dcsimg

Amra (tunda) ( السواحلية )

المقدمة من wikipedia emerging languages

Amra ni tunda, aina ya mimea ya maua katika familia ya Anacardiaceae. Ni asili ya Amerika ya kitropiki, ikiwa ni pamoja na Karibi. Mti umekuwa wa asili katika sehemu za Afrika, India, Bangladesh, Sri Lanka na Indonesia. Ni mara chache kulimwa isipokuwa katika sehemu za kaskazini mwa Brazil.

Matunda yaliyokomaa yana ngozi na safu nyembamba ya ganda. Mbegu ina mjao wa mafuta kwa asilimia 31.5.

Matumizi kama chakula

Nyama ya matunda inaweza kuliwa au kufanywa juisi, makini, mafuta na stafeli.

Huko Thailand matunda haya huitwa makok (kwa Kithai: มะกอก) na hutumiwa kama som tam, kama kiungo. Majani machache, ambayo huwa na uchungu mdogo na uchachu, wakati mwingine hutumiwa ghafi pamoja na aina fulani za nam phrik (pilipili ya Thai). Pia hutumiwa na unga wa chili huko Bangladesh ambapo matunda hujulikana kama আমড়া (Amṛa).

Matumizi kama dawa

Majani ya amra
Majani ya amra

Juisi ya matunda hutumiwa kama dawa ya homa na dawa ya kuongeza ukojoaji. Mizizi inajulikana kwa kupunguza homa huko Ivory Coast, wakati mwingine hutumiwa na majani ya Ximenia, Premna hispida, Ficus sp., hupikwa, kuchemshwa kwa maji, na kunyweka, au kutumika kama losheni au kuogea. Gome hutumiwa kama dawa ya kuhara na matumizi ya ukoma. Mchemsho wa gome hutumiwa kutibu kikohozi , na kutuliza kupitia kutapika. Gome kavu iliyokatwa hutumika kama kuvaa kwa jeraha la kutahiriwa. Gome ina kiasi fulani cha tanini. Mchanganyiko wa majani ni dawa ya kawaida ya kikohozi au kutumika kama dawa ya kuhara ,homa na kuvimbiwa. Mchemsho wa jani hutumiwa kutibu kisonono. Majani yenye ya Vitex kwiinata na avisenoidi ya Teminalia, hutumiwa huko Ivory Coast kwa majeraha mapya kuzuia kuvimba. Majani haya yote hutumiwa kutibu ukoma. Ikichanganywa na limao huuwa minyoo kwa watoto. Huweza kusagwa kupata juisi. Kutolewa kwa majani twangwa hutumiwa kama dawa ya jicho , hutibu watoto wenye matatizo ya tumbo.

Morpho didius Male Dos MHNT.jpg Makala hii kuhusu mambo ya biolojia bado ni mbegu.
Je, unajua kitu kuhusu Amra (tunda) kama historia yake au mahusiano yake na mada nyingine?
Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa?
Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa kuihariri na kuongeza habari.
ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
Waandishi wa Wikipedia na wahariri
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia emerging languages

Amra (tunda): Brief Summary ( السواحلية )

المقدمة من wikipedia emerging languages

Amra ni tunda, aina ya mimea ya maua katika familia ya Anacardiaceae. Ni asili ya Amerika ya kitropiki, ikiwa ni pamoja na Karibi. Mti umekuwa wa asili katika sehemu za Afrika, India, Bangladesh, Sri Lanka na Indonesia. Ni mara chache kulimwa isipokuwa katika sehemu za kaskazini mwa Brazil.

Matunda yaliyokomaa yana ngozi na safu nyembamba ya ganda. Mbegu ina mjao wa mafuta kwa asilimia 31.5.

ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
Waandishi wa Wikipedia na wahariri
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia emerging languages

Mazāxococuahuitl ( ناهواتل )

المقدمة من wikipedia emerging languages

Mazāxococuahuitl ahnozo Xocotl, īxōchihcual ca mazāxocotl.

ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
Wikipedia authors and editors
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia emerging languages

Monben bata ( الهايتية، الكريولية الهايتية )

المقدمة من wikipedia emerging languages

Monben bata se yon plant. Li nan fanmi plant kategori: Anacardiaceae. Non syantifik li se Spondias mombin L.

Istwa

Istwa

referans

Kèk lyen

ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
Otè ak editè Wikipedia
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia emerging languages

Monben bata: Brief Summary ( الهايتية، الكريولية الهايتية )

المقدمة من wikipedia emerging languages

Monben bata se yon plant. Li nan fanmi plant kategori: Anacardiaceae. Non syantifik li se Spondias mombin L.

ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
Otè ak editè Wikipedia
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia emerging languages

ಅಮಟೆ ( الكانادا )

المقدمة من wikipedia emerging languages

ಅಮಟೆ (ಸ್ಪೊಂಡಿಯಾಸ್ ಮಾಂಬಿನ್) ಒಂದು ಮರ, ಆನಕಾರ್ಡಿಯೇಸಿಯಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿನ ಹೂಬಿಡುವ ಸಸ್ಯದ ಒಂದು ಪ್ರಜಾತಿ. ಈ ಮರವನ್ನು ಆಫ್ರಿಕಾ, ಭಾರತ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ, ಶ್ರೀಲಂಕಾ ಮತ್ತು ಇಂಡೊನೇಷ್ಯಾದ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ದೇಶೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಅಪರೂಪವಾಗಿ ಕೃಷಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಲಿತ ಹಣ್ಣು ದಪ್ಪ ತೊಗಲು ಮತ್ತು ತಿರುಳಿನ ತೆಳುವಾದ ಪದರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.[೨]ಆಮ್ರಾತಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೆಸರು ಅಮಟೆ.ಇದು ಅನಾಕಾರ್ಡಿಯಾಸಿ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಹೂ ಬಿಡುವ ಸಸ್ಯಗಳ ಒಂದುಜಾತಿಯಾಗಿದೆ.ಇದರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು ಸ್ಪಾಂಡಿಯಾಸ್‍ಎಂದುಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಿಸಿ ಉಷ್ಣವಲಯದ ತಗ್ಗು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ಈ ಗಿಡ, ಪೂರ್ಣ ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ಆಂಶಿಕ ನೆರಳನ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ[೩][೪]

ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೆಸರು

  • ಹಿಂದಿ : ಅಮ್ಬಾಬಾದಅಂಬಾರಾ, ಅಮ್ಬಾದಿ ಅಂಬಾರಿ, ಅಮ್ರಾ, ಭ್ರಾಂಗ್ಗಿಲ್ ಫಲ್ ಬ್ರಿಂಗಿ- ಫಾಲ್, ಮೆಟಲಾ ಮೆತುಲಾ, ಪಾಶ್ ಹರಿತ್ನಿ, ಪಶು ಹರತಿಕಿ, ಪೀತನ್ ಪಿಟಾನ್
  • ಮಣಿಪುರಿ : ಹೀನಿಂಗ್
  • ಮರಾಠಿ : ಅಮ್ಮಾಡಾಆಂಪಾಮಿಮಿಡಿ, ಅಧ್ವಮ್‍ಆಧ್ವಮು, ಅಂಬಾಲಮು
  • ಬಂಗಾಳಿ : ಅಂಬಾದಾ
  • ಓರಿಯಾ ; ಅಂಬಾದಾ
  • ಕೊಂಕಣಿ : ಮಮತಾ, ಅಮ್ಮಾಡಾಅಮದಾ, ಅಂಬಾದಾ ಅಮಂಬಾ, ಲ್ವಾಂಬಾ, ದೋಲಾಂಬಾ, ಖಹಾಂಬಾ, ಅಂಬಾದ್‍ಅಂಬೇಡ್, ಅಂಬಾಡೋ
  • ಅಸ್ಸಾಂ : ಐಮೇರಿಯಾಆಮ್ರಾಟಾ
  • ಗುಜರಾತಿ : ಅಂಬಾಡಾ
  • ಖಾಸಿ : ಡೈಂಗ್ - ಸೊಹೈಯರ್
  • ಮಿಜೋ : ತಾವಿಟಾವ್
  • ಸಂಸ್ಕೃತ : ಅಮರಾಟಾ*ತಮಿಳು : ಗಿಂಚಮ್‍ಕಿನ್ಸಾಮ್, ಪುಲಿಮಾ, ಪುಲಿಚಾ ಕಾಯೈ
  • ನೇಪಾಳ: ಅಮರೋ
  • ತಾಂಗ್ಖುಲ್ : ಖುರ್ಸೊಂಗ್ತಿ
  • ಕನ್ನಡ : ಅಮಟೆ, ಆಮ್ರತಕ
  • ತುಳು : ಅಂಬಂಡೆ[೫]

ದೇಶೀಯ ಪದಗಳು

ಬೆಳಯುವ ಪ್ರದೇಶ

ಭಾರತ, ಬರ್ಮಾ (ಮ್ಯಾನ್ಮರ್), ಇಂಡೋಚೀನಾ, ದಕ್ಷಿಣ ಚೀನಾ, ಥೈಲ್ಯಾಂಡ್, ಮಲೇಷಿಯಾ, ಶ್ರೀಲಂಕಾ. [೭]

ಆಯ್ದ ಜಾತಿಗಳು

  • ಸ್ಪೊಂಡಿಯಾಸ್ ಸೈಟೇರಿಯಾ ಸೋನ್
  • ಸ್ಪೊಂಡಿಯಾಸ್‍ಡಲ್ಸಿಸ್- ಟಹೀಟಿಯನ್ ಸೇಬು, ಪೊಮೆಸಿಥೆರೆ (ಟ್ರಿನಿಡಾಡ್ ಮತ್ತುಟೊಬಗೋ)
  • ಸ್ಪೊಂಡಿಯಾಸ್ ಹ್ಯಾಪ್ಲೊಫಿಲ್ಲಾ
  • ಸ್ಪಾಂಡಿಯಾಸ್‍ಇಂಡಿಕಾ
  • ಸ್ಪೊಂಡಿಯಾಸ್ ಲಕೋನೆನ್ಸಿಸ್
  • ಸ್ಪೊಂಡಿಯಾಸ್ ಮೊಂಬಿನ್-ಹಳದಿ ಮೊಂಬಿನ್, ಗುಲ್ಲಿ, ಪ್ಲಮ್, ಅಶಾಂತಿ ಪ್ಮಮ್ಸ್, ಜಾವಾ ಪ್ಲಮ್
  • ಸ್ಪೊಂಡಿಯಾಸ್ ಪರ್ಪುರಿಯ–ಜೋಕೆಟ್, ಪರ್ಪಲ್ ಮೊಂಬಿನ್, ಕೆಂಪು ಮೊಂಬಿನ್, ಸಿರುಲಾ, ಸೈಗಿಗ್ಯುಲಾ, ಸಿರಿಗ್ವೆಲಾ
  • ಸ್ಪೊಂಡಿಯಾಸ್‍ರಾಡ್ಕೊಪೋರಿ
  • ಸ್ಪೊಂಡಿಯಾಸ್‍ಟ್ಯುಬೆರೋಸಾ-ಉಂಬು, ಇಂಬು, ಬ್ರೆಜಿಲ್ ಪ್ಲಮ್
  • ಸ್ಪೊಂಡಿಯಾಸ್ ವೆನುಲೋಸಾ

ಉಪಯೋಗಗಳು

  • ಅಮಟೆ ಹಣ್ಣಿನ ರಸವನ್ನು ಕಿವಿನೋವಿಗೆ ಹಾಗೂ ಕ್ಷಯರೋಗ ನಿವಾರಣೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ತೊಗಟೆಯನ್ನು ಬಂಧಕದಂತೆ ಭೇದಿಗೆ, ಆಮಶಂಕೆಗೆ, ವಾಂತಿ ತಡೆಯಲು ಹಾಗೂ ಸಂಧುನೋವಿಗೆ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ತೊಗಟೆಯ ರಸವನ್ನು ಗನೋರಿಯಾ ವಾಸಿಮಾಡಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.[೮]
  • ಎಲೆಗಳನ್ನು ಸುವಾಸನೆಗಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
  • ಹಣ್ಣನ್ನು ಹಸಿರು ಮತ್ತು ಹಣ್ಣು ಹಣ್ಣಿನಂತಾಗುವಾಗ ಪದಾರ್ಥಕ್ಕೆಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ.
  • ಚಟ್ನಿ, ಭಕ್ಷ್ಯ, ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ, ಜಾಮೂನುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರೆ.
  • ಮರವನ್ನುಅಲಂಕಾರಿಕ ಪ್ಲೈವುಡ್‍ಗಳಾಗಿ ಹಾಗೂ ಪ್ಯಾಕಿಂಗ್ ಮಾಡಲು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.
  • ಇಂಧನವಾಗಿಯೂ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.[೯]

ಆಕಾರ

ಸುಮಾರು 27ಮೀ ಎತ್ತರ ಮತ್ತು ಕಾಂಡದ ವ್ಯಾಸದಿಂದ 50 ಸೆಂ.ಮೀ ವರೆಗೆ ಈ ಮರ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಚಿಕ್ಕದಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಎಲೆಗಳ ಗಾತ್ರ 5-11 ಸೆಂ.ಮೀ. ವಿಶಾಲವಾದ ಅಂಡ ವೃತ್ತಾಕಾರದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. 6-10ಸೆಂ.ಮೀ ಉದ್ದ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಬುಡ ದುಂಡಾಗಿರುತ್ತವೆ. ತುದಿ ಚೂಪಾಗಿದ್ದು, 20-25 ಜೋಡಿಗಳಷ್ಟು ಹತ್ತಿರವಾದ ಸಮಾನಾಂತರ ರಕ್ತನಾಳಗಳೊಂದಿಗೆ ಎಲ್ಲಾ ಒಳ ಅಂಡಾಕಾರದ ಅಭಿಧಮಿ ಸೇರಿರುತ್ತದೆ.ಅಮಟೆ ಗಿಡದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ಹೂವನ್ನು ಪುಪ್ಪಮಂಜರಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಉದ್ದವಾದ ಅಂಡಾವೃತ್ತಾಕಾರದ ಬೀಜಇರುತ್ತವೆ.

ಔಷಧೀಯ ಗುಣಗಳು

ಇದರ ಹಣ್ಣುನ್ನು ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಮತ್ತು ಮೂಲವ್ಯಾಧಿ ರೋಗ ನಿವಾರಣೆಗೆ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಹಣ್ಣಿನ ರಸವನ್ನು ಕಿವಿಯ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ತೊಗಟೆಯನ್ನು ಹೊಟ್ಟೆ ನೋವು ಮತ್ತು ಉರಿಯೂತದ ಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಸಂಧಿವಾತ ಮತ್ತು ಊದಿಕೊಂಡ ಕೀಲುಗಳ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ತೊಗಟೆಯ ಪೇಸ್ಟನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ.ಬೇರನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸುವುದರಿಂದ ಮುಟ್ಟಿನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವಲ್ಲಿ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ.[೧೦][೧೧]

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

  1. "Spondias L." Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 2009-11-23. Retrieved 2010-02-12.
  2. "Characterization and viscosity parameters of seed oils from wild plants". Bioresource Technology. 86: 203–205. doi:10.1016/S0960-8524(02)00147-5.
  3. https://www.banglajol.info/index.php/JESNR/article/view/14598.
  4. https://recipeofchoice.wordpress.com/category/%E0%B2%A4%E0%B2%B0%E0%B2%95%E0%B2%BE%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%97%E0%B2%B3%E0%B3%81vegetables/%E0%B2%85%E0%B2%AE%E0%B2%9F%E0%B3%86-%E0%B2%95%E0%B2%BE%E0%B2%AF%E0%B2%BF-bimbal/
  5. http://eol.org/pages/582279/names/common_names
  6. http://www.flowersofindia.net/catalog/slides/Wild%20Mango.html
  7. http://www.growables.org/information/TropicalFruit/spondias.htm
  8. Spanish Royal Academy Dictionary
  9. http://kannada.thenewsism.com/amate-health/
  10. https://sampada.net/image/37444
  11. https://www.kannadigaworld.com/kannada/karavali-kn/346998.html
ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಲೇಖಕರು ಮತ್ತು ಸಂಪಾದಕರು
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia emerging languages

ಅಮಟೆ: Brief Summary ( الكانادا )

المقدمة من wikipedia emerging languages

ಅಮಟೆ (ಸ್ಪೊಂಡಿಯಾಸ್ ಮಾಂಬಿನ್) ಒಂದು ಮರ, ಆನಕಾರ್ಡಿಯೇಸಿಯಿ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿನ ಹೂಬಿಡುವ ಸಸ್ಯದ ಒಂದು ಪ್ರಜಾತಿ. ಈ ಮರವನ್ನು ಆಫ್ರಿಕಾ, ಭಾರತ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ, ಶ್ರೀಲಂಕಾ ಮತ್ತು ಇಂಡೊನೇಷ್ಯಾದ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ದೇಶೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ಅಪರೂಪವಾಗಿ ಕೃಷಿ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬಲಿತ ಹಣ್ಣು ದಪ್ಪ ತೊಗಲು ಮತ್ತು ತಿರುಳಿನ ತೆಳುವಾದ ಪದರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.ಆಮ್ರಾತಕ ಸಾಮಾನ್ಯ ಹೆಸರು ಅಮಟೆ.ಇದು ಅನಾಕಾರ್ಡಿಯಾಸಿ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಹೂ ಬಿಡುವ ಸಸ್ಯಗಳ ಒಂದುಜಾತಿಯಾಗಿದೆ.ಇದರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಹೆಸರು ಸ್ಪಾಂಡಿಯಾಸ್‍ಎಂದುಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಿಸಿ ಉಷ್ಣವಲಯದ ತಗ್ಗು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ ಈ ಗಿಡ, ಪೂರ್ಣ ಸೂರ್ಯ ಮತ್ತು ಆಂಶಿಕ ನೆರಳನ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ

ترخيص
cc-by-sa-3.0
حقوق النشر
ವಿಕಿಪೀಡಿಯ ಲೇಖಕರು ಮತ್ತು ಸಂಪಾದಕರು
النص الأصلي
زيارة المصدر
موقع الشريك
wikipedia emerging languages