Muszkatela miedziana (Ducula aenea) – gatunek średniego ptaka z rodziny gołębiowatych, podrodziny owocożerów. Zasiedla tropikalne rejony Azji, od Indii na wschód aż do Indonezji i jej wysp. Wyróżniono 12 podgatunków.
Muszkatela miedziana została opisana po raz pierwszy przez Linneusza w roku 1766, na podstawie okazu pochodzącego z Moluków. Jest blisko spokrewniona z dwoma gatunkami z rodzaju Ducula, muszkatelą białooką (D. perspicillata) oraz muszkatelą złotooką (Ducula concinna). Podgatunki oenothorax i paulina bywają wyodrębniane do osobnych gatunków. Podgatunek andamanica jest klasyfikowany jako jeden, wraz z D.a. sylvatica. Natomiast podgatunek polia jest włączany do nominatywnego (aenea), podobnie jak intermedia (muszkatela wyspowa) (wyspa Talaud), pallidinucha (południowo-wschodnie Sulawesi i przybrzeżne wyspy), pulchella (wyspa Togian) oraz sulana (wyspy Banggai i Sula)[4].
Muszkatela nikobarska (Ducula nicobarica), endemiczna dla Nikobarów, została wyodrębniona jako gatunek w roku 2005, wcześniej uznawano ją za podgatunek muszkateli miedzianej (D.a. nicobarica)[5]. Wyróżniono obecnie 12 podgatunków[6][7]:
Muszkatela miedziana mierzy od 40-47 cm[8]. Masa ciała wynosi od 365 do 645 g. Długość skrzydła u okazów należących do Drexel University wynosi u samca 230-235 mm, a samicy 239-252 mm. Są to wymiary (cyt.) Mniejsze, niż zazwyczaj podawane w literaturze[9].
To duży ptak o różowawoszarej głowie, szyi i spodzie ciała. Grzbiet i skrzydła w większości są zielonkawe. Dorosły samiec podgatunku nominatywnego posiada z wierzchu ciała (w tym skrzydła) pióra opalizujące na zielono, niebieskawo lub brązowawo. Pokrywy podogonowe mają barwę kasztanową. Tęczówka czerwona, dookoła oka białe piórka. Nogi i stopy czerwonawe. Występuje nieznaczny dymorfizm płciowy, samica jest bardziej matowa od samca[10]. Na ogonie widzianym od spodu brak paska[11].
Podgatunek pusilla jest ubarwiony podobnie, jak nominatywny. Osobniki z wyspy Celebes, D. a. paulina odróżnia rdzawa szyja. Opalizacja sprawia wrażenie wyraźniejszej. Spód ciała nieznacznie ciemniejszy. Pozostałe podgatunki różnią się w kolorach i opalizacji piór[10], a także wydawanymi dźwiękami[12].
Kraje, w którym występuje muszkatela miedziana to Bangladesz, Bhutan, Brunei, Chiny, Filipiny, Indie, Indonezja, Kambodża, Laos, Malezja, Mjanma, Singapur (nie gniazduje), Sri Lanka, Tajlandia oraz Wietnam. Zasiedla także Andamany i Hajnan[13]. Całkowity obszar występowania szacuje się na 5 160 000 km²[14]. Występuje także w Nepalu jako rzadki ptak osiadły, na wysokości 100-600 m n.p.m., zarówno w lasach wiecznie zielonych, jak i zrzucających liście[15].
W przeciwieństwie do muszkateli kasztanowatej (Ducula badia), zasiedlającej podobne rejony Azji, Ducula aenea jest gatunkiem nizinnym[16]. Mimo tego w Indiach spotykana jest do wysokości 600 m n.p.m., a na Sulawesi do 1000 m n.p.m. Generalnie ptaki osiadłe, odbywają jedynie migracje wysokościowe w poszukiwaniu pożywienia[10]. Zamieszkują różne typy lasów i ich obrzeża oraz namorzyny[8]. Często znajdywane w lasach z dojrzewającymi figowcami (Ficus)[15].
Podobnie jak inne gołębie, muszkatela miedziana żyje w grupach od 3 do 6 osobników[15]. Żerując przebywa w górnych częściach roślinności; nie jest agresywny w stosunku do innych gatunków. Schodzi na ziemię celem picia i lizania słonej ziemi[10]. Ma bardzo szybki lot[13]. Odzywa się głęboko i donośnie[17], szorstkim wooh-haw lub wooh wooh wooh woooh[18].
Odżywia się głównie owocami muszkatałowca korzennego i figowców[15]. Zjada także pączki roślin z rodziny akantowatych z rodzaju Avicennia. Wydalając nasiona, przyczynia się do rozprzestrzeniania się drzew[10].
Gniazda buduje głównie od kwietnia do lipca[19]. Gniazdo stanowi nierówna platforma z gałązek. Składa zazwyczaj jedno białe jajo, rzadziej dwa. Oba ptaki zajmują się wysiadywaniem i opieką nad pisklętami[10]. Inkubacja trwa 18 dni. Pisklęta opuszczają gniazdo po 20 dniach od wyklucia[20].
Muszkatela miedziana (Ducula aenea) – gatunek średniego ptaka z rodziny gołębiowatych, podrodziny owocożerów. Zasiedla tropikalne rejony Azji, od Indii na wschód aż do Indonezji i jej wysp. Wyróżniono 12 podgatunków.