueva Zelanda (Strigopidae), nocturna y endémica de Nueva Zelanda. Es famoso por ser el único loro no volador del mundo, el loro más pesado y el único loro que tiene un sistema de cría del tipo lek. Es también uno de los pájaros más longevos. Es la única especie del género Strigops y de la subfamilia Strigopinae. A pesar de su incapacidad de volar sobrevivió a la introducción de especies invasoras y a la deforestación; otras aves como la huia (que podía volar) se extinguieron.

Los kakapos están en peligro crítico de extinción, con 217 ejemplares vivos reconocidos, todos ellos clasificados.^[3]​ Antes del Terciario los ancestros del kakapo se hallaban en el territorio que hoy día son las islas de Nueva Zelanda. Debido a la ausencia de depredadores terrestres perdieron la capacidad de volar. Su mayor predador era un águila diurna gigante de la cual se refugiaba entre la vegetación y en madrigueras. Con la colonización polinesia y europea y la introducción de predadores como gatos, ratas y armiños, casi todos los kakapos fueron exterminados. Los esfuerzos por su protección y conservación empezaron en 1890, pero no tuvieron éxito hasta la implantación del Plan de recuperación del kakapo, en 1980. Los ejemplares vivos existentes crían en dos islas libres de predadores: en la isla Chalky, al suroeste de Fiordland, y en la isla Codfish, cerca de la isla Stewart, donde son controlados muy de cerca. Los kakapos también habitan en la isla Little Barrier. En las islas Sur y Norte ya se han extinguido.

Taxonomía

El kakapo fue descrito originalmente por el ornitólogo inglés George Robert Gray en 1845. Su nombre genérico se deriva del griego antiguo strix, genitivo strigos «búho» y ops «cara», mientras que su epíteto específico viene de habros «suave» y ptilon «pluma».^[4]​ Tiene muchas características inusuales por lo que fue colocado inicialmente en su propia tribu, Strigopini. Recientes estudios filogenéticos han confirmado la posición única de este género, así como la cercanía al kākā y al Kea, ambos pertenecientes al género Nestor.^[5]​^[6]​^[7]​ En conjunto, ahora se consideran una familia separada dentro de los loros, Strigopidae.^[8]​El ancestro común de los kakapo y del género Nestor quedó aislado de las especies de loros restantes cuando Nueva Zelanda se separó de Gondwana, hace unos 82 millones de años. Hace unos 70 millones de años el kakapo se separó del género Nestor.^[5]​^[6]​^[7]​

El nombre kakapo es la transliteración de kākāpō que deriva de los términos maorí kākā («loro») + pō («noche»).

Descripción física

Kakapo adulto en la Isla Codfish.

Miles de Kakapos fueron sacrificados para colecciones de museos.

Ilustración de un kakapo del libro "Una historia de los pájaros de Nueva Zelanda" por Walter Lawry Buller, publicado en 1873.^[9]​ Nota la diferencia en el tono de color con las otras imágenes.

Los kakapos son loros grandes y achaparrados: los machos pueden llegar a medir hasta 60 cm y pesar entre 3 y 4 kg una vez alcanzada la madurez. Los kakapos no pueden volar, ya que tienen unas alas pequeñas en relación a su tamaño y huesos pequeños y poco pronunciados en el esternón (que en otros pájaros afianzan los músculos de vuelo). Utilizan sus alas para el equilibrio y soporte así como para amortiguar sus caídas al saltar de los árboles. A diferencia de otros pájaros terrestres, y al vivir en un clima más frío que la mayoría de especies de loros, los kakapos pueden acumular grandes cantidades de grasa corporal como aislamiento y para almacenar energía.

Los kakapos poseen plumas de color verde musgo mezcladas con negro en la parte posterior que les permiten camuflarse muy bien con la vegetación de la zona. Ya que las plumas no necesitan la fuerza y rigidez requerida para el vuelo, estas son extraordinariamente ligeras, dando mayor relevancia al epíteto específico de habroptilus. El vientre, cuello, y cara son amarillentos, y existen grandes variaciones de unos ejemplares a otros. Es sabido (gracias a especímenes de museos) que algunos son de un color completamente amarillo. Los kakapos tienen una cara redondeada por finas plumas, que recuerda la cara de una lechuza; tanto es así que los primeros colonos europeos les llamaban loros lechuza. Sus picos están rodeados por delicados "bigotes", los cuales usan para tantear el terreno cuando caminan con la cabeza agachada. El final de las plumas de la cola suele acabar desgastado por el continuo roce con el suelo.

El pico de los kakapos está especialmente adaptado para machacar comida con mucha precisión. Debido a esto los kakapos tienen una molleja muy pequeña, comparada con las de otros pájaros de su tamaño. Las patas son largas y escamosas y, como en todos los loros, presentan zigodactilia (dos dedos hacia delante y dos hacia atrás). Tienen las garras pronunciadas, las cuales les son muy útiles para trepar.

Los bigotes alrededor del pico.

Los kakapos tienen un sentido del olfato muy desarrollado, el cual complementan con su estilo de vida nocturno. Pueden también distinguir olores mientras hurgan; este comportamiento se ha visto además sólo en otra especie de loro. Una de las características más sorprendentes de los kakapos es su potente y agradable olor, que ha sido variadamente descrito como floral, miel, un ambientador, o el interior de la caja de un antiguo violín. Dado el desarrollado sentido del olfato de los kakapos, su olor puede ser una señal química. Por otro lado, el olor siempre ha conducido a los depredadores hacia el relativamente indefenso kakapo.

Reproducción

Los kakapos son los únicos loros del mundo que tienen una reproducción poligámica del tipo lek. Los machos se apiñan suavemente en un terreno y combaten para atraer a las hembras y emparejarse. Las hembras observan la exhibición de los machos y eligen una pareja según la calidad de la exhibición y no son perseguidas abiertamente por los machos. Las parejas se forman únicamente para la reproducción y después se separan. Estos pájaros sólo tienen cría una vez cada 10 años.^{[cita requerida]}

Durante la temporada de cortejo los machos abandonan su territorio habitual por las cimas de montañas y cordilleras, donde cada uno establece su propio cortejo de apareamiento. Estos asentamientos pueden distar hasta 7 km del territorio propio del kakapo y están alejados un promedio de 50 m del área de lek. Los machos permanecen en esta región durante la época de cortejo. Al comienzo de la temporada de apareamiento los machos lucharán por asegurarse la mejor zona de cortejo. Se enfrentan unos con otros con las plumas y las garras levantadas, las alas abatidas, el pico abierto, y sonoros gruñidos y chillidos. La pelea puede dejar a algún pájaro herido.

Cada cortejo consiste en una serie de excavaciones en el suelo en forma de bola por parte del macho, con una profundidad de hasta 10 cm y lo suficientemente largas para que quepa el medio metro de longitud del animal. Los hoyos se suelen hacer cerca de caras de rocas, orillas, o troncos de árboles, para ayudar al rebote del sonido. Los huecos de cada macho están conectados.

A causa de que los kakapos tienen una esperanza de vida relativamente larga, tienden a disfrutar de una larga adolescencia antes de empezar a reproducirse.

Cladograma

Demás aves

Strigopoidea

Psittacoidea

Cacatua (Cacatua) alba (Müller, 1776)

Cacatua (Cacatua) moluccensis (Gmelin, 1788)

Cacatua (Cacatua) ophthalmica Sclater, 1864

Cacatua (Cacatua) sulphurea (Gmelin, 1788)

Cacatua (Cacatua) galerita (Latham, 1790)

Cacatua (Licmetis) sanguinea Gould, 1843