الأسماء في صفحات التنقل
Multimedia w Wikimedia Commons Irwingiowate (Irvingiaceae) – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu malpigiowców. Skupia 12 gatunków z czterech rodzajów spotykanych w tropikach Afryki oraz Azji południowo-wschodniej[1]. Występują one w lasach na terenach suchych, rzadziej nad rzekami, na terenach zalewowych[3]. Mięsiste owoce kilku gatunków z rodzaju irwingia są spożywane. Z nasion Irvingia gabonensis wytłacza się tłuszcz (tzw. „masło cay-cay”) wykorzystywany m.in. do wytwarzania czekolady. W Afryce zachodniej miażdżone nasiona tego gatunku są spożywane także jako dodatek do potraw rybnych[4].
Do irwingiowatych należą drzewa, w tym także osiągające okazałe rozmiary – do 55 m wysokości[3]. Drzewa z gatunku Klainedoxa gabonensis wyróżniają się potężnymi korzeniami szkarpowymi[4]. Liście są skrętoległe, całobrzegie, owalne lub eliptyczne, krótkoogonkowe. Mają charakterystyczne, okazałe, asymetryczne, złączone w pary przylistki. Okazałe są także ostro zakończone pąki. Drobne kwiaty (do 4 mm długości) zebrane są w kątowo lub szczytowo wyrastające wiechowate kwiatostany. Kwiaty są promieniste, obupłciowe, 5-krotne. Działki kielicha i płatki korony są wolne. Na masywnym dysku kwiatowym wyrasta w pojedynczym okółku 10 pręcików dłuższych od okwiatu, otaczających zalążnię górną, składającą się z 2 do 5 zrośniętych owocolistków. Owocem jest zwykle pestkowiec, tylko u Desbordesia skrzydlak[1][3].
Rodzina o niejasnej pozycji w obrębie malpigiowców (Malpighiales) należących do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych. W różnych analizach filogenetycznych uznawana była za siostrzaną dla lnowatych (Linaceae), w innych za spokrewnioną z rodziną Putranjivaceae lub rodzinami krasnodrzewowatych (Erthroxylaceae) i Ixonanthaceae[1]. Dawniej (np. system Cronquista z 1981) rośliny tu zaliczane były klasyfikowane jako podrodzina Irvingioideae w obrębie biegunecznikowatych (Simaroubaceae)[5]. W systemie APG IV rodzina została uzupełniona o rodzaj Allantospermum Forman (wcześniej klasyfikowany do Ixonanthaceae) i sytuowana jest jako siostrzana dla rodziny Pandaceae[6][1].
←Erythroxylaceae – krasnodrzewowate
Rhizophoraceae – korzeniarowate
Irvingiaceae – irwingiowate
Ochnaceae – ochnowate
Clusiaceae – kluzjowate
Calophyllaceae – gumiakowate
Hypericaceae – dziurawcowate
Podostemaceae – zasennikowate
Irwingiowate (Irvingiaceae) – rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu malpigiowców. Skupia 12 gatunków z czterech rodzajów spotykanych w tropikach Afryki oraz Azji południowo-wschodniej. Występują one w lasach na terenach suchych, rzadziej nad rzekami, na terenach zalewowych. Mięsiste owoce kilku gatunków z rodzaju irwingia są spożywane. Z nasion Irvingia gabonensis wytłacza się tłuszcz (tzw. „masło cay-cay”) wykorzystywany m.in. do wytwarzania czekolady. W Afryce zachodniej miażdżone nasiona tego gatunku są spożywane także jako dodatek do potraw rybnych.
